Σ’ αυτή την ενότητα:

• Θα γράψουμε τη συνέχεια και το τέλος μιας ιστορίας με ήρωες παιδιά.
• Θα μάθουμε να βρίσκουμε τα στοιχεία ενός άρθρου και να γράφουμε ένα μικρό άρθρο.

• Θα μάθουμε επίσης:

• Τα αριθμητικά επίθετα.
• Πότε βάζουμε το τελικό (ν) σε λέξεις.
• Να διηγούμαστε ιστορίες χρησιμοποιώντας σωστά τους
  χρόνους των ρημάτων.

• Θα γνωρίσουμε διαφορετικούς χαρακτήρες
  παιδιών.

… και όλα αυτά διαβάζοντας
ιστορίες με ήρωες παιδιά !

Κορίτσι

 

Δύο συ και τρία γω,
πράσινο πεντόβολο

*

μπαίνω μέσα στον μπαξέ,
γεια σου, κύριε Μενεξέ.

*

Συντριβάνι και νερό
και χαμένο μου όνειρο.

*

Τζίντζιρας τζιντζίρισε,
το ροδάνι γύρισε.

*

Χοπ αν κάνω δεξιά
πέφτω πάνω στη ροδιά.

*

Χοπ αν κάνω αριστερά
πάνω στη βατομουριά.

*

Το ’να χέρι μου κρατεί
μέλισσα θεόρατη,

*

τ’ άλλο στον αέρα πιάνει
πεταλούδα που δαγκάνει.

Οδυσσέας Ελύτης, Ο ήλιος ο ηλιάτορας,
εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1971

 

 Οδυσσέας Ελύτης

Πώς περιγράφουμε ένα τόπο ή ένα μέρος που επισκεφθήκαμε.

Όταν θέλουμε να περιγράψουμε ένα τόπο ή ένα μέρος προσπαθούμε αποδώσουμε όσο πιο παραστατικά και ζωντανά μπορούμε το χώρο αυτόν και να μοιραστούμε με τους αναγνώστες μας (γιατί καθένας που γράφει ένα “Σκέφτομαι και γράφω” είναι ένας συγγραφέας!), τις σκέψεις που κάναμε γι΄αυτόν τον τόπο και τα συναισθήματα που νιώσαμε όταν τον επισκεφτήκαμε.

Συνήθως χρησιμοποιούμε:

• Ρήματα σε χρόνο παρατατικό ή αόριστο
• Μερικές φορές χρησιμοποιούμε και τον ενεστώτα, που δίνει στην περιγραφή ζωντάνια, παραστατικότητα και αμεσότητα.
• κατάλληλα επίθετα και λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τόπο [εδώ, πιο πέρα, παρακάτω, λίγο πιο πάνω κτλ.]

 

 

Το τελικό (ν)

Μερικές λέξεις άλλοτε διατηρούν το τελικό ν και άλλοτε όχι. Οι λέξεις αυτές είναι:

• Τα άρθρα το(ν), τη(ν), ένα(ν)
• Το αριθμητικό ένα(ν)
• Η προσωπική αντωνυμία αυτή(ν) – τη(ν)
• Οι άκλιτες λέξεις δε(ν), μη(ν).

 

Οι λέξεις αυτές διατηρούν το τελικό ν όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από:

• τα φωνήεντα: α, ε, η, ι, ο, υ, ω
• τα σύμφωνα: κ, π, τ
• τα δίψηφα σύμφωνα: μπ, ντ, γκ, τσ, τζ
• τα διπλά σύμφωνα: ξ, ψ

 

Διατηρούν πάντα το τελικό ν:

• το επίρρημα σαν
• η προσωπική αντωνυμία αυτόν -τον
• η αόριστη αντωνυμία έναν

 

Το τελικό ν χάνεται όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από τα σύμφωνα :

                                 β, γ, δ, ζ, θ, λ, μ, ν, ρ, σ, φ, χ.

 

Το μάθημα στο διαδραστικό βιβλίο [κλικ στην εικόνα]

Το μεγάλο μυστικό

 

Μια παρέα παιδιών, με αρχηγό τον Κωσταντή, ζει σ’ ένα νησί και μαζί σκαρώνουν ένα σωρό τρέλες. Αυτή τη φορά ξεκίνησαν να μαζέψουν αχινούς στην είσοδο μιας σπηλιάς. …

Πώς κατανοούμε ένα κείμενο

• Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι έγινε σε μια μεγάλη ιστορία (κείμενο), πρέπει πρωτ’ απ’ όλα να μπορούμε να συγκρατούμε τα βασικά στοιχεία του.

 

• Αυτά μπορεί να είναι οι ήρωες που δρουν μέσα σε αυτό, (ονόματα, περιγραφές, κ.ά) ο χώρος που εξελίσσεται η ιστορία και ο χρόνος (πότε γίνονται τα γεγονότα που περιγράφονται).

Για να εκφράσουμε το χρόνο χρησιμοποιούμε τους χρόνους των ρημάτων, φράσεις που δείχνουν

χρόνο και λέξεις (χρονικοί δείκτες) που φανερώνουν χρόνο (τώρα, αύριο, χθες, πέρσι, αργότερα,

νωρίτερα, αυτή τη στιγμή, του χρόνου, την άλλη εβδομάδα, προχθές, την προηγούμενη μέρα)

Η γραμμή του χρόνου

 

  Παρελθόν               Αόριστος                παρόν           Συνοπτικός μέλλοντας                    Μέλλον

                          Παρατατικός                   Ενεστώτας                   Εξακολουθητικός Μέλλοντας

Για να δούμε τι μάθαμε!

 

-Στις παρακάτω προτάσεις τα ρήματα είναι σε χρόνο ενεστώτα. Ξαναγράψτε τις προτάσεις βάζοντας τα ρήματα πρώτα στο «χτες» χρησιμοποιώντας  τον αόριστο και μετά στο «αύριο» χρησιμοποιώντας το συνοπτικό μέλλοντα.

 

•        Ο Δημήτρης γράφει την αντιγραφή του.

__________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

•      Οι μαθητές λύνουν τα προβλήματα των μαθηματικών.

__________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

•        Τα παιδιά ψαρεύουν στην παραλία.
  

__________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

•        Ραφαήλ, τελειώνεις τα μαθήματα σου;

__________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

•       Ψάχνουμε για αχινούς στην είσοδο της σπηλιάς.

__________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

 

–     Συμπληρώνω στο κείμενο τα κενά, με τον κατάλληλο χρόνο των ρημάτων που είναι στην παρένθεση, για να διαβάσετε μια «Μεγάλη Απόφαση» του Δαμιανού.

 

Ο Δαμιανός τώρα ετοιμάζεται μόνος του κάθε πρωί για το σχολείο. Αυτό όμως δε γινόταν

πάντα. Όταν ήταν μικρός ______________ (ντύνομαι), ________________ (πλένομαι)

και __________________ (χτενίζομαι) με τη βοήθεια της μητέρας του.

Όταν έγινε οχτώ χρονών πήρε την «Μεγάλη Απόφαση» ότι από εδώ και πέρα

_____________ (ντύνομαι), ________________ (πλένομαι) και ________________

(χτενίζομαι) μόνος του.

• Χρόνοι και φωνές των ρημάτων [κλικ]
  

• Διηγούμαστε μια περιπέτεια που ζήσαμε! [κλικ]

 

 

 

Ο αδελφός της Ασπασίας

Ο Δαμιανός, ο αδελφός της Ασπασίας μας διηγείται πώς νιώθει για τα μέλη της οικογένειάς του και ποιες ήταν οι σχέσεις του με την αδελφή του από τότε που πήγαινε στην Α’ δημοτικού!

Ο Ενεστώτας, ο Παρατατικός και ο Εξακολουθητικός Μέλλοντας

Ασκήσεις στο διαδίκτυο για το μάθημα “Ο αδελφός της Ασπασίας”

 

Ενεργητική – Παθητική φωνή on line εξάσκηση

 

Διάβασε για τον Μάνο Κοντολέων

 

Ο αδελφός της Ασπασίας blog

 

 

 

 

 Ο εξάχρονος ήρωας της Ορλεάνης

 

• 1. Τίτλος
• 2. Πηγή
• 3. Ημερομηνία
• 4. Επιμέλεια
• 5.Φωτογραφίες

Διάβασε το άρθρο για τον μικρό ήρωα της Νέας Ορλεάνης, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Telegraph. [κλικ]

Διαβάστε τα δικά μας άρθρα!

 

 

Τα αριθμητικά επίθετα

Τα αριθμητικά επίθετα που φανερώνουν ορισμένο πλήθος από πρόσωπα, ζώα ή πράγματα λέγονται απόλυτα π.χ. δώδεκα μαθητές, μια πέτρα.

• Από τα απόλυτα αριθμητικά κλίνονται μόνο τα:

ένας, μία- μια, ένα
τρεις, τρεις, τρία
τέσσερις, τέσσερις, τέσσερα

Τα αριθμητικά επίθετα που φανερώνουν τη σειρά, την τάξη λέγονται τακτικά και τα περισσότερα τελειώνουν σε –(τ)ος, -(τ)η, -(τ)ο π.χ. πρώτος μήνας, τρίτο βραβείο.

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ	ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ	ΧΙΛΙΑΔΕΣ	ΟΝΟΜΑ
διακόσια	εκατομμύρια		δραχμές
τέσσερις		χιλιάδες	αυτοκίνητα
διακόσιες		χιλιάδες	μάρκα
τριακόσια	εκατομμύρια		λίρες
πεντακόσιες		χιλιάδες	δολάρια
τετρακόσια	εκατομμύρια		γυναίκες

• ΛΑΘΟΣ: Τριακόσια χιλιάδες ευρώ.
• ΣΩΣΤΟ: Τριακόσιες χιλιάδες ευρώ.
• ΛΑΘΟΣ: Εξακόσια χιλιάδες δολάρια.
• ΣΩΣΤΟ: Εξακόσιες χιλιάδες δολάρια.
• ΛΑΘΟΣ: Πεντακόσιοι χιλιάδες τόνοι.
• ΣΩΣΤΟ: Πεντακόσιες χιλιάδες τόνοι.
• ΛΑΘΟΣ: Τα θύματα του σεισμού ξεπερνούν τα 65.000.
• ΣΩΣΤΟ: Τα θύματα του σεισμού ξεπερνούν τις 65.000.

 

 

 

 

Για να δούμε τι μάθαμε…

Συμπλήρωσε στο παρακάτω κείμενο τα κενά με απόλυτα και τακτικά αριθμητικά:

Ας δούμε τι συνέβη τότε…

 

ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΙ ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ

Μαρία Πυλιώτου

Το διήγημα αναφέρεται στην κατάσταση που ακολούθησε μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο το 1974 και το διαχωρισμό των Ελληνοκύπριων από τους Τουρκοκύπριους.

Για να δούμε τι καταλάβαμε!

• Υπογραμμίζουμε τη σωστή απάντηση που είναι μια κάθε φορά.

 

 

1. Είδος κειμένου:

Α) αφηγηματικό         β) περιγραφικό          γ) άρθρο         δ) ποίημα

 

 

2. Ήρωες:

Α) δύο παιδιά Β) ο Γλαύκος και η Δανάη Γ) δύο Κυπριόπουλα και δύο Τουρκάκια Δ) μια οικογένεια

 

 

3. Τόπος:

Α) σ΄ ένα κατεχόμενο χωριό                        Β) κάπου στην πράσινη γραμμή

Γ) στην Αμμόχωστο                                     Δ) στη Λευκωσία, κοντά στην πράσινη γραμμή

 

 

4. Χρόνος:

Α) Καλοκαίρι, ένα χρόνο μετά την τουρκική εισβολή

Β) Άνοιξη, ένα χρόνο μετά την τουρκική εισβολή

Γ) Χειμώνας, ένα χρόνο μετά την τουρκική εισβολή

Δ) Φθινόπωρο, ένα χρόνο μετά την τουρκική εισβολή

 

 

• Βάζω αριθμούς από το 1 – 6 για να δείξω με ποια σειρά έγιναν τα γεγονότα.

 

 

………… Η οικογένεια επιστρέφει στο σπίτι της όταν πλέον όλα έχουν ηρεμήσει.

………… Από την απέναντι πλευρά, λίγο πιο πέρα από τη «γραμμή» δύο άλλα παιδιά

             προσπαθούν να τους τραβήξουν την προσοχή με χειρονομίες και ξεφωνητά.

………… Γίνεται η τουρκική εισβολή και οι Ελληνοκύπριοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους.

………… Την επόμενη μέρα τα Τουρκάκια στέλνουν το δικό τους μήνυμα αδελφοσύνης

              πετώντας το δικό τους χαρταετό.

………… Μόλις ξύπνησαν τα παιδιά βρήκαν ένα χαρταετό στο δωμάτιό τους τον οποίο

             πετούν από την ταράτσα του σπιτιού τους.

………… Ο Γλαύκος και η Δανάη στέλνουν μήνυμα ειρήνης και αγάπης με το χαρταετό

Για έναν καλύτερο κόσμο