Ενότητα 4: Τα ζώα που ζουν κοντά μας

 

 

 

Στόχοι ενότητας

 

 

 

Διαβάστε το μάθημα από το διαδραστικό βιβλίο

Ιστορίες με ζώα

Ο Μάγκας

Ποιος είναι αυτός που μιλάει για τους καυγάδες ανάμεσα στον Λουκά και τον Βρασίδα, για το μεγάλο σπίτι με τους πολλούς υπηρέτες, για τον Βασίλη τον περιβολάρη, τον Εγγλέζο αμαξά και τον Βούλγαρο γαλατά; Πού γίνονται όλα αυτά; Και ποιος είναι ο τόπος και ο χρόνος; Η φωνή που ακούμε να μας αφηγείται αυτόν τον παράξενο και ταυτόχρονα γοητευτικό κόσμο ανήκει σε έναν σκύλο που ακούει στο πολύ επιτυχημένο όνομα «Μάγκας». Βρισκόμαστε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και όλα αυτά που διηγείται η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα, διά στόματος του Μάγκα, διαδραματίζονται τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, τότε που στην Αίγυπτο ζούσαν αρκετές χιλιάδες Έλληνες οι οποίοι ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την καλλιέργεια και το εμπόριο του βαμβακιού. Η διήγηση του Μάγκα ξεκινάει πάνω από το πλοίο, όταν αυτό μεταφέρει όλη την οικογένεια από τη Σούδα της Κρήτης στο Μισίρι, την Αίγυπτο δηλαδή, ενώ ολοκληρώνεται με το επεισόδιο του ξυλοδαρμού του Βούλγαρου γαλατά από τον Βασίλη. Εδώ βρίσκεται και η καρδιά του βιβλίου, που δεν είναι άλλη από την ιστορία του Μίκη Ζέζα, μια κι αυτό το ψευδώνυμο είχε ο Παύλος Μελάς όταν βγήκε να πολεμήσει στη Μακεδονία το 1904. Ο Μάγκας λοιπόν παρακολουθεί, ακούει, βλέπει, «μιλάει». Εκτός όμως από τις ιστορίες του αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Βουλγάρων και των Τούρκων, ο Μάγκας εξιστορεί και διάφορα επεισόδια από την καθημερινή ζωή μέσα στα σπίτια και στα σοκάκια της Αλεξάνδρειας, ανάμεσα στους ντόπιους και τους Έλληνες. Και ίσως αυτό είναι το πιο γοητευτικό κομμάτι όλου του βιβλίου.

 

 

Πηνελόπη Δέλτα

Τρίτο παιδί του Εμμανουήλ Μπενάκη και γεννημένη το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η Πηνελόπη Δέλτα έγραψε πολλά διηγήματα και μυθιστορήματα που προορίζονταν κυρίως για παιδιά και τα οποία είχαν για πρωταγωνιστές προσωπικότητες με ζωηρή συμμετοχή στα εθνικά θέματα και γεγονότα του καιρού της. Είχε προσωπική φιλία και αλληλογραφία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Από το 1925 όμως και στο εξής η υγεία της κλονίζεται. Τη μέρα που οι Γερμανοί κατακτητές μπήκαν στην Αθήνα, η Πηνελόπη Δέλτα αυτοχειριάσθηκε. Στην πλάκα του τάφου της χαράχθηκε η λέξη «Σιωπή». Μερικά από τα έργα της: «Για την πατρίδα», «Παραμύθι χωρίς όνομα», «Στα μυστικά του Βάλτου», «Τρελαντώνης» κ.ά.

Κώστας Ακρίβος

 

 

 

 

Πηγή: Δημόσια βιβλιοθήκη Σερρών

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα και διάβασε τη γραμματική του κεφαλαίου

 

Τα επίθετα

Τα επίθετα περιγράφουν ένα χαρακτηριστικό των ουσιαστικών που συνοδεύουν. 

• Έχουν τρία γένη (αρσενικό θηλυκό, ουδέτερο),

 

• κλίνονται όπως τα ουσιαστικά και

 

• είναι πάντα στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό και στην ίδια πτώση με τα ουσιαστικά που συνοδεύουν. 

 

Διάβασε για τα επίθετα στο βιβλίο της Γραμματικής σου, σελ. 93 – 95 [κλικ εδώ]

Η μετοχή σαν επίθετο

 

 

Εκτός από τα επίθετα, χρησιμοποιούμε και μετοχές με λειτουργία επιθέτου: δυστυχισμένος, ευτυχισμένος, θλιμμένος, λυπημένος, παραπονεμένος, στενοχωρημένος, χαρούμενος.…

 Οι μετοχές χρησιμοποιούνται πολύ συχνά ως επίθετα και τότε λέγονται επιθετικές μετοχές. Σαν επιθετικές μετοχές χρησιμοποιούνται μόνο οι μετοχές της Παθητικής φωνής μια που οι μετοχές της Ενεργητικής φωνής είναι άκλιτες.

• Οι μετοχές αυτές χρησιμεύουν είτε ως προσδιορισμοί, όπως τα επίθετα (επιθετικοί), είτε ως κατηγορούμενα (συνδέονται με το ουσιαστικό που προσδιορίζουν με ένα συνδετικό ρήμα).
• Όταν η μετοχή χρησιμοποιείται ως επίθετο τότε απ΄αυτήν μπορεί να σχηματιστεί και επίρρημα (όπως ισχύει και στα επίθετα).

 

 

 

Διάβασε στο βιβλίο της Γραμματικής σου, σελ. 160 – 161 [κλικ εδώ]

 

 

*

Οι ομάδες των επιθέτων

 

*

Ώρα για εξάσκηση!

 

 

*

 

 

 Οι αιτιολογικές προτάσεις

Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους (γιατί, επειδή, διότι, αφού, μια και, καθώς, μια που, για να, εφόσον, καθώς, σαν να, και που, που, βλέπε Γραμματική, ενότητα 14.1 Β). Τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να επιχειρηματολογήσουμε για κάτι .

Οι αιτιολογικές προτάσεις, χωρίζονται συνήθως από τις προτάσεις που προσδιορίζουν με κόμμα, εκτός κι αν είναι πολύ σύντομες.

Οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, επειδή ξεκίνησε στη γη η εποχή των παγετώνων.

 

 

 

 

Παραγωγή γραπτού λόγου

Πάτησε στην εικόνα [κλικ]

 

 

 

 

 

 

Ο Τεντέν και ο Μιλού

Ο Τεντέν (Tintin) είναι ήρωας της ομώνυμης σειράς κόμικς του Ερζέ (Hergé, πραγματικό όνομα Ζωρζ Ρεμί). Οι περιπέτειες του (Οι περιπέτειες του Τεντέν, Les Aventures de Tintin) άρχισαν να δημοσιεύονται στις 10 Ιανουαρίου του 1929 στο παιδικό ένθετο Le Petit Vingtième της εφημερίδας Le XXe Siècle (Ο 20ός αιώνας) και συνέχισε εκεί μέχρι τις 11 Μαΐου του 1930. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου οι περιπέτειες του μεταφέρθηκαν στη Βελγική εφημερίδα Le Soir (πρώτη εμφάνιση στις 17 Οκτωβρίου 1940), στην οποία δούλευε ο Ερζέ, ενώ από τις 26 Σεπτεμβρίου 1946 άρχισε στο Βέλγιο η έκδοση του εβδομαδιαίου περιοδικού Τεντέν (γαλλική έκδοση: Le journal de Tintin, ολλανδόφωνη έκδοση: Kuifje) από την εκδοτική εταιρεία του Raymond Leblanc, η οποία συνέχισε μέχρι το 1993.

Σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα κόμικς παγκοσμίως, με περισσότερες από διακόσια εκατομμύρια πωλήσεις, ενώ έχει μεταφραστεί σε 58 γλώσσες. Έχουν κυκλοφορήσει συνολικά 24 τεύχη, το τελευταίο από τα οποία κυκλοφόρησε το 1983. Επίσης, έχουν γυριστεί τέσσερις κινηματογραφικές ταινίες.

Ο Τεντέν είναι ένας Βέλγος δημοσιογράφος, ο οποίος συνέχεια εμπλέκεται σε περίεργες και παράξενες περιπέτειες. Οι φίλοι και οι συνεργάτες του είναι οι ντετέκτιβς Ντυπόν και Ντιπόν, ο Καπετάνιος Χάντοκ, ο καθηγητής Τρύφων Τουρνεζόλ και ο πιστός του σκύλος Μιλού.

Πηγή: Βικιπαίδεια

[slideboom id=433857&w=425&h=370]

Δείτε 

Τεν Τεν – Το Μαύρο νησί

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

Διαβάστε το μάθημα από το διαδραστικό βιβλίο

Τα χαρακτηριστικά των ζώων

 

 

Πώς περιγράφουμε το αγαπημένο μας ζωάκι;

 

 

Η δομή

• Αναφέρουμε τι ζώο είναι και το όνομά του.
   
• Αναφέρουμε πότε και πώς το αποκτήσαμε (αν είναι δικό μας).
   
• Περιγράφουμε την εξωτερική εμφάνισή του.
   
• Περιγράφουμε την συμπεριφορά, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τις συνήθειές του.
   
• Αναφέρουμε περιστατικά που συνδέονται με αυτό (πώς περνάμε την ώρα μας μαζί του).
   
• Αναφέρουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας γι’ αυτό.

 

Η ΔΟΜΗ ΣΕ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΑΡΤΗ

 

Θυμόμαστε:

•      Για να κάνουμε την περιγραφή μας ζωντανή χρησιμοποιούμε πολλά επίθετα

 

•    Εξωτερική περιγραφή: μαλλιαρό, καφετί, σταχτί, γρήγορο, γυαλιστερό (τρίχωμα), μικρό, τρομακτικό, γλυκό

 

•    Χαρακτήρας: ευγενικό, υπάκουο, τρυφερό, πιστό, παιχνιδιάρικο, φοβισμένο, αυστηρό, απόμακρο, άγριο, τεμπέλικο, επικίνδυνο, χαδιάρικο

 

•    Συνήθειες:
       –  τι του αρέσει να τρώει
       –  τι κυνηγάει
       –  τι παίζει
       –  πώς κοιμάται
       –  πώς είναι με τους ξένους
       –  πώς είναι με τα άλλα ζώα

 

•    Συναισθήματα:    συμπάθεια, συμπόνια, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη, αγάπη, ενδιαφέρον        

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=602612&w=425&h=370]

[slideboom id=648318&w=425&h=370]

Πάτησε στην εικόνα και διάβασε τη γραμματική του κεφαλαίου

Επίθετα σε -ής, -ιά, -ί

 

Ένας σταχτής σκύλος μπήκε στην αυλή μας.
Το πόδι του σταχτή σκύλου είναι πληγωμένο.
Κάποιος έχασε τον σταχτή σκύλο του.

————–

Οι σταχτιοί σκύλοι δεν είναι σπάνιοι.
Το χρώμα των σταχτιών σκύλων τούς ξεχωρίζει.
Οι φίλοι μου θέλουν κι αυτοί να έχουν σταχτιούς σκύλους.

 

 

 __________________________________________________________________________________________________________________________________________Διαβάστε το μάθημα από το διαδραστικό βιβλίο

“Αγάπες… με ουρά”

 

Η συγγραφέας παιδικών βιβλίων Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο από γονείς Μικρασιάτες. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Άμφισσα κι από τα δώδεκά της ζει στην Αθήνα. Υποψήφια για το διεθνές Βραβείο Άντερσεν 2008, υπηρετεί την παιδική λογοτεχνία από το 1974 κι έχει στο ενεργητικό της πάνω από 40 βιβλία μέχρι τώρα για παιδιά και δύο για ενήλικες (“Το παραμύθι των ψυχών” & “Γυναίκα μπονσάι”).

Ανήκει στους συγγραφείς που ανανέωσαν την ελληνική θεματολογία της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Τα έργα της διακρίνονται από το ρεαλιστικό στοιχείο και από μια φεμινιστική διάθεση.

Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, το Υπουργείο Πολιτισμού και έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας 2005 και με αναγραφή στο Διεθνή Τιμητικό Πίνακα IBBY. Αποσπάσματα βιβλίων της διδάσκονται στα αναγνωστικά και ανθολόγια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Περισσότερα για το έργο και τη ζωή της εδώ: http://voulamastori-paidika-vivlia.blogspot.gr/

Πάτησε στην εικόνα

*

Πάτησε στην εικόνα για να μάθεις…

 

 

 

 

 Η συνέλευση των ποντικιών

Μουσική/Στίχοι: Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας

 

 

 

 

 

*

Πάτησε στην εικόνα και διάβασε τη γραμματική του κεφαλαίου

Επίθετα σε -ύς, -ιά, -ί

	Ενικός αριθμός
Ον.	ο       βαθύς	η       βαθιά	το      βαθύ
Γεν.	του    βαθιού / του βαθύ	της    βαθιάς	του    του βαθιού / του βαθύ
Αιτ.	τον    βαθύ	τη      βαθιά	το      βαθύ
Κλ.	–        βαθύ	–       βαθιά	–        βαθύ
	Πληθυντικός αριθμός
Ον.	οι       βαθιοί	οι      βαθιές	τα       βαθιά
Γεν.	των    βαθιοί	των   βαθιών	των     βαθιών
Αιτ.	τους   βαθιούς	τις     βαθιές	τα       βαθιά
Κλ.	–        βαθιοί	–       βαθιές	–         βαθιά

δημιουργός Γ. Σουδίας

δημιουργός Άγγελος Χαραλάμπους

Ώρα για εξάσκηση!

 Συμπλήρωσε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το σωστό τύπο των επιθέτων που δίνονται στις παρενθέσεις;

• Οι ………………… (παχύς) άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
• Ήταν πολύ δύσκολο να διασχίσουν τον ………………….. (πλατύς) και ……………………. (βαθύς) ποταμό Αλιάκμονα.
• Τη στιγμή που τραβούσε τα …………………. (βαρύς) τραπεζάκια του σαλονιού ένιωσε έναν …………………. (οξύς) πόνο στο στήθος.
• Προτιμά να φορά ………………. (ελαφρύς) και ……………… (φαρδύς) ρούχα.
• Κοιτούσαν έκπληκτοι τους ……………………. (πλατύς) δρόμους που είχαν γεμίσει από το νερό της βροχής.
• Το κρύο ήταν ………………(δριμύς) και ένα ……………….. (παχύς) στρώμα χιονιού είχε καλύψει το όμορφο πάρκο του Αγίου Γεωργίου Ριζαριού.
  

2. Να  βάλεις  τα  επίθετα  που  δίνονται σε  παρένθεση  στην  κατάλληλη πτώση.

       

• Θαυμάζω  τον  ____________ (πλατύς)  καταγάλανο  ουρανό.
• Τα  νερά  των  μεγάλων  θαλασσών  είναι  ____________ (βαθύς).
• Πολύ  __________ (φαρδύς)  είναι  η  φούστα  που φοράς.
• Διανύσαμε  _____________ (μακρύς)  αποστάσεις μέχρινα  φτάσουμε.
• Ο  Πέτρος  είναι  αρκετά  ____________ (παχύς).
• Η  βαλίτσα  είναι  __________ (ελαφρύς).

 

 

 

 

 

 

 

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

Διαβάστε το μάθημα από το διαδραστικό βιβλίο

Τα ζώα της εξοχής

 

 

 

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα και διάβασε τη γραμματική του κεφαλαίου

Τα άρθρα

 

Τα η, το είναι οριστικά άρθρα.
Το ένα είναι αόριστο άρθρο.

Το οριστικό άρθρο το χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για κάτι συγκεκριμένο, που είναι γνωστό, ενώ το αόριστο το χρησιμοποιούμε όταν δεν είναι ακόμα γνωστό.

Προσέξτε τη διαφορά:

• Είδα ένα σκυλάκι (κάποιο σκυλάκι, άγνωστο, που δεν το γνώριζα από πριν) στον δρόμο.
• Το σκυλάκι αυτό (που τώρα είναι συγκεκριμένο, γνωστό) …

 

 

 

 

Οριστικό άρθρο
	Ενικός αριθμός			Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	ο	η	το	οι	οι	τα
Γενική	του	της	του	των	των	των
Αιτιατική	τον	τη(ν)	το	τους	τις	τα

 

 

 

Αόριστο άρθρο
	Ενικός αριθμός
Ονομαστική	ένας	μια	ένα
Γενική	ενός	μιας	ενός
Αιτιατική	έναν	μια(ν)	ένα

 

 

Το οριστικό άρθρο δεν έχει κλητική.

Όταν χρησιμοποιούμε, για παράδειγμα, ένα ουσιαστικό που βρίσκεται στην κλητική, αφού το άρθρο δεν έχει κλητική ή αφήνουμε το ουσιαστικό μόνο του ή χρησιμοποιούμε το ω ή το ε, π.χ.

Θεέ μου, τι συμφορά ήταν αυτή!

Ω Θεέ μου, τι συμφορά ήταν αυτή!

Ε Λέανδρε, φέρε μου το βιβλίο.

 

Ακόμη στον καθημερινό λόγο πολύ συχνά χρησιμοποιούμε το καλέ, π.χ.

Αφού σου είπα, καλέ μαμά, δε φταίω εγώ!

Καλέ Γιώργο, πού είναι τα μακαρόνια;

Καλέ Μάρω, τι κάνεις εκεί;

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

 

1η Η αιτιατική ενικού του αρσενικού άρθρου (τον), σύμφωνα με τη γραμματική του Δημοτικού και του Γυμνασίου διατηρεί πάντα το τελικό ν.

2η Η αιτιατική ενικού του θηλυκού άρθρου διατηρεί το τελικό ν, μόνο όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από τα: κ, π, τ, ξ, ψ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ

 

Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos Politismos

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις περισσότερα για το οριστικό και αόριστο άρθρο

 

 

Εξάσκηση στο οριστικό και αόριστο άρθρο [κλικ]

Παραγωγή γραπτού λόγου

Πώς γράφω τη συνέχεια μιας ιστορίας