Terra Computerata

Ενόσω εμείς συζητούμε τη διάδοση των «έξυπνων πινάκων», κάποιοι ήδη ασχολούνται με την «ολιστική μαθησιακή συμμετοχή», μέσω της διάθεσης διαδραστικών πινάκων σε… κάθε μαθητή! Δηλαδή θεωρούν ότι οι υπολογιστές των μαθητών δεν θα πρέπει να είναι ανεξάρτητοι εκείνου του δασκάλου, αλλά να επιμερίζονται τα δρώμενα στον διαδραστικό πίνακα και να επιτρέπουν τη συμμετοχή όλων των μαθητών, με καταγραφή της στάσης καθενός. Ετσι, όταν ο δάσκαλος ρωτάει κάτι, δεν θα έχει «την τιμή» να απαντήσει ένα σηκωμένο χεράκι, αλλά όλοι οι μαθητές.

Η υλοποίηση αυτής της ιδέας πρωτοεμφανίστηκε από την εταιρεία NUI Group, η οποία παρουσίασε το «έξυπνο θρανίο» Smart table. Προανήγγειλε τη μαζική του διάθεση για την άνοιξη του 2009, με κόστος μόλις… 8.000 δολάρια ανά θρανίο! Ευτυχώς μια ομάδα φοιτητών του βρετανικού Πανεπιστημίου Durham ανακοίνωσε στις 16 Σεπτεμβρίου 2008 μιαν αντίστοιχη καινοτομία τους, τα δικτυωμένα θρανία SynergyNet. Και τα δύο μοντέλα θρανίων θυμίζουν έντονα την επιτραπέζια οθόνη διεπαφής Interface της Microsoft, όπου τα πάντα γίνονται με κινήσεις των δαχτύλων. Ωστόσο η εργασία των φοιτητών είναι επιχορηγούμενη από κοινοτικά κονδύλια με 1,5 εκατ. στερλίνες, με ορίζοντα δοκιμών στα σχολεία τα επόμενα τέσσερα χρόνια και προοπτική διάδοσής τους σε όλα τα δημοτικά της Βρετανίας σε μία δεκαετία. Οπότε ελπίζουμε να φθάσουν ως εμάς με πολύ χαμηλότερο κόστος!

Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της εκπαίδευσης. Εχει απαντηθεί θετικά από πάμπολλες μελέτες, όπως άλλωστε διαπιστώνει κανείς με μιαν επίσκεψη στον σχετικό δικτυακό κόμβο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, www.elearningeuropa.info. Το ζητούμενο είναι πώς ενορχηστρώνει κανείς τη διαδικασία μετάβασης στη νέα εποχή και πώς προετοιμάζει τους δασκάλους μας για την ανάληψη ενός ακόμη πιο δημιουργικού ρόλου. Χρειάζεται στρατηγική σε εθνικό επίπεδο και επίμονο μεράκι στο «πεδίο μάχης» που λέγεται σχολείο.

Οι διαδραστικοί πίνακες (interactive whiteboards) είναι συστήματα που συνδυάζουν μία μεγάλη οθόνη (πίνακας), έναν προβολέα δεδομένων και έναν υπολογιστή. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι το ίδιο με τα συστήματα προβολής επιχειρηματικών παρουσιάσεων ή τα home-cinemas, αν δεν είχαν τον χαρακτηρισμό «διαδραστικοί». Αυτή η λέξη σημαίνει ότι τα προβαλλόμενα στην οθόνη δεν είναι παγιωμένα, αλλάζουν κατά τη βούληση του δασκάλου/καθηγητή. Πώς γίνεται αυτό; Είτε μέσω της χρήσης ειδικού καταδεικτικού είτε γράφοντας με… το δάχτυλο, πάνω σε πίνακα φωτοευαίσθητης επιφάνειας. Τα περισσότερα συστήματα της αγοράς ακολουθούν την πρώτη προσέγγιση, ενώ τη δεύτερη (και ακριβότερη) προωθεί κυρίως η κατασκευάστρια πινάκων Smart Technologies.

Και τα δύο είδη πινάκων έχουν δοκιμαστεί σε τάξεις και έχουν αποδειχθεί λειτουργικά. Αυτά που προσφέρουν συνοψίζονται στα εξής:

* Υποκαθιστούν πλήρως τον παραδοσιακό μαυροπίνακα.

* Αποδεσμεύουν τους μαθητές από την παρακολούθηση οθονών υπολογιστών (όπου συνήθως κάθονταν ανά δύο).

* Επιτρέπουν την προσθήκη στο μάθημα κινούμενων γραφικών, βίντεο και μαγνητοφωνημένου ήχου. Το επιπλέον αυτό υλικό του μαθήματος μπορεί να προέλθει από διάφορες πηγές, όπως: DVD, τηλεοπτικά προγράμματα ή ιστοσελίδες του Διαδικτύου.

* Επιτρέπουν τον τονισμό των σημαντικότερων σημείων από τα προβαλλόμενα, καθώς και την αντιγραφή και εκτύπωση των εκάστοτε περιεχομένων του πίνακα. Εντέλει, ολόκληρα μαθήματα μπορούν να «σώζονται» και να προστίθενται στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του σχολείου.

Οι τρόποι αξιοποίησής τους ποικίλλουν, αλλά συνήθως εστιάζονται στις ακόλουθες δράσεις:

* «Σώσιμο» μαθημάτων, για να δοθούν σε μαθητές που απουσίαζαν.

* Δημιουργία βιντεο-μαθημάτων που μπορούν να αναρτηθούν σε σχολική ιστοσελίδα.

* Διδασκαλία γεωγραφίας και αστρονομίας μέσω διασύνδεσης με διαδικτυακούς χάρτες (όπως τα Google Maps και Google Earth).

* Προβολή παρουσιάσεων δημιουργημένων τόσο από δασκάλους όσο και από μαθητές.

* Δημιουργία ψηφιακών διηγήσεων

* Δημιουργία πορτφόλιο εργασιών

* Διδασκαλία χρήσης υπολογιστών

* Ασκήσεις ιδεών (brainstorming)

* Χρήση του πίνακα για εργασία ομάδας

* Πλοήγηση σε διαδραστικές ιστοσελίδες του Διαδικτύου

Ας σημειωθεί ότι υπάρχουν λύσεις με συστήματα που αξιοποιούν έξυπνα τους απλούς προβολείς και υπολογιστές των σχολείων. Για παράδειγμα, κάποιες εταιρείες παρέχουν αισθητήρες που μετατρέπουν οποιαδήποτε επιφάνεια – ακόμη και γυμνό τοίχο – σε διαδραστικό πίνακα. Εκτός του ότι το συνολικό κόστος πέφτει δραματικά (γύρω στα 500 ευρώ), δίνουν το πλεονέκτημα της εύκολης μεταφοράς και χρήσης σε κάθε αίθουσα.

Το ερώτημα της παιδαγωγικής αξιοποίησης των ΤΠΕ μπορεί να αναλυθεί σε δύο συνιστώσες. Η μία αφορά το πώς θα κάνει το μάθημα ο δάσκαλος και η άλλη το πώς θα χρησιμοποιούν οι μαθητές τους υπολογιστές τους. Για να δοθεί πλήρης απάντηση θα έπρεπε το υπουργείο Παιδείας να έχει ήδη καταστρώσει ένα σχέδιο μετάβασης στη νέα εποχή, όπως κάνουν εδώ και χρόνια πολλές χώρες. Στις ΗΠΑ έχει ενεργοποιηθεί ο ίδιος ο τομέας των επιχειρήσεων πληροφορικής, που έχουν συμπήξει τη Συνεργασία για τις Δεξιότητες του 21ου Αιώνα (Partnership for 21st Century Skills). Ενα από τα πρώτα αποτελέσματα των μελετών αυτής της Συνεργασίας είναι ο Χάρτης Δεξιοτήτων (21st Century Skills and Social Studies Map), ο οποίος παρέχει στους εκπαιδευτικούς σαφή παραδείγματα για το πώς οι ζητούμενες νέες δεξιότητες μπορούν να καλλιεργηθούν μέσα στην τάξη (βλ. στο Διαδίκτυο την ιστοσελίδα  www. 21stcenturyskills. org/documents/ss-map. pdf ).

Στη χώρα μας δεν έχουμε αναπτύξει ακόμη μια τέτοια στρατηγική, τρενάροντας όσο παίρνει την «αιμορραγία» επένδυσης σε νέα σχολική υποδομή. Βλέπουμε ωστόσο ιδιωτικά σχολεία ή και φροντιστήρια ξένων γλωσσών να επενδύουν στις ΤΠΕ και να ανανεώνουν τις διδακτικές μεθόδους τους.

Με τον τίτλο “Ο Ντούτσε αφηγείται” αυτή η ταινιούλα μικρού μήκους, τύπου Μίκυ Μάους, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, άρχισε να δημιουργείται στη Σίφνο το 1942 κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής.

Ο σχεδιαστής ήταν ο Σταμάτης Πολενάκης. Μετά την απελευθέρωση μετακόμισε στην Αθήνα το 1945 όπου ξεκίνησε την κινηματογράφηση με τους Παπαδούκα και Μερεβίδη. Το φιλμ ανακαλύφθηκε το 1980.

Μία αξιόλογη ελληνική συμβολή στην ιστορία του κινούμενου σχεδίου.

Αν θέλουμε πραγματικά να φωτίσουμε πληρέστερα το ιστορικό παρελθόν και να δούμε τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο από μιαν άλλη οπτική γωνία, από αυτή του «αντιπάλου» και μάλιστα των απλών Ιταλών στρατιωτών και των κατώτερων αξιωματικών, τίποτα δεν είναι πιο διαφωτιστικό από τις λογοκριμένες κυρίως επιστολές και τα ημερολόγιά τους. Τα γράμματα που στάλθηκαν από το αλβανικό μέτωπο αποτελούν μιαν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για τα συγκεχυμένα συναισθήματά τους, τις τάσεις τους και τις απόψεις τους, γιατί είναι γνήσια και χωρίς υπαινιγμούς και μέσα απ’ αυτά οι στρατιώτες εκφράζουν τις ελπίδες τους, τις ψευδαισθήσεις τους, το θυμό τους και την πικρία τους.

Γράφτηκαν από ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης και χαρακτηρίζονται από ελευθερία στην έκφραση και ειλικρίνεια σε αντίθεση με τα απομνημονεύματα της ανώτερης και ανώτατης πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως για παράδειγμα αν ο Ιταλός στρατιώτης είχε πειστεί γι’ αυτόν τον πόλεμο, κατά πόσον η προπαγάνδα είχε διεισδύσει στην επιχειρηματολογία του, κατά πόσον πίστευε ότι θα είναι ένας νικηφόρος πόλεμος, τι τον απασχολούσε, ποιους θεωρούσε συμμάχους και ποιους εχθρούς, πώς έκρινε την ανώτερη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.

Διαβάστε όλο το άρθρο του ιστορικού Φάνη Κοιλανίτη στην Καθημερινή

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα επιστολών

Αφηγήσεις από τον πόλεμο του ’40 

Δείτε ακόμη μία παλαιότερη δημοσίευση Με τη ματιά των Ιταλών