Διαβάζω την εγκύκλιο για την επαναχρησιμοποίηση των βιβλίων και υπομειδιώ κοιτάζοντας τα τευχίδια στα οποία έχει περιέλθει το δικό μου βιβλίο. Ο τύπος φυσικά υπερθεματίζει. Μα τι εξαιρετική ιδέα, πώς δεν το είχανε σκεφτεί οι προηγούμενοι. κτλ κτλ.
Ναι εξαιρετική ιδέα. Εξαιρετική για το περιβάλλον, την οικονομία, τη σχέση με το βιβλίο. Αλλά πλήρως ανεφάρμοστη. Για τον απλούστατο λόγο ότι με τη βιβλιοδεσία που έχουν τα σχολικά βιβλία δεν βγάζουν το εξάμηνο, πόσο μάλλον άλλη μία χρονιά. Αρα μάλλον στην ανακύκλωση θα καταλήξουν.
Ετσι αγαπητή συντάκτρια του Βήματος ίσως πριν ολοκληρώσετε την αποστολή του άρθρου σας στο ηλεκτρονικό σας πλέον πιεστήριο, καλό θα ήταν να πιάνατε στα χέρια σας ένα σχολικό βιβλίο. Για λόγους πληρότητας της έρευνας. Τα άλλα βιβλία, που τα “δανείζονται” οι ξένοι μαθητές, έχουν σκληρό εξώφυλλο και καλή βιβλιοδεσία. Για να μην αγγίξω καν τα θέματα περιεχομένου…
Δυστυχώς πρόκειται για άλλη μία ιδέα κάποιου που απέχει από τη σκληρή σχολική πραγματικότητα. Οπως και η άλλη λαμπρή ιδέα που οσονούπω θα κυκλοφορήσει, για την αντικατάσταση του χάρτινου βιβλίου από το ηλεκτρονικό.
Εχει μελετήσει κάποιος τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο αναγνώστης του ηλεκτρονικού βιβλίου; Τι σημαίνει να περιορίζεσαι στην ανάγνωση από τις διαστάσεις μιας οθόνης;
Οι αλλαγές που προώθησε και θα συνεχίσει η υπουργός παιδείας μου φαίνονται σαν το γέρικο άλογο που αγκομαχά να ανέβει την ανηφοριά. Ας αλλάξει πρώτα τα βιβλία που είναι άχρηστα, και τυπώνονται κάθε χρόνο χιλιάδες για κάθε τάξη, ενώ η διδαχθείσα ύλη είναι το 1/3 και η χρησιμότητά της εξαρτάται από τον διδάσκοντα. Ας βρει τρόπο να ελέγξει το ποιόν των ανθρώπων που είναι διορισμένοι στα σχολεία. Όλοι οι εκπαιδευτικοί υποτίθεται ότι πέρασαν από ψυχολογική εξέταση. Πάντως πριν από χρόνια που επιθυμούσα άδεια φροντιστηρίου, ο ψυχίατρος του δημοσίου νοσοκομείου που έπρεπε να με εξετάσει, με κλείδωσε σ’ ένα δωμάτιο γιατί μπαινόβγαιναν στο ιατρείο του νοσοκομείου οι ασθενείς και οι ναρκομανείς που ήθελαν συνταγογράφηση. Να με προστατεύσει ήθελε ο άνθρωπος, αλλά επί της ουσίας ουδέποτε με εξέτασε. Μου υπέγραψε ό,τι χρειαζόμουν και με συνόδευσε στο διάδρομο. Συνεπώς, δεν έμαθε αν είμαι τρελή…
Ας αφουγκραστεί η υπουργός πώς νοιώθουν τα παιδιά, μικρά και μεγάλα, μέσα στα σχολειά τους. «Άμα δε βρέξεις κώλο, δεν τρως ψάρι» λέει η παροιμία. Πώς θα γίνει η εκτίμηση; Μέσω των απεσταλμένων ή από τον υπολογιστή και το γραφείο; Από μακριά, η υπόθεση θυμίζει μαύρα μεσάνυχτα. Στην πιάτσα λύνονται τα θέματα, ενώπιος ενωπίω. Για να νοιώσει τον παλμό. Πώς συμπεριφέρονται, πώς αντιδρούν – μας αποκάλυψε ο φίλος μας τις προάλλες το νοσηρό κλίμα των σχολείων. Κόσμος ημίτρελος, ανεύθυνος, έχει μπήξει και τα δύο πόδια στη γη και έχει φιμώσει το στόμα για να προστατεύσει τον μικρόκοσμό του.
Και για να μην μακρηγορούμε:
Αξιότιμη υπουργέ Παιδείας, (σαν ομιλία στη Βουλή ακούγεται ο Θεός φυλάξει)
δέχομαι την καλοπροαίρετη πρόθεση σας να τονώσετε το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όμως στην τόνωση θα μείνετε. Αν δεν κατανοήσετε ότι αυτό που χρειάζεται ένας μαθητής δεν είναι οι προτάσεις που δεν εξαιρούν τα αγαπημένα του μαθήματα, είτε το στρίμωγμα για να κατανοήσει την αξία άλλων ( λογοτεχνία, έκθεση, ιστορία κλπ. Για τα θρησκευτικά δε, που αφήνετε άλλοτε υποχρεωτικά και άλλοτε ως επιλογή, μέγα σας λάθος. Έτσι όπως είναι γραμμένο το βιβλίο και έτσι όπως διδάσκεται, είναι άχρηστες ώρες. Καταργήστε το!). Εκείνο που λέει η ψυχή των μαθητών και το διαβάζουν στα μάτια τους μόνο ελάχιστοι και μυημένοι στις ψυχές τους, είναι ο άνθρωπος που θα έχουν απέναντί τους. Θέλουν διακαώς να τους εμπνέει εμπιστοσύνη, σεβασμό, αξιοπρέπεια, υγιή τρέλα, να διαθέτει νεανική ψυχή, αγάπη στην δουλειά τους, πίστη και σεβασμό στον άνθρωπο. Αυτό τους λείπει. Όλα τα άλλα τα έχουν από αλλού. Ακόμα και τέλεια να είναι τα βιβλία δεν είναι ανώτερα από το μεγαλείο ενός δασκάλου. Γνώσεις σήμερα παίρνουν από παντού. Αυτό που θα τους κάνει να επιστρέψουν νοσταλγικά στα μαθητικά τους χρόνια είναι μια σπουδαία προσωπικότητα που τους πήρε από το χέρι και τους έμαθε να σέβονται τη ζωή, τον εαυτό τους και κυρίως τους έμαθε να μην έχουν ανάγκη κανένα. Να σπάσουν το όποιο δεκανίκι, ακόμα και αυτό που συντηρεί την ίδια την προσωπικότητα του δασκάλου. Αυτό θέλει το σύγχρονο σχολείο κυρία Διαμαντόπουλου μου. Και προς αυτήν την κατεύθυνση γνωρίζετε καλά ότι ελάχιστα έχετε πράξει. Και είμαι πεπεισμένη ότι με λιγότερες γνώσεις οι έφηβοι μπορούν να τα βγάλουν πέρα, με ψυχή λειψή αμφίβολο.
Δεν πρόκειται να αλλάξει το όριο των απουσιών για τους μαθητές, διαβεβαιώνει το υπουργείο Παιδείας.
«Θέλω να τονίσω κατηγορηματικά ότι το υπουργείο Παιδείας δεν έχει καμία πρόθεση αλλαγής του ορίου απουσιών για τους μαθητές», σημείωσε η υφυπουργός Παιδείας Εύη Χριστοφιλοπούλου, με αφορμή το θέμα που ανέκυψε.
Όπως διευκρίνισε, το όριο είναι 50 δικαιολογημένες απουσίες και 50 αδικαιολόγητες, σύμφωνα με εγκύκλιο που υπεγράφη από την ίδια και αποστέλλεται ήδη προς όλα τα σχολεία της χώρας.
Η εγκύκλιος ορίζει αυτά που ήδη ισχύουν με το Προεδρικό Διάταγμα του 1982, βάσει του οποίου το όριο των απουσιών ανέρχεται επίσης σε 50 δικαιολογημένες και 50 αδικαιολόγητες.
Κατά συνέπεια, δεν συντρέχουν πλέον οι λόγοι για την έκτακτη προσαύξηση του 25% που -όπως διευκρινίζεται από το υπουργείο- ίσχυσε ειδικά και μόνο για τη περυσινή σχολική χρονιά, εξαιτίας των αυξημένων απουσιών των μαθητών από τα κρούσματα του ιού την νέας γρίπης Η1Ν1.
Σύγχυση προκάλεσε στους συλλόγους των σχολείων της επικράτειας η δήλωση της υφυπουργού για 50+50. Ολοι γνωρίζαμε ότι το όριο ήταν 50 δικαιολογημένες +64 αδικαιολόγητες. Δύο τινά συμβαίνουν. Η η υφυπουργός και οι σύμβουλοί της αγνοούν το θέμα των 64 αδικαιολογήτων ή τελικά αλλάζει το όριο.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΞΙΟΤΙΜΗ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΘΕΜΑ: Διδασκαλία του αντικειμένου των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Σχετικά με την πρόθεση του Υπουργείου σας να εισαγάγει τη διδασκαλία του αντικειμένου των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αρχικά, οφείλουμε να επιδοκιμάσουμε την Υπουργό για την απόφασή της. Στη συνέχεια θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή της στο ζήτημα της διεξαγωγής της διδασκαλίας του αντικειμένου από εκπαιδευτικούς που έχουν εκτός από τις κατάλληλες γνώσεις περί των επιστημών των υπολογιστών και της πληροφορικής, επιπλέον κατάλληλο παιδαγωγικό υπόβαθρο. Είναι δηλαδή πολύ σημαντικό να αποτελεί προϋπόθεση για κάθε επιστήμονα, που θα κλιθεί (sic) να διδάξει αυτό το αντικείμενο στους μαθητές του δημοτικού σχολείου, η προηγούμενη εκπαίδευσή του στην παιδαγωγική ειδικότητα για την διδασκαλία των υπολογιστών σε μαθητές του δημοτικού. Υπάρχουν εκτενώς διατυπωμένες απόψεις για το ζήτημα στο διαδίκτυο (βλ.www.adraptis.com/araptis/node/25). Ακόμα υπάρχει η διεθνής εμπειρία, καθώς παντού στον αναπτυγμένο κόσμο η συγκεκριμένη εκπαίδευση γίνεται από ειδικούς που έχουν το απαραίτητο παιδαγωγικό υπόβαθρο. Υπάρχουν επιπλέον οι τοποθετήσεις για το ζήτημα αυτό από Έλληνες ειδικούς και καθηγητές πανεπιστημίων. Παρακαλούμε να δείξετε τη δέουσα προσοχή στο ζήτημα καθώς η εκπαίδευση των παιδιών σε αυτήν την ηλικία θα πρέπει να προσεγγίζεται με μεγάλη προσοχή.
Συνεπώς ερωτάται η αρμόδια Υπουργός.
Είναι στις προθέσεις του Υπουργείου να συμπεριλάβει στα προσόντα των διδασκόντων των αντικειμένων των επιστημών των υπολογιστών και της πληροφορικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση την πιστοποιημένη παιδαγωγική επάρκεια για τη διδασκαλία αυτού του συγκεκριμένου αντικειμένου;
Αθήνα 26.07.2010
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Στην απάντηση της Υφυπουργού (μπορείτε να ακολουθήσετε το δεσμό, αν δεν εμφανίζεται) πέρα από το γνωστό “άλλα λόγια να αγαπιόμαστε” πληροφορούμαστε ότι κάποιος μπορεί πρώτα να διοριστεί και μετά να περάσει τα παιδαγωγικά. Μα αν ώσπου να περάσει το σεμινάριο την κάνει τη ζημιά π.χ. ουρλιάζοντας σε ένα τρομοκρατημένο νήπιο τι να την κάνω εγώ την απάντηση σας.
Επίσης με τρομάζει η ελαφρότητα με την οποία παρακάμπτεται η έλλειψη παιδαγωγικής κατάρτισης. Αρκεί ένα σεμινάριο του ΟΕΠΕΚ για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα;
Επίσης απορία: Ο ΟΕΠΕΚ δεν καταργήθηκε; δεν το ξέρει η υφυπουργός; Θα διοργανώσει σεμινάρια ενώ τελεί υπό κατάργηση; διοργάνωσε άραγε ποτέ κάποιο σεμινάριο; γιατί στην επιμόρφωση Β επιπέδου έλαμψε δια της απουσίας του. Ούτε αυτό το ξέρει η υφυπουργός;
Πριν από ένα χρόνο ο τότε υπουργός Παιδείας Αρης Σπηλιωτόπουλος είχε ανακοινώσει ότι θα δοθούν 126.000 φορητοί υπολογιστές στους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου «στην προσπάθεια για τη μετάβαση στην κοινωνία της πληροφορίας». Η εξαγγελία υλοποιήθηκε. Ενα χρόνο μετά η Ευρωπαϊκή Ενωση ζητάει από την Ελλάδα να επιστρέψει τα κονδύλια «διότι οι υπολογιστές δόθηκαν χωρίς να υπάρχει ψηφιακό περιεχόμενο, χωρίς να υπάρχει μάθημα και εκπαίδευση των καθηγητών. Πήραν τα παιδιά τους υπολογιστές στο σπίτι και έπαιζαν!», είπε χθες η νυν υπουργός Αννα Διαμαντοπούλου.
Η πολιτική αντιπαράθεση είναι ορατή. Κάθε υπουργός αποκαλύπτοντας τα ατοπήματα του προκατόχου του επιδιώκει πίστωση χρόνου. Ηταν αυτονόητο ότι χωρίς επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν έχει λόγο ύπαρξης. Ο κ. Σπηλιωτόπουλος έκανε, τότε, το προεκλογικό χρέος του.
Τι μας εγγυάται όμως πως η κ. Διαμαντοπούλου δεν αναπαράγει το ίδιο ακριβώς λάθος τοποθετώντας τους διαδραστικούς πίνακες στη Β΄ Γυμνασίου; Οτι δεν προσφέρει μια τεχνολογική πολυτέλεια χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις; Τι μας εξασφαλίζει από το μελλοντικό σενάριο, η επόμενη αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απαιτήσει πίσω τα χρήματα για τους διαδραστικούς πίνακες;
Η ψηφιακή εποχή είναι, πράγματι, πολύ φωτογενής. Ειδικά όταν απευθύνεται κανείς στη γενιά των σημερινών εφήβων, δεν μπορεί παρά να ξέρει να χειρίζεται με επάρκεια τη γλώσσα τους και, αν έχει κυβερνητικό αξίωμα, να παρέχει τις απαραίτητες τεχνολογικές διευκολύνσεις. Και, ασφαλώς, τις προοπτικές για την πλήρη ένταξη του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος στην «κοινωνία της πληροφορίας» (ένα ακόμη δημοφιλές πρόγραμμα). Απαραίτητα όλα αυτά. Οπως ορθά αναρωτήθηκε η κ. Διαμαντοπούλου, «θα αφήσουμε μια γενιά παιδιών πίσω, θεωρώντας ότι πρέπει να κάνουμε πρώτα το τέλειο σχολείο και μετά να βάλουμε τον υπολογιστή;». Ασφαλώς όχι. Ομως, τι νόημα έχει να «βάζουμε τον υπολογιστή» και μετά να ζητάει η Ε. Ε. να επιστρέψουμε τα κονδύλια ή να παίρνουν οι μαθητές το λάπτοπ μαζί τους στο διάλειμμα γιατί το σχολείο δεν έχει ντουλάπια για να το φυλάξουν; Ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να είναι συναρπαστικός τρόπος διδασκαλίας, αλλά αν το παράθυρο μπάζει και η θέρμανση δεν επαρκεί έχει τη δύναμη να αναπληρώσει στοιχειώδεις ελλείψεις;
Αν το «τέλειο σχολείο» είναι στόχος ανέφικτος, ας επιχειρήσουμε τουλάχιστον το λειτουργικό σχολείο, εκείνο που έχει λύσει βασικά οργανωτικά προβλήματα και πορεύεται με συντονισμένη, στη σημερινή εποχή, την εκπαιδευτική του κοινότητα. Γιατί και ως προς αυτό οι αποκλίσεις είναι μεγάλες: ορισμένοι εκπαιδευτικοί είναι εξαιρετικοί χρήστες και άλλοι αρνούνται να εμπεδώσουν και τα βασικά.
Το 1970, μεσούσης της δικτατορίας, ο Τάκης Ζενέτος κατασκεύαζε το σχολείο του μέλλοντος. Το περίφημο «Στρογγυλό» στο Μπραχάμι είχε σχεδιαστεί για να υποδεχτεί τις νέες τεχνολογίες, είχε προβλέψει χώρους για εκπομπές βίντεο και ολογράμματα. «Ξέρω πως η κατάσταση δεν θα είναι ιδανική» έλεγε ο πρωτοπόρος αρχιτέκτονας, «απλώς είμαι ήσυχος πως οι δάσκαλοι έχουν ήδη το χνάρι στα χέρια τους»…
Τέσσερις δεκαετίες αργότερα πάνω σε ποιο χνάρι άραγε βαδίζουμε;
Διαβάζω στα Νέα: “Οπως παραδέχθηκαν τα στελέχη του υπουργείου Παιδείας, ο θεσμός της Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης, το περίφημο «κρατικό φροντιστήριο», εφέτος θα περιοριστεί σημαντικά καθώς τα προηγούμενα χρόνια δεν υλοποιήθηκε αποτελεσματικά, ενώ ακόμα οφείλονται τα δεδουλευμένα στους καθηγητές που εργάστηκαν. Ετσι εφέτος θα εφαρμοστεί κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές και μικρά σχολεία, στα πλαίσια των Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, ενώ για άλλα σχολεία που ενδεχομένως εκδηλώσουν ενδιαφέρον, θα χρησιμοποιηθεί και το διαδίκτυο”.
Αυτό με το διαδίκτυο έχει εξαγγελθεί τουλάχιστον τρεις φορές, ότι μάλιστα το ψηφιακό υλικό θα είναι διαθέσιμο από τον Ιούνιο. Βέβαια δεν διευκρινίστηκε ποιανού έτους του 2010, του 2012, ή μήπως να μιλάμε σε τέρμινα;
Υποθέτω και αυτό το μέτρο εντάσσεται στην ενότητα ¨Πρώτα ο μαθητής”. Ειδικά τώρα που οι οικογενειακοί προυπολογισμοί συμπιέζονται, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για την κατάργησή της ΠΣΔ.
Αλλο ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα της Ε.Ε. που μόλις τελείωσε η χρηματοδότησή του από κοινοτικούς πόρους βαίνει προς εξαφάνιση.
Φυσικά όλες οι εξαγγελίες περί επιστροφής στην τάξη διαφόρων βολεψάκηδων έχουν πέσει στο κενό… Γιατί τι περίεργο κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν πάλι την για 16η συνεχή χρονιά απόσπασή τους σε ένα βολικό γραφείο δίπλα στο σπίτι τους. Είναι ακριβά και τα καύσιμα πλέον…
Επίσης στα αυτιά μου φτάνουν διάφορες περίεργες μεθοδεύσεις διευθυντών. Φέτος ειδικά που είπαμε να συμμαζευτούν τμήματα των 12 μαθητών. Υπάρχουν π.χ. φιλολογικές ώρες που δικαιολογούν πλήρες ωράριο καθηγητή σε ένα σχολείο αλλά μοιράζονται μεταξύ των ξενόγλωσσων για να μην μετακινούνται. Ποια είναι ακριβώς η έννοια της πρώτης ανάθεσης; Και μετά τσακωνόμαστε για τα βιβλία της ιστορίας;
Η υπουργός Παιδείας παραδέχθηκε σε σημερινή συνέντευξη Τύπου ότι εφέτος θα είναι η δυσκολότερη χρονιά από τη μεταπολίτευση και μετά, καθώς θα έχουμε τους μισούς διορισμούς εκπαιδευτικών και μεγάλο αριθμό συνταξιοδοτήσεων (11.466 άτομα αποχώρησαν από τα σχολεία ολόκληρης της χώρας). (Γιατί άραγε εξωθήθηκαν σε πρόωρη σύνταξη). Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι ένας στους εννέα εκπαιδευτικούς υπέβαλε εφέτος παραίτηση, ενώ την ίδια στιγμή οι μόνιμοι διορισμοί μειώθηκαν κατά 50% σε σχέση με την περσινή χρονιά (διορίστηκαν 2.825 άτομα). Το μέτρο του περιορισμού των αποσπάσεων φαίνεται ότι δεν απέδωσε, καθώς έχουν επιστρέψει στα σχολεία λιγότεροι από 5.000 εκπαιδευτικοί, πολλοί από τους οποίους θα επιστρέψουν πιθανότατα σε διοικητικά πόστα, καθώς οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης ανά τη χώρα «άδειασαν» και καλούν τώρα για νέες αποσπάσεις.
«Αντί να μετεξελιχθούν σε κέντρα καινοτομίας και επιστήμης, τα πανεπιστήμια της χώρας παραμένουν παρωχημένα σχολεία και λειτουργούν σε συνθήκες υπαρκτού σοσιαλισμού. Δάσκαλοι και καθηγητές διδάσκουν αναχρονιστικές ιδέες τις οποίες οι φοιτητές καλούνται να αποστηθίζουν και να αναπαράγουν κατά βούληση. Οι φοιτητές δεν χρησιμοποιούν καν το Ιντερνετ για να διευρύνουν και να ανανεώσουν τις γνώσεις τους. Ουδείς μαθαίνει στους σπουδαστές να διαμορφώνουν τις γνώσεις τους μέσα από την αναζήτηση και την καινοτομία. Να πλουτίζουν από το αποτέλεσμα και στη συνέχεια να προωθούν τη γνώση αυτή ως πνευματικό προϊόν, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό». Είναι το δηκτικό σχόλιο του Βούλγαρου οικονομολόγου και καθηγητή πανεπιστημίου Ασέν Μπογκτάνοφ, στην εφημερίδα «Τρουντ». Θα μπορούσε όμως να έχει γραφεί και ως παρατήρηση για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και τον τρόπο λειτουργίας των ελληνικών πανεπιστημίων.
Χθες η υπουργός Παιδείας, Διά βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Αννα Διαμαντοπούλου, ανακοίνωσε πως η σχολική χρονιά 2010 – 11 θα είναι η δυσκολότερη μετά τη μεταπολίτευση. Kαι αυτό επειδή θα σημειωθεί ρεκόρ συνταξιοδοτήσεων, ενώ δεν θα υπάρξει ο αντίστοιχος αριθμός διορισμών. Πέρυσι, που δεν υπήρχαν ελλείψεις εκπαιδευτικών και δεν… ήταν μια δύσκολη χρονιά, φιλόλογος εμφανίστηκε σε γυμνάσιο της Μεσσηνίας γύρω στα Χριστούγεννα, λίγο προτού λήξει το πρώτο τρίμηνο. Στο ίδιο σχολείο καλλιτεχνικά και μουσική διεγράφησαν από το πρόγραμμα επειδή κρίθηκαν περιττές πολυτέλειες για μια τόσο μικρή τάξη, σε ένα τόσο μικρό σχολείο.
Με τον μιθριδατισμό που έχει υποστεί η ελληνική κοινή γνώμη η παταγώδης αποτυχία στη χάραξη εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής περνάει στα ψιλά των ειδήσεων. Αντίθετα, οι νύχτες με ολόγιομο φεγγάρι στους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, ένα ήσσον ζήτημα στην ταραγμένη εποχή που διανύουμε, απασχολεί επί μέρες τα ντόπια ΜΜΕ. Παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα τις οικονομικές διεκδικήσεις που διατυπώνει η εαρινή σύναξις των νυχτοφυλάκων. Εχουμε άποψη αν πρέπει να πάρουν 20 ευρώ μικτά ή 70 μαύρα.
Στον αντίποδα, σπάνια διεξάγεται σοβαρός διάλογος για την Παιδεία στην Ελλάδα. Συνήθως όταν προκύπτουν… φωτογενή και διχαστικά θέματα, όπως ο συνωστισμός και τα Ιμια στα βιβλία Ιστορίας, η εξαίρεση από τα Θρησκευτικά, το πανεπιστημιακό άσυλο κ. λπ. Την ίδια στιγμή το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας βρίσκεται στην τρίτη εκατοντάδα της λίστας με τα 500 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και ειδικότερα στη 221η θέση παγκοσμίως, ενώ στην επόμενη κατηγορία (θέσεις 301 εως 400) συναντάμε το Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης, που είναι το 301ο στον κόσμο.
Σε πρόσφατη συνέντευξή της η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι φιλοδοξία της είναι να προσελκύσουν τα πανεπιστήμιά μας φοιτητές από άλλες χώρες, κυρίως των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, με προγράμματα σπουδών, κυρίως μεταπτυχιακών, σε ξένη γλώσσα. Ναι, αλλά με… βουλγαρικού επιπέδου προγράμματα σπουδών δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο λόγο να μεταναστεύσουν οι Βαλκάνιοι φοιτητές. Παρωχημένα σχολεία και αποστήθιση έχουν και στην πατρίδα τους.
Νέο εργαλείο για την καλύτερη διαχείριση των προβλημάτων της κάθε σχολικής μονάδας από την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας αποτελεί η «ηλεκτρονική κάρτα σχολείου». Οπως εξήγησε μιλώντας χθες στην «Κ» ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας κ. Βασίλης Κουλαϊδής, κάθε σχολείο θα έχει μία κάρτα, όπου θα αποτυπώνονται λεπτομέρειες για τη λειτουργία του.
Για παράδειγμα, η κάρτα θα ενημερώνεται για τις τάξεις και τα τμήματα που έχει κάθε σχολείο ώστε οι περιφερειακές διευθύνσεις και η κεντρική υπηρεσία να μπορούν να υπολογίσουν πόσοι εκπαιδευτικοί απαιτούνται ανά ειδικότητα για να λειτουργήσει το σχολείο.
Ουσιαστικά, η κάρτα θα είναι η «ταυτότητα» κάθε σχολείου αφού θα περιέχει όλα τα δεδομένα που αφορούν τη λειτουργία του, όπως είναι ο αριθμός του εκπαιδευτικού προσωπικού (μόνιμοι και αναπληρωτές), οι μαθητές, υλικοτεχνικές υποδομές, προγράμματα σπουδών, εξωσχολικές δραστηριότητες κ.ά.
Κάρτες για μαθητές και καθηγητές
Σε αυτήν, θα περιλαμβάνονται επίσης η «κάρτα του μαθητή» και η «κάρτα του εκπαιδευτικού». Η «ηλεκτρονική κάρτα σχολείου» θα ισχύσει για πρώτη φορά από τον Σεπτέμβριο και σε πρώτη φάση θα συνδέεται με ηλεκτρονικές πλατφόρμες δεδομένων (π.χ. e-school), ενώ θα αναπτυχθεί πλήρως μέχρι τον επόμενο Μάρτιο.
Τέλος, υπάρχει στόχος στην κάρτα του κάθε σχολείου να προστεθούν τα στοιχεία που προκύπτουν από την αξιολόγησή του. Εως τώρα, συμμετοχή στην πρώτη φάση της αξιολόγησης -την αυτοαξιολόγηση- έχουν δηλώσει 600 σχολεία, αλλά από το 2011-12 η αξιολόγηση θα γίνει υποχρεωτική για όλα τα σχολεία.
Θα ήθελα ένας από αυτούς τους εισηγητές αυτής της πομφόλυγας να μου εξηγήσει σε τι διαφέρει η ηλεκτρονική κάρτα από τα στοιχεία που στέλναμε κάθε χρόνο τα τελευταία είκοσι χρόνια στη διεύθυνση εκπαίδευσης. Γιατί τα στέλναμε και σε ηλεκτρονική μορφή.
Φούμαρα για να λέμε ότι κάτι κάνουμε κι εκσυγχρονίζουμε το σχολείο… Διαχειριστική αδυναμία της επερχόμενης κρίσης μου μυρίζεται με τα άδεια από εκπαιδευτικούς σχολεία. Κι οι δημοσιογράφοι αναπαράγουν το απόλυτο τίποτα. Εύγε!
Ως ήτο φυσικόν, το φιλοθεάμον κοινό της Τέρρα πρόσεξε το νέο look της υπουργού, που την επιβαρύνει με κάποια χρόνια. Προφανώς αποτέλεσμα των συμβουλών του επικοινωνιακού team της, ώστε να φαίνεται πιο ταλαιπωρημένη από τα βάρη του υπουργείου, πιο κοντά στη συμπαθή τάξη των εκπαιδευτικών, όπως μας αποκάλεσε.
Μπορείτε να δείτε την εκπομπή “Πρωινό Mega” από το κανάλι της Υπουργού. Αλήθεια γιατί τέτοια χάλια ανάλυση οθόνης στο vimeo; Θαυμάσαμε λιβανιστήρι από τους φίλα προσκείμενους δημοσιογράφους. Φυσικά μια και μιλάμε για θέματα παιδείας δεν θεωρήθηκε δεοντολογικό να προσκληθεί κι ένας εκπρόσωπος των εκπαιδευτικών να πει τη γνώμη του για τα τόσα θαυμαστά…
Η υπουργός μας στη συνέχεια κυκλοφόρησε δελτίο τύπου με τις δηλώσεις της στην πρωινή εκπομπή. Μεταξύ άλλων δήλωσε: “Είναι ντροπή για τη χώρα στο τέλος της χρονιάς το παιδί – επειδή έχει δικαίωμα 150 απουσιών, το οποίο θα αλλάξουμε από φέτος- να προσκομίζει ψεύτικες βεβαιώσεις. Να πηγαίνει ο γονιός το πλαστό πιστοποιητικό που έχει δώσει ο γιατρός και να το δέχεται ο δάσκαλος. Δηλαδή στα 18 του να ξέρει ένα παιδί ότι μπορεί να πάρει πλαστά χαρτιά από το δημόσιο σύστημα υγείας. Είναι αδιανόητο. Θα κατέβει πολύ το όριο των απουσιών και θα υπάρχει και τεκμηρίωση σοβαρή.”
Αυτά τα πυροτεχνήματα να έλειπαν. Την περασμένη σχολική χρονιά 2009 – 10 με το πρόσχημα της γρίπης δόθηκε πράσινο φως να περάσουν όλοι με μία εγκύκλιο γραμμένη στο πόδι. Φέτος που αποφοίτησαν τα δικά μας παιδιά, ερχόμαστε να σφίξουμε τα λουριά; Ελεος. Αν θέλαμε να είμαστε σοβαροί δεν θα υπήρχαν οι αδικαιολόγητες απουσίες. Τι θα πει αδικαιολόγητες απουσίες; νομιμοποιούμε τις κοπάνες; Κανονικά θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο δικαιολογημένες από τον κηδεμόνα και από γιατρό. Ολα τα άλλα δημιουργούν παραθυράκια για το “ρόδα, τσάντα και κοπάνα”…
Οσο για τα κενά των σχολείων κοντός ψαλμός… Γιατί διαπιστώνουμε ότι οι αποσπάσεις συνεχίζονται από την πίσω πόρτα πάντα…
Πόσο περήφανο πρέπει να είναι το Υπουργείο μας που τα αρχεία μεταθέσεων, αποσπάσεων δημοσιεύονται πρώτα στο φιλικό ηλεκτρονικό τύπο και στη συνέχεια στην επίσημη σελίδα του; τι ανταλλάγματα άραγε παίζουν για να εξασφαλίσουν αυτές τις αποκλειστικότητες;
Σημείωση: Το blog μας παρουσιάζει κάποιες δυσλειτουργίες καθώς η αναβάθμιση των ιστολογίων του ΠΣΔ είναι σε εξέλιξη. Ελπίζουμε στη σύντομη αποκατάσταση των προβλημάτων.
Οι οιωνοί δεν είναι οι καλύτεροι για την καινούργια σχολική χρονιά. Σε λίγες ημέρες θα ξέρουν στο υπουργείο Παιδείας πόσοι εκπαιδευτικοί παίρνουν τον ομματιών τους για να βγουν στη σύνταξη. Μπορούν να υποβάλουν τα χαρτιά τους ως τις 10 Αυγούστου, οπότε τότε, κυριολεκτικά στο «παρά πέντε», θα γίνει γνωστό πού υπάρχουν κενά διδασκόντων. Υπολογίζεται ότι 10.000 εργαζόμενοι θα αποχωρήσουν από την εκπαίδευση. Μεγάλο το νούμερο, ικανό να ανατρέψει όλα αυτά που σχεδιάστηκαν επί χάρτου. Η κυρία Αννα Διαμαντοπούλου φιλοδοξούσε να αλλάξει επί των ημερών της όλα όσα ξέρουμε για το μάθημα και τη μετάγγιση της γνώσης. Οραματιζόταν το «νέο σχολείο»: ένα δημόσιο σχολείο που αξίζει το κάθε παιδί, με εργαστήρια, με νέα ύλη, με επιλεγόμενα μαθήματα. Ως λάτρης των ξένων γλωσσών η υπουργός υποσχέθηκε πολλά. Δεν έφτασε σε ακρότητες, να τάξει κινέζικα και αραβικά, αλλά εγγυήθηκε ότι δύο λατινογενείς γλώσσες θα τις μαθαίνουν επαρκώς. Πέρα από την ευρύτερη καλλιέργεια του πνεύματος, το «νέο σχολείο» θα ανέπτυσσε την προσωπικότητα του μαθητή. Ολα αυτά χώρεσαν στον νόμο Διαμαντοπούλου. Και μετά ξύπνησε. Είναι νωρίς να μιλήσουμε για μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Αλλωστε το είχε πει από μόνη της η κυρία Διαμαντοπούλου, ότι το «νέο σχολείο» θα νεάζει σε βάθος τετραετίας. Μήπως όμως θα έπρεπε να γίνουν ορισμένα βηματάκια προς τα εμπρός; Πέρα από τα μεγάλα λόγια, πέρα από την πολιτική αυταρέσκεια ενός τέτοιου εγχειρήματος, υπάρχουν και οι πράξεις. Ολα δείχνουν ότι από τον Σεπτέμβριο το σχολείο δεν θα είναι «νέο», θα είναι παλιό. Θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε και στις μεθόδους που επελέγησαν στις απαρχές του ελληνικού κράτους, όπως η αλληλοδιδασκαλία, καθώς οι τάξεις θα γεμίσουν από τριαντάδες μαθητών. Πού να προκάμει ο δάσκαλος, οι πιο προχωρημένοι μπορούν να βοηθήσουν την κατάσταση. Μαζί με το ζήτημα του προσωπικού, διαιωνίζεται και το κτιριακό, οπότε όλα αυτά συνηγορούν στην εντύπωση ότι το ολοήμερο σχολείο, που υποτίθεται ότι θα λειτουργούσε σε όλες τις βαθμίδες, σε όλη την επικράτεια, παραμένει ένα ακόμη όνειρο θερινής νυκτός της υπουργού. Τελικά το υπουργείο Παιδείας είναι το μαγκανοπήγαδο της πολιτικής. Τόσοι και τόσοι το πάλεψαν, δεν κατάφεραν να αναβαθμίσουν ούτε τα βασικά. Τα προβλήματα διαιωνίζονται ακόμη και όταν υπάρχει η εντύπωση ότι επιλύονται. Να, όπως με τα αναβαπτισμένα «κολέγια». Εγινε μια εκκαθάριση, τα 10 θα κλείσουν, τα 30 θα συνεχίσουν να λειτουργούν. Λύθηκε λοιπόν το πρόβλημα της μεταλυκειακής εκπαίδευσης; Οχι, γιατί όσοι πήραν την άδεια τώρα στοχεύουν στην αναγνώριση τίτλων σπουδών. Ζητούν επαγγελματικά δικαιώματα πτυχιούχων πανεπιστημίου και θα το παλέψουν, όσο επιτρέπουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες. Ποια είναι η διαφορά λοιπόν της κυρίας Διαμαντοπούλου με τους προκατόχους της; Ασκεί την ίδια πολιτική χωρίς τη νεοδημοκρατική χυδαιότητα. Δεν υπογράφει αποφάσεις νύχτα, δεν βάζει τους υμετέρους από το παράθυρο. Δυστυχώς η φινέτσα και οι καλές προθέσεις δεν είναι ικανές να αλλάξουν τον κόσμο, ούτε καν να αλλάξουν το σχολείο όπως το γνωρίζουμε. Για τα ματαιωμένα όνειρα της υπουργού Παιδείας υπάρχει το βολικό δικαιολογητικό. Η γραμμή χαράσσεται στην Εσπερία. Για την εκπαίδευση υποτίθεται ότι κάθε κράτος της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποφασίζει κατά το δοκούν. Στην πραγματικότητα οι εταίροι δίνουν αδρές οδηγίες στις οποίες οι κυβερνήσεις προσαρμόζονται. Ηταν γνωστό ότι τα κολέγια θα συνεχίσουν να λειτουργούν. Επίσης ήταν αναμενόμενο να υπάρξει κύμα συνταξιοδότησης με τα νέα εργασιακά δεδομένα. Πάντα κάτι ανατρέπει το σχολικό πρόγραμμα. Ας μην προδικάζουμε όμως: υπάρχει δίμηνο περιθώριο για να δούμε τι εστί «νέο σχολείο». Παρεκτός αν η κυρία Διαμαντοπούλου δει τι εστί νέο υπουργείο.
Τώρα αυτό το σχόλιο για το ότι δεν υπογράφει αποφάσεις νύχτα δείχνει ακριβώς πως η αρθογράφος δεν ανήκει στο χώρο του εκπαιδευτικού ρεπορτάζ αλλά παρεπιδημεί…
Γιατί και φέτος αποσπάσθηκαν καθηγητές από δυσπρόσιτα και φέτος τα “δικά μας παιδιά” βολεύτηκαν στις καρέκλες με ανάκλιση…
Διαβάζω στις δηλώσεις της Υπουργού ότι “Σχεδιάζεται διαδραστική πύλη τηλεκατάρτισης για τη διαχείριση του πολυμεσικού εκπαιδευτικού υλικού” Αυτή δεν ήταν η πύλη που θα λειτουργούσε τέλη Ιουνίου; με όλο το ψηφιακό υλικό; (διάβαζε: τα κλειδωμένα pdf των βιβλίων) με βιντεοσκοπημένα μαθήματα Αρχαίων και Λατινικών; Τι έγινε και βγήκαμε εκτός πλάνου γιατί αδημονώ…
Αλλη μία πύλη στη συλλογή μας… Για να δούμε με τι κόστος αυτή τη φορά…
Επιχείρηση «σκούπα» στα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, και κυρίως αυτά της Κεντρικής Ευρώπης, πραγματοποιεί, αυτόν τον καιρό, το υπουργείο Παιδείας. Εφαρμόζοντας σχέδιο εξυγίανσης κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της τρέχουσας δημοσιονομικής πολιτικής. Εχει ήδη προβεί σε ανακλήσεις εκατοντάδων εκπαιδευτικών της ομογένειας, ενώ προχωρά στη λήψη δραστικών μέτρων, όπως κλείσιμο και συγχωνεύσεις σχολείων, μειώσεις αποσπάσεων, περικοπές αμοιβών (λεγόμενα επιμίσθια) κ.ά.
Παράλληλα, η υπουργός, Αννα Διαμαντοπούλου, προαναγγέλλει τη ριζική αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των σχολείων του απόδημου Ελληνισμού. Το σχέδιο τίθεται σύντομα σε διαβούλευση, με σκοπό τον Οκτώβριο να κατατεθεί το σχετικό σχέδιο νόμου.
Διαβάζοντας τις αποφάσεις αποσπάσεων παρατήρησα ότι περιλαμβάνεται η παρακάτω παρατήρηση:
Όσοι από τους παραπάνω εκπαιδευτικούς είναι τοποθετημένοι οργανικά σε δυσπρόσιτο σχολείο ( Υ.Α. Αρ. 46272/Δ2/02-05-2002, ΦΕΚ 599/Β ) θα παραμείνουν σ’ αυτό μέχρι την αναπλήρωσή τους.
Ερώτημα: αφού προβλεπόταν από την προκήρυξη αποσπάσεων ότι υπάρχει κώλυμα υποβολής αίτησης απόσπασης για όσους διορίστηκαν στα δυσπρόσιτα σχολεία και διανύουν τη διετή υποχρεωτική υπηρεσία στα σχολεία αυτά, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 21 του Ν.3328/2005 (ΦΕΚ 80/1-4-2005 τ.Α’) πώς έγιναν δεκτές και κυρίως πώς ικανοποιήθηκαν τέτοιες αιτήσεις;
Κι άντε επειδή είμαι καλόπιστη να δεχθώ ότι υπήρξαν περιπτώσεις που οι αποσπάσεις επιβάλλονται για λόγους υγείας. Πόσες είναι αυτές; Γιατί αν π.χ. υπερβαίνουν τις εκατό εξαιρέσεις τότε η υπόθεση όζει επικίνδυνα. Άλλωστε προβλέπονται οι ειδικές κατηγορίες αποσπάσεων για τέτοιες περιπτώσεις.
Είναι δυνατόν με απλή προφορική εντολή να καταστρατηγείται ο νόμος; Δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν λειτούργησε το σύστημα και δεν εντοπίστηκαν οι περιπτώσεις που εμφάνιζαν κώλυμα. Ειδικά μετά τις εξαγγελίες της υπουργού για πλήθος αποσπασμένων από δυσπρόσιτα που παραμένουν κενά; Εχουμε άδικο να τραγουδήσουμε τώρα “τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα;”
Πάλι θα έχουμε τα ίδια δημοσιεύματα με τους εκπαιδευτικούς φαντάσματα; Ως πότε θα κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας;
Τι κι αν το τρίτο δέντρο αριστερά στην Ανάφη μας κρυφογνέφει, η υπηρεσία φροντίζει πάντα να δείχνει τη στοργή της για τους εκπαιδευτικούς αφού έστειλε σήμερα στα Λύκεια μία εγκύκλιο που εγείρει περισσότερα ερωτηματικά από όσα διευκρινίζει:
“Μετά την ολοκλήρωση της βαθμολόγησης των γραπτών δοκιμίων των υποψηφίων των εξετάσεων της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου και Δ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου καθώς και την αποστολή των αποκομμάτων και των βαθμολογιών σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή στις σχολικές μονάδες, οι Διευθυντές των Λυκείων συγκαλούν το Σύλλογο Διδασκόντων, ο οποίος αφού προβεί στους απαραίτητους ελέγχους εκδίδει τα αποτελέσματα απόλυσης”.
Τίποτα καινούργιο έως και αναμενόμενο. Φαντάζομαι ότι τώρα ασχολούνται με το πως θα παρακάμψουν τις διατάξεις που προβλέπουν αποζημίωση για μη λήψη της θερινής άδειας ώστε να μη προκύψει επιβάρυνση του προϋπολογισμού.Φυσικά εκκρεμούν διάφορα, όπως ποιος σύλλογος θα συγκληθεί. Αυτοί που ανήκουν οργανικά ή αυτοί που υπηρέτησαν κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Τι γίνεται σε περίπτωση μη απαρτίας κτλ κτλ.
Οπως ήταν αναμενόμενο και καθώς οδεύουμε στο τέλος της σχολικής χρονιάς έσκασε η πρόσκληση – προκήρυξη της «πιλοτικής εισαγωγής διαδραστικών συστημάτων και συναφούς εξοπλισμού στην τάξη», προϋπολογισμού 9 εκατ. ευρώ. Μπορείτε να δείτε λεπτομέρειες στη σελίδα των ΕΣΠΑ.
Φυσικά δεν υπήρξε καμία μελέτη σκοπιμότητας. Φυσικά δεν έχουμε καταλήξει ακόμα σε τι είδους σχολείο θέλουμε. Τι μάθημα θέλουμε να γίνεται. Ενώ τόσα χρόνια μιλάμε για μαθητοκεντρικό μάθημα και συνεργατική μάθηση ξαναγυρίζουμε στην συγκεντρωτική αυθεντία του πίνακα. Αρκεί να ακούγεται δυνατά το σύνθημα: “Πρώτα ο μαθητής”.
Αναρωτήθηκε κανείς από τις κεφαλές του ΥΠΕΠΘ αν υπάρχει μεταφρασμένο συνοδευτικό λογισμικό για την αξιοποίηση του πίνακα; Το ενέκρινε το Π.Ι.; Μήπως πάλι δίνουμε ένα εργαλείο στα χέρια του ανέτοιμου εκπαιδευτικού για να το χρησιμοποιεί με όλους τους λάθους τρόπους;
Αναρωτήθηκε κανείς τι κονδύλια χρειάζονται για τη συντήρηση αυτού του εξοπλισμού;
Αλλά όλο το ξεχνώ. Το θέμα πάντα ήταν και θα είναι ένα. Απορροφητικότητα. Απλά κάθε φορά έχει άλλη ετικέτα. Πότε λέγεται λογισμικό, πότε μαθητικός υπολογιστής πότε διαδραστικός πίνακας. Τυχαίο; δε νομίζω…
Μετά βέβαια θα φταίνε οι “κακοί” εκπαιδευτικοί που αντιδρούν και δεν αξιοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.
Οι μαθητές θα συνωστίζονται – προτείνω χαρτάκια προτεραιότητας- για να μπορέσουν να συμμετέχουν στις διαδραστικές δραστηριότητες του πίνακα τύπου Hot potatoes. Κι έτσι θα γίνουμε Φιλανδία. Ουρές και οι καθηγητές που θέλουν να κάνουν μάθημα στις αίθουσες με τους διαδραστικούς. Γιατί πόσους πίνακες τελικά θα πάρει κάθε γυμνάσιο;
Το θέμα είναι τελικά ότι πάντα οι υπουργοί θα ακούνε τους συμβούλους που τους προτείνουν πιασάρικες αγορές για τα ΜΜΕ ώστε να τα κάνουν σημαία τους κι όλα τα άλλα περισσεύουν…
Και να φανταστείτε δεν κάναμε ούτε ένα δημόσιο διάλογο για το θέμα…
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Ναι εξαιρετική ιδέα. Εξαιρετική για το περιβάλλον, την οικονομία, τη σχέση με το βιβλίο. Αλλά πλήρως ανεφάρμοστη. Για τον απλούστατο λόγο ότι με τη βιβλιοδεσία που έχουν τα σχολικά βιβλία δεν βγάζουν το εξάμηνο, πόσο μάλλον άλλη μία χρονιά. Αρα μάλλον στην ανακύκλωση θα καταλήξουν.
Άρθρα (RSS)