Cuerdas
(χορδές – σκοινιά στα ελληνικά)
Η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι…
Η Μαρία είναι ένα μικρό κορίτσι που πηγαίνει σχολείο. Παρακολουθεί τα μαθήματά της, παίζει με τις φίλες της, κάνει ό,τι και οι συμμαθητές της. Μία μέρα έρχεται στην τάξη ένα μικρό αγόρι, ο Νικόλας, που δεν κάνει τίποτα απ’ ό,τι κάνουν οι συμμαθητές του. Ένα αγόρι «αλλιώτικο» από τα άλλα!
Την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2019, είναι η παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία. Την ημέρα αυτή λοιπόν, θα προσπαθήσω να ευαισθητοποιήσω τα παιδιά πάνω στο θέμα, ώστε να αποκτήσουν δεξιότητες ενσυναίσθησης και να ενημερωθούν σχετικά με:
1. το δικαίωμα των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση,
2. την καταπολέμηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων και
3. την αναγκαιότητα σεβασμού της μαθητικής ετερογένειας.
Θα συνεχίσουμε βλέποντας το παρακάτω video και στη συνέχεια θα συζητήσουμε σχετικά με το θέμα του.
Στη συνέχεια θα διαβάσουμε ένα “διαφορετικό” παραμύθι. Έχει τίτλο «Η Αργυρώ γελάει».
Το βιβλίο αυτό μιλάει για ένα κοριτσάκι, το οποίο είναι καθηλωμένο σε αναπηρικό καροτσάκι. Αυτό όμως δεν την εμποδίζει να γελάει, να τραγουδάει, να κάνει κούνια, να χαμογελάει, να είναι χαρούμενη, να είναι λυπημένη, να χορεύει, να κολυμπάει, να κρύβεται, να φωνάζει, να θυμώνει, να νιώθει περήφανη, να πηγαίνει βόλτα, να κάνει σωστά τις ασκήσεις της, να κάνει λάθη, να ζωγραφίζει, να φοβάται το σκοτάδι, να θέλει αγκαλιά και παραμύθια για να κοιμηθεί και ένα σωρό άλλες δραστηριότητες.
Αντιγράφω το παρακάτω κείμενο από το ιστολόγιο της συναδέλφου Άννας Παππά https://pappanna.wordpress.com/
“Διαβάζοντας το βιβλίο των Willis και Ross «Η Αργυρώ Γελάει», τόσο ο κειμενικός, όσο και ο εικονογραφικός αφηγητής φαίνεται να μην γνωρίζουν ή να μην αποκαλύπτουν κάτι που ξέρουν καλά όλα τα βασικά πρόσωπα που μετέχουν στην ιστορία.
Όπως αναφέρει το κείμενο και όπως δείχνει η εικονογράφηση η Αργυρώ είναι σε θέση να κάνει ό,τι και ένα οποιοδήποτε άλλο παιδί της ηλικίας της: να χορεύει, να παίζει, να επισκέπτεται μουσεία, να πηγαίνει στο σχολείο και γενικά να συμμετέχει ισότιμα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Μόνο η τελευταία σελίδα αποκαλύπτει αυτό που πραγματικά συμβαίνει και γνωρίζουν όλα τα πρόσωπα της ιστορίας, αλλά αγνοεί ο αναγνώστης: η Αργυρώ είναι ένα παιδί με κινητικά προβλήματα που αναγκάζεται να μένει καθηλωμένη σε ένα αναπηρικό καροτσάκι.
Η πορεία που ακολουθεί ο αναγνώστης στο συγκεκριμένο βιβλίο είναι συνήθως αμφίδρομη, αφού αμέσως μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ανάγνωσης και της αποκάλυψης της έκπληξης του τέλους, επιχειρεί και μια δεύτερη περιδιάβαση του κειμένου και της εικονογράφησης επαναξιολογώντας και επανοηματοδοτώντας στοιχεία της ιστορίας, τα οποία, καθώς φωτίζονται από τα νέα δεδομένα, επαναδιαρθρώνουν το μυθοπλαστικό σύμπαν.”
Όπως επίσης και το παρακάτω…
“Στον αστείρευτο λεξιλογικό πλούτο της γλώσσας μας βρίσκουμε πως η λέξη αναπηρία προέρχεται από το ρήμα πηρώ και σημαίνει: την έλλειψη αρτιότητας, τη μερική ή ολική έλλειψη μέλους, οργάνου ή λειτουργίας, ό,τι δηλαδή έχει συμβεί σε κάποιον. Η αναπηρία ενός ανθρώπου δεν είναι όλη του η ύπαρξη, είναι όμως μέρος της και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι με αναπηρία που κατορθώνουν τα ακατόρθωτα για μας, δεν σημαίνει πως η Πολιτεία -και βέβαια ο καθένας μας- έχουν λιγότερες ευθύνες σ’ αυτό που τους αναλογεί. Άλλωστε οι άνθρωποι με δύναμη για ζωή, παρά τη σοβαρότατη αναπηρία τους, δεν χρειάζονται χαρακτηρισμούς που να τους χαϊδεύουν τα αυτιά, για να αγωνίζονται. Αντιλαμβάνονται πλήρως, πως αυτά που δημιουργούν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους είναι η στάση τους προς τη ζωή και ο σκληρός τους αγώνας -πάντα σε συνάρτηση με τον αγώνα της οικογένειάς τους και την επικοινωνία με αγαπημένους φίλους και δασκάλους- και όχι κάποια …αυτόματη λειτουργία που εγκαθίσταται στην ύπαρξή τους μαζί με την αναπηρία.”
«Άφησέ με θα τα καταφέρω!! Δεν είμαι από πορσελάνη….
Μπορώ να κάνω ό,τι κάνεις με διαφορετικό τρόπο.»
_______________________________________________________
ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Στον κόσμο
Η εκπαίδευση των κωφών παιδιών αρχίζει, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, τον 18ο αιώνα. Ως πρώτη αναφορά μας δίνεται η περίπτωση του ιερέα Abbè Charles Michel de l’ Epèe ο οποίος αναλαμβάνει την εκπαίδευση των δίδυμων κοριτσιών μιας ενορίτισσάς του. Το 1755, ο de l’ Epèe ιδρύει το πρώτο σχολείο κωφών στο Παρίσι όπου διδάσκει και ο ίδιος. Αντίθετος με την άποψη που επικρατούσε στην εποχή του, πιστεύει ότι οι κωφοί μπορούν να εκπαιδευτούν αλλά και ότι η νοηματική γλώσσα είναι η φυσική τους γλώσσα. Κύριος στόχος στη διδασκαλία του είναι η γνωστική ανάπτυξη των μαθητών του και κατόπιν η ανάπτυξη της ομιλίας τους. Οι διδακτικές του μέθοδοι στη διδασκαλία της νοηματικής γλώσσας είναι η δραματοποίηση, η γραφή μέσα από δραστηριότητες και η διήγηση ιστοριών.
Από τη Γαλλία, αρκετοί μαθητές του de l’ Epèe ιδρύουν σχολεία σε χώρες της Ευρώπης (Ολλανδία, Πολωνία, Ιρλανδία, Σουηδία). Το 1817 ο Laurent Clerk, μαθητής του de l’ Epèe, μεταβαίνει στις Η.Π.Α. όπου και ιδρύει το πρώτο σχολείο κωφών με τον Thomas Hopkins Gallaudet.
Στην Ελλάδα
Το 1938 ο Νικόλαος Γραικός ο οποίος είναι κατηχητής στον Ναό των Τριών Ιεραρχών στα Πετράλωνα δέχεται στην ομάδα του ένα κωφό παιδί. Ο αδερφός του, ήδη κατηχητόπουλο του Γραικού, αναλαμβάνει τη διερμηνεία. Στην ομάδα όπου ο κωφός Γιάννης Άντζακας γίνεται δεκτός από τον ιερέα, έρχονται και άλλοι νέοι, φίλοι του, να παρακολουθήσουν την κατήχηση του Νικόλαου Γραικού στη νοηματική γλώσσα. Το 1940 ο κατηχητής τους γίνεται μοναχός στη Μονή της Παναγίας Ξενιάς στον Αλμυρό Βόλου. Είναι πλέον, ο μοναχός Νικόδημος που λίγους μήνες αργότερα υπηρετεί ως εφημέριος στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών. Όλα αυτά τα χρόνια συμπαραστέκεται στους κωφούς και γίνεται μέλος της κοινότητάς τους.
Ο Γιάννης Άντζακας, με την παραίνεση του πατέρα Νικόδημου, κατηχεί τους κωφούς και κάνει κήρυγμα στη θεία λειτουργία για κωφούς. Ο πατήρ Νικόδημος τελεί τους γάμους πολλών ζευγαριών κωφών και τη βάφτιση των παιδιών τους ενώ είναι και ο εξομολόγος τους. Η πρώτη γυναίκα διερμηνέας και κατηχήτρια είναι η Μαρούλα Κατσίμπρα η οποία, μαθαίνοντας σε μικρό χρονικό διάστημα τη νοηματική γλώσσα, το 1948 αναλαμβάνει την κατήχηση των κοριτσιών και των γυναικών της κοινότητας.
Το 1963 ιδρύεται το σωματείο «ο Προφήτης Ζαχαρίας», χώρος διαλέξεων, εκδηλώσεων αλλά και απασχόλησης (μαθήματα κοπτικής ραπτικής) των κωφών. Το 1967 ο πατήρ Νικόδημος χειροτονείται Επίσκοπος Θηβών και Λεβαδείας. Ωστόσο, κάθε εβδομάδα συνεχίζει τις συναντήσεις με τους κωφούς στο χώρο του σωματείου. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια, αποσύρεται στη Μονή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου μέχρι το θάνατό του στις 15 Φεβρουαρίου 1996
Στη χώρα μας η νοηματική γλώσσα ήταν απαγορευμένη μέχρι το 1984. Το 2000 με το νόμο 2817 η ελληνική νοηματική γλώσσα αναγνωρίζεται και εισάγεται ως το βασικό εκπαιδευτικό εργαλείο στην εκπαίδευση των κωφών.
Το ελληνικό αλφάβητο στη νοηματική
Το αγγλικό αλφάβητο στη νοηματική
Ας παρακολουθήσουμε τώρα μια χριστουγεννιάτικη ιστορία στη νοηματική γλώσσα
________________________
παιδική λογοτεχνία στη νοηματική γλώσσα
Το ρολοϊ της Μάρως
(Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου)
________________________
Αλφάβητο Braille (Γράμματα και αριθμοί)
Ο Λουδοβίκοs Μπράιγ, είχε τυφλωθεί πολύ μικρός και δεν ήταν ευχαριστημένος γιατί το σύστημα ανάγνωσης που χρησιμοποιούσαν οι τυφλοί ήταν δύσχρηστο με χοντρούς χαρακτήρες. Έτσι βάλθηκε να δημιουργήσει ένα καινούριο ειδικό αλφάβητο για τυφλούς.
Του πήρε πέντε χρόνια αλλά στο τέλος τα κατάφερε. Αυτό το αλφάβητο που έφτιαξε ο Μπράιγ ήταν μια αντικατάσταση του γραμματικού αλφάβητου με ανάγλυφες στιγμές, που με διάφορους συνδυασμούς αποδίδουν ένα κείμενο. Ο τυφλός μπορεί μ’ αυτό το σύστημα να διαβάζει ψηλαφώντας τις στιγμές με το δάχτυλο, δηλαδή έχουμε ανάγνωση με την αφή.
Το σύστημα Μπράιγ έχει έξι ανάγλυφες κουκκίδες σαν το κεφαλάκι μιας καρφίτσας. Είναι τοποθετημένες ανά τρεις και μ’ αυτές γίνονται 63 συνδυασμοί, που αντιστοιχούν στα γράμματα και τους αριθμούς. Η γραφή Μπράιγ διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, όπως ακριβώς και η γραφή των «βλεπόντων».
Προσθέσεις – αφαιρέσεις με τη γραφή Braille
Κείμενο γραμμένο σε γραφή Braille
Χωρίς πρόσβαση!
H ταινία μικρού μήκους “Χωρίς πρόσβαση” δημιουργήθηκε από την Ομάδα Δράσης & Αλληλεγγύης Αλεξάνδρειας με στόχο την ανάδειξη των προβλημάτων προσβασιμότητας στην Αλεξάνδρεια και της αδιαφορία στα άτομα με κινητικά προβλήματα.