Terra Computerata

Ο Μπέρτολντ Μπρεχτ έγραψε ότι μεγάλο έγκλημα δεν είναι να ληστέψεις τράπεζα, αλλά να ιδρύσεις τράπεζα. Κι ο Τζον Γκάπερ των Financial Times μας θύμισε, την περασμένη Τετάρτη, ότι τη δεκαετία του ?30, μετά το τρομερό κραχ του 1929, οι Αμερικανοί συνήθιζαν να αποκαλούν τους τραπεζίτες (bankers)? banksters, παραπέμποντας στους γκάνγκστερ!

Η Σοφία είναι ένα από τα τυχερά παιδιά. Οι γονείς από τα πρώτα χρόνια της Σοφίας στο σχολείο έδειχναν ιδιαίτερο ζήλο για την εκπαίδευσή της, αφιερώνοντας χρόνο, ακόμη και εις βάρος της καριέρας τους. Τώρα η Σοφία πηγαίνει στην Ε΄ Δημοτικού. Η μητέρα της, η Κυριακή, προ διετίας παραπονιόταν για τα σχολικά βιβλία. Ηταν βαρετά, με αρκετά λάθη, δεν κέρδιζαν το παιδί. Σήμερα η ίδια παραπονιέται επειδή η Σοφία τρέχει και δεν φτάνει? Τι άλλαξε;

Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί στο δημοτικό και το γυμνάσιο τα δύο τελευταία χρόνια πήραν στα χέρια τους περίπου 60 νέα βιβλία, ισόποσα μοιρασμένα. Σχολικά εγχειρίδια που σχεδιάστηκαν για να υλοποιήσουν παιδαγωγικές μεθόδους με σκοπό να βελτιώσουν τη σχολική πραγματικότητα. Με ενδιαφέρουσες εικόνες, με παραπομπές ώστε τα παιδιά να αξιοποιούν άλλες -πλην του βιβλίου- πηγές για να μάθουν τον κόσμο. Και κυρίως με άξονα την καταπολέμηση της στείρας αποστήθισης, της «παπαγαλίας». Αυτός ήταν ο στόχος. Δύο χρόνια μετά, και καθώς έχει ολοκληρωθεί η εισαγωγή των νέων βιβλίων στην υποχρεωτική εκπαίδευση, φαίνεται ότι για μία ακόμη φορά στην Ελλάδα, ένα φιλόδοξο σχέδιο πέφτει θύμα προχειρότητας. Από την έρευνα της «Κ» προκύπτει ότι παρότι τα βιβλία έχουν θετικά στοιχεία, η ύλη είναι πάρα πολύ εκτεταμένη και στριφνή, σε τέτοιο βαθμό που και έμπειροι εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται να τη διδάξουν.

Άρθρο του Απόστολου Λακασά στην Κ

Ο καθηγητής κ. Γ. Μπαμπινιώτης επαναφέρει την πρόταση για το πολλαπλό βιβλίο: “Ήδη από τα χρόνια που ήμουν πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου υποστήριζα τη θέση ότι η εκπαίδευση πρέπει να περάσει στο «πολλαπλό» λεγόμενο ή εναλλακτικό βιβλίο. Λέγοντας εναλλακτικό βιβλίο, εννοώ περισσότερα του ενός εγκεκριμένα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο βιβλία ?το πολύ πέντε?, που επιλεγόμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διδακτικά για κάθε μάθημα. Βεβαίως, θα πρέπει να επιλέγεται από κάθε σχολείο και να χορηγείται δωρεάν ένα μόνο από τα εγκεκριμένα εναλλακτικά βιβλία, αλλά θα υπάρχουν στις σχολικές βιβλιοθήκες και θα ενθαρρύνονται δάσκαλοι και μαθητές να ανατρέχουν σε περισσότερα του ενός βιβλία. Το εκπαιδευτικό σύστημα όλων των βαθμίδων στη χώρα μας παράγει «ανθρώπους του ενός βιβλίου» (homines unius libri), από το δημοτικό μέχρι και τις πανεπιστημιακές σπουδές”.

Διαβάστε τη συνέχεια

«Aγαπητά μας παιδιά. (?) Κατά την περιπλάνησή μας στην ελληνική φύση θα ανακαλύψουμε τις ρίζες της φυλής μας (?)».

Το απόσπασμα από την εισαγωγή του νέου βιβλίου Γεωγραφίας της Ε΄ Δημοτικού.

Παρακάτω, στο 5ο κεφάλαιο περί γεωγραφικού προσανατολισμού (σελ. 24): «Το Ορμένιο, το βορειότερο τμήμα του νομού Εβρου, είναι ο σκοπός στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, κούτελο του ελληνικού σώματος και σαν άλλος ακρίτας αγρυπνά και αφουγκράζεται» (σ.σ. η Βουλγαρία ανήκει στην Ε.Ε.). Και πιο κάτω: « (?) Η Γαύδος, οι 50 κάτοικοί της, μας θυμίζουν ότι το νησί πρωτοκατοικήθηκε 5.000 χρόνια πριν. Η Ελλάδα πατάει γερά!».

Παρακάτω, στο 6ο κεφάλαιο, για τη «μορφή και το σχήμα της Ελλάδας» οι συγγραφείς προτείνουν (σελ. 28): «Καθένας μπορεί να βάλει τη φαντασία του να καλπάσει (?) για να πει με τι μοιάζει η Ελλάδα, για να δώσει όνομα στο σχήμα της (?). «Η δική μου φαντασία, λαχανιασμένη, μου δείχνει την Ελλάδα να μοιάζει μόνο με μένα». Αυτό θα πεί κάθε Ελληνας και κάθε Ελληνίδα, όταν μιλήσει για την πατρίδα μας».

Στο ένατο κεφάλαιο για τις θάλασσες (σελ. 37): «(?) Ολος ο λαός μας μιλά για τα καταγάλανα νερά που καθόρισαν την πορεία της φυλής μας». Στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάζεται ως «ξεχωριστό ακτογραφικό στοιχείο» η Χερσόνησος του Αθω. Ποιοι είναι οι (γεωγραφικοί) λόγοι; «(?) Ξεχωρίζει ως προπύργιο του Χριστιανισμού και θεματοφύλακας της ορθόδοξης παράδοσής μας. (?) Διασφαλίζουν το άβατο και υπόσχονται στη Δέσποινα ότι θα είναι πάντα η μοναδική γυναίκα, που θα κάνει τον περίπατό της σ’ εκείνα τα γαληνεμένα μονοπάτια (?)».

Ο Τάκης Καμπύλης  σταχυολογεί

Η μηχανιστική τακτοποίηση «αδιάψευστων» ψηφιακών πληροφοριών είναι αλήθεια ότι εξουδετερώνει τον μοναδικό ζωντανό χαρακτήρα του κόσμου για να τον αντικαταστήσει με ένα πολλαπλό σύμπαν από πληροφορίες. Από τις βασικές ιδέες της σημερινής «κοινωνίας της πληροφορίας» είναι εκείνη της παντοδυναμίας ενός κώδικα οργάνωσης και επικοινωνίας που μεταμορφώνει την ανθρωπότητα σε σύστημα σημείων. Δεν τίθεται πια το ερώτημα της αλήθειας του κόσμου ή της ιστορίας του, αλλά μόνο εκείνο της συνοχής του συστήματος οργάνωσης της πληροφορίας.

Σε μια δυτική κοινωνία συγκεχυμένη, συγκρουόμενη, αντιφατική, ένα τέτοιο σύστημα επιβάλλει τη δική του συνεκτική λογική, που φιλτράρει και επανερμηνεύει τα πάντα, κομματιάζοντάς τα σε «στοιχεία», απ? όπου κάθε ίχνος κοινού νου, κάθε πολιτιστική ή πολιτική αξία έχει εξαλειφθεί.

Άρθρο της Τασούλας Καραϊσκάκη στην Καθημερινή

Να μη σε πουν γλειφτράκι. Να μη σε πουν καρφί. Να μη σε πουν φυτό. Ούτε όμως και βλάκα. Να μη σου κάνουν τη ζωή δύσκολη. Μυστικοί κανόνες συμπεριφοράς, για να τη βγάλεις καθαρή.
Στην Α΄ Γυμνασίου καλόβολος συμμαθητής είχε άλυτο πρόβλημα: η μάνα του εργαζόταν ως αυστηρή φιλόλογος στο σχολείο του. Μετά από τις πρώτες υπόνοιες καζούρας, αποφάσισε το εξής: Στην πρώτη έκθεση της χρονιάς, έγραψε πως η μάνα του είναι νοικοκυρά. Η φιλόλογος της τάξης τον έβαλε να διαβάσει φωναχτά την έκθεση και, στην επίμαχη παράγραφο, τον σταμάτησε με λιμαρισμένη ειρωνεία. «Δεν ακούς τη μάνα σου» είπε απαιτώντας σιωπή «να κάνει μάθημα στη διπλανή τάξη;»
Ο συμμαθητής μου δεν ήταν λαϊκιστής. Ήθελε απλώς να σωθεί. Με τους κανόνες του λαϊκισμού και του διαβόητου κοινού αισθήματος έπαιξε η κυρία δασκάλα. Δε νίκησε, ευτυχώς.

*

Με μία φράση: λαϊκισμός είναι η τυραννία της πρόσληψης. Όταν δε σκέφτεσαι τόσο τι κάνεις, όσο πώς θα το πάρουν οι άλλοι. Κι αυτό δεν το αναγράφουν τα λεξικά. Θέλουμε δε θέλουμε, όλοι το μαθαίνουμε στην πράξη.

Όταν προτιμώ μια εύπεπτη λέξη, που δεν αγκιστρώνει το μάτι, αντί γι’ αυτήν που χρειάζεται η φράση μου. Όταν επιλέγω μια πολυφορεμένη και σίγουρη μεταφορά αντί για μια αστραφτερή ολοκαίνουρια. Όταν ακολουθώ πεπατημένη δομή, για να μην μπερδευτεί ο «μέσος αναγνώστης». Όταν κάνω πατιτούρα της πραγματικότητας. Όταν έχω στο μυαλό μου κόφτη κακών λέξεων. Όταν φρενάρω τη γραφή, από εσωτερική λογοκρισία. Όταν παραδίνομαι στα παντοδύναμα κλισέ. Αυτό είναι λαϊκισμός.
Σε αρκετούς συγγραφείς προκαλεί θανάσιμη πλήξη, σχεδόν απόγνωση.

Γεμίσαμε κτίρια που παριστάνουν τα νησιώτικα, καμώνονται τα ηπειρώτικα, καμουφλάρονται για μακεδονίτικα. Χωρίς κανένα σεβασμό στο τοπίο ξυρίζουμε παραλίες, πατάμε δάση και νομίζουμε πως ξελασπώσαμε με μια στρώση πέτρας ή ένα εργολαβικό ασβέστωμα. Αυτό είναι λαϊκισμός. Και το χειρότερο: το συνηθίσαμε, σχεδόν μας αρέσει. Αυτό είναι ανθρώπινη βλακεία.