Μουσική
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα ψηφιακά
Εγώ σε συναυλία;
Ο ‘‘Τυφλοπόντικας’’ (ή ‘‘Η μυρωδιά της θάλασσας’’, όπως είναι ο τίτλος του πρωτότυπου στα γαλλικά ) περιγράφει τις εμπειρίες ενός δάσκαλου μέσα σε μια δύσκολη τάξη, μιας τάξης εντατικής παρακολούθησης (classe de réeducation). Ο Ξανθομπάμουρας και οι συμμαθητές του είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως και τρομερά άτακτοι. Δεν αφήνουν δάσκαλο να στεριώσει στην τάξη τους. Ώσπου έρχεται ο ‘‘Τυφλοπόντικας’’…
Στην αρχή τα παιδιά τον υποδέχονται με έχθρα και καχυποψία. Σιγά-σιγά όμως ανακαλύπτουν μαζί του χαρές που δεν θα μπορούσαν ούτε να τις διανοηθούν προηγουμένως. Και όλοι μαζί ρίχνονται στην περιπέτεια. Πρόκειται για ένα έργο βιωμένης εμπειρίας που μέσα από τις γραμμές του εκφράζει δύο πολύ σημαντικές σκέψεις:
• ότι το σχολείο πρέπει να μαθαίνει στα παιδιά να δουλεύουν μέσα στη χαρά, την εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό.
• κι ότι κάθε άνθρωπος, ακόμη και ο πιο δυσάρεστος αξίζει την προσοχή μας, γιατί μέσα του κρύβει τουλάχιστον ένα χάρισμα που μπορεί να βγει στην επιφάνεια
Φιλίπ Μπαρμπώ (Philippe Barbeau.)
(Philippe Barbeau, Μπλουά, Γαλλία 1952 – ). Γάλλος εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Σταδιοδρόμησε ως δάσκαλος, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία. Οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του συνοψίζονται στη θεωρία πως κάθε άτομο έχει ιδιαίτερα θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία πρέπει να βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες για να αξιοποιηθούν. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζει η οικογένεια και το σχολείο, το οποίο οφείλει να διδάσκει τα παιδιά να δουλεύουν μέσα σε κλίμα ευχάριστο, χαρούμενο, διαπνεόμενο από εμπιστοσύνη και αλληλοσεβασμό. Στα διηγήματά του εμπνέεται από την καθημερινότητα και, κυρίως, από το εκπαιδευτικό λειτούργημά του, ενώ οι πρωταγωνιστές του είναι πάντα ανοιχτόκαρδοι και απλοί άνθρωποι. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ αποσπάσματά τους έχουν συμπεριληφθεί σε ελληνικά σχολικά διδακτικά βιβλία.
Συναυλία παιδικής χορωδίας
Λαυρέντης Μαχαιρίτσας – Τερατάκια τσέπης
27o Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων – 6η Πανελλήνια Συνάντηση Χορωδιών – Καρδίτσα 2014
Συναυλία Χαρούλας Αλεξίου
Συναυλία κλασσικής μουσικής
Συναυλία της ορχήστρας Bayerische Philharmonie στο σπήλαιο της Δρογκαράτης, στην Κεφαλονιά
Συναυλία βυζαντινής μουσικής
Δοξαστικό -“Κύριε αναβαίνοντός σου…” από τη συναυλία των ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΕΛΩΔΩΝ στην Κοζάνη
Το ρήμα [Γραμματική, σελ. 130 – κλικ εδώ -]
Όπως ξέρουμε, στη γλώσσα μας, αλλά και σε άλλες γλώσσες, το ρήμα είναι αυτό που παίζει τον πιο βασικό ρόλο μέσα σε μια πρόταση. Σε όλες τις προτάσεις υπάρχει κάποιος ή κάτι που είτε ενεργεί, είτε παθαίνει κάτι, είτε είναι κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Π.χ.
Η μητέρα μου μαγειρεύει υπέροχα φαγητά.
Ο σκύλος μου τραυματίστηκε σε ατύχημα.
Ο καιρός είναι βροχερός.
Η Δέσποινα κοιμήθηκε μέχρι το μεσημέρι.
*
Το υποκείμενο [Γραμματική, σελ. 176 – κλικ εδώ -]
Σε όλες τις προτάσεις που διαβάσατε έχουμε ρήματα που δίνουν την κύρια πληροφορία της πρότασης. Αν ρωτήσουμε ποιος ή ποιοι έκαναν ή έπαθαν ή είναι αυτό που λέει το ρήμα, τότε θα βρούμε το υποκείμενό του. Έτσι:
Ποιος μαγειρεύει; Η μητέρα μου
- Τα υποκείμενα βρίσκονται όλα στην ονομαστική πτώση και είναι συνήθως ουσιαστικά ή οι αντωνυμίες α’, β’ και γ’ προσώπου εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί:
Εσύ είσαι ο αδερφός του Νικόλα;
- Συνήθως αυτές τις αντωνυμίες δεν τις λέμε, αφού εννοούνται εύκολα:
Είμαστε πρωταθλητές. (Εμείς)
- Το υποκείμενο μπορεί να είναι και μια ολόκληρη πρόταση που ξεκινάει με το να ή το ότι :
Πρόκειται να πάω διακοπές.
Φαίνεται ότι οι φίλοι μας προτιμούν το ποδόσφαιρο.
- Τα ρήματα πρόκειται, φαίνεται λέγονται απρόσωπα.
*
Το αντικείμενο [Γραμματική, σελ. 180 – κλικ εδώ – ]
Αντικείμενο είναι μια λέξη ή φράση που είναι πολύ στενά δεμένη με το ρήμα και τη βρίσκουμε όταν ρωτήσουμε «τι;» ή «ποιον;».
Το αντικείμενο μπορεί να είναι:
- μια λέξη: Ο Μισέλ πιάνει την κιθάρα του.
- ή μια ονοματική φράση: Σβήνω τα φώτα της αίθουσας.
- ουσιαστικό: Ο Ιβ κλείνει το μαγνητόφωνο.
- ή αντωνυμία: Ο Ιβ μού εξήγησε…
- πρόταση: Οι χορδές κοντεύουν να σπάσουν.
Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο τα λέμε μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν τα λέμε αμετάβατα.
Παραδείγματα
Αμετάβατα:
Τα ντραμς χτυπούν. Το κοινό χορεύει. Τα φώτα αναβοσβήνουν.
Μεταβατικά:
– με ένα αντικείμενο
Αναβοσβήνω τα φώτα στο ρυθμό της μουσικής.
– με δύο αντικείμενα
Ο Ιβ μού εξήγησε τι πρέπει να κάνω.
Συνδετικά λέμε τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο της πρότασης με κάποια άλλη φράση, που ονομάζεται κατηγορούμενο. Αυτή η φράση φανερώνει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό που έχει το υποκείμενο.
Συνδετικά ρήματα είναι τα: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, λέγομαι, αποδεικνύομαι, εκλέγομαι, διορίζομαι κ.ά.
Ο Βρασίδας έγινε επιστήμονας.
Η Αγγελίνα είναι έξυπνη.
Απρόσωπα ρήματα
Έχουν μόνο Γ’ πρόσωπο ενικού και υποκείμενό τους δεν είναι κάποιο πρόσωπο, ζώο, πράγμα κτλ. (Ονοματική Φράση) αλλά μια ολόκληρη πρόταση:
πρέπει→[να ψήσουμε τις πατάτες σε σιγανή φωτιά]
πρόκειται→[να πάω διακοπές τον Αύγουστο]
Μερικά προσωπικά ρήματα χρησιμοποιούνται ως απρόσωπα όταν δηλώνουν καιρικά ή φυσικά φαινόμενα. Στην περίπτωση αυτή δεν έχουν υποκείμενο:
βρέχει, νυχτώνει, χιονίζει, φέγγει, χαράζει, χειμωνιάζει, βροντάει, φυσάει
Τα μέρη της πρότασης
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις ή να εκτυπώσεις το φυλλάδιο
Ώρα για εξάσκηση
Βρίσκω το Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο [κλικ ]
Μουσική με ποτήρια
Οι άνθρωποι “μουσικά όργανα”
Water Drum
Το Κατηγορούμενο
Κατηγορούμενο είναι η λέξη (επίθετο ή ουσιαστικό) που φανερώνει ότι το υποκείμενο έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
π.χ.
– Η Έλενα είναι γιατρός. (ιδιότητα)
– Ο ήλιος είναι φωτεινός. (χαρακτηριστικό)
– Η Μαρία είναι αγχωμένη. (κατάσταση)
Το ρήμα που συνδέει το υποκείμενο με το κατηγορούμενο ονομάζεται συνδετικό.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
Συνδετικά λέμε τα ρήματα που συνδέουν το υποκείμενο της πρότασης με κάποια άλλη φράση, που ονομάζεται κατηγορούμενο. Αυτή η φράση φανερώνει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό που έχει το υποκείμενο.
Συνδετικά ρήματα είναι τα: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, βρίσκομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι, λέγομαι, αποδεικνύομαι, εκλέγομαι, καλούμαι, διορίζομαι, θεωρούμαι, κληρώνομαι, χρηματίζω, κρίνομαι, υπήρξα, κ.ά.
Ο Βρασίδας έγινε επιστήμονας.
Η Αγγελίνα είναι έξυπνη.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________
Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα της γλώσσας μας είναι το είμαι και το γίνομαι.
Για να βρούμε το κατηγορούμενο ρωτάμε με “τι”.
π.χ. Η Έλενα είναι μαθήτρια.
(Τι είναι η Έλενα; – μαθήτρια)
Όταν το κατηγορούμενο είναι επίθετο ή μετοχή, βρίσκεται στην ίδια πτώση, στο ίδιο γένος και στον ίδιο αριθμό με το υποκείμενο.
… ώσπου το τελευταίο ποτήρι να είναι σχεδόν άδειο.
… ένα όργανο το οποίο έγινε γνωστό …
Tι είναι το ποτήρι; ⇒ άδειο
Tι έγινε το όργανο; ⇒ γνωστό
Διαφορά αντικειμένου – κατηγορούμενου
__________________________________________________________________________________________________________________________________________
Eξαρτημένες προτάσεις ως υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμενα
- αρχίζουν με το ότι, που, πως (ειδικές προτάσεις)
- αρχίζουν με το να (βουλητικές προτάσεις)
- αρχίζουν με το μη, μήπως (ενδοιαστικές προτάσεις)
- αρχίζουν με το ποιος, πόσος, τι, πώς, πού, πότε, γιατί, μήπως, αν (πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις)
- αρχίζουν με το όποιος, ο οποίος, όσος, ό,τι, που (αναφορικές προτάσεις)
Τι πρέπει να προσέχω!
- τις βουλητικές και τις τελικές προτάσεις
- τις πλάγιες ερωτηματικές και τις υποθετικές ή αιτιολογικές προτάσεις
– Δεν ξέρω αν το κατάλαβες. (πλάγια ερωτηματική, αντικείμενο του ρήμ. δεν ξέρω)
– Θα πάμε εκδρομή, αν ο καιρός είναι καλός. (υποθετική)
– Με ρώτησε γιατί δεν πήγα στο μάθημα. (πλάγια ερωτηματική, αντικείμενο του ρήμ. ρώτησε)
– Δεν πήγα στο σχολείο, γιατί ήμουν άρρωστος. (αιτιολογική)
Να υπογραμμίσετε τις εξαρτημένες προτάσεις, να αναγνωρίσετε το είδος τους και να σημειώσετε τι είναι συντακτικά (υποκείμενο [Υ] ή αντικείμενο [Α])
- Μη με ενοχλείς γιατί είμαι πολύ κουρασμένος.
- Πρόκειται να πάμε εκδρομή αύριο.
- Φαίνεται πως η συναυλία είχε τεράστια επιτυχία.
- Ήθελε να μάθει την αλήθεια.
- Αποκλείεται να έκανα λάθος.
- Νομίζω ότι δεν προσπαθείς αρκετά.
- Υπολογίζω πως θα είναι σπίτι του τώρα.
- Φοβάμαι μήπως δεν τα καταφέρω.
- Ανησυχούσε μήπως δεν τον έβρισκε.
- Κάνε ό,τι θες.
- Με ρώτησαν πώς ήρθα ως εδώ.
- Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
- Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν θέλεις να έρθεις μαζί μας.
- Αναρωτιέμαι αν έφαγε τίποτα σήμερα.
- Ξέρει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει.
- Τον ρώτησαν πότε θα επιστρέψει.
- Πρέπει να το δεις οπωσδήποτε αυτό το έργο.
- Ο Πέτρος συνηθίζει να ειρωνεύεται τους συμμαθητές του.
- Άνοιξε την τηλεόραση να δούμε ειδήσεις.
- Δεν κατάλαβα ποιος ήταν.
- Αναρωτιέμαι γιατί αποφεύγεις να με συναντήσεις.
- Δεν πήγα με τους φίλους μου βόλτα, γιατί είχα πολύ διάβασμα.
Τα μουσικά όργανα
κλικ στην εικόνα
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα ψηφιακά
Τραγούδια και στίχοι
Εδώ Λιλιπούπολη – Μια βραδιά στο πόρτο Λίλι! (1987)
Η εκπομπή, η οποία ήταν καθημερινή, ήταν μουσικά επενδυμένη με τραγούδια ευρηματικότατων στίχων. Η Μαριανίνα Κριεζή ήταν η στιχουργός των τραγουδιών και το τραγούδι του μαθήματος μας μπορείς να το ακούσεις παρακάτω:
Θηλυκά ουσιαστικά σε –ία, -ια και -εία
-εια
α. όσα προέρχονται από ρήματα σε -εύω
π.χ. λατρεύω – λατρεία
π.χ. ειλικρινής – ειλικρίνεια
π.χ. ευθύς – ευθεία
α. όσα προέρχονται από επίθετα σε -ος
π.χ. φιλόλογος – φιλολογία
π.χ. αδικώ – αδικία
Ώρα για εξάσκηση!
- δουλεύω…………………..
- βοηθώ……………………..
- φορολογώ………………..
- ομιλώ……………………..
- ληστεύω………………….
- αγνοώ……………………..
- δύσκολος…………………
- φτωχός……………………
- ευθύς………………………
- ευγενής…………………..
- αμελής……………………
- άξιος………………………
- απεργώ…………………..
[κλικ στην εικόνα]
Δείτε…
Άν όλα τα παιδιά της γής- Λουκιανός Κηλαηδόνης
Αρλέτα Τα μικρά παιδιά
Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι