Τα πιο πολλά παιδιά μέχρι τα δύο τους χρόνια έχουν πιάσει στα χέρια τους κάποιο μαρκαδόρο για να ζωγραφίσουν ή πιο σωστά να μουντζουρώσουν μια σελίδα. Σε αυτά τα αρχικά στάδια τα παιδιά κρατούν τους μαρκαδόρους ή τις μπογιές με τη γροθιά τους και θα χρειαστεί να περάσουν δύο – τρία χρόνια ακόμα, μέχρι να καταφέρουν να πιάσουν σωστά το μολύβι και να αρχίσουν να γράφουν. Ποιος, όμως, είναι ο σωστός τρόπος πιασίματος του μολυβιού και πώς μπορείτε να βοηθήσουμε το παιδί μας να τα καταφέρει;
Το γράψιμο είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί το παιδί να έχει αναπτύξει τις γνωστικές, αντιληπτικές, κινητικές και αισθητηριακές του ικανότητες. Για να μπορέσει ένα παιδί να κρατήσει σωστά το μολύβι, πρέπει να έχουν αναπτυχθεί αρκετά οι μύες των χεριών και των ώμων του. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν θα πρέπει να πιέζουμε το παιδί μας να πιάσει σωστά το μολύβι από πολύ νωρίς, αφού ακόμα δεν έχουν δυναμώσει τα χέρια του και δεν είναι ώριμο για κάτι τέτοιο.
Αντίθετα, καλό είναι να το αφήσουμε να περάσει από διάφορα στάδια (κράτημα με γροθιά, κράτημα με τέσσερα δάχτυλα κλπ), μέχρι να φτάσει στο σωστό πιάσιμο, που είναι χρησιμοποιώντας τα τρία δάχτυλα, αντίχειρας – δείκτης – μέσος.
Τα περισσότερα παιδιά πετυχαίνουν το σωστό κράτημα του μολυβιού μέχρι τα έξι τους χρόνια και έτσι είναι έτοιμα να παρακολουθήσουν την πρώτη δημοτικού.
Για να βοηθήσουμε το παιδί μας, υπάρχουν αρκετά που μπορούμε να κάνουμε ώστε να δυναμώσει τα χέρια του και να αποκτήσει σταθερότητα στον καρπό, όπως:
· Να σπάει τις φυσαλίδες από ένα νάιλον.
· Να στύβει ένα σφουγγάρι.
· Να κόβει με το ψαλιδάκι.
· Να παίζει με πλαστελίνες και να τις απλώνει με πλάστη.
· Να περνάει χάντρες σε κορδόνι.
· Να προσπαθεί να πιάσει μικρά αντικείμενα με τα δάχτυλα ή με τσιμπίδα.
· Να παίζει με σβούρες.
· Να ζωγραφίζει σε χαρτί που βρίσκεται όρθιο απέναντί του, π.χ. σε έναν πίνακα.
Γνωρίζουμε όλοι ότι το σωστό κράτημα του μολυβιού είναι μια σημαντική συνήθεια που τα παιδιά πρέπει να κατακτήσουν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Νηπιαγωγείο. Αρκετά συχνά όμως πολλοί γονείς αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους έμαθε να κρατά λάθος το μολύβι, όταν είναι πλέον πολύ αργά. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι το παιδί θα μάθει να κρατάει σωστά το μολύβι του στην πρώτη τάξη του Δημοτικού.
Παρόλο που όπως αναφέραμε παραπάνω πρέπει να αποφεύγουμε να πιέζουμε τα παιδιά όταν είναι μικρά, η συνεχής αναφορά και υπόδειξη του σωστού τρόπου κρατήματος του μολυβιού δεν θα πρέπει να παραβλέπεται.
Όταν το παιδί μας είναι στο νηπιαγωγείο και αντιληφθούμε ότι δεν κρατάει σωστά το μολύβι, θα πρέπει να σιγά σιγά , με υπομονή και επιμονή να του δείχνουμε συνεχώς τον σωστό τρόπο.
Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει πρώτα εμείς οι ίδιοι να γνωρίζουμε πώς κρατιέται το μολύβι, (πολλοί ενήλικες δεν κρατούν ούτε αυτοί με τον σωστό τρόπο το μολύβι – στυλό) και να προσπαθήσουμε αφού πρώτα ενημερωθούμε, να το μάθουμε και στα παιδιά μας.
Όπως είπαμε ήδη για το κράτημα του μολυβιού συνεργάζονται τρία δάκτυλα, ο αντίχειρας, ο δείκτης και το μεσαίο δάκτυλο. Το μεσαίο δάκτυλο μπαίνει κάτω από το μολύβι, σαν μαξιλαράκι, και τα άλλα δύο κρατούν τις δύο πλευρές του μολυβιού χωρίς να σκεπάζει το ένα δάκτυλο το άλλο.
Το σωστό κράτημα του μολυβιού απασχολεί τους ανθρώπους διεθνώς και το διαδίκτυο είναι γεμάτο από σχετικά άρθρα σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Στην παραπάνω εικόνα επισημαίνεται και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό, το πώς στηρίζεται το χέρι που γράφει πάνω στο θρανίο. Μια τέτοια στήριξη του χεριού προϋποθέτει αρκετή προσπάθεια εκ μέρους του παιδιού καθώς θα πρέπει να μάθει να λυγίζει τον καρπό του και να κρατά το χέρι την ώρα που γράφει κάτω από τη γραμμή και όχι δίπλα ή πολύ χειρότερα από πάνω.
Στην εικόνα αυτή μπορείτε να δείτε πολλούς τρόπους κρατήματος του μολυβιού. Μόνο η τελευταία, η J, είναι η σωστή όταν το μολύβι το χρησιμοποιούμε για να γράψουμε.
Για να διευκολύνουμε όσα παιδιά δυσκολεύονται στο σωστό κράτημα, υπάρχουν στο εμπόριο ειδικά “δακτυλίδια” από καουτσούκ που μπαίνουν στο μολύβι και αναγκάζουν το παιδί να αφήνει κενό ανάμεσα στα τρία δάκτυλα που κρατούν το μολύβι, αλλά και αρκετά άλλα βοηθήματα το ίδιο αποτελεσματικά.
Στην παραπάνω εικόνα βλέπετε έναν λανθασμένο τρόπο κρατήματος του μολυβιού που δυστυχώς τον εφαρμόζουν πολλά παιδάκια. Ένας τέτοιος λανθασμένος τρόπος δεν επιτρέπει στο παιδί να γράψει όμορφα και επιπλέον το γράψιμο γίνεται μια κουραστική υπόθεση που του δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα.
Η σωστή λαβή τα βοηθά αργότερα να γράφουν αποτελεσματικά, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και για περισσότερη ώρα. Το γράψιμο, σιγά σιγά, γίνεται μία αυτόματη διαδικασία, δίνοντας στα παιδιά τη δυνατότητα να συγκεντρωθούν σε αυτό που θέλουν να γράψουν και όχι να παλεύουν με το πώς θα το γράψουν.
Επίσης για ένα άνετο και ωραίο γράψιμο είναι σημαντικά τα παρακάτω:
- Όταν γράφει το παιδί μας φροντίζουμε το κάθισμα και το τραπέζι να του επιτρέπουν να πατάει καλά τα πόδια του στο δάπεδο. Ναι, όσο κι αν σας παραξενεύει τα πόδια παίζουν το δικό τους σημαντικό ρόλο για να μπορέσει το χέρι να αποδώσει όσα παραπάνω αναφέραμε. (εξάλλου παιδί που κουνάει τα πόδια του συνεχώς, δύσκολα συγκεντρώνεται στην εργασία του).
- Προσοχή και στη θέση της πλάτης και του κεφαλιού.Όχι στο υπερβολικό σκύψιμο που ζημιώνει και τη σπονδυλική στήλη και τα μάτια. Η άνετη θέση της πλάτης βοηθάει και στην αποφυγή της κόπωσης.
- Δείτε επίσης πώς τοποθετούμε το τετράδιο όταν γράφουμε, λιγάκι λοξά. Η κλίση του τετραδίου είναι φυσικά διαφορετική για δεξιόχειρες και διαφορετική για αριστερόχειρες. Αυτή η κλίση του τετραδίου διευκολύνει και το λύγισμα του καρπού ενώ όταν το τετράδιο στέκεται κάθετα ο καρπός ζορίζεται υπερβολικά για να βρει τη σωστή θέση.
- Στην εικόνα δε δείχνει πού βάζουμε το άλλο χέρι όταν γράφουμε. Όμως είναι σημαντική και η δική του θέση. Πρέπει να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι ώστε να μη στραβώνει η σπονδυλική στήλη, μα να μη σκεπάζει το γραπτό με τρόπο που ο φωτισμός να μειώνεται.
Ο ρόλος του φωτισμού είναι πολύ σημαντικός. Το φως την ώρα που γράφουμε πρέπει να πέφτει με τέτοιο τρόπο που να μην προκαλεί το χέρι μας σκιά στο σημείο που γράφουμε.
Δείτε μερικά βίντεο (στα αγγλικά) με συμβουλές για σωστό κράτημα του μολυβιού
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι χρειάζεται μεγάλη υπομονή και επιμονή από μέρους μας (των γονιών) για να μάθει το παιδί να κρατάει σωστά το μολύβι και να γράφει με τη σωστή φορά τα γράμματα και τους αριθμούς. Παρακάτω δείτε ένα πίνακα με τη σωστή φορά των γραμμάτων και των αριθμών για δεξιόχειρες.
και για αριστερόχειρες:
