Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο

 

 

Ο Ήλιος είναι η σημαντικότερη πηγή φωτός για τη Γη. Χωρίς το φως του δε θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη μας. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι ο Ήλιος λατρεύτηκε σαν θεός από όλους σχεδόν τους λαούς. Σύμφωνα με ένα μύθο ο Ήλιος είχε φτερά και ταξίδευε στον ουρανό από την ανατολή προς τη δύση πάνω σε ένα άρμα από φωτιά. Ο χιτώνας του ήταν από φως και στο χέρι του κρατούσε ένα τόξο. Με αυτό έριχνε τα βέλη του, που δεν ήταν άλλα από τις ηλιαχτίδες.
Σήμερα δεν πιστεύουμε πια σε μύθους. Με τη βοήθεια της επιστήμης έχουμε εξηγήσει πολλά φαινόμενα που έχουν σχέση με το φως.

 

 

1. Διάδοση του φωτός

Ξέρουμε ότι ο Ήλιος είναι ένα αστέρι. Τα αστέρια εκπέμπουν φως, γι’ αυτό τα ονομάζουμε αυτόφωτα σώματα. Η Γη είναι ένας πλανήτης. Οι πλανήτες φωτίζονται από τα αστέρια, γι’ αυτό τους ονομάζουμε ετερόφωτα σώματα. Η Γη φωτίζεται από τον Ήλιο. Είναι κι αυτή, όπως κι ο δορυφόρος της, η Σελήνη, ένα ετερόφωτο σώμα.

Οι φωτεινές πηγές, οι οποίες ονομάζονται και αυτόφωτα σώματα, διακρίνονται σε φυσικές, όπως ο ήλιος και τα αστέρια και σε τεχνητές όπως τα αναμμένα κεριά και τα σπίρτα και κάθε λάμπα που ανάβει.

Φυσικές πηγές

                             

H Πεσκανδρίτσα του Διαβόλου

 

 

Τεχνητές πηγές

 

 

Πώς διαδίδεται το φως;

Το φως που προέρχεται είτε από ένα αυτόφωτο είτε από ένα ετερόφωτο σώμα διαδίδεται ευθύγραμμα στο χώρο.

Την ευθύγραμμη πορεία του φωτός μπορούμε να τη διαπιστώσουμε αν βρεθούμε μέσα σ’ ένα δάσος και κοιτάξουμε ψηλά. Θα δούμε τον ήλιο να περνάει σαν ευθύγραμμες φωτεινές δέσμες ανάμεσα από τα φύλλα. Επίσης, μια συννεφιασμένη μέρα, αν κοιτάξουμε στον ουρανό θα δούμε δέσμες φωτός από τον ήλιο να περνάνε ανάμεσα από τα σύννεφα. Ή σε ένα σκοτεινό δωμάτιο με κλειστά πατζούρια μπορούμε να παρατηρήσουμε τις ακτίνες του φωτός να περνούν ανάμεσα από τις γρίλιες.

 

 

 

Πόσο γρήγορα ταξιδεύει το φως;

Το φως διαδίδεται γρηγορότερα από οτιδήποτε άλλο. Σε ένα δευτερόλεπτο διανύει 300.000 χιλιόμετρα (όση είναι η απόσταση μεταξύ Γης και Σελήνης). Έτσι, το φως το Ήλιου χρειάζεται μόνο 8,3 λεπτά για να διανύσει 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα και να φτάσει στη Γη.

 

 

 Πού μας χρησιμεύει αυτή η “ανακάλυψη”, ότι δηλαδή το φως ταξιδεύει ευθύγραμμα και πολύ γρήγορα;

Οι άνθρωποι αξιοποιούν τον τρόπο διάδοσης και τη μεγάλη ταχύτητα του φωτός. Στην αρχαιότητα οι άνθρωποι άναβαν φωτιές κορυφές των βουνών (φρυκτωρίες) και μετέδιδαν έτσι μηνύματα σε μεγάλες αποστάσεις και σε σύντομο χρόνο.

Οι φάροι, που χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, στηρίζουν τη λειτουργία τους στην ευθύγραμμη διάδοση του φωτός και καθοδηγούν τους ναυτικούς και τους ψαράδες τη νύχτα.

 

Δες και διαδραστικά την ευθύγραμμη διάδοση του φωτός

κλικ στην εικόνα

 

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Ζερβός)

[slideboom id=539721&w=425&h=370]

 

 

 

 

Δείτε ακόμα

 

 

 

________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο

 

 

 

2. Διαφανή ημιδιαφανή και αδιαφανή σώματα

 

Το φως δε διαδίδεται μόνο στο κενό και τον αέρα αλλά και μέσα σε κάποια στερεά, υγρά και αέρια σώματα.

 

 

Τα υλικά σώματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες ως προς το φως:

• Τα διαφανή σώματα αφήνουν το φως να περάσει από μέσα τους. Μας επιτρέπουν να διακρίνουμε τη μορφή των σωμάτων που βρίσκονται από πίσω τους.
• Τα ημιδιαφανή αφήνουν ένα μέρος του φωτός να περάσει και δε μας επιτρέπουν να βλέπουμε καθαρά τη μορφή των σωμάτων που βρίσκονται από πίσω τους.
• Τα αδιαφανή σώματα δεν επιτρέπουν το φως να περάσει και δε μας επιτρέπουν να βλέπουμε οτιδήποτε βρίσκεται πίσω τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα για να δεις διαδραστικά το βαθμό διαφάνειας ενός σώματος

 

 

 

 

Παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό διαφάνειας ενός σώματος είναι:

•  το πάχος του σώματος
  
•  το χρώμα του σώματος
•   η θερμοκρασία του σώματος
•   η φυσική κατάσταση που βρίσκεται

 

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Ζερβός)

[slideboom id=543339&w=425&h=370]

 

 

 Δείτε ακόμα

 

 

 

 

________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο

 

 

 

3. Φως και σκιές

 

Όταν ανάμεσα σε μια πηγή φωτός και σε ένα τοίχο παρεμβάλλουμε ένα αδιαφανές σώμα, τότε κάποιες από τις ακτίνες φωτός που ξεκινούν από την πηγή διακόπτονται από το σώμα και δε φτάνουν στον τοίχο.

 

 

 

 

Ο Teodosio Sectio Aurea ειδικεύεται σε τεχνικές με σκιά, όπου τρισδιάστατα αντικείμενα δημιουργούν εκπληκτικές τοιχογραφίες με τη χρήση του φως και της

 

 

 

Το ηλιακό ρολόι

πάτησε στην εικόνα [κλικ]

πηγή: http://cgi.di.uoa.gr

 

 

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Ζερβός)

[slideboom id=543350&w=425&h=370]

 

 

 

 Δείτε κι αυτό

 

 

________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο

 

 

 

4. Ανάκλαση και διάχυση του φωτός

 

Ανάκλαση του φωτός

 Όταν μια δέσμη ακτίνων φωτός συναντήσει μία λεία και στιλπνή επιφάνεια, όπως είναι η επιφάνεια ενός καθρέφτη, αλλάζει πορεία, ανακλάται. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται κατοπτρική ανάκλαση. Η γωνία πρόσπτωσης των φωτεινών ακτίνων είναι ίση με τη γωνία ανάκλασης, όπως φαίνεται στο σχήμα.

 

 

 

 

Δοκίμασέ το διαδραστικά …

πάτησε στην εικόνα

 

 

 

Διάχυση του φωτός

Αν η επιφάνεια επάνω στην οποία πέφτουν οι ακτίνες είναι τραχιά και ανώμαλη, τότε οι ακτίνες ανακλώνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις και διασκορπίζονται, όπως δείχνει το σχήμα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται διάχυση του φωτός.

Στην Γη, λόγω των αερίων και της σκόνης της ατμόσφαιρας, το φως διαχέεται παντού.
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι βλέπουμε τα αντικείμενα, ακόμη κι αν δεν τα φωτίζει άμεσα ο ήλιος.

 

 

 

 

 

 

Αντίθετα, στο διάστημα, επειδή δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, ό,τι δεν φωτίζεται άμεσα από τον ήλιο, είναι τελείως σκοτεινό.

 

 

 

 

 

 

 

Τα σκουρόχρωμα αντικείμενα απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της φωτεινής ακτινοβολίας. Βλέπουμε τα αντικείμενα αυτά σε αντίθεση με το ανοιχτόχρωμο περιβάλλον. Στις ανοιχτόχρωμες επιφάνειες το φως κυρίως ανακλάται ή διαχέεται, ενώ στις σκουρόχρωμες κυρίως απορροφάται. 

 

 

 

 

 Ανάκλαση του φωτός

 Πάτησε στην εικόνα

 

 

 

 

 

 Δείτε ένα βίντεο για το φως

πάτησε την εικόνα

 

 

 

Δες πώς λειτουργούν η ανάκλαση και η διάθλαση

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο

 

5. Απορρόφηση του φωτός

 

 Απορρόφηση του φωτός ονομάζεται το φαινόμενο της μεταφοράς της ενέργειας του φωτός σε ένα σώμα το οποίο συναντά.

Στις σκουρόχρωμες επιφάνειες, το μεγαλύτερο μέρος του φωτός απορροφάται, με αποτέλεσμα να θερμαίνονται περισσότερο.

Στις ανοιχτόχρωμες επιφάνειες, το μεγαλύτερο μέρος του φωτός διαχέεται και γι αυτό θερμαίνονται λιγότερο όταν πάνω τους πέφτει φως.

Πολλές φορές οι άνθρωποι προτιμούν να φορούν ρούχα μαύρου χρώματος ή να αγοράζουν αυτοκίνητο σε μαύρο χρώμα.  Το μαύρο όμως δεν είναι χρώμα. Αντίθετα είναι η έλλειψη του χρώματος. Ένα σώμα είναι μαύρο, όταν απορροφά σχεδόν όλη την ακτινοβολία που πέφτει επάνω του και δεν διαχέει σχεδόν καθόλου

 

 

 

 

Η απορρόφηση του φωτός στην καθημερινή ζωή

 

Την εκμεταλλευόμαστε όταν:

• φοράμε σκουρόχρωμα ρούχα (κυρίως τον χειμώνα)

 

 

•  Όταν φοράμε μαύρα (ή σκουρόχρωμα) γυαλιά , για να απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου:

 

 

 

 

 

Πότε την αποφεύγουμε…

 

 

• Όταν φοράμε άσπρα ρούχα για να αντανακλάται η ηλιακή ακτινοβολία και να ζεσταινόμαστε λιγότερο:

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Ζερβός)

[slideboom id=556804&w=425&h=370]

Δείτε το “Μαύρο θέατρο”