Αρχείο για 26 Οκτωβρίου, 2008
 Εναν καινούργιο δρόμο για τη γνωριμία μας με το Βυζάντιο ανοίγει η έκθεση «Byzantium, 330-1453» που εγκαινιάστηκε την περασμένη Τρίτη στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. Μέσα από τα περίπου 400 αντικείμενα, εκ των οποίων το 1/3 προέρχεται από την Ελλάδα, η έκθεση δείχνει ένα ασυνήθιστο Βυζάντιο, πολύ διαφορετικό από αυτό που μας έχουν δείξει οι πρόσφατες εκθέσεις του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης. Η έκθεση αποτελεί συνδιοργάνωση της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών του Λονδίνου και του Μουσείου Μπενάκη και έχει χρηματοδοτηθεί από τρία ελληνικά ιδρύματα, το Ιδρυμα Κωστόπουλου, το Ιδρυμα Λεβέντη και το Ιδρυμα Νιάρχου. Οι επιστημονικοί επιμελητές, ο καθηγητής Ρόμπιν Κόρμακ και η καθηγήτρια Μαρία Βασιλάκη, αφηγήθηκαν το Βυζάντιο οδηγώντας μας από τα πρώιμα χρόνια του και τους θεμελιωτές του, τον Κωνσταντίνο και τον Ιουστινιανό, στην τέχνη του παλατιού, της εκκλησίας και της καθημερινής ζωής, κι από εκεί στη διάχυση στη Δύση, στους γειτονικούς λαούς, αλλά και στην επιβίωσή του, μέσα από τους θησαυρούς της Μονής Σινά. Τα Τα εννέα σημαντικότερα αντικείμενα της έκθεσης «Byzantium» στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου που παρουσιάζονται στο άρθρο του Νίκου Μπακουνάκη στο Βήμα της Κυριακής τεκμηριώνουν τον πλούτο της έκθεσης και δίνουν την εικόνα ενός άλλου, μη κοινόχρηστου Βυζαντίου.
Μια κλεφτή ματιά: www.royalacademy.org.uk/
0 σχόλια »
 Όλα δείχνουν πώς στο πέρασμα από τον 20ό στον 21ο αιώνα αλλάζει ο ρόλος της Ιστορίας και των ιστορικών. Πού βρισκόμαστε τώρα; Πού θέλουμε να πάμε; Σε αυτό το ερώτημα έχουν κληθεί να απαντήσουν κορυφαίοι ιστορικοί από την Ευρώπη, την Αμερική, την Κίνα και την Ιαπωνία, τον αραβικό κόσμο και την Αυστραλία, οι οποίοι φτάνουν στην Ελλάδα για να συμμετάσχουν στο παγκόσμιο συνέδριο «Η Ιστορία ανάμεσα στον αναστοχασμό και την κριτική», το οποίο θα διεξαχθεί από την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου έως το Σάββατο 1 Νοεμβρίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Προπύλαια- Αμφ. Δρακόπουλου).
Το συνέδριο διοργανώνεται από το περιοδικό «Ιστορείν/Ηistorein», το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και τη Διεθνή Επιτροπή Ιστορίας και Θεωρίας της Ιστοριογραφίας. Η εναρκτήρια συνεδρίαση είναι αφιερωμένη στη συμπλήρωση μισού αιώνα από τότε που ο Μπροντέλ διατύπωσε τη θεωρία της μακράς διαρκείας αλλάζοντας την πορεία της κοινωνικής Ιστορίας. Την ίδια βραδιά θα δοθεί η διάλεξη του Χέιντεν Χουάιτ, θεωρητικού της Ιστορίας, του οποίου το έργο έχει προκαλέσει θύελλα αντιγνωμιών. Ένα μεγάλο μέρος ανακοινώσεων αφορά τις «Μεταποικιακές σπουδές» και την κριτική του δυτικοκεντρισμού. Η επικαιρότητα της κριτικής ιστοριογραφίας για τη δημοκρατία είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Θα συζητηθεί επίσης η Ιστορία των Εβραίων στην Ελλάδα και τα προβλήματα της Ιστορίας των Βαλκανίων, που συχνά προκαλούν διενέξεις. Οι πόλεμοι της Ιστορίας αποτελούν επίσης μία από τις θεματικές, και βεβαίως οι νέοι πειραματισμοί στην ιστοριογραφία.
Μιλώντας για τη μνήμη, την Ιστορία, την παράδοση, την αρχαιολογία, τη λογοτεχνία, τα μουσεία και όλα τα συναφή, συμμετέχουμε στη διαμόρφωση μιας δημόσιας ιστορικής σφαίρας. Αυτές οι διαδικασίες δεν γίνονται μόνο στην Ελλάδα αλλά παντού, με λιγότερη ή περισσότερη ένταση. Αλλού κινδυνεύει η ζωή των ιστορικών (σε χώρες με φονταμενταλιστικά καθεστώτα), αλλού η Ιστορία κουβεντιάζεται με ασυνήθιστο πάθος γιατί οι κοινωνίες αλλάζουν (όπως στην Κίνα), αλλού σκελετοί συνεχίζουν να βγαίνουν από τα ντουλάπια (Ανατολική Ευρώπη). Υπάρχουν χώρες όπου η Ιστορία καλείται να παίξει τον ρόλο του μοχλού της συμφιλίωσης (Κύπρος) και άλλες στις οποίες συνδέεται με την προβληματική της πολιτισμικής μεταρρύθμισης (Αγγλία).
Το συνέδριο αποτελεί όχι μόνο σταθμό στην εξέλιξη της συζήτησης για την Ιστορία στην Ελλάδα, αλλά κομβικό σημείο στη σύγχρονη διεθνή συζήτηση για την Ιστορία.
1 σχόλιο »
 Δεν αρκούν οι δεξιότητες στο Διαδίκτυο για να επιβιώσει κάποιος πνευματικά στην εποχή μας, υποστηρίζουν συγγραφείς και αρθρογράφοι. Πολλές σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά και οι νέοι κατέχουν όλο και λιγότερες γενικές γνώσεις, αυξάνονται όμως σημαντικά οι πληροφορίες που κατέχουν για βιντεογκέιμς και περιεχόμενα του Ίντερνετ. Ο δημοσιογράφος του περιοδικού «Αtlantic Μonthly» Νίκολας Καρ έγραψε πρόσφατα σε άρθρο με τίτλο «Μας κάνει το Google πιο ηλίθιους;» ότι η συχνή χρήση του Διαδικτύου υπονομεύει την ικανότητα και την επιθυμία μας να διαβάσουμε οτιδήποτε πέραν των αναρτήσεων σε blogs και των μηνυμάτων. Οι αναγνώστες γίνονται «σέρφερς», και περνούν από το ένα link στο άλλο αναζητώντας πληροφορίες χωρίς υπόβαθρο. Τις εκτιμήσεις αυτές υποστηρίζει έρευνα που έγινε πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο Τufts. Όπως λέει η καθηγήτρια Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Μαριάν Γουλφ, «δεν είμαστε μόνο αυτά που διαβάζουμε αλλά και ο τρόπος με τον οποίο διαβάζουμε». Στο βιβλίο της «Η διάβρωση της προσοχής» η Μάτζι Τζάκσον υποστηρίζει ότι ο όλο και λιγότερος χρόνος στον οποίο μπορούμε να μείνουμε προσηλωμένοι και οι περιορισμένες γνωσιακές δυνατότητες των σύγχρονων παιδιών με τα πολλά καθήκοντα και την ψηφιακή εξάρτηση θα έχουν ως αποτέλεσμα να επιστρέψει ο πολιτισμός μας σε έναν νέο «Μεσαίωνα» άγνοιας και παραπληροφόρησης.
Επιστροφή στο Μεσαίωνα η Νατάσα Μπαστέα κρούει τον κώδωνα στα ΝΕΑ
Μήπως το ερώτημα επιστρέφει σε εμάς; τι έχουμε κάνει για να διδάξουμε την ανάγνωση ενός πολυεπίπεδου, πολυτροπικού κειμένου, όπως το υπερκείμενο;
Πιστεύει ειλικρινά η κα Μπαστέα ότι αν κλείσουμε τα μάτια μας, το διαδίκτυο θα εξαφανιστεί από την καθημερινότητα των παιδιών μας;
0 σχόλια »
 Για να επιστρέψουμε στον σωστό δρόμο, προτείνω ένα όραμα για την Ελλάδα στηριγμένο στην ανάλυση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων:
– Ιστορία, πολιτισμός, περιβάλλον, ναυτιλία.
– Ιστορία, ήλιος και θάλασσα.
Ζητώ να αναδιατάξουμε το κράτος ώστε να υπηρετεί αυτό το όραμα. Να πούμε ότι αυτά προηγούνται και τα υπόλοιπα έπονται. Να οργανώσουμε αντίστοιχα το κράτος. Ο κρατικός προϋπολογισμός να αναμορφωθεί ώστε να υπηρετεί κατά προτεραιότητα τους νέους στόχους. Με παραδείγματα θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι εννοώ με την αναδιάταξη του κράτους.
Πολλές φορές αναρωτήθηκα τι θα γινόταν αν το κράτος, αντί να επιδοτεί θνησιγενείς βιομηχανίες, ανακοίνωνε π.χ. ότι θα επιδοτήσει πλουσιοπάροχα την εγκατάσταση στην Ελλάδα παραρτημάτων των σπουδαίων πανεπιστημιακών αρχαιολογικών σχολών του κόσμου. Δεν θα είχαμε περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας; Δεν θα είχαμε τη δυνατότητα να καταστούμε παγκόσμιο αρχαιολογικό κέντρο; Πού στην υφήλιο θα ήταν καλύτερα να σπουδάσει κάποιος αρχαιολογία;
Χάρη στην ιστορία μας, επιφυλάσσουν στην Ελλάδα ιδιαίτερες τιμές στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Την ιστορία μας τιμούν τρέχοντας τον Μαραθώνιο. Σε ποια άλλη χώρα επιφυλάσσονται τέτοιες τιμές; Γιατί δεν θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα παγκόσμιο φιλοσοφικό κέντρο; Δεν θα έπρεπε η Ελλάδα να είναι ο θεματοφύλακας της ελληνικής γλώσσας;
Ολα αυτά απορρέουν από την επιλογή να δοθεί προτεραιότητα στην ιστορία και τον πολιτισμό, όχι για ρομαντικούς λόγους, αλλά για πρακτικούς. Διότι η μελλοντική ευημερία της Ελλάδας εξαρτάται από τη σωστή αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων. Να επιλέξουμε να αναπτύξουμε τους τομείς όπου ευκολότερα από άλλους μπορούμε να είμαστε στην κορυφή. Εκεί που μπορεί, η Ελλάδα να επιδιώκει την αριστεία.
Αλλά και το ελληνικό περιβάλλον (φυσικό και δομημένο) είναι πηγή έμπνευσης και πλούτου. Σε αυτό στηρίζεται ο τουρισμός και η ευημερία εκατομμυρίων Ελλήνων. Ο συνδυασμός της ιστορίας και του περιβάλλοντος είναι ακόμη terra incognita, που κρύβει αμύθητους θησαυρούς. Θησαυροί που αν αναδειχτούν μπορούν να στηρίξουν τη μελλοντική ευημερία της Ελλάδας.
Στη ναυτιλία αριστεύουμε ήδη. Σημασία έχει να μην παρασυρθούμε από τον φθόνο που συχνά καθορίζει τη συμπεριφορά μας και δημιουργήσουμε εμπόδια σε μια δραστηριότητα όπου ξεχωρίζουμε.
Διαβάστε την πρόταση του Στέφανου Μάνου με προσοχή και χωρίς κομματικές παρωπίδες. Το καλεί η ημέρα.
0 σχόλια »
26 Οκτωβρίου η ημέρα της σημαίας.
Δύο φορές τον χρόνο, ο φακός των ΜΜΕ «αναμοχλεύει» τις ανά την Ελλάδα παρελάσεις με αφορμή τις εθνικές επετείους της 28ης Οκτωβρίου και της 25ης Μαρτίου, επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ζήλο στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο (ή η) σημαιοφόρος δεν αντανακλά την ταυτότητα «Ελληνας, χριστιανός ορθόδοξος». Από το σύνολο των περιπτώσεων, στη συλλογική μνήμη έχει χαραχθεί εκείνη του αλβανικής καταγωγής Οδυσσέα Τσενάι στη Νέα Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης. Αριστούχος στην τρίτη γυμνασίου και στην τρίτη λυκείου, πριν από οκτώ και πέντε χρόνια αντίστοιχα, παραιτήθηκε του δικαιώματός του να παρελάσει κρατώντας την ελληνική σημαία, υπό το βάρος των αντιδράσεων της έντονα φορτισμένης τοπικής κοινωνίας, που ζήτησε την απόσυρση υπουργικής απόφασης, σύμφωνα με την οποία σημαιοφόρος γίνεται ο καλύτερος μαθητής ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής ή θρησκεύματος.
Παρά τις δυσκολίες με τις οποίες στην πλειονότητά τους έρχονται αντιμέτωποι, αλλοδαποί μαθητές σημειώνουν ιδιαίτερα καλές επιδόσεις στο σχολείο. Μετρήσιμα στοιχεία δείχνουν ότι πρόκειται για μικρό ποσοστό, όμως οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, τουλάχιστον στα σχολεία εκείνα όπου η αναλογία αλλοδαπών – Ελλήνων «γέρνει» προς τους πρώτους, έχουν να λένε ότι είναι αρκετά πιο συχνό το φαινόμενο να αριστεύουν.
Επειτα από κλήρωση ανάμεσα σε έξι παιδιά που ισοβάθμησαν στο 49ο Δημοτικό Αθηνών στην πλατεία Ασωμάτων, η 12χρονη Κατερίνα Τ. δεν θα γίνει σημαιοφόρος την 28η Οκτωβρίου, αλλά την 25η Μαρτίου. Ομως, η μητέρα της, η 37χρονη κ. Ενκελέντα Τ. θα προτιμούσε η κόρη της να μη σήκωνε τη σημαία. «Χαίρομαι που η κόρη μου είναι καλή μαθήτρια, αλλά λόγω της ιστορίας με τον Οδυσσέα Τσενάι και επειδή κάθε χρόνο ακούω τα ίδια και τα ίδια, θα προτιμούσα να μην την κρατούσε ώστε να μην ταλαιπωρηθεί. Καλύτερα να την κρατήσουν οι Ελληνες», λέει στην «Κ».
«Η Κατερίνα μου λέει ότι αισθάνεται Ελληνίδα, αλλά δεν ξέρω τι να της πω», συνεχίζει η μητέρα της. Αν τελικά η Κατερίνα κρατήσει τη σημαία την 25η Μαρτίου, «θα σταθώ όσο πιο μακριά γίνεται, για να μην ακούω τυχόν σχόλια», λέει στην «Κ» η κ. Ενκελέντα Τ.
Σημαιοφόροι αλλοδαποί μαθητές άρθρο της Ιφιγένειας Διαμαντή
0 σχόλια »
 Ο καλός συνάδελφος Χρήστος Τ. μας δωρίζει μία πολύ επίκαιρη σελίδα, την έκθεση “Μνήμες του 40”, φόρο τιμής στην προσφορά του ζωγράφου Αλέξανδρου Αλεξανδράκη, δεδομένου ότι φέτος συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το θάνατό του (1968-2008).Οργανωμένη από το Δήμο Αθηναίων, το Πολεμικό Μουσείο και το Ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α., περιλαμβάνει το πολεμικό έργο του ζωγράφου, πλαισιωμένο από αφίσες και έντυπο υλικό της περιόδου 1940-41.
Το ίδρυμα Σ.Ο.Φ.Ι.Α. (Σύνδεσμος Οργανωμένων Φιλολογικών και Ιστορικών Αρχείων) ιδρύθηκε επίσημα το 2003 με έδρα την Αθήνα και στόχο την αξιοποίηση, ανάδειξη, μελέτη και δημοσιοποίηση ενός ήδη υπάρχοντος υλικού που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών και καλλιτεχνικών τομέων, θεμάτων και ενδιαφερόντων.
Για τη γιορτή του σχολείου μπορείτε να αξιοποιήσετε τις εικόνες.
0 σχόλια »
 Με αφορμή τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου του 1940, κάθε λογής αυτόκλητοι ρεπόρτερ σπεύδουν να υποβάλουν -με καλά κρυμμένη ειρωνεία- σε μαθητές κάθε ηλικίας το ερώτημα: «τι γιορτάζουμε σήμερα;». Περιμένουν χαιρέκακα τη λάθος απάντηση. Ακολουθεί συνήθως θρήνος και οδυρμός για το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των μαθητών και την αναποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Υπάρχουν δύο τρόποι, για να προσεγγίσει κανείς την Ιστορία. Ο ένας είναι να αναφερθεί στα μεγάλα γεγονότα, να αναζητήσει αιτίες και αφορμές, να εστιάσει σε μάχες, στρατηγικές, ηγέτες. Να αποτυπώσει την οικονομική πολιτική και τα σημαντικά πολιτιστικά επιτεύγματα. Αυτός είναι ο τρόπος της μακροϊστορίας.
Ο άλλος τρόπος είναι να σκύψει ο ιστορικός στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Να αναζητήσει τον αντίκτυπο των μεγάλων γεγονότων στη βιωμένη καθημερινότητα. Αυτός είναι ο τρόπος της μικροϊστορίας.
Αυτό που συνήθως λείπει από την εικόνα που έχουμε για το ιστορικό παρελθόν είναι η ανθρώπινη μαρτυρία. Η μαρτυρία των ανθρώπων που έζησαν την Ιστορία στο πετσί τους. Η μαρτυρία εκείνων που κατάλαβαν για τα καλά πως Ιστορία δεν είναι κάτι που συμβαίνει άλλοτε κι αλλού, σε άλλους ανθρώπους. Ιστορία είναι ο τρόπος με τον οποίο τα εξωτερικά συμβάντα εμβολίζουν τη ζωή μας. Την αλλάζουν ή τη διαλύουν χωρίς περίσκεψη, αιδώ ή έλεος. Καμιά φορά, για πάντα.Ας ακούσουμε το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν του ελληνοϊταλικού πολέμου:
«Αι Ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από τις 5.30 π.μ. σήμερον τα ημέτερα στρατεύματα προκαλύψεως της ελληναλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι Δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους».
Μ’ αυτές τις φράσεις, οι Έλληνες του 1940 έμαθαν αίφνης πως ξέσπασε πόλεμος.
Πώς άλλαξε ο πόλεμος του ’40 τη ζωή των ανθρώπων; Πώς έζησαν τον πόλεμο, την κατοχή και την αντίσταση οι Έλληνες;
Ίσως την επόμενη φορά που θα περπατήσουμε στους ίδιους δρόμους, αντιληφθούμε πως η πόλη δεν είναι απλό κέλυφος συμβάντων, ένα σκηνικό. Είναι αυτόπτης μάρτυρας -και κάποιες φορές πρωταγωνιστής- μιας αιματοβαμμένης και σκοτεινής Ιστορίας.
Γιατί, όπως και να το κάνουμε, Ιστορία δεν είναι τα βιβλία. Ιστορία είναι οι άνθρωποι. Και οι άνθρωποι περπατούν, ερωτεύονται, πολεμούν και πεθαίνουν σ’ αυτήν τη χώρα αιώνες τώρα.
0 σχόλια »
|
Άρθρα (RSS)