Ο ναός της Αγίας Σοφίας

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα στο ψηφιακό βιβλίο

13. Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη διοίκηση και την νομοθεσία

  O Ιουστινιανός έγινε αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη το 527 μ.Χ. 

Το βυζαντινό κράτος αυτή την περίοδο αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα διοίκησης στο εσωτερικό και εχθρικών απειλών στα σύνορά του.

Ο νέος αυτοκράτορας διακρινόταν για τις γνώσεις του, την εργατικότητά του και την τόλμη του να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Διάλεξε ικανούς συνεργάτες και πήρε μέτρα για την καλή λειτουργία του κράτους και για την άμυνα των συνόρων της αυτοκρατορίας:

• Κωδικοποίησε τους παλιούς ρωμαϊκούς νόμους και τους συμπλήρωσε με νέους πιο δίκαιους,  γραμμένους στα ελληνικά.
• Κατάργησε τα προνόμια των Δήμων και απαγόρευσε στους μεγαλοκτηματίες να παίρνουν τα κτήματα των μικροϊδιοκτητών γειτόνων τους, για χρέη που τους όφειλαν.
• Φορολόγησε τους πολίτες ανάλογα με τα εισοδήματά τους.
• Οργάνωσε τη λειτουργία της αγοράς, των λιμανιών και των εμπορικών δρόμων και επέβαλε δασμούς για τα εισαγόμενα προϊόντα.
• Όρισε τους λογοθέτες υπεύθυνους για την εφαρμογή των νόμων.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές ικανοποίησαν το λαό, αλλά ενόχλησαν τους δήμους και δυσαρέστησαν τους προνομιούχους. Έφεραν όμως στο κράτος πολλά χρήματα, με τα οποία ο Ιουστινιανός έκανε έργα σημαντικά για την εποχή του. Συγκεκριμένα:

• Οργάνωσε το στρατό, με βυζαντινούς κυρίως στρατιώτες, και ασφάλισε τα σύνορα με μια σειρά φρουρίων.

• Συντήρησε και βελτίωσε τους δρόμους που ένωναν την πρωτεύουσα με τις επαρχίες και τις μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας.
• Έκοψε χρυσά «βυζαντινά» νομίσματα, τα οποία κυκλοφορούσαν σε όλο τον κόσμο και μ’ αυτά μόνο γίνονταν οι συναλλαγές.
• Έφερε από την Κίνα το μυστικό εκτροφής του μεταξοσκώληκα.

 

Όλα αυτά έκαναν το Βυζάντιο πλούσιο και δυνατό και τον αυτοκράτορα έτοιμο να ζωντανέψει το όνειρό του: να φτάσει τη βυζαντινή αυτοκρατορία στα παλιά σύνορα της ρωμαϊκής.

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία πριν αναλάβει ο Ιουστινιανός 

 Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία μετά τις επιτυχίες του Ιουστινιανού

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=457838&w=425&h=370]

*

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα… σαν παραμύθι!

(δημιουργός https://fourfourasweb.wordpress.com)

 

 

 

 

 

 

Διαβάστε ή εκτυπώστε το σχεδιάγραμμα του μαθήματος

[κλικ στην εικόνα]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ώρα για εξάσκηση!

*

Άσκηση αντιστοίχισης [κλικ]

 

 

 

 

 

Πάτησε στην εικόνα

Ερωτήσεις

1.Πότε έγινε αυτοκράτορας ο Ιουστινιανός και γιατί διακρινόταν; Ποια ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία εκείνη την εποχή;

2.Ποια μέτρα πήρε ο Ιουστινιανός για την καλή λειτουργία του κράτους;

3.Ποιους ευχαρίστησαν και ποιους δυσαρέστησαν τα μέτρα αυτά;

4.Με τα χρήματα που εξοικονομήθηκαν από τα μέτρα που πήρε πραγματοποίησε σημαντικά  έργα . Ποια ήταν αυτά;

5.Ποιοι ήταν οι συνεργάτες που βοήθησαν τον Ιουστινιανό στο δύσκολο έργο του , αλλά και στις δύσκολες στιγμές του.

 6.Ποια ήταν η σκιερή σελίδα του Ιουστινιανού;(κείμενο 4 σελ 43) Τί σήμαινε για το αρχαίο κόσμο αυτή η πράξη του; Ποιες επιπτώσεις είχε αυτή η ενέργεια του ;

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα στο ψηφιακό βιβλίο

14. Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη “στάση του Νίκα”

Οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού έβαλαν τάξη στη λειτουργία των υπηρεσιών του κράτους και επέβαλαν έλεγχο στα έσοδα και των Δήμων. Αυτό ενόχλησε τους οργανωτές των ιπποδρομιών και οι αρχηγοί τους μετέφεραν τα παράπονα και τη δυσαρέσκειά τους στον αυτοκράτορα. Ο Ιουστινιανός τούς άκουσε με προσοχή, αλλά δεν άλλαξε τις αποφάσεις του.

Το Γενάρη του 532 μ.Χ., κατά τη διάρκεια των αγώνων, ξέσπασαν ταραχές στον ιππόδρομο ανάμεσα στους οπαδούς των Πράσινων και των Βένετων. Η φρουρά των αγώνων προσπάθησε να τους διαχωρίσει. Τότε οι αντιμαχόμενες ομάδες ενώθηκαν και στράφηκαν κατά της φρουράς, κραυγάζοντας υβριστικά συνθήματα κατά του λογοθέτη των οικονομικών Ιωάννη Καππαδόκη, του νομοθέτη Τριβωνιανού, αλλά και κατά του ίδιου του αυτοκράτορα, από τον οποίο ζητούσαν να παραιτηθεί.

Οι ταραχές δεν περιορίστηκαν στον ιππόδρομο. Οι στασιαστές άνοιξαν τις πύλες και ξεχύθηκαν στην Πόλη. Λεηλάτησαν την του Παλατιού, φωνάζοντας «νίκα – νίκα». Στους στασιαστές, στη διάρκεια των ταραχών, προστέθηκαν και πολλοί δυσαρεστημένοι κάτοικοι της Πόλης.

Μάταια ο Ιουστινιανός και οι ηγέτες των Δήμων προσπάθησαν να ηρεμήσουν το πλήθος και να περιορίσουν τις καταστροφές. Οι στασιαστές, αντί να πειθαρχήσουν, «επιστράτευσαν» έναν αξιωματούχο του παλατιού, τον Yπάτιο, τον μετέφεραν στον ιππόδρομο και τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα!

Ο Ιουστινιανός βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Για μια στιγμή σκέφτηκε να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει το θρόνο και την Πόλη. Τον συγκράτησαν όμως οι συνεργάτες του και η αυτοκράτειρα Θεοδώρα, πείθοντάς τον ότι αυτό θα ήταν το πιο μεγάλο κακό για την Πόλη και την αυτοκρατορία.

Ο στρατηγός Βελισάριος (φανταστική απεικόνιση)

Τότε ο Ιουστινιανός διέταξε τους στρατηγούς Βελισάριο και Ναρσή να καταπνίξουν με κάθε τρόπο τη στάση. Η αυτοκρατορική φρουρά περικύκλωσε τον ιππόδρομο και, ελέγχοντας όλες τις πύλες, μπήκε σ’ αυτόν και αντιμετώπισε χωρίς οίκτο τους στασιαστές που είχαν μείνει εκεί.

Το αποτέλεσμα ήταν φρικτό: τριάντα χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι αγώνες του ιπποδρόμου διακόπηκαν για αρκετά χρόνια και κάθε φωνή λαϊκής διαμαρτυρίας σώπασε. Μεγάλο μέρος της πόλης καταστράφηκε και το γόητρο του αυτοκράτορα πληγώθηκε βαριά.

Τελικά, κανείς δε νίκησε στη «στάση του νίκα».

 

*

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=458730&w=425&h=370]

*

 

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα… σαν παραμύθι!

(δημιουργός https://fourfourasweb.wordpress.com)

*

 

 

 Δείτε

 

 

*

Ώρα για εξάσκηση!

Πάτησε στην εικόνα [κλικ]

Θεόδωρος Αρβανιτίδης

Πάτησε στην εικόνα [κλικ]

Άγγελος Χαραλάμπους

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα στο ψηφιακό βιβλίο

15.  Η Αγία Σοφία, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής

 

 

Πρώτη φροντίδα του Ιουστινιανού, μετά τη «στάση του νίκα», ήταν να χτίσει ό,τι καταστράφηκε και να κάνει την Πόλη ακόμη καλύτερη. Το πιο σημαντικό από τα έργα του ήταν ο ναός της Αγίας Σοφίας.

Το σχέδιο του ναού

Ανέθεσε το χτίσιμό της σε δυο ονομαστούς Έλληνες αρχιτέκτονες, τον Ανθέμιο και τον Ισίδωρο. Επιθυμία και εντολή του ήταν ο ναός της Σοφίας του Θεού να χτιστεί έτσι, ώστε να ζήσει αιώνες και όμοιός του να μην υπάρχει πουθενά.

Οι δύο αρχιτέκτονες, για να πρωτοτυπήσουν, συνδύασαν το ρυθμό της ορθογώνιας βασιλικής, με τον οποίο είχαν χτιστεί οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί, και του περίκεντρου ναού με τρούλο. Έτσι γεννήθηκε το σχέδιο της Αγίας Σοφίας και ο νέος ρυθμός, η βασιλική με τρούλο. Ο ρυθμός αυτός επηρέασε την αρχιτεκτονική των ναών τόσο, ώστε ακόμη και στις μέρες μας πολλοί ναοί να κτίζονται με αυτό το σχέδιο.

Ο Ιουστινιανός ήθελε το ναό αυτό να τον νιώθουν δικό τους όχι μόνο οι κάτοικοι της Πόλης αλλά όλης της αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό ζήτησε απ’ όσους επιθυμούσαν να προσφέρουν υλικά και χρήματα για το χτίσιμό του. Πολύτιμα μάρμαρα και δυσεύρετα υλικά από κάθε γωνιά του κράτους προσφέρθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Πόλη. Δέκα χιλιάδες εργάτες και διαλεχτοί τεχνίτες εργάστηκαν πέντε χρόνια χωρίς διακοπή, για να ολοκληρώσουν το έργο.

 Πάτησε στην εικόνα για να ξεναγηθείς “ζωντανά” στην Αγία Σοφία

Η Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 537 μ.Χ. και ήταν, η καλύτερη στον κόσμο. Ο Ιουστινιανός, όταν προσήλθε στο ναό την ημέρα των εγκαινίων, σήκωσε εντυπωσιασμένος τα μάτια του στον ουρανό και ψιθύρισε: «νενίκηκά σε Σολομώντα!».

Στους αιώνες που ακολούθησαν ο ναός στέγασε όλες τις δόξες και τις δοκιμασίες της Πόλης και της αυτοκρατορίας. Εκεί στέφονταν οι αυτοκράτορες και οι πατριάρχες και τελούνταν οι δοξολογίες των θριάμβων. Εκεί γίνονταν και οι παρακλήσεις του λαού προς την Παναγία για τη σωτηρία της Πόλης, στις ώρες των κινδύνων που την απειλούσαν.

 *

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=459185&w=425&h=370]

 *

Διαβάστε ή εκτυπώστε το σχεδιάγραμμα του μαθήματος

[κλικ στην εικόνα]

*

Μερικές λεπτομέρειες για την Αγία Σοφία

Το αίθριο είναι αυλή, ορθογώνια με κολώνες γύρω-γύρω και με κρήνη στο κέντρο (βρύση) που παλιά έφερε την περίφημη επιγραφή:

 Εκτός από το μέγεθός του, το εκπληκτικότερο μέρος του ναού ήταν ο τρούλος του. Όταν κοιτούσε κάποιος προς τα πάνω, τα πολλά παράθυρα και οι ακτίνες του ήλιου που έμπαιναν από αυτά έδιναν την εντύπωση πως ο τρούλος αιωρούνταν στον αέρα. Σαν να κρεμόταν στον αέρα…

Το μήκος του ναού είναι 80,90 μ. το πλάτος 69,5 μ. και το ύψος 55,6 μ. Η διάμετρος του τρούλου είναι 33 μ. και το ύψος του 13,8 μ.

Ο Ιουστινιανός ζήτησε -και πέτυχε- να προσφέρουν πολλοί άνθρωποι από κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας χρήματα και υλικά για το κτίσιμό του. Έτσι, από κάθε γωνιά του κράτους, προσφέρθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Πόλη πολύτιμα μάρμαρα και δυσεύρετα υλικά.
Δέκα χιλιάδες εργάτες και διαλεχτοί τεχνίτες εργάστηκαν επί πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί ο ναός.

Λέγεται πως για να αποφύγουν οι αρχιτέκτονες το φαινόμενο της αντήχησης σε τόσο μεγάλο χώρο, έκαναν το εξής κόλπο: Κρέμασαν μεταξωτές κλωστές από κολώνα σε κολώνα, αρκετά ψηλά και αρκετά μικρές ώστε να μην γίνονται αντιληπτές από το ανθρώπινο μάτι. Έτσι οι ανεπιθύμητες συχνότητες του ήχου “πνίγονταν” μέσα στις κλωστές εκείνες και ο ήχος των ιερέων διαχέονταν κατακάθαρος στο εκκλησίασμα!

Στην ΝΔ πλευρά της Αγίας Σοφίας τοποθετήθηκε και η “κολώνα” του Ιουστινιανού με το χάλκινο έφιππο άγαλμά του.

Στα επόμενα χρόνια όλα τα μεγάλα γεγονότα τελούνταν εκεί, όπως στέψεις αυτοκρατόρων, γάμοι αυτοκρατόρων, ανακήρυξη Πατριαρχών κλπ Μετά την άλωση από τους Τούρκους μετατράπηκε σε τζαμί και σήμερα είναι μουσείο.

Η Αγία Σοφία Σήμερα (χωρίς τους μιναρέδες)

Πηγή:http://digitalzoot.weebly.com/

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα… σαν παραμύθι!

(δημιουργός https://fourfourasweb.wordpress.com)

*

Δείτε

Ώρα για εξάσκηση!

Πάτησε στην εικόνα [κλικ]

_________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα στο ψηφιακό βιβλίο

16. Το βυζαντινό κράτος μεγαλώνει και φτάνει στα παλιά σύνορα της αυτοκρατορίας

 

 

 

 

 

Μετά την τακτοποίηση των εσωτερικών προβλημάτων ο Ιουστινιανός στράφηκε στην αντιμετώπιση των εξωτερικών κινδύνων:

• Yπέγραψε συνθήκες ειρήνης με τους γείτονες λαούς στο Δούναβη και με τους Πέρσες στην Ανατολή, δίνοντάς τους πολλά χρήματα.

 

 

• Έκανε σκληρούς πολέμους με τους Γότθους και τους Βανδάλους, που είχαν κατακτήσει τις δυτικές επαρχίες, διέλυσε τα κράτη τους και ανέκτησε τα χαμένα εδάφη της Δύσης και της Αφρικής.

 Βάνδαλοι

 

Στους πολέμους αυτούς, που κράτησαν είκοσι περίπου χρόνια, διακρίθηκαν ιδιαίτερα οι στρατηγοί Βελισάριος και Ναρσής. Οι νίκες και οι κατακτήσεις τους έφεραν τα παρακάτω αποτελέσματα:

• Έδωσαν δόξα στον αυτοκράτορα και αύξησαν το γόητρο του βυζαντινού κράτους.
• Έφτασαν την αυτοκρατορία στα παλαιά της σύνορα και έκαναν τη Μεσόγειο «βυζαντινή λίμνη».
• Άνοιξαν τους δρόμους του εμπορίου και της ναυτικής επικοινωνίας με τη Δύση.
• Βοήθησαν να γίνουν στις δυτικές επαρχίες έργα ισάξια με εκείνα τηςΠόλης και της Ανατολής.

 

 

 

Ο χάρτης της αυτοκρατορίας πριν από τους πολέμους του Ιουστινιανού.

 

 

 

Ο χάρτης της αυτοκρατορίας μετά τους πολέμους του Ιουστινιανού

Η επέκταση αυτή όμως είχε και τις αρνητικές πλευρές της. Οι πόλεμοι με τους Γότθους και τους Βανδάλους στη Δύση ήταν μακροχρόνιοι (κράτησαν είκοσι περίπου χρόνια) και:

• Κούρασαν τις στρατιωτικές δυνάμεις και αποδυνάμωσαν τις φρουρές των συνόρων στο Δούναβη και την Ανατολή.
• Εξάντλησαν οικονομικά την αυτοκρατορία και δυσαρέστησαν τους πολίτες, που πλήρωναν το κόστος τους.
• Διευκόλυναν τους Πέρσες να παραβαίνουν συχνά τις συνθήκες ειρήνης, ζητώντας κάθε φορά περισσότερα χρήματα, και τους βόρειους γείτονες να παραβιάζουν τα σύνορα και να λεηλατούν τα βυζαντινά εδάφη.

Όλα αυτά ανάγκασαν τον αυτοκράτορα να στραφεί ξανά στην Ανατολή και ν’ αφήσει εκτεθειμένες σε νέους κινδύνους τις δυτικές επαρχίες, που με πολλές θυσίες είχε ανακτήσει.

 

 

 

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=464273&w=425&h=370]

Διαβάστε ή εκτυπώστε το σχεδιάγραμμα του μαθήματος

[κλικ στην εικόνα]

 

 

 

Ώρα για εξάσκηση!

Πάτησε στην εικόνα (κλικ)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

 

 

 

 

 

 

Το βυζαντινό κράτος μια δύναμη που μεγαλώνει – Όλη η ενότητα

(δημιουργός Γ. Σουδίας)

[slideboom id=464294&w=425&h=370]