Terra Computerata

Η εισαγωγή σε ανώτατες σχολές αποφοίτων λυκείου με βαθμό 4, 5, 3 ή και κάτω της μονάδος (0,91!) δεν εξέπληξε κανέναν. Ολοι γνώριζαν τι θα συμβεί με την κατάργηση της βάσης του μεσοσταθμικού 10. Το βλέπαμε να συμβαίνει επί σειρά ετών. Οπως βλέπαμε, εναργώς, ότι η μαζική και η άκριτη εισαγωγή μαθητών στα πανεπιστήμια δεν απέρρεε από ικανοποίηση του δημοκρατικού δικαιώματος στη γνώση, αλλά από τις δημαγωγικές διαθέσεις των κυβερνήσεων, την κόπωση, την ανικανότητα και τη ραθυμία του σύνολου εκπαιδευτικού συστήματος, την πονηρή απόκρυψη της νεανικής ανεργίας, τον ανύπαρκτο εθνικό σχεδιασμό αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, την παθητική υποταγή των μαζών. Αυτές οι ελλείψεις και τα διαρκή εγκλήματα σωρεύτηκαν και οδήγησαν στους εισαγόμενους με 5 και 0,91, στους άνεργους αμαθείς πτυχιούχους, στα πτυχία χωρίς αντίκρισμα («παλιόχαρτα» τα είχε χαρακτηρίσει κάποτε ο Γερ. Αρσένης, ως υπουργός Παιδείας…). Αυτά τα διαρκή εγκλήματα αδιαφορίας, δημαγωγίας και ανευθυνότητας, οδήγησαν στην υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου κάθε βαθμίδας, δηλαδή στην υποσκαφή των θεμελίων της δημοκρατίας.

Γιατί περί αυτού πρόκειται: η απρόσκοπτη και άκοπη είσοδος όλων σε σχολεία διαλυμένα και ανυπόληπτα, δεν είναι δημοκρατία. Είναι κοροϊδία για τις μάζες. Την ώρα που η αδύναμη οικονομικά οικογένεια στραγγίζεται για φροντιστήρια και κατόπιν για ακριβά τροφεία σε επαρχιακά φοιτητοπάρκινγκ, η ισχυρή οικονομικά οικογένεια παρακάμπτει ολοσχερώς το δημόσιο σχολείο, χορηγεί στο παιδί της μπακαλορεά ιντερνασιονάλ και το εγκαθιστά σ’ ένα πανάκριβο (και καλό) αμερικανικό πανεπιστήμιο.

Οσο πιο μαζικό και «εύκολο» γίνεται το δημόσιο σχολείο, τόσο πιο ταξικό και αντιδημοκρατικό γίνεται στην ουσία του. Και τόσο περισσότερο δυσχεραίνεται ή καθίσταται αδύνατη η ανανέωση της γηγενούς ελίτ, επιστημονικής και διοικητικής, η διαταξική ανανέωση της κοινωνίας με νέο αίμα, η προσφορά ίσων ευκαιριών σε όλους ώστε να διακριθούν οι πιο ταλαντούχοι, και να προκόψουν όλοι. Χωρίς διαρκώς ανανεούμενες ηγεσίες, χωρίς κοινωνική κινητικότητα, χωρίς ουσιαστικές ευκαιρίες για ενδυνάμωση των μεσαίων στρωμάτων, χωρίς έμπρακτη δημοκρατική αγωγή, χωρίς όλα αυτά που εξασφαλίζει το υγιές δημόσιο σχολείο, πού οδηγούμαστε; Μα εδώ που φτάσαμε: στην Ελλάδα της κρίσης, της μιζέριας, της ανισότητας, της έλλειψης οράματος, της δομικής παραβατικότητας. Και σε ένα πολιτικό σύστημα φεουδαρχών και κληρονόμων, ανικάνων και εκφυλισμένων.

Υπόσχεται αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ, η υπουργός Παιδείας. Το 2014! Ειρωνεία; Τότε η ίδια δεν θα είναι υπουργός και η παρούσα κυβέρνηση θα έχει απέλθει προ πολλού. (Τότε, κάποια άλλη κυβέρνηση, κάποιος άλλος υπουργός, θα φέρουν άλλη μεταρρύθμιση…) Και ώς τότε; Τι θα γίνει ώς τότε με τη δημόσια εκπαίδευση, αυτό το συνταγματικό δικαίωμα που σέρνεται στο χώμα, κενό περιεχομένου; Τι γίνεται τώρα;

Η απαιδευσία, ο αποπροσανατολισμός, η σπατάλη ταλέντων, ο αποκλεισμός των ανανεωτικών δυνάμεων, η διαρροή των αρίστων, η κοινωνική αποτελμάτωση, δεν μπορούν να μετατίθενται στις αθηναϊκές καλένδες. Είναι κατεπείγοντα προβλήματα, όσο κατεπείγοντα είναι τα οικονομικά των δημοσίων ελλειμμάτων και των ασφαλιστικών ταμείων. Δεν μπορεί ο πρωθυπουργός να περικόπτει τις συντάξεις των 500 – 600 ευρώ, να ζητάει θυσίες από το λαό και να μην τολμά να εγγυηθεί εδώ και τώρα την εύρυθμη λειτουργία στα πιο ζωτικά πεδία του δημοκρατικού βίου: στο δημόσιο σχολείο και στο εθνικό σύστημα υγείας.

Η διαρκής αποτυχία του δημόσιου σχολείου, που παρακολουθούμε σαν κακόγουστη τραγικωμωδία, σαν το θέαμα της δικής μας κηδείας, καθρεφτίζει τη συλλογική μας αποτυχία σε τούτη την ιστορική καμπή. Την ένιωσα σαν τραύμα αυτή την αποτυχία, όταν διάβασα την πικρή αυτοκριτική ενός δασκάλου με 15 χρόνια στην αίθουσα: «Καταντήσαμε να ψάχνουμε στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς τα ημερολόγια με τις αργίες, να τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το ποιος θα αναλάβει την αγγαρεία της Πρώτης Δημοτικού, να βλαστημάμε την ατυχία μας –ανήμποροι να αντιδράσουμε συλλογικά, οργανωμένα και μεθοδικά– για την κάθε περίπτωση “δύσκολου παιδιού” που εμφανίζεται στην τάξη μας, και να κοιτάμε τα ρολόγια μας, προσδοκώντας να επιστρέψουμε μια ώρα νωρίτερα στα σπίτια μας, για να φροντίσουμε τα δικά μας παιδιά και να πληρώσουμε όπως όλοι οι Ελληνες τεράστια ποσά για την επιπλέον φροντιστηριακή τους εκπαίδευση…» (Ευθ. Δημόπουλος, http://tiny.cc/7tle3).

Ο εισαχθείς με 0,91 πήρε τις βάσεις του σε αυτή την «αγγαρεία της Πρώτης Δημοτικού».

Στο ιστολόγιο ενός φροντιστή διαβάζω σχετικά με την αποχή των βαθμολογητών: “Σύμφωνα με πληροφορίες του ιστολογίου μας η αποχή θα τερματιστεί την Πέμπτη και τα αποτελέσματα θα αναρτηθούν στα σχολεία την Παρασκευή 25 Ιουνίου. Την ίδια μέρα θα ανακοινωθούν και τα στατιστικά ανά μάθημα”.

Τόσο σικέ τα πράγματα. Περιμένω να επαληθευτεί…

Και συνεχίζει: “Η αναστάτωση αυτή φέρνει στην επιφάνεια και το καθεστώς αδιαφάνειας στη λειτουργία των βαθμολογικών κέντρων. Η σημερινή Ελευθεροτυπία το υπαινίσσεται σαφώς αλλά δεν το αναδεικνύει με το καθοριστικό ερώτημα: Πώς επιλέγονται οι εκπαιδευτικοί που συνδράμουν στη λειτουργία των βαθμολογικών κέντρων;”

Μα με το γνωστό τρόπο: φύγε εσύ έλα εσύ…

Για τους καθηγητές έχει παγιωθεί μια αντίληψη. Πληρώνονται για να κάθονται πέντε μήνες τον χρόνο και για να δουλεύουν τρεις ώρες την ημέρα τρεις ώρες όχι του ρολογιού αλλά του κουδουνιού. Τέτοιες αντιλήψεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος εν μέσω κρίσης, τώρα που η μία επαγγελματική τάξη θέλει να βγάλει το μάτι της άλλης. Με την αποχή των βαθμολογητών στις γενικές εξετάσεις τέτοιες αντιλήψεις ενισχύονται: οι καθηγητές απέχουν για να κερδίσουν ένα λεπτό ανά γραπτό- ένα λεπτό όχι του ρολογιού αλλά του ευρώ. Η ταρίφα πέρυσι ήταν 2,1 ευρώ και εφέτος στρογγύλεψε στα 2 ευρώ. Απέχουν διεκδικώντας επίσης την καταβολή των επιδομάτων μια και καλή και όχι σε δόσεις σε βάθος χρόνου, κάπου τα Χριστούγεννα. Για τούτο το τελευταίο υπήρξε ρύθμιση. Η κυρία Αννα Διαμαντοπούλου έπεισε χθες το οικονομικό επιτελείο της χώρας να εγκρίνει τη δαπάνη. Οι αμοιβές για επιτηρήσεις, βαθμολογήσεις και επιτροπές θα καταβληθούν άμεσα και όχι τμηματικά. Για τους καθηγητές οι εξετάσεις ήταν πάντοτε ο σίγουρος τρόπος να ενισχύσουν το εισόδημά τους. Με ανώτατο όριο τα 600 γραπτά, δηλαδή με απίστευτο ξενύχτι και τεράστια ευθύνη, λαμβάνουν το πολύ 1.200 ευρώ. Επίσης υπήρχαν πάντα οι επιτροπές. Για να γίνουν οι εξετάσεις συγκροτούνται και αμείβονται περισσότερες από 1.900 επιτροπές, σε επίπεδο σχολείου, νομαρχίας, επικράτειας. Τα μέλη επιτροπών βαθμολογικών κέντρων λάμβαναν 709 ευρώ που εφέτος μειώθηκαν σε 500. Τα μέλη λυκειακών επιτροπών λάμβαναν 338 ευρώ που έγιναν 270. Υπάρχουν και άλλες ειδικότητες, όπως αυτή του καθηγητή που μαζεύει τα δικαιολογητικά των υποψηφίων. Και αυτοί έπαιρναν το κατιτίς τους, 806 ευρώ, που για εφέτος τσεκουρώθηκαν στα 300. Οι επιτηρητές πληρώνονταν με τη μέρα: έπαιρναν 17 ευρώ που εφέτος έγιναν 14.

Αν ξεπεράσουμε το πυροτέχνημα του ενός λεπτού ανά γραπτό, διαπιστώνουμε ότι δεν γίνεται κανένα ξεσάλωμα με τα επιδόματα. Ενας επιστήμονας που πηγαίνει να επιτηρήσει σε εξετάσεις παίρνει την ώρα λιγότερα απ΄ όσα σε οποιαδήποτε χαμαλοδουλειά.

Το πολιτικό δίλημμα όμως δεν αφορά τα λίγα ή τα πολλά της επιπλέον αμοιβής, αλλά αν πρέπει να καταβάλλονται γενικώς επιδόματα για να κάνουν οι εκπαιδευτικοί τη δουλειά τους. Ο μισθός λογικά τα περιλαμβάνει όλα αυτά, και το μάθημα και το διάλειμμα και τα ενδιάμεσα τεστ και τις καλοκαιρινές εξετάσεις με τα παρελκόμενα. Υπάρχουν αρκετά επιχειρήματα των συνδικαλιστών επ΄ αυτού, όπως ότι απασχολούνται υπερωριακά, βράδυ και Σαββατοκύριακα. Επίσης ότι ασχολούνται με μαθητές που δεν είναι της αρμοδιότητάς τους.

Η κυρία Διαμαντοπούλου δίνοντας τα επιδόματα συνεχίζει μια πολιτική εικοσιπενταετίας. Το ότι μείωσε το συνολικό κόστος δεν αλλάζει το γενικό καθεστώς της παράδοξης, συγκαιριακής πριμοδότησης των εκπαιδευτικών. Οταν η κυβέρνηση έχει πολλά, δίνει πολλά, όταν έχει λίγα, δίνει λίγα. Η υπουργός Παιδείας με τον τρόπο της παραδέχεται ένα πράγμα. Οι καθηγητές έχουν εξωφρενικά χαμηλούς μισθούς, οι οποίοι με τα νέα μέτρα έχουν γίνει ισχνοί. Είναι προφανές ότι κανένας δάσκαλος δεν θα ζητούσε 14 ευρώ για να γίνει επιτηρητής. Για να έχουν σημασία τα 14 ευρώ ή ακόμη και το ένα λεπτό ανά γραπτό σημαίνει ότι οι καθηγητές δεν μπορούν να ζήσουν. Πώς να ζήσουν με τα 800 ευρώ του πρωτοδιόριστου ή με τα 1.300 του οικογενειάρχη; Αν αντιμετωπιστεί αυτό το πρωτογενές αίτιο της δυσλειτουργίας στην εκπαίδευση, αν δηλαδή αλλάξει το μισθολόγιο, οι εντάσεις θα μειωθούν. Οι καθηγητές αντιδρούν με ακραίο τρόπο, απειλώντας δηλαδή την ομαλή διεξαγωγή της εξέτασης ειδικών μαθημάτων και καθυστερώντας τη βαθμολόγηση για έναν και μόνο λόγο: η εργασία δεν τους εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση.

Ακόμη και σε αυτή την περίοδο οικονομικής στενότητας λεφτά υπάρχουν ή εν πάση περιπτώσει ευρίσκονται. Αυτό το ποσό που θα εκταμιευθεί για τα επιδόματα θα μπορούσε να είναι ενσωματωμένο στους μισθούς. Ας μην αναγκάζονται κάθε χρόνο οι εκπαιδευτικοί να τείνουν χείρα βοηθείας. Δεν είναι ζήτουλες.

Αρθρο της Λ. Κεζά στο Βήμα www.tovima.gr

«Λουκέτο» στα ίντερνετ καφέ της κεντρικής Κίνας έβαλαν οι αρχές, με το σκεπτικό ότι οι μαθητές ξόδευαν πολλές ώρες σερφάροντας στο ίντερνετ, και γίνονταν, έτσι, αμελείς με αποτέλεσμα να  «κόβονται» στις εξετάσεις. Οι αρχές της επαρχίας Linchuan θεώρησαν ότι οι μαθητές θα έπρεπε να μένουν στο σπίτι και να διαβάζουν για τις επερχόμενες εθνικές εξετάσεις, αντί να περνούν την ώρα τους σερφάροντας στο διαδίκτυο. Κι έτσι αποφάσισαν να κλείσουν όλα τα ίντερνετ καφέ της περιοχής. «Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου, στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια εκπαιδευτική κοινωνία και, για να γίνει αυτό, οι μαθητές πρέπει να παραμείνουν απερίσπαστοι» δήλωσε στο Associated Press Κινέζος αξιωματούχος από την Υπηρεσία Πολιτιστικών Υποθέσεων της Linchuan, που αρνήθηκε να δώσει το όνομά του. Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι «εκτός από τα ίντερνετ καφέ, δεν υπάρχει άλλος χώρος στην πόλη για να χαζολογούν τα παιδιά» κι έτσι, προφανώς, θεωρεί ότι θα καταφέρει να τα κρατήσει κλεισμένα στο σπίτι. Βέβαια, οι ανησυχίες των αρχών είναι μάλλον βάσιμες αν κρίνει κανείς από τα ποσοστά αποτυχίας στις εξετάσεις, που κάθε χρόνο προσεγγίζουν το 75%. Οι υπόλοιποι δεν μπαίνουν στο πανεπιστήμιο και πιάνουν αμέσως δουλειά. Κι αυτό, παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες που καταβάλλουν για να περάσουν. Πέρυσι, τουλάχιστον 2.200 μαθητές πιάστηκαν με… χάι τεκ σκονάκι. Χρησιμοποιούσαν ασύρματα μικροσκοπικά ακουστικά, για να ακούν τις απαντήσεις.

Τα Νέα

Τα συμπεράσματα των πειραμάτων της ιατρικής ομάδας, με επικεφαλής τον δρα Ρόμπερτ Στίκγκολντ, επιβεβαιώνουν προηγούμενες έρευνες νευροεπιστημόνων οι οποίες έχουν δείξει ότι ο εγκέφαλος δεν «κοιμάται» την ώρα του ύπνου και ότι ο ύπνος τον βοηθά να απορροφήσει όλες τις νέες πληροφορίες.

Οι επιστήμονες ζήτησαν από τους εθελοντές, όλοι τους φοιτητές του Χάρβαρντ, να μελετήσουν για 45 λεπτά και να αποστηθίσουν το σχεδιάγραμμα ενός τρισδιάστατου (3D) λαβύρινθου του υπολογιστή ώστε, αρκετές ώρες αργότερα, να καταφέρουν να βρουν τον δρόμο τους στον εικονικό χώρο.

Ενδιάμεσα, οι ερευνητές επέτρεψαν σε ορισμένους απ΄ τους εθελοντές να κοιμηθούν για λίγο. Κάποιοι από αυτούς όταν ξύπνησαν, δήλωσαν πως ονειρεύτηκαν τον λαβύρινθο, ενώ άλλοι όχι. Αμέσως μετά ήλθε η στιγμή όπου όλοι οι εθελοντές κάθησαν ξανά μπροστά στους υπολογιστές για να αρχίσουν την εικονική περιήγηση στον λαβύρινθο.

Οσοι είχαν κοιμηθεί έστω και για λίγο, και κυρίως όσοι είδαν στο όνειρό τους την εργασία αυτή, βρήκαν τον δρόμο τους γρηγορότερα.

«Ο εγκέφαλος δουλεύει σε πολλά επίπεδα για να λύσει ένα πρόβλημα. Ετσιτο μη συνειδητό τμήμα του επεξεργάζεται τα πράγματα εκείνα τα οποία θεωρεί πιο σημαντικά. Τα όνειρα ενδέχεται να αντανακλούν την προσπάθεια του εγκεφάλου να βρει συσχετισμούς της μνήμης που θα του φανούν χρήσιμοι στο μέλλον» υποστηρίζει ο δρ Στίκγκολντ.

«Κάθε ημέρα συλλέγουμε και συναντούμε τεράστιες ποσότητες πληροφοριών και νέων εμπειριών. Φαίνεται σαν τα όνειρά μας να κάνουν την ερώτηση “πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή την πληροφορία για να ενημερώσω τη ζωή μου;”» τονίζει με τη σειρά της η ερευνήτρια Εριν Γουάμσλεϊ.

Το Βήμα

Τα καταθλιπτικά συμπτώματα πληθαίνουν και τα ποσοστά απόπειρας αυτοκτονίας διπλασιάστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια μεταξύ παιδιών που ξυπνούν και κοιμούνται κάθε μέρα στον ρυθμό του ρομπότ με μοναδικό στόχο την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και μόνιμη ηχώ στ΄ αφτιά τους: «Πρέπει να τα καταφέρεις!»

Για το καλό του, ξυπνά κάθε πρωί από τα χαράματα ώστε να προλάβει να είναι στην ώρα του στο σχολείο. Είναι πτώμα αφού έχει κοιμηθεί ελάχιστα το προηγούμενο βράδυ προκειμένου να διαβάσει στο πλαίσιο της προετοιμασίας του για τις εξετάσεις εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Για το καλό του, αφού τελειώσει το μάθημα στο σχολείο, έχει άλλα τρία ιδιαίτερα μαθήματα ως τη νύχτα. Για το καλό του, οι καθηγητές τού λένε ότι πρέπει πάση θυσία να βρει μια θέση στον… ήλιο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Την ίδια «καραμέλα» πιπιλίζουν κάθε ημέρα και οι γονείς του υπενθυμίζοντάς του ότι, αν δεν καταφέρει να επιτύχει, τόσα χρήματα και τόσος κόπος θα πάνε χαμένα. Για να συμπληρώσουν ότι παίζει μεγάλο ρόλο και το«τι θα πει η κοινωνία, αρχίζοντας από τη γειτόνισσα που ο γιος της τα κατάφερε και μπήκε στη Νομική»(η γειτόνισσα βέβαια δεν αναφέρει ότι ο γιος της έχει ακόμη το πτυχίο Νομικής σε μια κορνίζα αναξιοποίητο). Είναι 17 ετών, σε μια ηλικία που η ζωή του ανοίγεται μπροστά του, και όμως εκείνος δεν βρίσκει ενδιαφέρον στο να ονειρευτεί το μέλλον του. Νιώθει θλίψη, νιώθει κούραση, νιώθει συνεχώς στενοχώρια. Εμφανίζει καταθλιπτικά συμπτώματα προτού καν ενηλικιωθεί. Και μπορεί η κατάθλιψη να αποτελεί συνήθως έννοια αλληλένδετη με την τόσο ιδιαίτερη φάση της ζωής που ονομάζεται εφηβεία, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να της δίνουμε τη δέουσα σημασία. Διότι κάποιες φορές η κακοκεφιά των εφήβων που περνά στα… ψιλά για τους πολυάσχολους γονείς των σύγχρονων καιρών μας μπορεί να φθάσει ως και σε απόπειρα αυτοκτονίας.

Ποσοστό των εφήβων που φθάνει το 26,2% παρουσιάζει καταθλιπτική συμπτωματολογία, όπως έδειξε μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στον δικτυακό τόπο του επιστημονικού εντύπου «Community Μental Ηealth Journal» στις 7 Φεβρουαρίου με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρίαΕλένη Λαζαράτου(συμμετείχαν επίσης οι κκ.Δ. Δικαίος,Δ. Αναγνωστόπουλος και ο ομότιμος πλέον καθηγητής κ.Κ.Σολδάτος). 

Διαβάστε για την έρευνα στο Βήμα

Ο Νίκος Ξυδάκης επισημαίνει:

Συζητούσα με έναν φοιτητή Μαθηματικών, αριστούχο απόφοιτο καλού ιδιωτικού σχολείου, με διακρίσεις σε μαθηματικούς διαγωνισμούς. Από την τρέχουσα πολιτική ζωή ξεκινήσαμε, στις απαρχές του φιλελευθερισμού και τον Διαφωτισμό φτάσαμε. Καθώς είχαμε πια μπει στο πεδίο της Ιστορίας, αντιλήφθηκα ότι ο αριστούχος είχε πέσει σε τρικυμία: τοποθετούσε τον Διαφωτισμό περίπου μαζί με την Αναγέννηση, λίγο μετά τον Μεσαίωνα, και σε διερευνητικές ερωτήσεις αποκαλυπτόταν διαρκώς ότι η γνώση του των αδρών ιστορικών περιόδων ήταν συγκεχυμένη, γεμάτη ανακολουθίες και πρωθύστερα. Οι περίοδοι ήταν απλώς ονόματα σκόρπια μες στον χρόνο, μάλιστα ονόματα κενά, χωρίς περιεχόμενο, χαρακτηριστικά, φυσιογνωμία. Ελαφρώς σοκαρισμένος, ο φοιτητής ομολόγησε ότι Νεότερη Ιστορία είχε διδαχθεί δυο-τρεις φορές στον σχολικό του βίο, και «τότε» τα ήξερε, έπαιρνε 18άρια και 19άρια, αλλά τώρα τα μπερδεύει. Καλά, Γεωγραφία δεν έμαθα ποτέ, αλλά Ιστορία νόμιζα ότι ξέρω, ψέλλισε εξομολογητικά. Τον παρηγόρησα λέγοντάς του, ότι η άγνοιά του δείχνει μάλλον την αποτυχία του σχολείου. Δεν του αρκούσε· ζήτησε κανένα καλό βιβλίο Ιστορίας. Δεν δεχόταν ότι το σχολείο του απέτυχε.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, με δική του πρωτοβουλία ξεκίνησε η δεύτερη φάση της ανοιχτής μας συζήτησης. Αφορμή, ο Εμφύλιος και η ταινία του Π. Βούλγαρη «Ψυχή βαθιά», την οποία του είχα συστήσει «χαλαρά» να την δει. Αποφασίσαμε με την παρέα να πάμε να δούμε την ταινία, άρχισε να λέει. Πώς κι έτσι; Να, προχθές είχαμε μαζευτεί μια παρέα, παλιοί συμμαθητές, και μιλούσαμε για ταινίες. Ηρθε η κουβέντα και στην «Ψυχή βαθιά». Ενα παιδί, της Νομικής, είπε ότι ο Εμφύλιος είναι μια πολύ παλιά υπόθεση, προπολεμική. Μάς είπε ότι ήταν επί Βενιζέλου, τον μπέρδευε με τον Διχασμό… Δεν ήξερε ότι είχε τόσο πολλούς νεκρούς και ότι κράτησε μέχρι το ’49. Καταλαβαίνεις τώρα, ο φίλος της Νομικής είναι άσος στην Ιστορία, 19.200 μόρια στις πανελλήνιες, 19,8 Ιστορία, δεν λέω για τους άλλους των Καλών Τεχνών, του Πολυτεχνείου και των Οικονομικών.

Και δεν ήξερε πότε έγινε ο Εμφύλιος; Ε, δεν το ήξερε, μας είπε ότι δεν το διάβασε ποτέ, ο Εμφύλιος δεν είναι στα θέματα SOS, δεν μπαίνει ποτέ στις εξετάσεις…

Αναχώνευα όσα μου διηγήθηκε ο νεαρός μαθηματικός περί Ιστορίας και μέσης εκπαίδευσης. Εμεινα περισσότερο στην κοινότοπη διαπίστωση περί αποτυχίας του σχολείου, ότι αυτό το τυπολατρικό σχολείο, ο διάδρομος για τα ΑΕΙ, έχει καταντήσει να παράγει ημιμαθείς και αγράμματους, να στραβώνει ακόμη και τα πιο προικισμένα παιδιά. Μήπως είμαι υπερβολικός;

Θυμήθηκα όσα μου λένε κατά καιρούς φίλοι εκπαιδευτικοί, λαμπροί επιστήμονες και έμπειροι δάσκαλοι. Η Δ., χημικός με μάστερ επιστημολογίας, περιγράφει με τα μελανότερα χρώματα τα σχολικά εγχειρίδια: Τα περισσότερα είναι για πολτοποίηση, γραμμένα στο πόδι, ή από ανθρώπους που δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους σε σχολική αίθουσα, απευθύνονται σε 13χρονα, ενδεχομένως αλλοδαπά με ελλιπή γνώση ελληνικών, και τους μιλάνε σαν να είναι φοιτητές πανεπιστημίου… Η Δ. περιφρονεί το αναλυτικό πρόγραμμα και εφαρμόζει το δικό της: Πέντε πράγματα, να τους μείνουν, μήπως και μάθουν να σκέφτονται…

Πέντε πράγματα… Ναι, αυτά που δεν κατορθώνουν να διδάξουν σε έξι χρόνια τα καλά ιδιωτικά σχολεία, πότε πέφτει η Αναγέννηση, πότε ο Διαφωτισμός, και γιατί φυλακίστηκε ο Κολοκοτρώνης, πώς διαβάζεται ο χάρτης, πού βρίσκεται η Βιρμανία και πού τα Γιαννιτσά.

Ο Θ., πτυχιούχος του Φιλοσοφικού-Παιδαγωγικού-Ψυχολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής, μου έλεγε πως τον έβαζαν να διδάσκει Αρχαία Ελληνικά στο γυμνάσιο που υπηρετεί. Καταλαβαίνεις τώρα, εγώ δεν έχω διδαχτεί Αρχαία στο πανεπιστήμιο, και πρέπει να διδάξω Ομηρο και Θουκυδίδη στο πρωτότυπο, με συντακτικό, αναγνωρίσεις και λοιπά. Στα Νέα τουλάχιστον επιστρατεύω τις γνώσεις μου και το ψώνιο μου για τη λογοτεχνία…

Ο φιλόλογος Δ., διδάκτωρ νεοελληνιστής του Καποδιστριακού, μεταφέρει τη δική του εμπειρία από τα ακριβά σχολεία των βορείων προαστίων αλλά και από τα εσπερινά των λαϊκών συνοικιών. Το μέγα ζητούμενο είναι να αποκτήσουν τα παιδιά γλωσσικό αίσθημα, να συνδέσουν το κείμενο που διδάσκεται με τη γλώσσα που μιλάνε, να δώσουν ονόματα στη σκέψη τους, στα αισθήματά τους. Είναι απαισιόδοξος: Κάθε χρονιά βλέπω ότι μπορώ να προσφέρω λιγότερα. Και κανείς δεν μου ζητά να είμαι καλύτερος, κανείς δεν αξιολογεί την εργασία μου, ο θεσμός του επιθεωρητή έχει καταργηθεί, οι σχολικοί σύμβουλοι δεν έχουν αποφασιστικό ρόλο, η επιμόρφωση είναι ανύπαρκτη ή μαϊμού, οι καθηγητές βαριούνται ή απλώς είναι ανεπαρκείς…

Ο Δ., ο Θ., η Δ., άνθρωποι βαθιά καλλιεργημένοι, αφοσιωμένοι στα γράμματα και την επιστήμη, λόγιοι, με κοινωνική συνείδηση του ρόλου τους, δάσκαλοι εξ επιλογής, είναι όλο και πιο σκεπτικιστές καθώς περνούν τα χρόνια. Μιλούν με πόνο για το δημόσιο σχολείο, και περιγράφουν μια ιστορική καταστροφή: για μία και δύο γενιές παιδιών ημιμαθών, χωρίς εγκύκλια παιδεία, χωρίς στοιχειώδη εγγραμματοσύνη.

Σκεφτόμουν: Ο Δ., ο Θ., η Δ. είναι στα σαράντα ή τα πενήντα. Μήπως γκρινιάζουν, μήπως είναι υπερβολικά απαιτητικοί, υπερβολικά απαισιόδοξοι; Οχι, τους ξέρω χρόνια πολλά, είναι άνθρωποι φύσει αισιόδοξοι, δοτικοί, διεισδυτικοί, επιεικείς, ουσιαστικά κοινωνικοί και μοντέρνοι. Αλλωστε, η διερώτηση και η αμφισβήτηση φωλιάζουν πια στους φρεσκοαπόφοιτους των λυκείων, αυτοί ανακαλύπτουν ότι έξι χρόνια αποστήθιζαν μόνο εξεταστέα ύλη. Και τώρα ανακαλύπτουν εμβρόντητοι ότι η γνώση δεν ήταν ποτέ στα SOS.

Καθημερινή

Εθνικό απολυτήριο, κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων στην Γ’  τάξη του Λυκείου και νέο τύπο εξετάσεων, τρεις φορές τον χρόνο, εισηγείται στην κυβέρνηση ο επικεφαλής του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία κ. Γ. Μπαμπινιώτης. Η πρόταση του κ. Μπαμπινιώτη, την οποία και παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα», διαβιβάστηκε ήδη στα μέλη του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, ενώπιον του οποίου και εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες ο διάλογος για την Παιδεία. Το θέμα θα τεθεί άμεσα προς συζήτηση στο Συμβούλιο, καθώς η κυβέρνηση του ΠαΣοΚ έχει τοποθετήσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων της για την Παιδεία τα ζητήματα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας. Ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου μάλιστα υποσχέθηκε, κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησής του, νέο νόμο πλαίσιο για τα πανεπιστήμια και ένα σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ «που θα αποφορτίζει από την πίεση και από το κόστος».

Η πρόταση του κ. Μπαμπινιώτη, η οποία αναμένεται ότι θα έχει και βαρύνουσα σημασία στη συζήτηση που θα διεξαχθεί ενώπιον του Συμβουλίου, περιλαμβάνει επτά σημεία«κλειδιά». Συγκεκριμένα:

1. Διενέργεια εισαγωγικών εξετάσεων μετά τη λήψη του απολυτηρίου της Γ΄ τάξης του Λυκείου, το οποίο πρέπει να αναβαθμιστεί και να θεσπιστεί ο θεσμός του εθνικού απολυτηρίου. Συνεπώς, κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στην Γ΄ τάξη του Λυκείου.

2. Οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης θα πρέπει να διενεργούνται από ειδικό μόνιμο εξεταστικό φορέα, από το εθνικό κέντρο αξιολόγησης, το οποίο θα αποτελεί ανεξάρτητο φορέα που δεν θα συνδέεται με το υπουργείο Παιδείας. Θα είναι όμως στελεχωμένο με εκπαιδευτικούς ειδικευμένους στην αξιολόγηση, σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς που θα προέρχονται από αντίστοιχες ειδικότητες. Το κέντρο αξιολόγησης θα λειτουργεί με τράπεζα θεμάτων, τα οποία συνεχώς θα ανανεώνονται.

3. Οι υποψήφιοι θα έχουν δικαίωμα να προσέρχονται στις εξετάσεις που θα διενεργεί το εθνικό κέντρο αξιολόγησης τρεις φορές τον χρόνο (Σεπτέμβριο- Ιανουάριο- Ιούνιο). Επιτρέπεται η βελτίωση της βαθμολογίας τους, ενώ κάθε επαναληπτική εξέταση θα υπόκειται και σε αφαίρεση μορίων.

4. Για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια θα λαμβάνεται υπόψη σε σημαντικό ποσοστό η συνολική επίδοση των μαθητών και στις τρεις τάξεις του λυκείου. Η επίδοση θα καθορίζεται από περιφερειακά τεστ που θα διενεργούνται από το εθνικό κέντρο αξιολόγησης στην Α΄ και στη Β΄ τάξη του Λυκείου, σε συνδυασμό με την προφορική αξιολόγηση και τον φάκελο του μαθητή. Εφόσον η αξιολόγηση της επίδοσης διαφέρει από την αξιολόγηση στις εισαγωγικές εξετάσεις, η διαφορά θα ρυθμίζεται με ειδικό αλγόριθμο.

5. Οι εισαγωγικές εξετάσεις θα περιλαμβάνουν τέσσερα αντικείμενα, κατά επιστημονική ειδικότητα, με δυνατότητα επιλογής και συνδυασμό περισσοτέρων αντικειμένων για την εισαγωγή σε παρεμφερείς σχολές.

6. Η ύλη των εξετάσεων θα προέρχεται από τα τρία έτη της ύλης που διδάσκεται στο λύκειο.

7. Στον προσδιορισμό της ύλης, καθώς και στα στελέχη του εθνικού κέντρου αξιολόγησης, θα συμμετέχουν τα αντίστοιχα τμήματα των ΑΕΙ. Τα τμήματα των ΑΕΙ θα καθορίζουν επίσης το ύψος της βαθμολογίας για την εισαγωγή φοιτητών στο οικείο πανεπιστήμιο.

Το Βήμα

Ο πιο ερωτικός, ο πιο νεανικός και παράφορος μήνας, ο Μάιος, σπαταλιέται άστοργα αποστηθίζοντας ΑΟΔΕ, κάνοντας επανάληψη Φυσικής και Μαθηματικών Κατεύθυνσης, γράφοντας προσομοίωση, ξεκουκίζοντας οδυνηρά τα πρωινά και τις νύχτες. Αποστηθίζοντας ΑΟΔΕ, κακοσυνταγμένες αρλούμπες, μοχθηρές κοινοτοπίες, εξήντα-τόσες σελίδες ενός άθλιου προχειρογραμμένου βιβλίου, το ίδιο άθλιου και πρόχειρου με εκατοντάδες σχολικά βιλία, σε ένα διαρκώς καταρρέον και πρόχειρο σχολικό σύστημα, που συνθλίβει παιδιά και έφηβους, ζωτικότητα και ταλέντα, ευιασθησίες και ορμή, σε μια πρωτόγονη κρεατομηχανή που όλα τ’ αλέθει, όλα τα ομογενοποιεί, όλα τα ευνουχίζει.

Αποστηθίζει ΑΟΔΕ ο έφηβος μες στον Μάη. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, εισαγωγή στο μάνατζμεντ, εισαγωγή σε μια κοινωνία οργανωμένη και διοικούμενη ακριβώς με τέτοιες αρχές: κακοσυνταγμένες, μισοχωνεμένες, παπαγαλία, για να περάσεις κάπου. Μοιάζει με κακόγουστο αστείο, φτηνή φάρσα, μπορεί όμως και να το πάρεις, αυτό το ΑΟΔΕ, σαν την επιτομή του ελληνικού αυτοχειριασμού. Για να σπουδάσεις Μαθηματική ή Φυσική, απαιτείται να παπαγαλίσεις ΑΟΔΕ και να εξεταστείς, δηλαδή, να δει η πολιτεία πόσο παπαγάλισες τις βασικές αρχές μάνατζμεντ ενός καταρρέοντος κόσμου. Aυτό είναι το παρ’ ημίν απαύγασμα της κλασικής, της ουμανιστικής παιδείας, στη χώρα που καυχιέται ότι έβγαλε τον Αρχιμήδη και τον Πλάτωνα, τον Δημόκριτο και τον Πυθαγόρα. Η ουμανιστική παιδεία, στη νέα Ελλάδα, συμπυκνώθηκε σε ένα σκοτεινό αρκτικόλεξο, καταγόμενο από τις αργκό του στρατώνα και του Δημοσίου. ΑΟΔΕ, GTP κ.λπ.

Είναι παράλογο. Είναι απάνθρωπο. Και είναι αντιπαραγωγικό. Το εξεταστικό σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ καθρεφτίζει την ημιμάθεια, την κακοδαιμονία, την αδράνεια και την εθελοτυφλία του ελληνικού κράτους. Και την παθητική υποταγή σε ένα κράτος καθυστερημένο και κακόβουλο, που αντιμετωπίζει κάθε πολίτη σαν υποψήφιο δημόσιο υπάλληλο, σαν κακομοίρη που ζητιανεύει διορισμό· άρα τέτοια σχολεία οργανώνει, τέτοιους μαθητές και φοιτητές απαιτεί, τέτοια μαθήματα και τέτοια μέθοδο διδάσκει, μια ψευτομοντέρνα κουρελαρία υπό τον γενικό τίτλο ΑΟΔΕ.

Βλέπω κάθε μέρα τα παιδιά να βολοδέρνουν με τα μαθήματα κατεύθυνσης και επιλογής. Ακούω τους στεναγμούς τους. Θυμάμαι ένα βιβλίο, τα «Αγουρα χρόνια» του Κρόνιν, τον έφηβο που διαβάζει αδιάκοπα, μελετάει για τις εξετάσεις, και την κρίσιμη ημέρα αρρωσταίνει από διφθερίτιδα και χάνει τις εξετάσεις. Σκέφτομαι ότι έτσι κέρδισε τη ζωή.

Διαβάστε τη συνέχεια: http://vlemma.wordpress.com/2009/05/03/aode-may/ και προσέξτε τα σχόλια των διδασκόντων…

Σκαλίζοντας στο διαδίκτυο για τον ποιητή Σαχτούρη εισέπραξα μία μεγάλη απογοήτευση από το Κέντρο Ελληνικής γλώσσας – τίποτα αξιοποιήσιμο στην ενότητα Λογοτεχνία.

Στο ΠΣΔ από την άλλη ο συνάδελφος Χρήστος Κόλλιας έχει στην ιστοσελίδα του μία ανάλυση του ποιήματος . Εκτός ΠΣΔ άλλος συνάδελφος ο Δημήτρης Μάνεσης σταχυολογεί και αναλύει με τους μαθητές του στο blog  Λογοτεχνία κατεύθυνσης.

Ανακάλυψα ακόμη αρκετούς θησαυρούς στο Scribd, όμως επιφυλάσσομαι για μερικά αρχεία, καθώς φοβάμαι  ότι υπάρχει πρόβλημα πνευματικών δικαιωμάτων. Έπεσα και σε ένα φιλολογικό κιτς powerpoint που χαρακτηρίζεται από το φόβο του κενού στις διαφάνειες (horror vacui) και από πολυσυλλεκτικότητα σε templates. Έλεος, το powerpoint δεν είναι word να το γεμίζουμε κατεβατά.

Στο αρχείο της ΕΡΤ ενώ έψαχνα για ένα ντοκιμαντέρ του Λευτέρη Ξανθόπουλου ανακάλυψα ένα διαμάντι του Γ. Σμαραγδή:  Στην εκπομπή παρακολουθούμε εικόνες από την τελετή απονομής του Κρατικού Βραβείου Ποίησης 1987 στον Γ. Σαχτούρη και ακούμε να απαγγέλλονται ποιήματά του. Ο ίδιος αυτοβιογραφείται καθώς μιλά για τις ημιτελείς νομικές του σπουδές, τις πρώτες του ποιητικές συλλογές, τις επιρροές του από τη γαλλική και τη γερμανική ποίηση, τη γνωριμία του με τον υπερρεαλισμό, την αγάπη του για τη ζωγραφική, την απήχηση των έργων του στο κοινό και τη «συνέχεια» της ποίησης. Τέλος, παραδέχεται ότι ο «Τρελός Λαγός» του ομώνυμου ποιήματός του είναι ο ίδιος. . .

Η αναζήτηση πάντως στο αρχείο της ΕΡΤ επιστρέφει πολλά άσχετα αποτελέσματα… www.ert-archives.gr

Νομίζω τέλος ότι θα αισθανθεί δικαιωμένος ένας κακοποιημένος μαθητής που μας τα σέρνει από το blog του για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας:

“Αυτό το μάθημα με έχει κάνει να σιχαθώ ήδη δύο πολύ σπουδαίους λογοτέχνες (Δημουλά, Σολωμό) με το καιρό ελπίζω να μπορέσω να αποκαταστήσω τις σχέσεις μου μαζί τους (καλά μη φανταστείς…). Αλλά από την άλλη για να πω τη πλήρη αλήθεια μέσα από τη λογοτεχνία κατεύθυνσης έφαγα το απόλυτο κόλλημα με τον Σαχτούρη! Μίλτο που είσαι ψηλά εκεί πάνω, ρίξε τον ελεγκτή στις πανελλήνιες να φρικάρουν όλα τα φυτά της επικράτειας!”

Οσο για τα πολυμέσα, το σπουδαστήριο ΝΕ Ελληνισμού έχει περιλάβει αναγνώσεις από τον δίσκο «Ο Μίλτος Σαχτούρης διαβάζει Σαχτούρη».

Ενδιαφέρον ακόμη παρουσιάζει ένα κείμενο του Τάσου Π. Καραντή :   Μια φανταστική κουβέντα με τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη με αφορμή την έκδοση με τις συγκεντρωμένες συνεντεύξεις του 

Άρθρο του Χαράλαμπου Kωνσταντίνου στην Καθημερινή

Ο μαθητής λυκείου, ειδικά αυτός της Β΄ και της Γ΄ τάξης, εργάζεται κατά μέσον όρο 12 ώρες ημερησίως, δηλαδή περισσότερες και από έναν ενήλικο εργαζόμενο.

Αυτό σημαίνει ότι έχει περιορισμένο ελεύθερο χρόνο για να τον αφιερώσει στις ανάγκες, τις κλίσεις και τα προσωπικά ενδιαφέροντα της εφηβικής ηλικίας του.

Με άλλα λόγια, είναι θύμα της παιδαγωγικής στρεβλότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, και ειδικότερα του λυκείου, η οποία εντοπίζεται κυρίως στον εξετασιοκεντρικό και βαθμοθηρικό του χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να έχει υποβαθμιστεί τόσο η μαθησιακή διαδικασία όσο και η παιδευτική λειτουργία του.

Οι επιπτώσεις από αυτή την κατάσταση και εξέλιξη είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την ίδια την εκπαίδευση και την παιδεία όσο και για τη νοητική, συναισθηματική, γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη του μαθητή.

Ο μαθητής αποστηθίζει χρησιμοθηρικές γνώσεις, τις περισσότερες εκ των οποίων τις έχει λησμονήσει έπειτα από ένα μικρό χρονικό διάστημα, και το σχολείο γενικά προσκολλάται σε τυποποιημένες μαθησιακές διαδικασίες. Παράλληλα, ενισχύει στον μαθητή τον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό εις βάρος της συνεργατικότητας, της ομαδικότητας και της δημιουργικότητας.

Τελικά, ο μαθητής, κάτω από τέτοιες εκπαιδευτικές και κοινωνικές συνθήκες, πληρώνει τη στρεβλότητα του εκπαιδευτικού συστήματος με άγχος, αγωνία, αβεβαιότητα, στερήσεις κ. ά., χάνοντας πολύτιμο προσωπικό χρόνο και μπορεί να βρεθεί, σύμφωνα με το ισχύον εξεταστικό σύστημα επιλογής, σε ένα τμήμα ή σε μια σχολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που βρίσκονται μακριά από τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τους σπουδαστικούς και επαγγελματικούς στόχους του.

* Ο Χ. Κωνσταντίνου είναι καθηγητής Παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Ο Νίκος Ξυδάκης από τη στήλη του στην Καθημερινή καυτηριάζει τα του θέματος της έκθεσης: “Oταν διάβασα το θέμα της Εκθεσης (Γλώσσας, σωστότερα) στις Πανελλήνιες Εξετάσεις, σκέφτηκα ότι πάλι το αξιοθρήνητο εκπαιδευτικό σύστημα δεν καταλαβαίνει τίποτε από την εποχή μας και καλεί τα παιδιά να ηθικολογήσουν. Με κακή σύνταξη και λογικά σφάλματα, με αυθαίρετες αναγωγές, ο εξεταστής ζήτησε από τους δεκαοκτάχρονους να εξηγήσουν γιατί κατ’ έθιμον σχίζουν και καίνε τα σχολικά εγχειρίδια στο τέλος της χρονιάς και πώς το βιβλίο μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά με τα ηλεκτρονικά μέσα πληροφόρησης και γνώσης.

Ο εξεταστής αυθαιρετεί και ακροβατεί. Κατ’ αρχάς, ταυτίζει το τρέχον, χαμηλής ποιότητας σχολικό βιβλίο με το βιβλίο εν γένει, από καταβολής. Δεύτερον, καλεί τους εφήβους, όλους καλωδιωμένους και δικτυωμένους, να επιχειρηματολογήσουν υπέρ ενός μέσου και μιας κουλτούρας που δεν έχουν βιώσει, δηλαδή να ηθικολογήσουν υπέρ της άχρονης και καθολικής και οικουμενικής αξίας του έντυπου μέσου, δηλαδή να παπαγαλίσουν τα (α), (β), (γ), (β), από τη φροντιστηριακή διδασκαλία των SOS θεμάτων. Τρίτον, έλασσον ίσως αλλά μείζον όταν πρόκειται για μάθημα Γλώσσας: ονομάζει, με ρηχό και απλουστευτικό τρόπο, «ηλεκτρονικά μέσα», το αχανές και πολυδαίδαλο ψηφιακό – δικτυακό σύμπαν. Τέλος, και αφού ήδη έχει προκαλέσει σύγχυση με την ελλιπή ορολογία, τη λήψη ζητουμένου και τη χειραγώγηση του ερωτώμενου, αυθαιρέτως και ασυναρτήτως ο εξεταστής μεταφέρει τη συζήτηση από το τελετουργικό κάψιμο των σχολικών βιβλίων (τελούμενο ετησίως από όλες τις προψηφιακές γενιές) «στους τρόπους που θα συμβάλουν στην αρμονική συνύπαρξη του βιβλίου με τα ηλεκτρονικά μέσα» (sic). Ράβδος στη γωνία, άρα βρέχει…

Τέλος πάντων, το θέμα μας δεν είναι οι ασυνταξίες και τα λογικά χάσματα στις Πανελλήνιες Εξετάσεις της Γλώσσας. Αυτά έχουν επισημανθεί πολλές φορές. Αξίζει να σταθούμε όμως στη ρηχή αντίληψη του εξεταστή -δηλαδή του σχολικού συστήματος- για τον ρόλο του βιβλίου σήμερα, για το μέλλον του, αλλά κυρίως τη ρηχή αντίληψη για τη διείσδυση των ψηφιακών μέσων στις νεότερες γενιές. Στα μυαλά των εξεταστών και του συστήματος, αυτού ακριβώς του συστήματος που παράγει εξόφθαλμα προχειροφτιαγμένα και απωθητικά βιβλία, το βιβλίο είναι ιερό, άχρονο και αμετάβλητο, ένα τοτέμ. Με αυτό εισήλθαμε στους νεότερους χρόνους, με αυτό θα πορευτούμε στην αιωνιότητα. Το βιβλίο είναι το Αγαθό, τα μαζικά μέσα είναι το Σκότος. Το βιβλίο είναι ο Λόγος, οτιδήποτε άλλο φέρει κείμενο ή αφήγηση είναι Απειλή. Ακόμη και το δοκίμιο του Αγγελου Τερζάκη αντηχεί αυτή τη μανιχαϊστική αντιπαράθεση του βιβλίου με τα μαζικά μέσα. (Ποια μέσα άραγε; Τα ραδιοτηλεοπτικά; ΄Η τις εφημερίδες όπου ο Τερζάκης δημοσίευε τέτοιες επιφυλλίδες;)

Ομως οι δεκαοκτάχρονοι πολίτες που καλούνται να μηρυκάσουν ηθικολογικά κλισέ, αυτοί που θα ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμά τους σε λίγες ημέρες, είναι όλοι τους παιδιά της ψηφιακής εποχής, κανείς τους δεν θυμάται τον κόσμο χωρίς υπολογιστή, χωρίς κινητό, χωρίς Διαδίκτυο, γεννήθηκαν με αυτά, μέσα σε αυτό το περιβάλλον διαμορφώθηκαν πνευματικά και συναισθηματικά. Περισσότερο κείμενο διαβάζουν στις οθόνες υπολογιστών και κινητών, απ’ ό, τι σε τυπωμένες σελίδες. Κανείς δεν έχει δει γραφομηχανή, τέλεξ, ελάχιστοι έχουν δει οικιακό πικάπ με δίσκους βινυλίου, φαξ. Είναι η τελευταία γενιά που πρόλαβε να δει τον Μόγλη από βιντεοκασέτα και να φωτογραφηθεί σε φιλμ. Τα βιβλία που έχουν διαβάσει σχεδόν όλα τα έχουν δει και στο σινεμά, από τον Χάρι Πότερ έως τον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών και το V for Vendetta. Τώρα τα κατεβάζουν από σέρβερ και τα κουβαλάνε στο λάπτοπ. Κι ας έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει σε σπίτια με βιβλία, ίσως κατάφορτα από βιβλία, εγκυκλοπαίδειες, λευκώματα, χάρτινα μέσα. Ολοι αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους σαν παιδιά της μεταγουτεμβέργειας εποχής”.

Διαβάστε τη συνέχεια

και καταλήγει: “Ομως, ακριβώς όπως ο Γουτεμβέργιος πρόσφερε τη Βίβλο και το βιβλίο στις μάζες και άνοιξε την πόρτα της νεωτερικότητας, έτσι και το ψηφιακό περιβάλλον, παρότι αποδιαρθρώνει εννοιολογήσεις και συνήθειες, παρότι αποϋλοποιεί το βιβλίο, παρότι κλονίζει βιομηχανίες και επαγγέλματα, ουσιαστικά επαναθεμελιώνει το βιβλίο, τη γραφή, την ανάγνωση, τον τρόπο που βιώνουμε τη γνώση και τη δημοκρατία.

Αλλά αυτή η διαπίστωση δεν περνάει από τον νου του σχολικού μας συστήματος.”

Ο Νίκος Ξυδάκης με αφορμή το θέμα της έκθεσης:

Γιατί οι μαθητές καταστρέφουν τα σχολικά βιβλία στο τέλος της χρονιάς; Ολοι σκίσαμε ή κάψαμε τα βιβλία με την κουκουβάγια του ΟΕΔΒ, καθώς το καλοκαίρι υποσχόταν βόλτες, μπάνια και χασίματα. Μου φαίνεται όμως ότι τώρα, το δύσθυμο δικτυωμένο 2009, οι έφηβοι έχουν κι άλλους λόγους να καταστρέψουν τα βιβλία τους, ισχυρότερους ακόμη κι από το καλοκαίρι της ελευθερίας. Τον εξής ένα: αυτά τα βιβλία, έτσι που είναι, σε αυτό το αποκαρδιωτικό σύστημα, δεν έχουν τίποτε να διδάξουν. Μόνο περιφρόνηση μπορούν να προκαλέσουν.

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ρώτησε χθες χιλιάδες μαθητές, για να μάθει τους λόγους της δικής του αποτυχίας. Γιατί οι έφηβοι φθάνουν να μισούν αυτό το σχολείο, αυτά τα βιβλία, αυτό το σύστημα εξετάσεων; Το σύστημα δεν ξέρει, φευ! Ρωτάει να μάθει. Δεν ξέρει ότι πλείστα εγχειρίδια είναι αμέθοδα και κακογραμμένα, ότι ανατίθενται και επιλέγονται με κριτήρια συνδικαλιστικά και νομοτεχνικά, και όχι μαθησιακά· ότι λάθη και ελλείψεις αναπαράγονται από έκδοση σε έκδοση έως ότου κάποιο άλλο χειρότερο έλθει προς αντικατάσταση κ.ο.κ.

Τι ν’ αγαπήσει ο μαθητής από αυτό το βιβλίο; Την άθλια τυπογραφία του; Την παπαγαλία των σολοικισμών και των ακυρόλεκτων που του επιβάλλεται; Μα αυτό το μίζερο βιβλίο τον αποτρέπει από την ανάγνωση περισότερο κι από τη φαντασμαγορία του Διαδικτύου – στο Διαδίκτυο τουλάχιστον διαβάζει και γράφει κατιτίς, γκρίκλις, ριπές, φλας αφηγήσεων, με παιγνιώδη τρόπο και διαδραστικά.

Καίει τελετουργικά τις γέφυρες με τα σχολικά χρόνια ο έφηβος· φωτίζει το πέρασμά του στον άγριο εξωσχολικό βίο. Ομως δεν καίει τα πάντα. Εχει κάμποσα να θυμάται με αγάπη: κάποιους προσηνείς δασκάλους, φίλους συμμαθητές, ένα προαύλιο ή ένα γηπεδάκι, μια συναρπαστική παράδοση Ιστορίας ή μαθηματικών κάποτε – όλα όσα συμβαίνουν εκτός βιβλίων, εκτός προγράμματος, στις ελεύθερες παρυφές του συστήματος.

Καθημερινή

Του Αθανάσιου Γκότοβου*

Η δραματοποίηση του σκηνικού των εξετάσεων στο τέλος του λυκείου -οι οποίες περιγράφονται με όρους «πολέμου», «μάχης», «αγώνα» και «σφαγής» – περιέχει στοιχεία υπερβολής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρόκειται για «δράμα». Ενα βαρύ, διπλό φορτίο επιβαρύνει δεκαετίες τώρα την ελληνική οικογένεια.

Ο ένας σταυρός είναι ο οικονομικός (έξοδα για φροντιστήρια), ο άλλος ο ψυχολογικός: η αγωνία για το τι «θα πέσει» στις εξετάσεις, για το αν η θεά Τύχη χαμογελάσει στον υποψήφιο ώστε ο τελευταίος να μπορέσει να αποδείξει στους «φύλακες των πυλών» μέσα σε τρεις ώρες ό, τι δεν μπόρεσε, υποτίθεται, να αποδείξει τα προηγούμενα δώδεκα χρόνια.

Θεματοδότες που αν τους ρωτήσεις δεν ξέρουν οι ίδιοι γιατί βάζουν αυτά τα θέματα και όχι άλλα, που δεν λογοδοτούν για την ικανότητά τους να οργανώσουν μια αντιπροσωπευτική, έγκυρη και αξιόπιστη αποτίμηση των γνώσεων και των ικανοτήτων των υποψηφίων, θα κληθούν να συνθέσουν ή να προτείνουν θέματα κι όποιον πάρει ο χάρος.

Διορθωτές θα κρίνουν με βάση φωτογραφικές αντιστοιχίσεις εγχειριδίων – δοκιμίων τις γνώσεις των υποψηφίων. Πολιτικοί θα μας διαβεβαιώσουν όπως κάθε χρόνο ότι οι εξετάσεις είναι αδιάβλητες, λες και αυτό αρκεί. Πόσο αναγκαίο είναι τελικά αυτό το οδυνηρό θέατρο του παραλόγου;

Γιατί πρέπει να μπαίνουν στη δοκιμασία αυτή όλοι ανεξαιρέτως οι υποψήφιοι: φιλόδοξοι γιατροί και λιγότερο φιλόδοξοι φιλόλογοι; Προς τι η δυσανάλογη και ασύμμετρη επένδυση για τον μέσο υποψήφιο μιας σχολής χωρίς αξιώσεις επαγγελματικής αποκατάστασης; Το θέατρο του παραλόγου με τις εξετάσεις όπως γίνονται στη χώρα έχει βαθύτερες αιτίες.

Ο τεχνητός ανταγωνισμός υπηρετεί την ανακατανομή εισοδήματος μέσα στην ίδια την κοινωνία, η οποία δεν θα μπορούσε να συντελεστεί διαφορετικά.

Από την άλλη μεριά, συντηρεί τον πελατειακό χαρακτήρα του κομματικού μας συστήματος, το οποίο μπορεί να ψιθυρίζει στο αφτί κάθε υποψηφίου ότι ειδικά γι’ αυτόν -επειδή είναι «δικό τους παιδί» – θα βρεθεί τρόπος να τακτοποιηθεί μόλις πάρει το πτυχίο…

* Ο Αθ. Γκότοβος είναι καθηγητής Παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Καθημερινή

Άρθρο του Aλέξη Παπαχελά στην Καθημερινή

Προσπαθώ να μπω στα «παπούτσια» ενός νέου παιδιού, που σε λίγες ημέρες θα δώσει πανελλαδικές εξετάσεις. Βλέπουμε όλοι την απίστευτη ένταση γονιών που περιμένουν με αναμμένη μηχανή έξω από φροντιστήρια, τις οικογένειες που παραλύει η κοινωνική τους ζωή τα Σαββατοκύριακα και πολλά φοβισμένα παιδιά. Και σκέφτομαι ένα 18άρη που ακούει, και σπανιότερα διαβάζει, για σκάνδαλα πολιτικών τα οποία παραγράφονται και αντιλαμβάνεται πως γύρω του επικρατεί μια βαθιά σήψη σε βασικούς πυλώνες του δημόσιου βίου. Δίνει εξετάσεις για να περάσει σε μια σχολή που είναι πολύ πιθανό να μην τον ενδιαφέρει καθόλου, χωρίς να αποκομίζει τίποτα ουσιαστικό από πλευράς βαθύτερης γνώσης ή κρίσης.

Και κατόπιν έρχεται βεβαίως το μεγάλο σοκ, όταν –έπειτα από όλη αυτή την προσπάθεια – αντιλαμβάνεται πως προφανώς δεν άξιζε τον κόπο. Επιχειρήστε το φθινόπωρο να επισκεφθείτε μία οιαδήποτε σχολή για να αντικρίσετε την απόλυτη μιζέρια: αίθουσες-καφενεία, παιδιά κομματικών νεολαιών να βοηθούν στις εγγραφές αντί για τη γραμματεία, συγγράμματα που δεν διατίθενται γιατί το υπουργείο βρίσκεται σε χαώδη κατάσταση, προγράμματα σπουδών του περασμένου αιώνα, εκπροσώπους νεολαιών που διακόπτουν το μάθημα για να διαβάσουν κάποια κομματική ανακοίνωση. Είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, σε αυτό το περιβάλλον να επιβιώσει η διανοητική περιέργεια, το φρέσκο μυαλό, η όρεξη για την ανακάλυψη νέων πραγμάτων που χαρακτήριζε τη γενιά των γονιών μας. Αντιθέτως είναι πολύ εύκολο να μπει κανείς στον φαύλο κύκλο του φραπέ, της μιζέριας και εν συνεχεία της ημιεπαγγελματικής «εξέγερσης».

Βεβαίως και λειτουργούν μικρές νησίδες ποιότητας στα ελληνικά πανεπιστήμια. Είναι, όμως, ελάχιστες και δεν συνιστούν κρίσιμη μάζα. Είναι λογικό ο νέος που έχει περάσει όλο αυτό το απίστευτο ζόρι να απογοητεύεται.

Ο κίνδυνος είναι ορατός. Τα πιο δυναμικά κομμάτια της νεολαίας θα έχουν δύο δρόμους να ακολουθήσουν: της δημιουργίας ή του «μπάχαλου». Ο κάθε δρόμος έχει τη γοητεία του, με μια διαφορά. Το μπάχαλο είναι η εύκολη λύση στην Ελλάδα, η δημιουργία η δύσκολη. Και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν έχουμε ήδη αρχίσει να χάνουμε τα καλύτερα μυαλά, τα οποία επιλέγουν ξένα πανεπιστήμια και κατόπιν μια δουλειά στο εξωτερικό. Πρόκειται, άλλωστε, για παιδιά που είναι πολύ πιο ανοικτά στον υπόλοιπο κόσμο, λόγω Ιντερνετ και ταξιδιών και που μπορούν να σταθούν οπουδήποτε. Θα γυρίσουμε σε περασμένες δεκαετίες όταν η έλλειψη ευκαιριών και η μίζερη ελληνική πραγματικότητα έστελνε και πάλι τα καλύτερα μυαλά στο εξωτερικό. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να ασχοληθούμε άμεσα και σοβαρά με το σύστημα εισαγωγής, αλλά και τα ίδια τα ΑΕΙ. Είναι προφανές ότι και τα δύο έχουν χρεοκοπήσει και όσο περισσότερο περιμένουμε για να τα διορθώσουμε τόσο πιο ακριβά θα τα πληρώσουμε.

Ο Δημήτρης Διαμαντής, όπως και οι υπόλοιποι μαθητές της Γ’ Λυκείου, θυμίζουν παραμονές των πανελλαδικών εξετάσεων τα καρτούν που περιφέρονται με ένα συννεφάκι πάνω από το κεφάλι τους γεμάτο δυσνόητους μαθηματικούς τύπους.

Η διαφορά του με τους υπόλοιπους συμμαθητές του είναι ότι πήρε τα μαθηματικά από το συννεφάκι και τα έκανε πρόγραμμα για κινητά τηλέφωνα.

Πρόκειται για έναν υπολογιστή μορίων για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Με αυτόν μπορεί ένας μαθητής να υπολογίσει πόσα μόρια συγκεντρώνει ανά επιστημονικό πεδίο, ανάλογα με τη βαθμολογία του σε κάθε μάθημα. Παρόμοιοι υπολογιστές μορίων υπάρχουν πολλοί στο Διαδίκτυο, παραδέχεται, «αλλά κανείς δεν είχε φτιάξει έναν για κινητά. Επιπλέον, στους περισσότερους πρέπει να υπολογίσεις ξεχωριστά τους απαιτούμενους συντελεστές, ενώ εγώ το έφτιαξα ώστε να γίνεται αυτόματα. Και λειτουργεί σε όλες τις συσκευές που το έχω δοκιμάσει μέχρι τώρα».

ΕΝΕΤ

Ο Νίκος Ξυδάκης συμπάσχει:

Ο πιο ερωτικός, ο πιο νεανικός και παράφορος μήνας, ο Μάιος, σπαταλιέται άστοργα αποστηθίζοντας ΑΟΔΕ, κάνοντας επανάληψη Φυσικής και Μαθηματικών Κατεύθυνσης, γράφοντας προσομοίωση, ξεκουκίζοντας οδυνηρά τα πρωινά και τις νύχτες. Αποστηθίζοντας ΑΟΔΕ, κακοσυνταγμένες αρλούμπες, μοχθηρές κοινοτοπίες, εξήντα-τόσες σελίδες ενός άθλιου προχειρογραμμένου βιβλίου, το ίδιο άθλιου και πρόχειρου με εκατοντάδες σχολικά βιλία, σε ένα διαρκώς καταρρέον και πρόχειρο σχολικό σύστημα, που συνθλίβει παιδιά και έφηβους, ζωτικότητα και ταλέντα, ευιασθησίες και ορμή, σε μια πρωτόγονη κρεατομηχανή που όλα τ’ αλέθει, όλα τα ομογενοποιεί, όλα τα ευνουχίζει.

Αποστηθίζει ΑΟΔΕ ο έφηβος μες στον Μάη. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, εισαγωγή στο μάνατζμεντ, εισαγωγή σε μια κοινωνία οργανωμένη και διοικούμενη ακριβώς με τέτοιες αρχές: κακοσυνταγμένες, μισοχωνεμένες, παπαγαλία, για να περάσεις κάπου. Μοιάζει με κακόγουστο αστείο, φτηνή φάρσα, μπορεί όμως και να το πάρεις, αυτό το ΑΟΔΕ, σαν την επιτομή του ελληνικού αυτοχειριασμού. Για να σπουδάσεις Μαθηματική ή Φυσική, απαιτείται να παπαγαλίσεις ΑΟΔΕ και να εξεταστείς, δηλαδή, να δει η πολιτεία πόσο παπαγάλισες τις βασικές αρχές μάνατζμεντ ενός καταρρέοντος κόσμου. Aυτό είναι το παρ’ ημίν απαύγασμα της κλασικής, της ουμανιστικής παιδείας, στη χώρα που καυχιέται ότι έβγαλε τον Αρχιμήδη και τον Πλάτωνα, τον Δημόκριτο και τον Πυθαγόρα. Η ουμανιστική παιδεία, στη νέα Ελλάδα, συμπυκνώθηκε σε ένα σκοτεινό αρκτικόλεξο, καταγόμενο από τις αργκό του στρατώνα και του Δημοσίου. ΑΟΔΕ, GTP κ.λπ.

Συνέχεια στο Βλέμμα

Το πρόβλημα όμως των ανισοτήτων στην εκπαίδευση, πέρα από το ταξικό του υπόβαθρο, αφορά και την ευρύτερη γεωγραφία της χώρας, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται κραυγαλέες ανισότητες ανάμεσα σε νομούς, περιφέρειες, αλλά ακόμα και σε περιοχές εντός του ίδιου δήμου ή του ίδιου νομού. Το γεγονός αυτό στερεί από σημαντικά στρώματα του πληθυσμού την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, δυσχεραίνει την ισόρροπη ανάπτυξη της χώρας, υποθηκεύει αρνητικά το μέλλον της νεολαίας και εγκυμονεί κινδύνους για τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας. Οι εκπαιδευτικές ανισότητες καταργούν στην πράξη την ουσία της δημόσιας εκπαίδευσης υποβαθμίζοντας καθημερινά το κοινωνικό κεκτημένο της δωρεάν παιδείας, αφού είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι η σχολική επιτυχία συναρτάται με το κόστος της εκπαίδευσης και ειδικότερα με τις υψηλές δαπάνες για εκπαιδευτική ενίσχυση και απόκτηση εκπαιδευτικών αγαθών και υπηρεσιών.

Ελευθεροτυπία

Γερμανία
Με το απολυτήριο

Τα πανεπιστήμια απολαύουν σχεδόν πλήρη ελευθερία στον αριθμό των φοιτητών που θα δεχτούν. Η εισαγωγή βασίζεται κατά κανόνα στο βαθμό του απολυτηρίου (Abitur) σε συνδυασμό με μια ειδική αρχή μεταξύ των κρατιδίων που ρυθμίζει το μέσο όρο της βαθμολογίας που απαιτείται για κάθε σχολή. Ειδικότερα, οι μαθητές που έχουν φοιτήσει σε γενικά ή επαγγελματικά δευτεροβάθμια σχολεία έχουν επιλέξει αντίστοιχους κύκλους μαθημάτων και έχουν πετύχει στις απολυτήριες εξετάσεις, έχουν το δικαίωμα να εισαχθούν σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Εκτός από το απολυτήριο που οδηγεί σε τυπικά ελεύθερη πρόσβαση, σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν ειδικά γνωστικα ή επαγγελματικής εμπειρίας και ικανότητας κριτήρια. Σε ορισμένα κρατίδια, οι μαθητές που, ενώ έχουν επαγγελματική εμπειρία και κατάρτιση, δεν διαθέτουν τον απολυτήριο τίτλο εισαγωγής, μπορούν με ειδικές εξετάσεις (τεστ καταλληλότητας, συνέντευξη κ.λπ.) να αποδείξουν ότι διαθέτουν τις απαιτούμενες γνώσεις για τη φοίτηση σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Γαλλία

Εξετάσεις και προπαρασκευή

Απαιτείται η απόκτηση του baccalaureate, η οποία επιτυγχάνεται με προφορικές και γραπτές εξετάσεις περίπου σε 10 μαθήματα. Αυτό εκδίδεται από εξουσιοδοτημένα πανεπιστήμια στο τέλος μιας ακαδημαϊκής χρονιάς, τουλάχιστον έπειτα από 225 ώρες μαθημάτων.

Ομως, για τα πανεπιστημιακά Ινστιτούτα Τεχνολογίας (Grandes Ecoles) (Πολυτεχνείο, Ιατρική, μηχανικοί υπολογιστών κ.λπ.) απαιτούνται πρόσθετες ειδικές εξετάσεις και υπάρχουν προπαρασκευαστικά κέντρα (δημόσια) ενώ υπολογίζεται και ο μέσος όρος των βαθμών των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου.

Φιλανδία

Εξετάσεις από τα ΑΕΙ

Ο αριθμός των νεοεισαχθέντων κάθε χρονιάς καθορίζεται από τα πανεπιστήμια μέσα στο πλαίσιο που θέτει το υπουργείο Παιδείας. Σε γενικές γραμμές υπάρχει περιορισμένος αριθμός θέσεων σε όλες τις σχολές. Για τη φοίτηση σε κάποιο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα απαιτείται η αποφοίτηση από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και εξετάσεις σε ειδικά μαθήματα ανάλογα το τμήμα.

Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχουν τον πρώτο λόγο στις προϋποθέσεις εισαγωγής, ενώ τα κριτήρια, οι εισαγωγικές εξετάσεις, οι προθεσμίες, τεστ εισαγωγής κ.λπ. διαφοροποιούνται ανά ίδρυμα και γίνονται με αποκλειστική ευθύνη των ίδιων των πανεπιστημίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται απόδειξη ειδικών ικανοτήτων (π.χ. Ακαδημία Τεχνών). Συνέχεια »