Terra Computerata

Φέτος είχαμε μία από τις μακρύτερες εξεταστικές περιόδους που μας εξάντλησε όλους. Για να παρηγορηθείτε λοιπόν υπάρχουν πάντα τα χειρότερα… επιτήρηση σε στάδιο! Επίδομα αντηλιακού δίνεται;

Με πολύ χαρά έπιασα στα χέρια μου το δίτομο έργο του φίλου Δημήτρη Ξιφαρά. Οσοι διδάσκετε την ιστορία της κατεύθυνσης πιστεύω ότι θα το βρείτε εξαιρετικά χρήσιμο.

Εντύπωση μου έκαναν οι εξαιρετικές μεθοδολογικές παρατηρήσεις για την αποτελεσματική προσέγγιση και αντιμετώπιση των θεμάτων Ιστορίας που αφορούν επεξεργασία πηγών. Περιλαμβάνει πλήθος θεμάτων τύπων Β1 και Β2 (επεξεργασίας πηγών) αλλά το κυριότερο είναι  ότι αναλύει λεπτομερώς τα βήματα  της προεργασίας που απαιτείται για την ολοκληρωμένη απάντηση των θεμάτων αυτού του τύπου.

Ενα καλό εργαλείο.

Εκδόσεις Ξιφαράς.

Ένα ντοκιμαντέρ που επιχειρεί να καταγράψει τις εμπειρίες και τις σκέψεις ενός μαθητή της Γ’ Λυκείου 40 μέρες πριν το τέλος των Πανελλαδικών εξετάσεων.

Η ταινία συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του ARGO International Film Festival-Vollywood (Βόλος, 27-28 Αυγούστου 2010) όπου και απέσπασε το 3ο Βραβείο.

Τα γυρίσματα έγιναν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τις εξετάσεις.

Στην ακατανόητη απόφαση να καταργηθεί η βάση του 10 και να «ντυθούν» φοιτητές ακόμη και όσοι έδωσαν λευκές κόλλες, δεν διάβασα πουθενά κάτι που οφείλει να απαντήσει το υπουργείο Παιδείας. Συγγνώμη, αλλά πώς στον διάολο οι 15.000 μαθητές που έγραψαν κάτω από τη βάση και στα στα 6 μαθήματα πήραν απολυτήριο Λυκείου; Συνέβη άραγε σε όλους αυτούς κάτι απροσδόκητο στις πανελλαδικές, ενώ στο σχολείο τα πήγαιναν περίφημα; Και ποιοι είναι τέλος πάντων αυτοί οι καθηγητές που τους επιβράβευσαν μια ολόκληρη χρονιά με βαθμούς πάνω από τη βάση, υπογράφοντας ένα (δημόσιο) χαρτί το οποίο πιστοποιεί ότι οι 15.000 σκράπες ολοκλήρωσαν επιτυχώς το Λύκειο;

Στα χρόνια μου -όχι πολλά πριν- οι βαθμοί των Πανελλαδικών αυτονόητα συνυπολογίζονταν για να πάρει κάποιος απολυτήριο. Επομένως όσοι έγραφαν κάτω από τη βάση όχι μόνον δεν μπορούσαν να εισαχθούν στο πανεπιστήμιο, αλλά θα έπρεπε να ξαναδώσουν εξετάσεις για να ολοκληρώσουν το Λύκειο. Ολα τούτα παραδόξως καταργήθηκαν. Με συνέπεια σήμερα να συμβαίνει η εξής παγκόσμια, προφανώς, πρωτοτυπία. Να χρίζονται κάποιοι φοιτητές με μέσο όρο 0,91, όταν είναι ηλίου φαεινότερον ότι με τη συγκεκριμένη βαθμολογία θα ήταν αδιανόητο να τους δοθεί απολυτήριο Λυκείου.

Μήπως όμως εκεί θα κρυβόταν και μια λύση στο πρόβλημα; Γιατί άραγε δεν ανακαλεί το υπουργείο Παιδείας όλους τους χαριστικούς βαθμούς που προφανώς πήραν ολόκληρη τη χρονιά οι εν λόγω μαθητές και να τους υποχρεώσει να επαναλάβουν την τάξη; Ή και να πετάξει κλωτσηδόν από τα σχολεία όσους σκανδαλωδώς τους πριμοδότησαν; Το παράκανα. Αυτά θα συνέβαιναν μόνον σε σοβαρές χώρες ή έστω σε κάποιες που ένα μνημόνιο θα τις υποχρέωνε να βάζουν στα πανεπιστήμια όσους πραγματικά το αξίζουν.

Αρθρο του Κ. Ζούλα στην Καθημερινή

Γνωρίζω πως θα κακοκαρδίσω τους μαθητοπατερίζοντες αλλά κι εγώ το θεωρώ σκανδαλώδες. Να το κρύψω; Επίσης συντελεί στην κακοδαιμονία αυτής της έρμης χώρας το να μοιράζουμε αφειδώς απολυτήρια χωρίς αντίκρυσμα. Δεν είναι και λίγες οι φορές που έχουμε ταλαιπωρηθεί από αυτούς τους “πτυχιούχους” σε υπηρεσίες καθώς φυσικά και θα καταλάβουν μετά θέσεις που δεν τους αξίζουν ούτε είναι σε θέση να υπηρετήσουν.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή η χώρα ζει την Ημέρα της Μαρμότας. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ασχολούνται -με τελετουργική σχεδόν ακρίβεια- με τις βάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Οι τίτλοι είναι πηχυαίοι κι επαναλαμβανόμενοι: «Στα ύψη οι βάσεις» ή «Πέφτουν οι βάσεις στις περιζήτητες σχολές». Κατόπιν, συνεχίζουν με τα συνήθη ρεπορτάζ για εκείνους που αρίστευσαν, συν τα γλυκερά θέματα με συμβουλές για όσους απέτυχαν. Δεν πρέπει να υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που ο δημόσιος διάλογος (αυτός, τέλος πάντων, που γίνεται στα ΜΜΕ) να αιχμαλωτίζεται επί μέρες με τις βάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ. Ισως επειδή δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που να έχει βάσεις εισαγωγής. Παντού ασχολούνται με θέματα εκπαίδευσης, αλλά όχι με τις διαδικασίες της. Δηλαδή δεν πρέπει να γίνεται πουθενά μέγα θέμα ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων Φυσικής ή αν το τρίτο ερώτημα στις εξετάσεις Ιστορίας έκρυβε παγίδες.

Φέτος ο διάλογος θα επικεντρωθεί στους χαμηλόβαθμους. Σε εκείνον ή εκείνη που πέρασε στο ΤΕΙ Κοζάνης με βαθμό κάτω της μονάδας. Πέρυσι όλοι ασχολήθηκαν με το γεγονός ότι η βάση του 10 άφηνε 20.000 κενές θέσεις. Οι επικριτές της βάσης ισχυρίζονταν ότι αφαιρεί ευκαιρίες για το μέλλον από νέα παιδιά και οι υποστηρικτές έφερναν το επιχείρημα για τις καφετέριες της επαρχίας. Η μόνη σοβαρή κριτική ήταν το ερώτημα «γιατί να είναι δέκα η βάση;». Μπορεί αυτός ο μαγικός αριθμός να βρίσκεται στο μέσον της βαθμολογικής κλίμακας, αλλά δεν παύει να είναι αυθαίρετος. Γιατί να μην ορίσουμε βάση το 12 ή ακόμη καλύτερα το 15, αφού θέλουμε να έχουμε στα πανεπιστήμια τους πιο ισχυρομνήμονες; Να θυμηθούμε ότι μοναδικό κριτήριο εισαγωγής είναι το πόσο καλά αποστηθίζουν έξι μαθήματα οι χιλιάδες υποψήφιοι.

Οι μόνοι που δεν ερωτώνται σ’ αυτό το πανηγύρι των βάσεων είναι εκείνοι που θα λουστούν τα αποτελέσματά του. Η ακαδημαϊκή κοινότητα θα δεχθεί τους πολλούς ή λίγους (αναλόγως πού θα θέσει αυθαίρετα τον πήχυ ο εκάστοτε υπουργός) φοιτητές. Ετσι κι αλλιώς οι τελευταίοι σε κάποια ΑΕΙ είναι πάντα περισσότεροι. Το υπουργείο Παιδείας δεν κάνει μόνο περιφερειακή· ασκεί και κοινωνική πολιτική. Με ένα φετβά θέτει και τα εξωεκπαιδευτικά κριτήρια των μετεγγραφών, ακόμη κι αν δεν έχουν τα προσόντα οι μετεγγραφέντες ή δεν χωράνε στη σχολή.

Τα πράγματα βέβαια θα ήταν διαφορετικά αν η αρμοδιότητα αποκεντρωνόταν, αν δηλαδή τα ίδια τα ιδρύματα έθεταν τον πήχυ εισαγωγής. Στο υπουργείο Παιδείας πρέπει να μείνει το μόνο πράγμα που διαχρονικά το ελληνικό κράτος κάνει καλά: οι εξετάσεις. Οχι σε έξι, αλλά σε όλα τα μαθήματα του λυκείου. Κάθε πανεπιστημιακό τμήμα μπορεί να δέχεται φοιτητές οι οποίοι θα έχουν εξετασθεί σε ένα συνδυασμό μαθημάτων, τα οποία φυσικά θα έχει προσδιορίσει (και θα σταθμίζει) η σχολή. Για παράδειγμα, μια οικονομική σχολή μπορεί να ζητάει από τους επίδοξους φοιτητές της να εξετασθούν στην Πολιτική Οικονομία, στα Μαθηματικά κ.λπ. Μια φυσικομαθηματική σχολή στα Μαθηματικά, στη Φυσική, στη Χημεία κ.ο.κ.

Στην παιδεία τα δοκιμάσαμε όλα: Δέσμες και παραδέσμες, 6 και 16 μαθήματα στις εισαγωγικές, βάση του 10 και βάση του 0,91. Ολα αποτυγχάνουν. Ενα μόνο δεν δοκιμάσαμε. Την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων. Ηρθε ο καιρός της. Αν μη τι άλλο θα γλιτώσουμε από την Ημέρα της Μαρμότας.

Πρόκειται, ασφαλώς, για νίκη της δημοκρατίας – όπως νοείται η δημοκρατία στην Ελλάδα, δηλαδή ως ισοπέδωση προς τα κάτω. Εφέτος ο χαμηλότερος βαθμός εισαγωγής, συγκεκριμένα στη Σχολή Βιομηχανικού Σχεδιασμού του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας, είναι το 0,9. Δηλαδή, αν ένας υποψήφιος, που ας πούμε ότι λέγεται Βαγγέλης, γράψει το όνομα του με μόνον ένα ορθογραφικό λάθος, π. χ. «Βαγγαίλης», μπορεί να σπουδάσει design στη μαγευτική Κοζάνη, που είναι και γενέτειρα της υπουργού Παιδείας. (Αν γράψει «Βαγγαίλοις», δυστυχώς δεν εισάγεται και πρέπει να προσπαθήσει πάλι του χρόνου…)

Θα μπορούσε κανείς να μη δώσει ιδιαίτερη σημασία, αφού τα περισσότερα ΤΕΙ της επαρχίας χρησιμεύουν κυρίως ως απόδειξη του συστήματος των πελατειακών σχέσεων, το οποίο (τι ειρωνεία!) καταγγέλλει ο πρωθυπουργός με το άρθρο του στην ιστοσελίδα της κυβέρνησης. Είναι όμως δυνατόν η βάση στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και στο Τμήμα Φυσικής του ιδίου πανεπιστημίου να είναι μόλις 4,07 και 3,15 αντιστοίχως; Αφήστε κατά μέρος τις ανησυχίες για τη γενικότερη πτώση του επιπέδου που επιφέρει η κατάργηση της βάσης του 10 και αναρωτηθείτε αν οι εισακτέοι με αυτόν τον βαθμό θα μπορέσουν ποτέ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των σπουδών τους.

Την περασμένη εβδομάδα, στη Βρετανία δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα των αντίστοιχων εξετάσεων (A-levels) για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια, οι οποίες θεωρούνται εξαιρετικά απαιτητικές. Εν αντιθέσει με τα προηγούμενα χρόνια, εφέτος οι εξετασθέντες που πέτυχαν το άριστα (Α) ήσαν πολύ περισσότεροι. Το αποτέλεσμα ήταν να κληθούν τα πανεπιστήμια να διαχειρισθούν μια κρίση πρωτοφανή, καθώς, από την πλημμυρίδα των αρίστων που έσπευδαν να διεκδικήσουν τις καλύτερες θέσεις, οι αρμόδιοι δεν ήξεραν πώς να επιλέξουν τους εισακτέους. Ετσι, εφήρμοσαν την αρχή να δέχονται όσους πρόλαβαν να υποβάλουν αίτηση πρώτοι, αποκλείοντας όμως υποψηφίους με την ίδια βαθμολογία. Το θέμα έγινε πρωτοσέλιδο για μέρες στον βρετανικό Τύπο και τώρα κυβέρνηση και πανεπιστημιακή κοινότητα διερευνούν πώς θα αποφευχθεί παρόμοιο φαινόμενο στο μέλλον.

Αρθρο του Στέφανου Κασιμάτη στην Καθημερινή

Είχα έναν μαθητή που ο μόνος ήχος που άκουσα όλη τη χρονιά από το στόμα του ήταν ο ρυθμικός ήχος του ροχαλητού του. Διέπρεψε στις εξετάσεις συγκεντρώνοντας αξιοζήλευτους Μ.Ο κάτω της μονάδας  και τώρα πλέον θεωρείται φοιτητής.

Παράλογο; όχι απλά ελληνικό.

Απορία: τι χρειαζόμαστε το ανοικτό πανεπιστήμιο αφού η απλή παρουσία στις πανελλαδικές σου εξασφαλίζει μία θέση στα ΤΕΙ που είναι ισότιμα με ΑΕΙ; Μόνο αν θέλεις διακαώς να σπουδάσεις αυτό που επιθυμείς πρέπει να πληρώσεις το κατιτίς σου στο ανοικτό αλλιώς πας στο ορθάνοικτο.

Του Αποστόλου Λακασά – Καθημερινή

«Δεν μπορούμε να σας δώσουμε τα ονόματα των αριστούχων του σχολείου μας. Η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων είναι σε άδεια». «Θέλετε μόνο μία φωτογραφία του παιδιού ή μήπως και μία δήλωσή του;». Είναι δύο απαντήσεις στελεχών σε ένα ιδιωτικό σχολείο (η πρώτη) και σε ένα φροντιστήριο (η δεύτερη) στο ερώτημα της «Κ» μήπως στο φροντιστήριο και στο σχολείο φοίτησαν υποψήφιοι που αρίστευσαν στις πανελλαδικές εξετάσεις. Απαντήσεις που δείχνουν το θλιβερό παιχνίδι, το οποίο παίζεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή στην πλάτη των αριστούχων. Είναι παιδιά που κουράστηκαν, κοπίασαν όλα τα προηγούμενα χρόνια και σήμερα ήλθε η ώρα να χαρούν και να τιμηθούν για την επιτυχία τους. Και όμως, κάποιοι επιδιώκουν να μπουν μαζί με τα παιδιά στο… πλάνο της εορταστικής τους φωτογραφίας.

Είναι γεγονός ότι πολλούς, μεταξύ αυτών και ο υπογράφων, απωθούν οι «λίστες της επιτυχίας», που αναρτούν ετησίως τα διάφορα σχολεία και φροντιστήρια για να διαφημίσουν τα… επιτεύγματά τους: «Συνολικά από 12 μαθητές μας πέρασαν στην σχολή της πρώτης τους επιλογής», «Το φροντιστήριό μας είχε 15 επιτυχόντες στις εξετάσεις για το πτυχίο Lower», «Το σχολείο μας είχε δύο επιτυχόντες στην Ιατρική Αθηνών, τρεις στη Νομική, πέντε στο Πολυτεχνείο, ενώ το συνολικό ποσοστό επιτυχίας των μαθητών μας έφτασε φέτος στο 96,7%!».

Σοβαροφάνεια

Βέβαια, είναι πολύ εύκολο να παραβλέψεις τους πίνακες ανακοινώσεων που διαλαλούν επιτυχίες, αλλά πολύ δύσκολο να μην απορήσεις με αυτό το κράμα αφέλειας και σοβαροφάνειας που διαπιστώνεις στους υπευθύνους των σχολείων και των φροντιστηρίων. «Συνήθως στέλνουμε μαζί με τη φωτογραφία του παιδιού και ένα μικρό κείμενο δήλωσής του. Το προτιμάτε έτσι;», ανέφερε χθες στην «Κ» υπεύθυνη φροντιστηρίου, θεωρώντας μάλλον ότι ο 18χρονος με το συγκρατημένο χαμόγελο, την πράσινη μακό μπλούζα και το αξύριστο πρόσωπο θα έκανε μία βαρυσήμαντη δήλωση για το… Μεσανατολικό. Είναι απορίας άξιο πόσο αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν εμπιστοσύνη στο ίδιο το «προϊόν» που διαφημίζουν. Δηλαδή, ένας 18χρονος που κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 19.000 μόρια –συνολικά φέτος το πέτυχαν 2.725 μαθητές, το 3,03% των υποψηφίων– δεν μπορεί να μιλήσει για το άγχος του, την προσπάθειά του, τις στερήσεις του, την σημερινή του επιτυχία, τα όνειρά του; Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά μια χαρά θα τα καταφέρουν στις… αμείλικτες ερωτήσεις των δημοσιογράφων. Μάλλον, το άγχος των διευθυντών σχολείων και φροντιστηρίων σχετίζεται με την ερώτηση που γίνεται συνήθως προς τους εκπροσώπους των ΜΜΕ «μαζί με το όνομα του παιδιού θα αναφερθεί και το όνομα του σχολείου;». Αυτό εξηγεί, άλλωστε, και έναν ολόκληρο μηχανισμό δημοσίων σχέσεων που κινητοποιείται τούτες τις ημέρες. Ιδιοκτήτες, υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων, γραμματείς είναι σε απόλυτη ετοιμότητα να συγκεντρώσουν φωτογραφίες των υποψηφίων, τα τηλέφωνά τους, τους βαθμούς τους, την σχολή στην οποία πέτυχαν και να τα προσφέρουν στο πιάτο των ΜΜΕ. Ομως, ας μην είμαστε αχάριστοι. Το παιχνίδι διευκολύνει και τα ΜΜΕ, τα οποία αναζητούν φρέσκα πρόσωπα που να αποτυπώνουν την προσπάθεια, το άγχος, το όνειρο, τον θρίαμβο της επιτυχίας. Είναι κάτι σαν τα στιγμιότυπα από την προσπάθεια νικητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, που προβάλλουν συχνά – πυκνά τα κανάλια με μουσική υπόκρουση από τους «Δρόμους της Φωτιάς» του Βαγγέλη Παπαθανασίου…

Η κατάργηση της βάσης του 10 αποτελεί μια εξαιρετικά κακή απόφαση. Σε μία περίοδο δημοσιονομικής κρίσης η κυβέρνηση διατηρεί σε λειτουργία πανεπιστημιακές σχολές, οι οποίες είναι προφανές ότι δεν έχουν κανένα λόγο ύπαρξης, αντί να προχωρήσει άμεσα σε ένα γενναίο πρόγραμμα καταργήσεων και συγχωνεύσεων. Πέραν τούτου, όμως, εμπεδώνει μία πολύ κακή κουλτούρα στη νεολαία, αυτή της ήσσονος προσπάθειας. Η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερα ΑΕΙ και ΤΕΙ, που θα αξιοποιούν καλύτερα τους λιγοστούς πόρους που διαθέτει το κράτος για την παιδεία. Αυτό που σίγουρα δεν χρειάζεται είναι να χαμηλώσει και άλλο ο πήχυς της επιτυχίας και να εμπεδωθεί στην κοινωνία το ήθος της μικρότερης δυνατής προσπάθειας.

Καθημερινή

«Ηey, Τeacher, Leave Τhe Κids Αlone…» (δάσκαλε, άσε τα παιδιά ήσυχα) έλεγε το παλαιότερο τραγούδι που έγινε έµβληµα κάθε ανήσυχου εφήβου εναντίον µιας αυταρχικής παιδείας.

Οµως, ενώ όλοι διαπαιδαγωγηθήκαµε σε µια τέτοια λογική, µόνον ένας αφελής δεν θα έβλεπε σήµερα ότι κάτι δεν πάει καλά µε την παιδεία µας.

Και θα αρχίσω από το καταστροφικό σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων για την εισαγωγή στα πανεπιστήµια, κυρίως για να εντοπίσω ορισµένα σηµεία που δεν τα είχα καταγράψει σε πρόσφατο άρθρο µου από αυτή τη στήλη.

Κατ’ αρχάς, ας µην υποκρινόµαστε. Κανείς δεν θέλει να αλλάξει αυτό το σύστηµα, γιατί όλοι κάτι κερδίζουν (για να το πω πολύ ήπια ή ουδέτερα). Ετσι, στην Γ’ Λυκείου το σχολείο εγκαταλείπεται κυριολεκτικά και τα φροντιστήρια ή τα ιδιαίτερα παίζουν τον πρώτο ρόλο, δίνοντας τη δυνατότητα στους καθηγητές να συµπληρώνουν το εισόδηµά τους µε µαύρο χρήµα, γιατί κανείς φυσικά δεν δίνει αποδείξεις (ειδικά στα ιδιαίτερα). Αυτό δεν ακυρώνει, βέβαια, το πραγµατικό γεγονός ότι οι καθηγητές της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης πληρώνονται στην Ελλάδα µε άθλιους µισθούς, αλλά δεν νοµίζω ότι αυτό το εκφυλιστικό φαινόµενο µπορεί να διορθωθεί µέσα από την παραπαιδεία και τα ιδιαίτερα, που ενισχύουν τη φοροδιαφυγή και δεν τιµούν και τον ρόλο του εκπαιδευτικού γενικότερα.

Αρα, κάτι πρέπει να αλλάξει σε αυτό το επίπεδο ενώ υπάρχει και ένα άλλο κακό φαινόµενο. Στην Γ’ Λυκείου οι υποψήφιοι δίνουν βάρος µόνο στα µαθήµατα των Πανελλαδικών και εγκαταλείπουν τα άλλα (ασχέτως αν κυρίως τα ιδιωτικά σχολεία δίνουν εικοσάρια και άριστα παντού στο πλαίσιο ενός άρρωστου ανταγωνισµού).

Και το ερώτηµα είναι το εξής: Θέλουµε ένα παιδί της Θετικής Κατεύθυνσης να είναι απλώς µια µαθηµατική ιδιοφυΐα και να µη µπορεί να γράφει σωστά ελληνικά στη ζωή του– όλοι οι πανεπιστηµιακοί βλέπουµε αργότερα πολλά πτυχιακά γραπτά που δεν µπορούν να διορθωθούν γιατί δεν έχουν σωστά γραµµένες, από συντακτική άποψη, προτάσεις. Ή θέλουµε να διδάσκουµε ευρύτερα στα παιδιά το µοντέλο ενός ενεργού πολίτη, γιατί όπως έλεγε και ο Περικλής στον «Επιτάφιο» το άτοµο που δεν ασχολείται µε τα δηµόσια πράγµατα είναι ένας άχρηστος πολίτης;

Αρα, το σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων πρέπει να αλλάξει επειγόντως.

Και έρχοµαι τώρα στην τριτοβάθµια εκπαίδευση και σε ένα στοιχείο που ήλθε στην επιφάνεια τις τελευταίες ηµέρες και σοκάρει. Δηλαδή, από τους 596.000 φοιτητές οι 303.000 είναι µη ενεργοί, είτε γιατί έχουν εγκαταλείψει οριστικά τις σπουδές τους είτε γιατί έχουν καθυστερήσει σηµαντικά να πάρουν το πτυχίο τους (υπολογίζεται ότι 7.000 φοιτητές αφήνουν κάθε χρόνο τις σπουδές τους)!

Μάλιστα, δεν ενδιαφέρει καθόλου αν αυτοί λέγονται αιώνιοι ή περιθωριοποιηµένοι φοιτητές (ή οτιδήποτε άλλο). Πάντως δεν αποδέχοµαι τη λογική ότι αυτή η αδρανής µάζα δεν βλάπτει κανέναν, αφού εξακολουθεί να νοικιάζει διαµερίσµατα και να ενισχύει την τοπική οικονοµία όπου βρίσκεται το αντίστοιχο πανεπιστήµιο (καθώς και όλα τα άλλα συναφή επιχειρήµατα), γιατί έτσι δεν µπορεί να χαραχτεί µια σύγχρονη και δυναµική εκπαιδευτική πολιτική.

Και οι αιτίες γι’ αυτή την εγκατάλειψη των σπουδών είναι πολλές: µη υποχρεωτικές παρακολουθήσεις, ιπτάµενοι καθηγητές που δεν εµφανίζονται στα µαθήµατα λόγω ετεροαπασχόλησης, εκπαιδευτικό πρόγραµµα που δεν ελκύει τους φοιτητές, εργασία των φοιτητών για να αντεπεξέρχονται στα έξοδα των σπουδών και της διαµονής τους. Και θα προσθέσω και κάτι άλλο: αβέβαιη επαγγελµατική προοπτική ή το να βιώνεις το φρικτό συναίσθηµα ότι είσαι εκ των προτέρων άνεργος, ειδικά σήµερα όπου όλα τα επαγγέλµατα είναι κορεσµένα (ενδεικτικά αναφέρω ότι υπάρχουν 11.000 δικηγόροι στη Θεσσαλονίκη και 20.000 στην Αθήνα!). Ωστόσο, όπως και να έχει το πράγµα, αυτοί οι «χαµένοι» φοιτητές είναι ένα εντελώς αρνητικό µέγεθος, ιδίως σήµερα που η Ευρωπαϊκή Ενωση θέλει διάχυση του φοιτητικού προσωπικού από χώρα σε χώρα και διπλώµατα ή πτυχία που να µπορούν να συγκριθούν µεταξύ τους ώστε να αξιολογείται η δυναµική των ευρωπαϊκών πανεπιστηµίων.

Εποµένως, κάτι πρέπει να αλλάξει επειγόντως και σε αυτό το επίπεδο.

Ποιο είναι το συµπέρασµα; Η παιδεία µας σήµερα χωλαίνει απελπιστικά σε όλες τις βαθµίδες.

ΚΙ ΟΜΩΣ, ΒΛΑΠΤΟΥΝ

Δεν αποδέχοµαι τη λογική πως αυτή η αδρανής µάζα των αιώνιων φοιτητών δεν βλάπτει κανέναν

Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νοµικής Σχολής του ΑΠΘ. Τα Νέα

Αντίθετα όμως με τις μεγαλόστομες διακηρύξεις των αναλυτικών προγραμμάτων, το θέμα τής έκθεσης, που δίνεται κάθε φορά στους μαθητές επιβεβαιώνει πανηγυρικά, ότι αυτό που ζητείται από τους μαθητές δεν είναι ούτε η καλλιέργεια τής εκφραστικής τους ικανότητας, ούτε η δόμηση μιας στοιχειωδώς στέρεης συλλογιστικής και επιχειρηματολογίας. Αυτό που ζητείται από τους μαθητές είναι απλώς η καταγραφή στο χαρτί απόψεων, που προϊδεάζονται ύπουλα από το εκάστοτε δοθέν θέμα. «Απόψεων», που υποτίθεται, ότι οι μαθητές πρέπει να δομήσουν και να εκφράσουν ελεύθερα, αφού θα πρόκειται για τις «δικές» τους. Ωστόσο, αυτό δεν διαφέρει από την κατά παραγγελία αρθρογραφία των δημοσιογραφίσκων τού ημερήσιου τύπου, οι οποίοι πληρώνονται για να γράφουν ό,τι θέλει ο εκδότης και η «γραμμή» της εφημερίδας.

Αλλά ας δούμε καλύτερα το θέμα που δόθηκε:

«Σε άρθρο, που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα τού σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία τής αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια τής ζωής τού ανθρώπου.»

Ως εδώ τα πράγματα δείχνουν πολύ αθώα και δημοκρατικά. Όμως, εκτός από το εκάστοτε θέμα, είθισται να δίνονται και κάμποσες «επεξηγήσεις» εν είδει κομματικής γραμμής. Κι εδώ είναι που ασκείται η ωμότερη χειραγώγηση. Συγκεκριμένα ως «επεξήγηση» στο φετεινό θέμα δόθηκε ένα παλαιότερο (2002) κείμενο τής (πανεπιστημιακής, όπως μάθαμε) Αλεξάνδρας Κορωναίου, με τίτλο «Εκπαιδεύοντας εκτός σχολείου».

Στο «επεξηγητικό» αυτό κείμενο πληροφορούμαστε, ότι:

«Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία, τής οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών και των επιθυμιών του, καλείται να συμβάλει αποφασιστικά στην πορεία τής εκπαιδευτικής και επαγγελματικής του κατάρτισης.».

Πληροφορούμαστε δηλαδή, ότι η αυτομόρφωση έχει αποκλειστικά εκπαιδευτική διάσταση και έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την επαγγελματική κατάρτιση τού ατόμου. Πληροφορούμαστε επίσης, ότι η επίγνωση των επιθυμιών και των αναγκών μας για μόρφωση –πρέπει να- αφορά κυρίως στην επαγγελματική μας κατάρτιση. Απ΄ ό,τι φαίνεται, έξω από αυτό το αυστηρά εκπαιδευτικοεπαγγελματικό πλαίσιο δεν θα αποκτήσουμε ποτέ γνήσια επίγνωση των γνωστικών αναγκών και επιθυμιών μας.

Διαβάζοντας αυτό το ακαδημαϊκό μαργαριτάρι καταλάβαμε -με συντριβή ψυχής- ότι τόσα χρόνια, που ξοδέψαμε από τη ζωή μας (τόσο ο γράφων, όσο και τόσοι άλλοι εργαζόμενοι άνθρωποι) διαβάζοντας (στον ελεύθερο χρόνο μας φυσικά) κάποια επιστημονική (πολιτική, ιστορική κ.λπ.) εργασία, ή ερχόμενοι σε επαφή με κάποιο καλλιτεχνικό έργο, ή μαθαίνοντας ίσως κάποιο μουσικό όργανο, ή πηγαίνοντας ένα ταξίδι σε κάποιον τόπο, που μάς εξήπτε το ενδιαφέρον, δεν αυτομορφωνόμασταν. Τόσα χαμένα από τη ζωή μας χρόνια, τα σπαταλήσαμε ως λιμοκοντόροι και καιροσκόποι χομπίστες.

Παρακάτω πληροφορούμαστε, ότι:

«Σε αυτή την ατομική, και πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολη, πορεία κατάκτησης νέων γνώσεων, δεν ενεργεί μόνος του, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε με βάση το πρώτο συνθετικό τής λέξης αυτο-μόρφωση. Ο άνθρωπος δεν δραστηριοποιείται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Βρίσκεται δηλαδή σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους, σε επαφή και ανταλλαγή με τους επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης, ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες τού επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους.»

Εδώ πληροφορούμαστε, ότι η αυτομόρφωση, αν και είναι μια «ατομική πορεία», ωστόσο δεν είναι καθόλου ατομική ως διαδικασία. Εδώ μπερδευτήκαμε λίγο (φανταστείτε πόσο θα μπερδεύτηκαν οι εξεταζόμενοι μαθητές). Γιατί, όπως ορίζει την αυτομόρφωση η κυρία πανεπιστημιακός (και όπως θέλουν να την περάσουν -την «αυτομόρφωση»- στους ταλαίπωρους μαθητές), η αυτομόρφωση δεν είναι το να κατακτάς με προσωπικό κόπο και κόστος αυτά που δεν σου έμαθαν, ή που δεν ήθελαν να σου μάθουν. Αντιθέτως, η αυτομόρφωση, στενά νοούμενη ως δεκανίκι της επαγγελματικής κατάρτισης, αφορά σε όλα αυτά, που δεν πρόλαβαν να σού μάθουν, για την εκμάθηση των οποίων θα πρέπει να τρέξεις από μόνος σου και να απευθυνθείς στους «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης». Έτσι, ώστε να γίνεις ένα καταρτισμένο έμψυχο εργαλείο των εκάστοτε εργοδοτών σου. Προφανώς η κυρία πανεπιστημιακός θεωρεί «αυτομόρφωση» και το κοινωνικοοικονομικό καρκίνωμα της παραπαιδείας.

Αξίζει να προσεχθεί, ότι η «αυτομόρφωση» δεν περιγράφεται ούτε κατά διάνοια ως ελεύθερη και αυτόβουλη επιλογή και αναζήτηση, ή ως κατασταλαγμένη στάση ζωής. Η «αυτομόρφωση» είναι απλώς μια περίπου αναγκαστική «επιλογή». Το γιατί το μαθαίνουμε λίγο παρακάτω:

«Όμως, οι πρωταρχικοί παράγοντες, που καθιστούν την αυτομόρφωση αναγκαία για τα άτομα των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις τής αγοράς εργασίας. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι, ότι πολλά επαγγέλματα χάνουν γρήγορα την αξία και τη χρησιμότητά τους, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες, που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς για το παρόν και το μέλλον. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση τής εργασιακής δραστηριότητας στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια τής ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής τής κατάστασης για τα άτομα, οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς γνώσεις, να ανανεώνουν τις δεξιότητές τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις, δηλαδή, να εκπαιδεύονται συνεχώς.»

Πληροφορούμαστε λοιπόν, ότι η «αυτομόρφωση» είναι απλώς μια διαδικασία προσαρμογής σε έναν δοσμένον, πέρα από κάθε αμφισβήτηση κόσμο, όπου τα διάφορα επαγγέλματα και οι ανθρώπινες δεξιότητες (και φυσικά οι άνθρωποι-φορείς τους) απαξιώνονται κάθε τόσο. Ο κυριότερος λόγος αυτής τής απαξίωσης τής εργασίας και τής μεταβολής των εργαζομένων ανθρώπων σε πολυεργαλεία, που θα αλλάζουν πολλές δουλειές στη ζωή τους, δηλαδή η συνεχής κερδοσκοπική «κινητικότητα» των «αγορών», αποφεύγεται να κατονομαστεί. Προφανώς, το να προβληματιστεί κάποιος γιατί τα πράγματα είναι όπως είναι δεν αφορά σε καμμία αυτομορφωτική διαδικασία. Οι «ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής τής κατάστασης για τα άτομα» (δηλαδή το ότι ζουν μέσα σε μια αδιάκοπη «εκπαιδευτική» ποντικοτρεχάλα και επαγγελματική ανασφάλεια) είναι «ανεξάρτητες» από την αυτομόρφωση, πράγμα λογικοφανές, αφού η «αυτομόρφωση» δεν έχει φυσικά σαν στόχο την ψυχοπνευματική (αυτο)πραγμάτωσή μας αλλά, το πώς θα αρέσουμε στους εργοδότες μας, με οποιοδήποτε ψυχικό κόστος (για εμάς).

Η «αυτομόρφωση» δεν είναι, όπως ίσως νομίζατε, διαδικασία ανάπτυξης τής κριτικής ικανότητας, αλλά διαδικασία μοιρολατρικής «ευελιξίας» και «προσαρμογής» σε, πέραν κάθε αμφισβήτησης, δοσμένες κοινωνικές καταστάσεις.

Εν κατακλείδει, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες «επεξηγήσεις» που δόθηκαν στους εξεταζόμενους μαθητές, η αυτομόρφωση ταυτίζεται με την περίπου αναγκαστική προσφυγή των ατόμων μιας σύγχρονης κοινωνίας σε «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης», οι οποίοι έχουν σαν αποκλειστικό λόγο ύπαρξης την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση.

Με άλλα λόγια ο μαθητής, που θα ορίσει την αυτομόρφωση σαν αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή ως μια μή υποχρεωτική ή επιβαλλόμενη από τις κοινωνικές συνθήκες γνωστική διαδικασία, ως μια αυτόβουλη και προσωπική διαδικασία αναζήτησης, η οποία θα συμβάλλει στην ψυχοπνευματική του εξέλιξη και ωριμότητα, ως μια δραστηριότητα προπαντός ευχάριστη και χρήσιμη κατ΄ εξοχήν στον ασκούντα αυτήν (και όχι ντε και καλά στους εκάστοτε εργοδότες) έχει τεθεί προκαταβολικά εκτός θέματος (δηλαδή εκτός των διανοητικών οριοθετήσεων τής χειραγώγησης) και εκτός «γραμμής».

Επιπλέον ο μαθητής, που θα ορίσει την αυτομόρφωση ως μια ψυχική ασπίδα και ως νοητικό όπλο, το οποίο θα θέσει υπό αίρεση τον δοσμένο κόσμο τού συνεχούς εργασιακού νομαδισμού, απαξίωσης και δουλείας, καθώς και τις «ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα», κινδυνεύει γενικότερα στη ζωή του να τεθεί, όχι απλώς «εκτός θέματος», αλλά και εκτός κοινωνικού κοπαδιού. Βέβαια, στην πραγματικότητα, αυτός που κινδυνεύει περισσότερο από όλους (και το γνωρίζει), είναι το δοσμένο κοινωνικό καθεστώς στην περίπτωση, που οι μαθητές αφεθούν ανεξέλεγκτοι να οδηγήσουν το μυαλό τους σε τέτοιες απαγορευμένες περιοχές…

Υπ΄ αυτή την έννοια, στο μάθημα της έκθεσης επιτρέπεται μόνο η διατύπωση απόψεων, οι οποίες ελάχιστα θα διαφέρουν από δήλωση κοινωνικών φρονημάτων.

Βέβαια, στις διαδικαστικές επεξηγήσεις τού θέματος αναφέρεται υποκριτικά, ότι «κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή». Όμως, αυτή η φαινομενικώς δημοκρατική ρήτρα προορίζεται μόνο για τους αφελείς, αφού κάθε διαφορετική άποψη, όσο τεκμηριωμένα και αν διατυπωθεί, έχει τεθεί προκαταβολικά («επεξηγηματικά») εκτός θέματος. Δεν μπορείς να ζητάς (όπως συνήθως συμβαίνει στο μάθημα της έκθεσης) από εφήβους να προτείνουν «οπτικές» και «τρόπους» για κοινωνικά φαινόμενα και προβλήματα (για τα οποία μάλιστα δεν φέρουν την παραμικρή ευθύνη και ως προς τα οποία επίτηδες δεν τους έχει παρασχεθεί η παραμικρή πνευματική, ή ψυχική προετοιμασία). Και μάλιστα να το κάνεις υπό την μορφή μιας άνανδρης και υποβολιμαίας πρακτικής του τύπου «διατυπώστε την άποψή σας για το τάδε ζήτημα» κ.λπ. τη στιγμή, που ήδη από την πρώτη λέξη τού δοθέντος θέματος έχεις ήδη δρομολογήσει τί πρέπει να γραφεί, για να μην βγούν οι εξεταζόμενοι «εκτός θέματος» (και εκτός «γραμμής», εκτός κοινωνικώς επιβαλλόμενης αντίληψης, εκτός μαντριού κ.λπ).

Θα μπορούσαμε να αποφανθούμε ότι τα θέματα της έκθεσης αντανακλούν απλώς την πνευματική ανεπάρκεια και την επιδερμική αντίληψη των βυζαντινά σχολαστικών νεοελλήνων φιλολόγων τής Ρωμιοσύνης για την κοινωνία και για τα προβλήματα, που θέτει η ζωή.

Η έκφραση και η συλλογιστική ικανότητα των εφήβων θα καλλιεργείτο πραγματικά αν τους επέτρεπε το εκπαιδευτικό σύστημα να γράψουν γι΄ αυτά που ξέρουν και που ζούν. Γιατί το «μάθημα» τής έκθεσης (δηλαδή τής γραπτής έκφρασης) είναι πάνω από όλα μια μορφή ψυχοθεραπείας για τον μαθητή. Ας ζητηθεί έστω μία δοκιμαστική φορά να εκφραστούν τα παιδιά για κάτι που γνωρίζουν βιωματικά και για κάτι που ζουν καθημερινά. Ας τους ζητηθεί να μιλήσουν για τις αγωνίες τους και για την ψυχοφθόρα τρεχάλα στα «φροντιστήρια» (βλ. «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης») και (σε κραυγαλέα αντίθεση με την ξενοιασιά των υπολοίπων Ευρωπαίων συμμαθητών τους, οι οποίοι μετά το πέρας τού σχολικού ωραρίου χαίρονται την εφηβεία τους), για την αβεβαιότητα, που τα έχουν βυθίσει και για το ζοφερό μέλλον τους, όπως το προαισθάνονται. Ας τους ζητήσουν να μιλήσουν για το τί νιώθουν, ότι τους λείπει, για το πώς βλέπουν τον κόσμο, για τον έρωτα (ένα θέμα που σταθερά απουσιάζει από την βυζαντινότροπα σχολαστική νεοελληνική εκπαίδευση), για τα όνειρά τους, για το τί θεωρούν ως περιορισμό στην ανάπτυξή τους και για το τί θα έκαναν αν δεν είχαν τέτοιους περιορισμούς. Τέλος, θα μπορούσαν να τους ρωτήσουν για ποιόν πραγματικά λόγο βγήκαν στους δρόμους τον Δεκέμβρη τού 2008 (ορίστε ένα θέμα αυτοθεραπείας)

Μόνο έτσι τα παιδιά θα «σκάψουν» μέσα τους και μόνο έτσι θα αναπτύξουν γνήσια, πηγαία και πρωτότυπη έκφραση και συνεπή με το εαυτό της συλλογιστική. Όχι με στημένη θεματολογία και υποβολιμαία επιχειρηματολογία, η οποία θα διαιωνίζει τα εκάστοτε θεωρούμενα ως θέσφατα και ως κοινωνικώς «δοσμένα».

Ή μήπως οι υποκριτές ταγοί των χρηστών ηθών και της σχολικής εκπαίδευσης φοβούνται μήπως ακουστούν τίποτε πικρές αλήθειες από τα παιδιά; Και μήπως εκτός από τα βιβλία, που καίγονται λυτρωτικά κάθε τέλος σχολικής χρονιάς, καεί και η γούνα τους;

Θεόδωρος Α. Λαμπρόπουλος

www.freeinquiry.gr

Άρθρο του Απόστολου Λακασά στην Καθημερινή

«Παρακαλώ, γίνεται να ζητήσετε από τον υπουργό Παιδείας η βάση του ΤΕΙ Μηχανολογίας να πέσει 98 μόρια; Είμαστε τόσα χρόνια ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ». Κι όμως, το παραπάνω αίτημα είναι αληθινό και διατυπώθηκε προς την «Κ» από γονιό το 2001, όταν υπουργός Παιδείας ήταν ο κ. Πέτρος Ευθυμίου. Το αίτημα, φυσικά, υποδηλώνει τη διάβρωση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας από το πελατειακό σύστημα, που είχαν εκθρέψει επί μακρόν τα κόμματα εξουσίας. Από την άλλη, όμως, η παράκληση αποτυπώνει και την αγωνία που περνούν χιλιάδες γονείς υποψηφίων για τα ΑΕΙ, με αποτέλεσμα να ξεπερνούν τα όρια της αφέλειας και του ευτράπελου. Κι αυτό διότι ουδείς υπουργός μπορεί να παρέμβει στις βάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ, οι οποίες διαμορφώνονται μόνο από τις επιδόσεις των παιδιών και τη ζήτηση για τις θέσεις του κάθε τμήματος.

Απώλεια ψυχραιμίας

Και η απώλεια ψυχραιμίας ενισχύεται από αυτήν την περίοδο και μέχρι το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου, όταν πια θα ανακοινωθούν οι βάσεις εισαγωγής. Μάλιστα, κανόνας είναι ότι «οι γονείς και οι λοιποί συγγενείς» είναι πολύ πιο αγχωμένοι από τα ίδια τα παιδιά, τα οποία τέτοιες μέρες κάνουν τις διακοπές τους.

Του λόγου το ασφαλές επιβεβαιώνει το περιστατικό με τον αγωνιώντα παππού, το οποίο συνέβη πριν από λίγες ημέρες. Ο ευγενικός παππούς τηλεφώνησε στην «Κ» για να μάθει την εκτίμηση που υπάρχει για την πορεία της βάσης εισαγωγής στη Νομική Αθηνών. Οταν άκουσε ότι η τάση των βάσεων της συγκεκριμένης ομάδας σχολών είναι πτωτική, αναθάρρησε, όμως στην ερώτηση «πόσα μόρια έχει το παιδί;» κόμπιασε. «Α, δεν θυμάμαι, πρέπει να ρωτήσω τη μάνα του», απάντησε. Και γιατί όχι το παιδί, θα σκεφθεί κάποιος. «Είναι σε διακοπές στη Φολέγανδρο», ανταπάντησε…

Την αγωνία των γονιών (και την αδιαφορία των παιδιών) αποτυπώνει ακόμη πιο αδρά η επιμονή γνωστής μου για τη βάση της Αρχιτεκτονικής Αθηνών. Το περιστατικό συνέβη το 2006, όταν η κόρη της φίλης είχε απλώς καταθέσει τα χαρτιά της ώστε χωρίς εξετάσεις να διεκδικήσει μία από το 10% των θέσεων της Αρχιτεκτονικής Αθηνών (υπάρχει το σχετικό δικαίωμα στο σύστημα εισαγωγής). Το 2005 το παιδί είχε 21.334 μόρια και είχε εισαχθεί στην Αρχιτεκτονική Θεσσαλονίκης. Την ίδια χρονιά, η βάση της Αρχιτεκτονικής Αθηνών ήταν 21.335 και, όπως είναι πρόδηλο, το παιδί δεν εισήχθη στη σχολή της Αθήνας για ένα μόλις μόριο. Για το 2006 όλοι (εκπαιδευτικοί αναλυτές και ΜΜΕ) ομονοούσαν ότι η βάση της Αρχιτεκτονικής Αθηνών θα μειωθεί. Δεν χρειάζεται δα και μαθηματικό μυαλό για να κατανοήσει κάποιος ότι η πτώση θα ξεκινήσει από το ένα μόριο και κάτω. Ομως, η μητέρα είχε τόση αγωνία ώστε κάλεσε πέντε φορές (!) για να ρωτήσει εάν έχει αλλάξει κάτι και για να ακούσει το ίδιο και το ίδιο… τροπάριο: «Η βάση θα πέσει, τουλάχιστον ένα μόριο. Μην ανησυχείς». Ακούστηκε ουκ ολίγες φορές και, ομολογώ, έβαλε σε δοκιμασία τα όρια ευγενείας του απαντώντος. Για την ιστορία, η βάση εισαγωγής στην Αρχιτεκτονική Αθηνών το 2006 για το 10% των θέσεων ήταν 21.134 μόρια…

Δεν βλάπτει, όμως, μόνο η μεγάλη αγωνία. Βλάπτει και η βεβαιότητα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση γονιών από τα Ιωάννινα οι οποίοι το 2008 είχαν πεισθεί ότι ο γιος τους είχε περάσει στο περιζήτητο Tμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του ΕΜΠ. Το 2008 η τάση των βάσεων στις σχετικές σχολές, δηλαδή στα πολυτεχνεία, στις φυσικομαθηματικές κ. λπ., ήταν πτωτική. Ετσι, οι γονείς είχαν τόση σιγουριά, αλλά και σπουδή, ώστε νοίκιασαν και σπίτι για το παιδί στην πρωτεύουσα. Τελικά, όμως, έγινε η μεγάλη ανατροπή. Ενώ οι βάσεις σε όλα τα περιφερειακά τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Η/Υ της χώρας έπεσαν (από 41 έως και 371 μόρια), η βάση στο περιζήτητο τμήμα του ΕΜΠ Αθηνών ανέβηκε κατά 109 μόρια. Ετσι, το παιδί εισήχθη στο αντίστοιχο τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, με αποτέλεσμα η οικογένεια να μείνει με ένα σπίτι αμανάτι!

Τα… τυχερά

Το «επάγγελμα» έχει βέβαια και τα τυχερά. Ενα από αυτά προέκυψε πέρυσι, όταν κτηνοτρόφος από την Πέλλα είχε συμβουλευθεί την «Κ» για την πορεία των βάσεων εισαγωγής. Οταν τελικά, τα προγνωστικά επιβεβαιώθηκαν και ο μοναχογιός της οικογένειας εισήχθη στην Ιατρική Θεσσαλονίκης, ο περιχαρής πατέρας τηλεφώνησε στην «Κ» για να μοιραστεί τη χαρά του και πρότεινε να στείλει στην εφημερίδα ένα βιολογικό μοσχάρι και κρασί για να γιορτάσουμε και εμείς στην υγειά του επιτυχόντος!

Εκείνα που συγκράτησα από τις πανελλαδικές εξετάσεις είναι η αύξηση των υποψηφίων (από 85.000 σε 90.000), η αύξηση των εισακτέων (7 στους 10 μπαίνουν σε κάποια σχολή), η αύξηση των γραπτών με βαθμολογία κάτω από τη βάση (κατά 18.000) και η μείωση του αριθμού των αριστούχων. Η κατάργηση της βάσης του 10 δίνει την πραγματική εικόνα για τα αποτελέσματα των φετινών πανελλαδικών. Πρόκειται για άλλη μία «μεταρρύθμιση» στην Παιδεία που όχι μόνο δεν βελτίωσε το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά ενίσχυσε την ανεπάρκειά του. Η κατάργηση του 10 καλλιέργησε περισσότερες προσδοκίες στους διαγωνιζόμενους, κατέβασε όμως τον πήχυ των επιδόσεών τους. Εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς όσον αφορά τη βαθύτερη διάσταση της κατάργησης της βάσης του 10, οφείλουμε να παραδεχτούμε δύο πραγματικότητες:

Πρώτον, αναδεικνύεται μία από τις πλέον παράδοξες διαστάσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ενώ η βάση του 10 έχει μεγάλη σημασία για την αποφοίτηση από το Γυμνάσιο, δεν παίζει κανένα ρόλο για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση! Υπάρχουν σχολές ΤΕΙ στις οποίες οι υποψήφιοι εισάγονται με μέσο όρο 7, 6 ή ακόμα και 5, οι οποίοι, τηρουμένων των αναλογιών, με αυτές τις βαθμολογίες δεν θα είχαν καταφέρει να τελειώσουν ούτε το Γυμνάσιο.

Δεύτερον, επιβεβαιώνεται ότι η εκπαίδευση παραμένει όμηρος του πολιτικού συστήματος. Πρωταρχικός στόχος του δεν είναι να προσφέρει ένα καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης. Το μόνο που ενδιαφέρει είναι να συμπληρωθούν οι κενές θέσεις των εκατοντάδων σχολών που έχουν ιδρυθεί σχεδόν σε κάθε πόλη, να ενοικιάζονται οι γκαρσονιέρες και να δουλεύουν τα νυχτερινά κέντρα. Οι φοιτητές και οι οικογένειές τους είναι για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια οι σταθεροί αιμοδότες των τοπικών οικονομιών, αποτελώντας όμως μέρος ενός συστήματος που αργοπεθαίνει.

Η αθρόα εισαγωγή στα ΑΕΙ χωρίς βάση, ουσιαστικά δηλαδή χωρίς κριτήρια, συντηρεί έναν φαύλο κύκλο όπου επικρατεί η επιβράβευση της ελάχιστης προσπάθειας, η παραγωγή στρατιών υποψήφιων ανέργων πτυχιούχων και η διατήρηση σχολών με θολό ή ανύπαρκτο αντικείμενο. Η πρακτική αυτή για την οποία ευθύνεται σε συντριπτικό βαθμό το πολιτικό σύστημα έχει και μία διάσταση εξαιρετικά ανήθικη. Χαμηλώνοντας τον πήχυ μειώνονται τα κίνητρα και οι προσδοκίες από τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι μετά το τέλος των σπουδών τους, συρρέουν στα πολιτικά μας γραφεία για μια θέση στο Δημόσιο ή ένα πρόγραμμα stage. Το ίδιο το πελατειακό σύστημα που εμείς εκτρέφουμε και συντηρούμε γυρνάει εναντίον μας και έτσι διαιωνίζεται μία άρρωστη κατάσταση.

Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να συνεχίσει να παράγει ημιμαθείς πτυχιούχους, χωρίς αντικείμενο, ξεκομμένους από τις παραγωγικές ανάγκες της οικονομίας. Κι αν εμείς, ως πολιτικό σύστημα συνολικά, δεν καταφέρουμε να «θυσιάσουμε» το όποιο μικροπολιτικό μας συμφέρον υπέρ του συλλογικού οφέλους της κοινωνίας και των νέων ανθρώπων, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στον τόπο μας. Με όλα αυτά θυμήθηκα την καλή ελληνική κωμωδία της δεκαετίας του ’80 με τίτλο «Μάθε Παιδί μου Γράμματα», η οποία αναφέρεται ακριβώς στην εξάρτηση της εκπαίδευσης από αγκυλώσεις και ξεπερασμένες νοοτροπίες του παρελθόντος. Δυστυχώς διαπιστώνω ότι 30 χρόνια μετά μας απασχολούν τα ίδια ζητήματα και ότι η πραγματικότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος ακόμα και σήμερα συνεχίζει να ξεπερνά ακόμα και σενάριο ταινίας.

kathimerini.gr

Σχετικά άρθρα:
Σχολεία παραγωγής άεργων και δούλων
Η εκπαίδευση της αμάθειας της Αφροδίτης Πολίτη, Ελευθεροτυπία 

Του Γρηγόρη Καλφέλη,  καθηγητή της Νοµικής Σχολής του ΑΠΘ.
Ο φηµισµένος αµερικανός οικονοµολόγος L. Τhurow έλεγε χαρακτηριστικά ότι οι γνώσεις και οι δεξιότητες των ανθρώπων θα είναι το µεγάλο συγκριτικό πλεονέκτηµα των κοινωνιών του 21ου αιώνα. Οµως φοβάµαι ότι το αποτυχηµένο και ολέθριο σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων όχι µόνο δεν συµβαδίζει µε αυτή τη λογική, αλλά και καταστρέφει εντελώς το κριτικό πνεύµα που πρέπει να έχει ένας δεκαοκτάχρονος µαθητής αν θέλει να εξελιχθεί κάποτε σε ολοκληρωµένο και ενεργό πολίτη.

Υπό αυτό το πρίσµα θα εντοπίσω δύο εντελώς αναχρονιστικά στοιχεία του ισχύοντος συστήµατος των εξετάσεων (χωρίς αυτό να σηµαίνει βέβαια ότι δεν θα πρέπει να δώσουµε ένα τεράστιο µπράβο σε όλα τα παιδιά – και όχι µόνο στους αριστούχους, όπως κάνουν ακατανόητα κάποιοι φροντιστηριάρχες – γιατί αφιέρωσαν ένα κρίσιµο τµήµα του υπαρξιακού τους χρόνου για να µπουν σε έναν «παράδεισο» που µάλλον θα τους χαρίσει λίγη ευτυχία).

Κατ’ αρχάς θα αναφέρω το πιο γνωστό και αυτονόητο µέγεθος. Δηλαδή, σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήγγειλε την κατάργηση της παραπαιδείας, όλοι σχεδόν οι γονείς σήµερα καταφεύγουν εξ ανάγκης στα φροντιστήρια και στα ιδιαίτερα µαθήµατα για να επιτύχουν την περίφηµη πρόσβαση των παιδιών τους στην τριτοβάθµια εκπαίδευση.

Και βεβαίως, θα πρέπει να υπενθυµίσουµε ότι ιδιαίτερα µαθήµατα σηµαίνει µαύρος και αφορολόγητος πλούτος, γιατί κανένας καθηγητής δεν δίνει αποδείξεις και αυτό έχει ανυπολόγιστη σηµασία, αφού συνδέεται µε το φαινόµενο της φοροδιαφυγής ένεκα του οποίου φτάσαµε ως χώρα στη γνωστή άθλια και τραγική κατάσταση.

Δηλαδή, να θεωρούµαστε ως ο διεφθαρµένος παρίας όλου του πλανήτη (δεν γνωρίζω αν η ΟΛΜΕ προβάλλει όσο θα έπρεπε αυτό το αδιανόητο ζήτηµα).

Οµως όλα τούτα σηµαίνουν ότι στη Β’ και κυρίως στη Γ’ λυκείου τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα γίνονται το βασικό µέγεθος, αφού κανείς δεν δίνει σηµασία στο σχολείο και είµαστε ίσως η µόνη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία εµφανίζεται µια τέτοια απίστευτη και τροµερή υποβάθµιση της σχολικής µονάδας. Επιπλέον, το παραπάνω πρόβληµα εµπεριέχει και µια έντονη ταξική διάσταση. Δηλαδή, όσο πιο πλούσιος είναι ο γονιός τόσο περισσότερα λεφτά µπορεί να δίνει στα ιδιαίτερα και τόσο καλύτερα µπορεί να προετοιµάζει το παιδί του (χωρίς αυτό να σηµαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχουν και εκπληκτικά µυαλά που µπορούν να αριστεύουν χωρίς καµιά βοήθεια). Αυτό αποτυπώνεται έντονα και στις φετινές βαθµολογίες των Πανελλαδικών, όπου από τη µια είχαµε αρκετούς αριστούχους και από την άλλη µεγάλο αριθµό υποψηφίων που έγραψαν κάτω από τη βάση. Δηλαδή, λίγους δροµείς µεγάλων ταχυτήτων και πολλούς ασθµαίνοντες ουραγούς! Επιπροσθέτως, θα αναφέρω ένα ακόµη ενοχλητικό θεσµικό στοιχείο του ισχύοντος συστήµατος των εξετάσεων που ακρωτηριάζει ή εµποδίζει την ανάπτυξη της ολοκληρωµένης γνώσης και της ολοκληρωµένης προσωπικότητας. Τι εννοώ; Ολοι οι µαθητές της Γ’ λυκείου δίνουν αποκλειστικό βάρος στα µαθήµατα των Πανελλαδικών και έτσι αναγκαστικά υποβαθµίζονται τα µαθήµατα των σχολικών εξετάσεων (που µάλιστα γίνονται ύστερα από αυτές)! Εποµένως, µπορεί ένας υποψήφιος της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης να γράψει άριστα στα Μαθηµατικά των Πανελλαδικών και να µη διαβάσει καθόλου την Ιστορία των σχολικών εξετάσεων (και έτσι, να µη µάθει ποτέ για την ιστορία του 20ού αιώνα ή για τον εµφύλιο πόλεµο ή για τη χούντα του 1967). Υπ’ αυτό µόνο το πρίσµα µπορούν να ερµηνευθούν τα φοβερά και απίστευτα ευρήµατα κάποιων ερευνών που δείχνουν ότι πολλά δεκαοκτάχρονα παιδιά δεν έχουν ακούσει ποτέ για τον Καντ, τον Μαρξ και άλλους µεγάλους στοχαστές που άλλαξαν τον ρου της ανθρώπινης σκέψης. Με τούτα τα δεδοµένα ισχύει αυτό που έλεγε ο Σαίξπηρ, «το πνεύµα γίνεται σερβιτόρος ταβέρνας που σπαταλάει την ευφυΐα του κάνοντας λογαριασµούς» («Ερρίκος Δ’»).

Ποιο είναι το συµπέρασµα; Το σύστηµα των Πανελλαδικών Εξετάσεων πρέπει να αλλάξει γρήγορα, γιατί είναι εντελώς αναχρονιστικό και εµποδίζει την ανάπτυξη των ολοκληρωµένων ανθρώπων, που θα έχουν τουλάχιστον γνώση της ιστορίας του τόπου τους!

ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΤΙΚΟ

Το σύστηµα πρέπει να αλλάξει γρήγορα, γιατί εµποδίζει την ανάπτυξη ολοκληρωµένων ανθρώπων

TA NEA

Στη χτεσινή ανάγνωση ποιημάτων του Τίτου Πατρίκιου υπήρξαν και κάποια παραλειπόμενα. Στη μέση περίπου της εκδήλωσης κάποιοι ηλικιωμένοι σκανδαλίστηκαν από τις ποιητικές περιγραφές του γυναικείου σώματος και αποχώρησαν με μία σχετική χλαπαταγή. Στο τέλος της εκδήλωσης ακολούθησε συζήτηση. Ενας μαθητής, που εκτελούσε χρέη οπερατέρ της εκδήλωσης, πήρε θάρρος προς το τέλος και ρώτησε τον ποιητή πως τοποθετείται απέναντι στο φιλολογικό ερώτημα “τι θέλει να πει ο ποιητής” με το οποίο προσεγγίζονται τόσα έργα στο μάθημα της λογοτεχνίας. Ο Τίτος Πατρίκιος απάντησε διπλωματικά ότι βρίσκει γοητευτικό να δίνονται πολλαπλές ερμηνείες σε λογοτεχνικά έργα. Είπε ακόμη ότι μόνο τα μεγάλα έργα έχουν αυτήν την τύχη, δηλαδή να τα επισκέπτονται γενεές επί γενεών και να ανακαλύπτουν πάντα νέα πράγματα χάρη σε αυτά. Εφερε μάλιστα ένα παράδειγμα που διάβασε στη Le Monde για τη βράβευση τριών γραπτών εξετάσεων του Μπακαλορεά στη φιλοσοφία. Ηταν τόσο διαφορετικά μεταξύ τους αλλά τόσο φρέσκα που αναρωτιόσουν αν οι συγγραφείς τους ήταν δεκαοκτάχρονα παιδιά.

Η σύγκριση ήρθε αυτόματα στο μυαλό μου με τα δικά μας γραπτά που διορθώνονται με αντιπαραβολή σε σχέση με το μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο και φυσικά οι τυχόν ερμηνείες που ξεφεύγουν από τη νόρμα τιμωρούνται με αφαίρεση μονάδων. Επαγγελματική διαστροφή.

Η φωτό από την εκδήλωση.