κλικ στην εικόνα
1. Η Μινωική Κρήτη
Την εποχή που ο Κυκλαδικός πολιτισµός βρισκόταν σε µεγάλη ανάπτυξη, ένας άλλος λαµπρότερος πολιτισµός γεννήθηκε στην Κρήτη. Ονοµάστηκε Μινωικός από το µυθικό βασιλιά Μίνωα, το γιο της Ευρώπης και του Δία. Στην πραγµατικότητα Μίνωες λέγονταν όλοι οι βασιλιάδες της Κρήτης για πολλούς αιώνες.
Η Κρήτη που βρίσκεται στη µέση της Μεσογείου, λόγω της θέσης της, έγινε γρήγορα µεγάλη ναυτική και εµπορική δύναµη. Πολλά λιµάνια υπήρχαν στο νησί κι αµέτρητα κρητικά καράβια διέσχιζαν το Αιγαίο. Ταξίδευαν σε όλες τις Κυκλάδες κι έφταναν µέχρι την Ανατολή, την Αίγυπτο, την Τροία και την Κύπρο.
κλικ στην εικόνα
Οι Κρήτες ή Μινωίτες πουλούσαν εκεί τα προϊόντα τους, λάδι, µέλι και κρασί, αγγεία, κοσµήµατα και σφραγίδες κι έφερναν στην Κρήτη χαλκό, ασήµι, χρυσάφι, ελεφαντόδοντο και πολύτιµες πέτρες.
Την εποχή εκείνη λοιπόν δηµιουργήθηκε η «µινωική θαλασσοκρατία» και οι Κρήτες έγιναν «θαλασσοκράτορες». Οι πόλεις της Κρήτης δεν είχαν τείχη. Ήταν τόσο µεγάλη η ναυτική της δύναµη, που κανείς εχθρός δεν τολµούσε να την απειλήσει. Στο νησί βασίλευε ειρήνη.
Ο Άγγλος αρχαιολόγος Έβανς ήταν ο πρώτος που έκανε ανασκαφές και ανακάλυψε την Κνωσό.
Βλέπουμε… κι ακούμε…
Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σε βοηθήσουν να μάθεις καλύτερα όσα είπαμε στο μάθημά μας.
1. Ποιος πολιτισμός γεννήθηκε στην Κρήτη και από πού πήρε το όνομά του;
2. Γιατί η Κρήτη ήταν μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη;
3. Γιατί λέμε ότι οι Κρήτες ήταν θαλασσοκράτορες;
4. Ποιος ανακάλυψε την Κνωσό;
Τετράδιο εργασιών
Κλικ στην εικόνα
___________*__________
κλικ στην εικόνα
2. Το ανάκτορο της Κνωσού
Στη µινωική Κρήτη υπήρχαν πολλές πόλεις. Οι µεγαλύτερες ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλια και η Ζάκρος. Σε όλες αυτές τις πόλεις υπήρχαν µεγάλα ανάκτορα. Όµως το µεγαλύτερο και πιο λαµπρό ανάκτορο ήταν της Κνωσού.
Σύµφωνα µε την παράδοση ήταν έργο του µυθικού Αθηναίου αρχιτέκτονα Δαίδαλου. Έµοιαζε µε µικρή πολιτεία. Ήταν τεράστιο και κτισµένο γύρω από µια πολύ µεγάλη αυλή. Είχε πολλά κτίρια µε τέσσερις και πέντε ορόφους και χίλια πεντακόσια δωµάτια. Είχε απέραντους διαδρόµους, σκάλες, µεγάλες αποθήκες κι αµέτρητα εργαστήρια. Ήταν πολύπλοκο, πραγµατικός λαβύρινθος. Στο ανάκτορο υπήρχαν και πολλά ιερά, στολισµένα µε πέτρινα κέρατα ταύρου και διπλούς πελέκεις που ήταν τα σύµβολα της µινωικής Κρήτης. Υπήρχε υδραγωγείο, που έφερνε νερό στα ανάκτορα από µακριά και σύστηµα αποχέτευσης.
Τα δωµάτια είχαν βεράντες και οι τοίχοι τους ήταν στολισµένοι µε θαυµάσιες τοιχογραφίες, που απεικόνιζαν λουλούδια και πουλιά, ψάρια, δελφίνια, πρίγκιπες και αρχόντισσες. Ένα από τα οµορφότερα δωµάτια του ανακτόρου ήταν η αίθουσα του θρόνου.
Στο ανάκτορο ζούσε ο βασιλιάς µε την οικογένειά του κι άλλα πεντακόσια άτοµα: ιερείς, υπηρέτες, αποθηκάριοι, καλλιτέχνες και τεχνίτες.
Στις τεράστιες αποθήκες του ανακτόρου, µέσα σε ψηλά αγγεία, αποθήκευαν δηµητριακά, µέλι, λάδι, κρασί, όσπρια και άλλα γεωργικά προϊόντα. Στα εργαστήρια αµέτρητοι τεχνίτες εργάζονταν καθηµερινά κι έφτιαχναν αγγεία, κοσµήµατα, υφάσµατα, εργαλεία.
Όλων αυτών αρχηγός ήταν ο βασιλιάς. Αυτός κανόνιζε ποια προϊόντα έπρεπε να πουληθούν και τι θα έφερναν τα εµπορικά καράβια από τις άλλες χώρες.
Βλέπουμε… κι ακούμε…
Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σε βοηθήσουν να μάθεις καλύτερα όσα είπαμε στο μάθημά μας.
1. Ποιες μεγάλες πόλεις υπήρχαν στην Κρήτη;
2. Ποιο ήταν το πιο λαμπρό ανάκτορο της Κρήτης;
3. Πώς ήταν το ανάκτορο της Κνωσού;
4. Ποιοι ζούσαν στο ανάκτορο της Κνωσού;
5. Πού φύλαγαν τα τρόφιμα;
6. Τι γινόταν στα εργαστήρια;
7. Τι έκανε ο βασιλιάς;
Τετράδιο εργασιών
Κλικ στην εικόνα
___________*__________
κλικ στην εικόνα
3. Η καθημερινή ζωή των Μινωιτών
Οι Μινωίτες ήταν άνθρωποι χαρούµενοι. Χαίρονταν τη ζωή και αγαπούσαν τη φύση και τις διασκεδάσεις. Ζούσαν σε καλοφτιαγµένα πέτρινα σπίτια, που είχαν έναν ή δύο ορόφους, µεγάλα παράθυρα και αποθήκες.
Πολλοί από τους άνδρες ήταν έµποροι και ναυτικοί. Άλλοι ήταν τεχνίτες ή καλλιτέχνες. Άλλοι ασχολούνταν µε το ψάρεµα, τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η καρπερή γη της Κρήτης έδινε άφθονο σιτάρι, κριθάρι, ελιές, και σταφύλια. Ήταν επίσης πολύ ανεπτυγµένη και η µελισσοκοµία. Ένα µέρος από τα προϊόντα τους το έφερναν στο παλάτι και το αποθήκευαν στις τεράστιες αποθήκες. Αυτό ήταν φόρος που πλήρωναν υποχρεωτικά στο Μίνωα.
Όλοι οι άνδρες ντύνονταν απλά. Φορούσαν ένα µόνο µικρό ύφασµα τυλιγµένο γύρω από τη µέση τους, που λέγεται ζώµα.
Αντίθετα τα ρούχα των γυναικών ήταν κοµψά και πολυτελή. Φορούσαν φανταχτερές µακριές φούστες, κοντές ποδιές, λεπτά πουκάµισα, πανωφόρια κι εσάρπες. Βάφονταν και χτενίζονταν µε φροντίδα, όπως και οι σηµερινές γυναίκες. Στο κεφάλι φορούσαν καπέλα, κορδέλες και κοσµήµατα. Ασχολούνταν µε τις δουλειές του σπιτιού και µε την υφαντική. Σε όλα σχεδόν τα σπίτια υπήρχαν αργαλειοί. Ύφαιναν υφάσµατα µάλλινα και λινά, αλλά και υφάσµατα πολύ λεπτά και διάφανα µε ωραία σχέδια. Είχαν τις ίδιες ελευθερίες και τα ίδια δικαιώµατα µε τους άνδρες. Έπαιρναν κι αυτές µέρος σε γιορτές, σε αγωνίσµατα και στο κυνήγι.
Τα παιδιά των Μινωιτών γυµνάζονταν από µικρά. Έπαιζαν, όπως και τα σηµερινά παιδιά, κυνηγητό και πάλη αλλά και παιχνίδια επιτραπέζια, όπως το ζατρίκιο, που µοιάζει µε το σηµερινό σκάκι, πεσσούς και αστραγάλους.
Βλέπουμε… κι ακούμε…
Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σε βοηθήσουν να μάθεις καλύτερα όσα είπαμε στο μάθημά μας.
1. Πού ζούσαν οι Μινωίτες;
2. Τι δουλειές έκαναν οι άντρες;
3. Ποιος ήταν ο φόρος που πλήρωναν οι Μινωίτες στο Μίνωα;
4. Πώς ντύνονταν οι άντρες;
5. Πώς ντύνονταν και στολίζονταν οι γυναίκες;
6. Με τι ασχολούνταν οι γυναίκες;
7. Τι γνωρίζεις για τις ασχολίες των παιδιών των Μινωιτών;
Τετράδιο εργασιών
Κλικ στην εικόνα
___________*__________
κλικ στην εικόνα
4. Η θρησκεία και η γραφή των Μινωιτών
Στη µινωική Κρήτη οι άνθρωποι λάτρευαν τη Μεγάλη Θεά. Την έλεγαν και Στη µινωική και ήταν η θεά της φύσης. Αυτή έκανε τη γη να βλαστάνει κι έδινε τη ζωή στα φυτά, στα ζώα και στους ανθρώπους. Αυτή πίστευαν ότι έφερνε τη βροχή, τον αέρα, το φως και το σκοτάδι.
Τη λάτρευαν σε µικρά ιερά µέσα στα ανάκτορα αλλά και σε σπήλαια και σε κορφές βουνών ή λόφων. Της πρόσφεραν µικρά αγαλµατάκια ανθρώπων ή ζώων, διπλούς πελέκεις και καρπούς της γης, για να την ευχαριστήσουν που έκανε τη γη να καρπίσει.
Την παρίσταναν σαν γυναίκα να κρατά στα χέρια της φίδια, στους ώµους της περιστέρια και να κάθεται ανάµεσα σε ζώα.
Για χάρη της έκαναν γιορτές όπου χόρευαν κι έκαναν αθλήµατα. Την άνοιξη γιόρταζαν τη µεγαλύτερη γιορτή τους, τα ταυροκαθάψια. Σ’ αυτή τη γιορτή νέοι και νέες έκαναν ακροβατικές ασκήσεις πάνω σε αγριεµένους ταύρους. Οι Μινωίτες λάτρευαν τους ταύρους, γιατί συµβόλιζαν την ορµή και τη δύναµη της ζωής. Σύµβολα της θρησκείας τους ήταν τα ιερά κέρατα του ταύρου και ο διπλός πέλεκυς.
Οι Μινωίτες ήταν οι πρώτοι από τους κατοίκους της Ελλάδας που χρησιµοποίησαν τη γραφή. Για να γράψουν µια λέξη σχεδίαζαν εικόνες ζώων, φυτών, πλοίων, αγγείων κλπ. Η πρώτη αυτή γραφή λέγεται ιερογλυφική. Στη Φαιστό οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα δίσκο γραµµένο µε ιερογλυφική γραφή. Κανείς µέχρι τώρα δεν κατάφερε να τον διαβάσει. Λένε ότι πάνω του είναι γραµµένος ένας θρησκευτικός ύµνος. Στο δίσκο της Φαιστού τα σχήµατα έχουν γραφτεί µε σφραγίδες. Είναι το πιο παλιό δείγµα τυπογραφίας.
Αργότερα οι Μινωίτες ανακάλυψαν µια πιο απλή γραφή, που ονοµάστηκε Γραµµική Α΄.
Βλέπουμε… κι ακούμε…
Τετράδιο εργασιών
Κλικ στην εικόνα
___________*__________
κλικ στην εικόνα
5. Η τέχνη των Μινωιτών
Οι Μινωίτες ήταν σπουδαίοι αγγειοπλάστες. Με τη βοήθεια του τροχού κατασκεύαζαν πήλινα αγγεία σε πολλά σχήµατα και µεγέθη και τα διακοσµούσαν µε πολλά σχέδια και χρώµατα. Ζωγράφιζαν σχέδια παρµένα από τη φύση, όπως: λουλούδια, φύλλα, ζώα, ψάρια, κοχύλια, αστερίες κ.ά.
Στη µινωική Κρήτη αναπτύχθηκε και η τέχνη των σφραγίδων. Οι Μινωίτες έµποροι, όταν έκλειναν µια συµφωνία, χρησιµοποιούσαν σφραγίδες για να υπογράφουν. Οι τεχνίτες που τις έφτιαχναν γυάλιζαν πολύτιµες πέτρες και πάνω τους χάραζαν διάφορα σχήµατα. Καµιά σφραγίδα δεν ήταν ίδια µε την άλλη. Πολλοί Μινωίτες φορούσαν τις σφραγίδες τους σαν δαχτυλίδια.
Υπήρχαν επίσης εργαστήρια χρυσοχοΐας, όπου οι χρυσοχόοι κατασκεύαζαν χρυσές σφραγίδες και υπέροχα κοσµήµατα, όπως βραχιόλια, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια κ.ά.
Οι Μινωίτες όµως ήταν και σπουδαίοι ζωγράφοι. Ζωγράφιζαν θαυµάσιες τοιχογραφίες στους τοίχους των σπιτιών τους. Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στο ανάκτορο της Κνωσού, αλλά και σε άλλα αρχοντικά, τοιχογραφίες πολύ µεγάλης τέχνης. Τα θέµατα των τοιχογραφιών οι Μινωίτες τα έπαιρναν από τη φύση και από τις θρησκευτικές τελετές. Ζωγράφιζαν κρίνα, πουλιά, ζώα, δελφίνια, πρίγκιπες και αρχόντισσες, αλλά και ιέρειες, ταύρους, ακροβάτες κλπ. Ο χαρούµενος πολιτισµός των Μινωιτών κράτησε πάνω από 1.500 χρόνια. Έγινε όµως η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και τα τεράστια κύµατα που σηκώθηκαν έφτασαν ως τις ακτές της Κρήτης και κατέστρεψαν τα πλούσια ανάκτορα. Έτσι, η δύναµη της Κρήτης µειώθηκε και την κατέλαβαν οι Μυκηναίοι.
Βλέπουμε… κι ακούμε…
Τετράδιο εργασιών
Κλικ στην εικόνα
___________*__________