ANIMATED ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ
Ο Σωκράτης, ο Πλάτων ή ο Νίτσε είναι μερικοί μόνο από τους φιλοσόφους που «αυτοσυστήνονται» μέσα από τη νέα ψυχαγωγική, αλλά και επιμορφωτική σειρά ντοκιμαντέρ «Animated…Φιλόσοφοι». Για πρώτη φορά η ιστορία της Φιλοσοφίας αποτυπώνεται τηλεοπτικά μέσα από μία πρωτότυπη παραγωγή που θα συνδυάζει το animation με συνεντεύξεις καθηγητών Φιλοσοφίας. Κάθε επεισόδιο της σειράς, το σενάριο και τη σκηνοθεσία της οποίας υπογράφει ο Γιώργος Χατζηβασιλείου, παρουσιάζει με τρόπο απλουστευμένο, προσιτό αλλά και… χιουμοριστικό τις βασικές γραμμές από τη σκέψη ενός φιλοσόφου – σταθμού για την ιστορία της δυτικής σκέψης. Ποια ήταν τα ερωτήματα που απασχόλησαν τον φιλόσοφο; Ποιες οπτικές άνοιξε η σκέψη του; Σε ποια περίοδο έζησε; Πώς επηρεάζει πρακτικά τον σημερινό κόσμο ένας άνθρωπος που έζησε ίσως πριν από 2.000 χρόνια; Είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που η εκπομπή αναδεικνύει. Το animation, κατέχοντας τον μισό χρόνο του προγράμματος, βρίσκεται σε ένα διαρκή «διάλογο» με τα αποσπάσματα των συνεντεύξεων. Όσον αφορά τις συνεντεύξεις, η εκπομπή φιλοξενεί ορισμένους από τους κορυφαίους Έλληνες ειδήμονες (καθηγητές & διδάκτορες Φιλοσοφίας) πάνω στον εκάστοτε φιλόσοφο.
Ο Σωκράτης έζησε στην Αθήνα (το 470 π.Χ. ή 469 π.Χ. – 399 π.Χ.) ήταν Έλληνας Αθηναίος φιλόσοφος και μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ελληνικού και παγκόσμιου πνεύματος και πολιτισμού και ένας από τους ιδρυτές της Δυτικής φιλοσοφίας. Ενδεικτικό της σημασίας του για την Αρχαία ελληνική φιλοσοφία είναι ότι όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι πριν από αυτόν ονομάστηκαν Προσωκρατικοί. Αναρίθμητοι είναι οι μελετητές που έχουν ασχοληθεί με τον Σωκράτη, στους αιώνες που ακολούθησαν το θάνατό του, πολλοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα φημισμένοι. Είχε έναν πολυάριθμο κύκλο πιστών φίλων, κυρίως νέων από αριστοκρατικές οικογένειες, απ’ όλη την Ελλάδα. Ορισμένοι από αυτούς έγιναν γνωστοί ως ιδρυτές φιλοσοφικών σχολών διαφόρων κατευθύνσεων. Οι γνωστότεροι ήταν ο Πλάτωνας και ο Αντισθένης στην Αθήνα, ο Ευκλείδης στα Μέγαρα, ο Φαίδωνας στην Ηλεία και ο Αρίστιππος στην Κυρήνη. Οι κυριότερες πηγές για τη ζωή του είναι κατ’ αρχάς ο μαθητής του Πλάτων, ο ιστορικός Ξενοφών, ο φιλόσοφος Αριστοτέλης και ο συγγραφέας κωμωδιών Αριστοφάνης.
Μπορεί η κριτική να το έθαψε αλλά αξίζει να επενδύσετε τα 90 λεπτά της διάρκειάς του…
Ο Tony Kaye, o σκηνοθέτης που μας σόκαρε με το «American History X» (1998), επανέρχεται θέτοντας το δάχτυλο επί τον τύπον των ήλων για τα προβλήματα της νεολαίας των Η.Π.Α., που δεν διαφέρουν και πολύ από αυτά της δικής μας νεολαίας. Το δυσλειτουργικό εκπαιδευτικό σύστημα μπαίνει λοιπόν στο στόχαστρο ενός δημιουργού με εξαιρετικά διεισδυτική ματιά στις παθογένειες της κοινωνίας. Εξαιρετική η ερμηνεία του οσκαρικού Adrien Brody («The Pianist»). Είναι μία ανατομία της σύγχρονης αστικής κοινωνίας που δεν θα σας αφήσει ασυγκίνητους έστω κι αν ο τίτλος της είναι “Αποξένωση”.
«Η ομότιμη παραγωγή ανατρέπει την κυρίαρχη πίστη ότι ο άνθρωπος ως ορθολογικό ον, προσπαθεί αποκλειστικά για τη μεγιστοποίηση του προσωπικού του χρηματικού κέρδους. Στις ομότιμες πλατφόρμες, εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες (οι ομότιμοι) συνεργάζονται προς έναν κοινό στόχο», διακηρύττει ο ιδρυτής του P2P Lab Βασίλης Κωστάκης
Ταυτόχρονα σε παγκόσμια και τοπική κλίμακα, εκατοντάδες εγχειρήματα «ομότιμης δημιουργίας» λαμβάνουν χώρα, αναδεικνύοντας νέους τρόπους παραγωγής, ιδιοκτησίας και διακυβέρνησης.
Είτε πρόκειται για έργα ελεύθερου λογισμικού και λογισμικού ανοιχτού κώδικα (Linux, Mozilla κ.λπ.) και τη συνεργατική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, είτε για κοινότητες ανοιχτού σχεδιασμού και κολεκτίβες των «hackerspace». Ολα αυτά συνθέτουν ένα «ομότιμο κίνημα» που «δημιουργεί τον κόσμο που θέλει, μέσα στον κόσμο που θέλει να ξεπεράσει».
«Είναι πολύ πιθανότερο κάποιος να (συν)δημιουργήσει το μέλλον, παρά να το προβλέψει», επισημαίνει ο 27χρονος Βασίλης Κωστάκης, πολιτικός οικονομολόγος, ιδρυτής του Ρ2Ρ Lab στα Ιωάννινα και συγγραφέας του «Ομότιμου Μανιφέστου».
Οπως εξηγεί ο ίδιος, «τρία πράγματα διακρίνουν το ομότιμο κίνημα: είναι συνεργατικό, είναι ανοιχτό, και ό,τι παράγεται είναι ελεύθερο. Είναι εμπνευσμένο από τα ομότιμα (peer-to-peer) δίκτυα, όπως είναι το ίδιο το Διαδίκτυο, όπου δεν υπάρχει ένας κεντρικός κόμβος, αλλά όλοι διασυνδέονται με όλους. Πρόκειται για μια μορφή σχέσης όπου ο καθένας συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητές του και λαμβάνει ανάλογα με τις ανάγκες του»… Συνέχεια »
Το Hive Learning Network ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη από το Ιδρυμα Mozilla. Τέτοια δίκτυα λειτουργούν επιτυχώς και στο Σικάγο, ενώ έχουν ήδη τεθεί οι βάσεις για δημιουργία δικτύων σε Λονδίνο, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Σαν Φρανσίσκο, Τορόντο και Τόκιο. Απαρτίζεται από φορείς, όπως το Museum of Modern Art (ΜοΜΑ), το Museum of the Moving Image, το Cooper-Hewitt National Design Museum, το American Museum of Natural History, το Tribeca Film Institute, αλλά και μικρότερες ομάδες που παρέχουν εξωσχολικά προγράμματα άτυπης μάθησης. Το Hive Athens (www.hiveathens.org) χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», αποτελεί δράση του Future Library, υποστηρίζεται από το Ιδρυμα Mozilla και βασικός του στόχος είναι να δημιουργήσει αντίστοιχο δίκτυο στην Αθήνα και να βοηθήσει τα μέλη του να αναπτύξουν βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα με δημιουργική χρήση ψηφιακών μέσων.
Φορείς ελπίδας
Γιατί όμως το Hive, έπειτα από τόσες εντυπωσιακές μεγαλουπόλεις, να έρθει τώρα στην Αθήνα, σε μια εποχή δύσκολη για τους μεγάλους, αλλά κυρίως για τους μικρότερους σε ηλικία πολίτες της; Σύμφωνα με τους διοργανωτές του Hive, Θεμιστοκλή Γκιών και Ελένια Σαλούτση, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να αγκαλιάσουμε την έμπνευση για μάθηση και να βοηθήσουμε τους νέους να αναπτύξουν τις ικανότητές τους.
Το ερώτημα είναι αν η άτυπη βιωματική μάθηση, πέρα από δημιουργική και συναρπαστική, αποτελεί απάντηση στις πραγματικές ανάγκες των νέων. Ο Θ. Γκιώνης απαντά πως «η κατεύθυνση στην οποία ωθούμε εδώ και χρόνια τους νέους με τα εξαντλητικά αναλυτικά προγράμματα στην τυπική εκπαίδευση δεν ικανοποιεί πλέον ούτε την παλαιότερη υπόσχεση για “εγγυημένη” κάλυψη των βιοποριστικών αναγκών τους. Το συνηθισμένο μοτίβο είναι φροντιστήρια, διάβασμα, αποστήθιση, εξετάσεις και πάλι από την αρχή και όταν οι νέοι πηγαίνουν στην πρώτη συνέντευξη για δουλειά, μαθαίνουν με έκπληξη ότι χρειάζεται να συνεργάζονται, να επικοινωνούν αποτελεσματικά, να ηγούνται, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να διαχειρίζονται την αβεβαιότητα, το χρόνο τους ή ένα έργο»…
«Επιπλέον», επισημαίνει, «οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι τόσο γρήγορες, που τα δύο τρίτα των επαγγελμάτων που θα κληθούν να εξασκήσουν οι σημερινοί νέοι δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί. Αυτό που χρειάζεται είναι -μέσα από τις σπουδές- να μάθουν πώς να… μαθαίνουν, να χτίζουν την προσωπική τους “εργαλειοθήκη” δεξιοτήτων.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Να βοηθήσουμε γονείς και νέους να δουν με λίγο πιο κριτική σκέψη τις προτεραιότητες της εκπαίδευσής τους».
Η ποιητική σύνθεση με τον τίτλο “Σε βρίσκει η ποίηση” εντάσσεται στην κατηγορία των ποιημάτων ποιητικής. Στις εννέα ενότητες που απαρτίζουν το έργο ο ποιητής επικεντρώνεται στα σημεία εκείνα όπου διασταυρώνονται η ζωή και η ποίηση: η ποίηση συναντά τον ποιητή, έστω και φευγαλέα, είτε εν θερμώ, όταν έρχεται αντιμέτωπος με τα μικρά ή τα μεγάλα, τα ιδιωτικά ή τα δημόσια γεγονότα του πολυκύμαντου βίου του, είτε στη φάση του αναστοχασμού που επέρχεται με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι, στον απολογισμό ζωής που επιχειρεί, ο Τίτος Πατρίκιος επιστρέφει επίμονα στο παρελθόν και μιλάει για όσα τον σημάδεψαν, αλλού σε τόνο εξομολογητικό, αλλού με ελεγχόμενη συγκίνηση και αλλού με κριτική ματιά για πράξεις και παραλείψεις οδυνηρές.
Στην τελευταία ενότητα η υπόρρητη προσδοκία του ποιητή για την οριστική κατάκτηση της ποίησης διαψεύδεται, καθώς εκείνη παραμένει απατηλή μέσα στις συνεχείς μεταμφιέσεις της, άπιστη στις υποσχέσεις της, παραπλανητική, αινιγματική:
σε πείθει σαν άπιστη ερωμένη πως είναι δική σου μόνο (…)
σου φουσκώνει τις ουτοπίες όσο να σκάσουν σαν μπαλόνι (…)
σου ψιθυρίζει μυστικά που πρέπει εσύ να εξιχνιάσεις (…)
Και όταν στο τέλος η ποίηση αποφασίζει να ανταμείψει τον ποιητή για την αφοσίωσή του, τότε, κατά σχήμα οξύμωρο, “[τ]ου αποκαλύπτει την αλήθεια, [τ]ου λέει καθαρά πως ανήκει σε όλους”. Η κατακλείδα της ποιητικής σύνθεσης “Εκεί απάνω η ποίηση βρίσκει τον καθένα μας” φωτίζει αναδρομικά το έργο και μας αποκαλύπτει ότι η ποίηση δεν αποτελεί προνόμιο του ποιητή· η ποίηση συναντά τον καθένα μας, βρίσκεται παντού, αρκεί να μπορείς να την αναγνωρίσεις. Η αιρετική αυτή θέση συνιστά την πρωτοτυπία του “Σε βρίσκει η ποίηση” ως ποιήματος ποιητικής, ή με άλλα λόγια: αυτό ακριβώς είναι το σημείο που ο αυτοβιογραφούμενος ποιητής συναντά τη βιογραφία του καθενός, το σημείο όπου συναντώνται η ποιητική και η πολιτική ηθική.
Τίτος Πατρίκιος (1928)
Ο Τίτος Πατρίκιος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος των ηθοποιών Σπύρου και Λέλας Πατρικίου. Το 1946 ολοκλήρωσε τα γυμνασιακά του μαθήματα στο Βαρβάκειο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε για κάποια χρόνια ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, στρατευμένος αρχικά στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στον ΕΛΑΣ. Το 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο από συνεργάτες των Γερμανών και η εκτέλεσή του ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας εξορίστηκε στη Μακρόνησο (1951-1952) και κατά τη διετία 1952-1953 στον Άη Στράτη, από όπου επέστρεψε στην Αθήνα με άδεια εξορίστου. Από το 1959 ως το 1964 σπούδασε κοινωνιολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes του Παρισιού και πήρε μέρος σε έρευνες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας.
Επέστρεψε στην Ελλάδα, μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου όμως, κατέφυγε ξανά στο Παρίσι, όπου πήρε μέρος σε εκδηλώσεις ενάντια στο παράνομο καθεστώς, και εργάστηκε στην έδρα της Unesco στο Παρίσι και στη Fao στη Ρώμη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1975 και εργάστηκε ως δικηγόρος, κοινωνιολόγος και λογοτεχνικός μεταφραστής. Το 1982 επέστρεψε στη θέση που κατείχε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών πριν το 1967. Στην Αθήνα εργάστηκε επίσης στο Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο των γραμμάτων πραγματοποιήθηκε το 1943 με τη δημοσίευση ενός ποιήματός του στο περιοδικό “Ξεκίνημα της Νιότης”, ενώ το 1954 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο “Χωματόδρομος”.
Ιδρυτικό μέλος του περιοδικού “Επιθεώρηση Τέχνης” από το 1954 δημοσίευσε πολλά άρθρα και κριτικές στις στήλες του, ενώ πολλά δοκίμιά του συμπεριλήφθηκαν σε συγκεντρωτικές εκδόσεις. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση (κείμενα των Σταντάλ, Αραγκόν, Μαγιακόφσκι, Νερούντα, Γκόγκολ, Γκαροντί, Λούκατς και άλλων) και την πεζογραφία, ενώ τα περισσότερα κοινωνιολογικά έργα του είναι γραμμένα στα γαλλικά. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, τα φλαμανδικά, τα γερμανικά και τα ολλανδικά.
Το 1994 τιμήθηκε με ειδικό κρατικό βραβείο για το σύνολο του έργου του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τίτου Πατρίκιου βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, “Τίτος Πατρίκιος”, στο “Η ελληνική ποίηση · η πρώτη μεταπολεμική γενιά”, Αθήνα: Σοκόλης, 1982, Αλέξανδρος Αργυρίου, “Πατρίκιος Τίτος”, στο “Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό”, τ. 8, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Δώρα Μέντη, “Πατρίκιος Τίτος”, στο “Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας”, Αθήνα, Πατάκης, 2007.
Το ζήτημα της βίας και του εκφοβισμού αποτελεί ένα ανησυχητικά εντεινόμενο φαινόμενο που αργά αλλά σταθερά αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του σύγχρονου σχολείου. Κι αυτό γιατί η παρατεταμένη κοινωνική και οικονομική κρίση έχουν ήδη διαμορφώσει ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης και ευδοκίμησης παρόμοιων φαινομένων.
Πέρα από τις πολλές εννοιολογικές προσεγγίσεις, θα μπορούσαμε να επισημάνουμε ορισμένα βασικά σημεία, τα οποία μας δίνουν μια σαφή εικόνα τού τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στο φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού. Πρόκειται για καταστάσεις οι οποίες εκδηλώνονται μεταξύ των μαθητών σε λεκτικό, σωματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι πιο συνηθισμένες είναι οι φραστικές επιθέσεις, οι απειλές και οι προσβολές, οι χειρονομίες, οι εκβιασμοί, οι ξυλοδαρμοί, οι κλοπές και οι καταστροφές προσωπικών αντικειμένων, ο αποκλεισμός και η απομόνωση από τον κοινωνικό περίγυρο και τις παρέες, πράξεις «θυματοποίησης» των μαθητών, που μπορούν να φτάσουν μέχρι και τη σεξουαλική παρενόχληση ή την κακοποίηση, αλλά και τον εκφοβισμό ή την παρενόχληση μέσω Διαδικτύου.
Πρόσφατες έρευνες στην Ελλάδα δείχνουν ότι 1 στους 4 μαθητές έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος με συχνότητα δύο ώς τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο (ΕΨΥΠΕ, ΑΠΘ). Τα αγόρια κατά κανόνα εμπλέκονται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε περιστατικά σωματικής βίας, ενώ τα κορίτσια σε μεγαλύτερα ποσοστά λεκτικής βίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά κρουσμάτων εμφανίζονται στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, ενώ κυριαρχεί ένα γενικό κλίμα αποσιώπησης και ανοχής στο φαινόμενο, αφού μόνο οι περίπου μισοί μαθητές αναφέρουν τα συμβάντα βίας σε φίλους, εκπαιδευτικούς ή συγγενείς.
Σε άλλη ευρωπαϊκή έρευνα σε έξι χώρες, με συντονιστή το «Χαμόγελο του Παιδιού»: 31,98% των ερωτηθέντων μαθητών στην Ελλάδα απάντησαν ότι έχουν πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, 46% των μαθητών έχουν χτυπήσει άλλα παιδιά, 30% των μαθητών έχουν εκφοβίσει άλλα παιδιά, ενώ 36,78 % των μαθητών έχουν ζητήσει βοήθεια από φίλους για να αντιμετωπίσουν παρόμοια περιστατικά.
Επιχειρώντας μια σύντομη ερμηνευτική προσέγγιση, τα φαινόμενα βίας και εκφοβισμού στο ελληνικό σχολείο εντείνονται σταδιακά λόγω των κοινωνικών και πολιτισμικών μεταβολών που έχουν συντελεστεί στην ελληνική κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες. Φαινόμενα όπως η αύξηση του βαθμού της πολυπολιτισμικότητας στις σχολικές τάξεις, οι αλλαγές στη μορφή, τη σύνθεση, τη δομή και τον τρόπο ζωής της ελληνικής οικογένειας, η διεύρυνση των κοινωνικών συγκρούσεων και των οικονομικών ανισοτήτων, η ένταση των φαινομένων φτώχειας, ανεργίας και κοινωνικού αποκλεισμού, συγκροτούν ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον, το οποίο συμβάλλει στην κοινωνική αλλοτρίωση, ευνοώντας την ευδοκίμηση φαινομένων βίας και διαφόρων μορφών εκφοβισμού.
Ένα ντοκιμαντέρ για την Επιστήμη, την Τέχνη και τον αντίκτυπο του ψηφιακού κινηματογράφου. Το ντοκιμαντέρ ερευνά την ιστορία, την διαδικασία και τις εργασίες που απαιτούνται τόσο στη δημιουργία ψηφιακού κινηματογράφου όσο και φωτοχημικού φιλμ.
Το μυθιστόρημα 99 Reasons Why (HarperCollins, 2012) της Καρολάιν Σμέιλς γράφτηκε εξαρχής για να κυκλοφορήσει σε e-book. Η βρετανή συγγραφέας δεν πιστώνεται με καμιά πρωτοτυπία ως εδώ. Η καινοτομία βρίσκεται στο ότι ο αναγνώστης μπορεί να αλλάξει το κείμενο που διαβάζει ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσει σε ερωτήσεις που αναδύονται στη διάρκεια της ανάγνωσης ακόμη και ανάλογα με την τοποθεσία στην οποία βρίσκεται (αν γνωστοποιήσει τη γεωγραφική του θέση μέσω GPS). Η αφήγηση τελειώνει με 11 διαφορετικούς τρόπους. Είναι το πέρασμα, λένε οι θεωρητικοί της ανάγνωσης, από τη γραμμική ανάγνωση στη διαδραστική ανάγνωση. Δεν γυρίζουμε πλέον σελίδες τη μια μετά την άλλη ώσπου να φτάσουμε στο τέλος, όπως συμβαίνει στο παραδοσιακό βιβλίο και στα απλά e-books, αλλά επεμβαίνουμε και διαμορφώνουμε το κείμενο διαβάζοντάς το.
Το μυθιστόρημα περνά σε μια νέα εποχή πειραματισμού, στην οποία επιχειρείται η ανανέωση τόσο του είδους όσο και της λειτουργίας της ανάγνωσης. Οι απόπειρες της οnline συμμετοχικής συγγραφής από δύο ή περισσότερα πρόσωπα δεν είναι τωρινές, δεν κατέληξαν όμως σε προϊόντα με αποδοχή και απήχηση και καταγράφηκαν απλώς ως συμβάντα, όπως τo Twitter Fiction Festival. Αυτό οφείλεται, υποστηρίζουν οι παρατηρητές του βιβλίου, στο ότι δεν βρέθηκαν σοβαροί συγγραφείς και σοβαροί εκδότες πίσω από αυτές τις προσπάθειες και στο ότι οι πειραματισμοί αυτοί περιορίστηκαν κυρίως στη λεγόμενη «νεανική λογοτεχνία» (υπερφυσικά πλάσματα, ξωτικά, μάγοι, βρικόλακες και άλλα πλάσματα της φανταστικής λογοτεχνίας) που απευθύνεται σε νεαρούς, εμμονικούς και επαρκέστατους χρήστες της τεχνολογίας.
Τώρα στη Βρετανία μια σειρά κριτικά καταξιωμένων συγγραφέων αρχίζει να ασχολείται με το διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο με την υποστήριξη παραδοσιακών εκδοτών όπως Faber και ο HarperCollins. Ο ιστορικός τέχνης και συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Ίεν Πέαρς, ο «νέος Τζόις» σύμφωνα με τα εφετινά δημοσιεύματα και υποψήφιος για το Βραβείο Βooker Γουίλ Σελφ, ο βραβευμένος ποιητής, πεζογράφος και μελετητής της αγγλικής λογοτεχνίας Μπλέικ Μόρισον είναι τα πρώτα «βαριά» ονόματα που επιστράτευσαν οι εκδοτικοί οίκοι προκειμένου να προσδώσουν στο ηλεκτρονικό βιβλίο το κύρος στο οποίο ακόμη υπολείπεται έναντι του έντυπου, να το βγάλουν από τον περιορισμένο χώρο της εφηβικής λογοτεχνίας και της μαζικής λογοτεχνίας (αισθηματική λογοτεχνία, αφηγήσεις τρόμου, περιπετειώδης μυθοπλασία κτλ.) και να το καταστήσουν υπολογίσιμο όχημα για τη σοβαρή λογοτεχνία.
Ο Πέαρς ολοκληρώνει ένα τέτοιο διαδραστικό βιβλίο για τον Faber και, όπως δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα Guardian: «Προσπαθώ διαρκώς να βρω νέους τρόπους για να αφηγηθώ ιστορίες και υπάρχουν ανεξάντλητες δυνατότητες. Γιατί να θεωρούμε την έντυπη μορφή του μυθιστορήματος ως την οριστική μορφή του; Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε θεμελιώδη πράγματα. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να μην πετύχει το πείραμα». Στο βιβλίο του, μεταξύ άλλων, επισημαίνει κεφαλαία που δεν είναι απαραίτητο να διαβάσει ο αναγνώστης και του δίνει την ευκαιρία, ενώ διαβάζει, να ελέγχει πληροφορίες που διάβασε νωρίτερα.
Ο Μπλέικ Μόρισον, που διδάσκει δημιουργική γραφή στο Goldsmiths College και θέσπισε μόλις ένα βραβείο νεωτερικής γραφής 10.000 στερλινών, υποστηρίζει ότι η επιτυχία του ψηφιακού βιβλίου θα εξαρτηθεί από το περιεχόμενο που θα λάβει η έννοια της «διαδραστικότητας». «Η ανάγνωση είναι διαδραστική από τη φύση της», λέει. «Είτε διαβάζεις στον υπολογιστή, σε μια συσκευή ανάγνωσης ή σε ένα χάρτινο βιβλίο, συμμετέχεις στη διαδικασία της ανάγνωσης, φέρνεις τον κόσμο σου μέσα στον κόσμο του βιβλίου. Η ανάγνωση δεν είναι μια παθητική δραστηριότητα αφενός και αφετέρου η διαδραστικότητα δεν μπορεί να ταυτίζεται με το ηλεκτρονικό παιχνίδι».
Το αφήγημα μυστηρίου Τα 39 σκαλοπάτια του Τζον Μπιούκαν (1875-1940) είναι ένα από τα κλασικά αφηγήματα που θα κυκλοφορήσουν σύντομα στη Βρετανία σε διαδραστική ψηφιακή μορφή. Πάντως, ο Γουίλ Σελφ υποστηρίζει ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη γραμμικότητα της αναγνωστικής διαδικασίας και ότι το έντυπο βιβλίο ως έδαφος για πειραματισμούς δεν έχει εξαντληθεί.
«Τα ψηφιακά βιβλία έχουν μια βαρετή μορφή που αντιγράφει τα έντυπα», ισχυρίστηκε ο Στίβεν Πέιτζ, εκτελεστικός διευθυντής των εκδόσεων Faber, στο συμπόσιο FutureBook τον περασμένο Δεκέμβριο στο Λονδίνο, και παρότρυνε τους εκδότες να φέρουν τους συγγραφείς κοντά στους προγραμματιστές και στους δημιουργούς ψηφιακών εφαρμογών ενώ η Βικτόρια Μπάρνσλι, διευθύντρια ψηφιακών εφαρμογών στον οίκο HarperCollins, επισήμανε ότι οι ψηφιακές καινοτομίες είναι απαραίτητες για την επιβίωση της βιομηχανίας του βιβλίου.
Είναι βεβαίως ζήτημα προς εξέταση αν οι καινοτομίες του ψηφιακού λογοτεχνικού λόγου τον καθιστούν πρωτοποριακό, αν δηλαδή η νέα μορφή έχει τον κριτικό και ανατρεπτικό χαρακτήρα των πρωτοποριών όπως τις μάθαμε στον 20ό αιώνα. Είναι επίσης ζήτημα αν ο ψηφιακά πρωτοποριακός συγγραφέας αμφισβητεί τις παραδομένες αξίες και τις καθιερωμένες λογοτεχνικές μορφές, αν αντιτίθεται στο κατεστημένο, αν έχει κάποιο επαναστατικό όραμα το οποίο θεωρεί ότι υπηρετεί μέσω των αισθητικών ανατροπών ή αν εξυπηρετεί τη διαιώνιση ενός κατεστημένου και μιας εμπορευματικής λογικής. Για την ώρα όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα. Εκείνο που απασχολεί τον κόσμο του βιβλίου είναι το πώς, οι τεχνικές παράμετροι του εγχειρήματος και όχι οι πολιτικές, οι φιλοσοφικές και οι αισθητικές.
Πάντως, ο Ίεν Πίαρς ομολογεί ότι είναι επιφυλακτικός, ειδικά για τα διαδραστικά παιχνίδια που εμπλουτίζουν το περιεχόμενο. «Το βιβλίο μου, με τον προσωρινό τίτλο “Αρκαδία” δεν θα έχει παιχνίδια ούτε θέλω να παρασυμμετέχει ο αναγνώστης. Αφηγούμαι μια ιστορία. Τα παιχνίδια καλά είναι, αλλά ένα βιβλίο-παιχνίδι δεν πρόκειται ποτέ να καταλήξει “Άμλετ”». http://www.tovima.gr//culture/article/?aid=502535
Κάθε χρόνο εμφανίζονται κάτι σκόρπιοι στίχοι στους συρμούς του μετρό κοντά στην ημέρα της ποίησης. Δεν θέλω να ψάξω πόσο μας κοστίζει αυτή η κίνηση. Η επιλογή, η εκτύπωση των πόστερ. Ούτε αν γίνεται με απευθείας ανάθεση. Η ιδέα προέρχεται από το μετρό του Λονδίνου. Η κίνηση Poems on the Underground ξεκίνησε το 1986 και έκτοτε εξελίχθηκε φιλοξενώντας πόστερ με ποιήματα σύγχρονων και κλασικών ποιητών, βρετανών και ξένων, καλύπτοντας όλα τα είδη ποίησης, αναδεικνύοντας ακόμα και νέους ποιητές, και συνήθως αλλάζουν τρεις φορές το χρόνο.Τα επιλεγμένα ποιήματα εκδίδονται σε συλλογές και πωλούνται στα γκισέ του tube.
Το βίντεο της Florent Igla, Path of Beauty,είναι ένα αμιγώς καλλιτεχνικό φιλμ, που μας τηλεμεταφέρει με τον πιο μαγικό τρόπο στο Μουσείο του Λούβρου, απαθανατίζοντας μέσα από τα μάτια μιας μοναχικής επισκέπτριας το δέος και τη συγκίνηση που νιώθει ο κόσμος στη θέα των εκθεμάτων.
Ένα στα πέντε ετερόφυλα και τρία στα πέντε ομοφυλόφιλα ζευγάρια γνωρίζονται online, ενώ ένα στα πέντε ζευγάρια χωρίζουν εξαιτίας του facebook. Οι γενιές X και Y θεωρούν το e-mail ξεπερασμένο, ενώ η σημερινή γενιά του νηπιαγωγείου μαθαίνει μέσω iPad αντί για πίνακα και κιμωλία.Το 92% των δίχρονων παιδιών έχει ήδη το ψηφιακό του αποτύπωμα. Κάθε λεπτό ανεβαίνουν στο YouTube 72 ώρες βίντεο. Και αν η Wikipedia χώραγε σε βιβλίο, τότε θα είχε 2,25 εκατομμύρια σελίδες.
Aπό το συγγραφέα και σύμβουλο επί των social media, Erik Qualman.
Μοναδική περίπτωση Έλληνα πολιτικού ηγέτη στον 20ο αιώνα αποτελεί ο Σοφοκλής Ελευθερίου Βενιζέλος. Ιδιόμορφος, ιδιότυπος, ιδιόρρυθμος και sui generis. Εμπλέκεται στην πολιτική, εγκαταλείποντας τον στρατό – προσωρινά – χωρίς να θέλγεται απ’ αυτήν, αλλά όμως διαγράφει μια μοναδική πορεία μέσα από συγκρούσεις, συναινέσεις, συνεργασίες με όλους τους αρχηγούς κομμάτων της εποχής του. Πρωθυπουργός το 1944 και το 1950-51 δρά αποτελεσματικά διαλεγόμενος πάντοτε με τα κέντρα εξουσίας της εποχής όπως τα Ανάκτορα, τις ξένες Δυνάμεις, το Στρατό. Απορρίπτει τον κομμουνισμό, αλλά θέλει τους κομμουνιστές μέσα στο παιχνίδι κι όχι στην παρανομία. Καινοτομεί στην εξωτερική πολιτική. Αναλώνει χρόνο για να υπερκεράσει τους Σοφούλη, Πλαστήρα, Παπανδρέου.
Την προσωπικότητα του και τη δράση του επιχειρεί να παρουσιάσει η εκπομπή. Μετέχουν και συζητούν ο Γεν. Δ/ντής του Ιδρύματος Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος ιστορικός Νίκος Παπαδάκης, ο δημοσιογράφος και ιστορικός συγγραφέας Γιώργος Ρωμαίος, ο Τάσος Σακελλαρόπουλος Δ/ντής Ιστορικού Αρχείου στο Μουσείο Μπενάκη και ο Δρ. της Ιστορίας Χρ. Χρηστίδης.
Παρεμβαίνουν στο επίμετρο της εκπομπής οι καθηγητές: Αντώνης Μακρυδημήτρης και Ευάνθης Χατζηβασιλείου (Παν. Αθηνών) καθώς και η Κωνσταντίνα Μπότσιου (Παν. Πελοποννήσου).
Με το παράξενο όνομα GravitySays_i , μας αυτοσυστήνεται το group, που με το δεύτερο album του, με τίτλο «The Figures of Enormous Grey and the Patterns of Fraud», καταφέρνει να καταξιωθεί στις λίστες των καλύτερων post progressive album .
Η ανάγκη να μετουσιώσουν σε στίχους και μουσική τα καθημερινά τους βιώματα, τις φιλοδοξίες τους, οδήγησε τον Νίκο Ρέτσο και Μάνο Πατεράκη, το 2003 να δημιουργήσουν το εν λόγω project.
Μέσα από κάποιο διάστημα εσωτερικών ζυμώσεων και ωρίμανσης, κυκλοφορεί το 2007 η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά, με τίτλο «The Roughest Sea», από τη δισκογραφική εταιρεία Σείριος, που είχε ιδρυτή, το γνωστό Μάνο Χατζιδάκι.Πρόκειται για ένα concept άλμπουμ «συνεχούς ροής, όπου το ηλεκτρονικό στοιχείο συναντά τα παραδοσιακά όργανα, ενώ οι μινιμαλιστικές φόρμες ακολουθούν τη γενική pop-rock διάθεση» όπως το είχαν περιγράψει.
Το τελευταίο τους cd, Thefiguresofenormousgreyandthepatternsoffraud, ένα πολύ φωτεινό – καθόλου “γκρι” – άλμπουμ γεμάτο διαφορετικά τοπία και διαδρομές, μεσογειακά ακούσματα και υποβλητικούς ήχους. Κιθάρες, μπάσο, αλλά και άρπα και σαντούρι και εφέ που κάνουν τον ακροατή να τεντώσει τα αυτιά του.Η μουσική τους στη σκηνή παίρνει πάντα διαστάσεις, «αποκτά» μια άλλη οντότητα, ένα παράλληλο πρότζεκτ, που αντλεί τα υλικά του, κυρίως από τις συνθέσεις τους.
Οι Gravitysays_i είναι οι Μάνος Πατεράκης, κιθάρα,σαντούρι, φωνή, Νίκος Ρέτσος, τύμπανα, κρουστά, Άκης Παπαβασιλείου, κιθάρα, μελόντικα, φωνή, Λευτέρης Βαρθάλης, ηλεκτρικό μπάσο, Σπύρος Βρυώνης ,βιολοντσέλο, κιθάρα, glockenspiel, φωνή.
Βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα του Καναδού ποιητή και συγγραφέα Shane Koyczan, το animation “To This Day” πραγματεύεται το πόσο έντονα μπορεί να επιδράσει το σχολικό bullying στη ζωή ενός ατόμου, με τα views του βίντεο στο youtube να ξεπερνούν τα 4 εκατομμύρια!
«Τα σχολεία και οι οικογένειες έχουν άμεση ανάγκη από τα κατάλληλα μέσα για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα. Μπορούμε να τους δώσουμε ένα σημείο εκκίνησης… Συνδυάσαμε τις μοναδικές ιδέες που μας έστειλαν animators και motion artists, σε μία δυνατή φωνή ενάντια στο bullying». Το animation είναι αποτέλεσμα συλλογικής εθελοντικής προσφοράς των καλλιτεχνών.
Γιατί ένας μαθητής να θέλει να προκαλέσει σε κάποιον άλλον πόνο ή αναστάτωση; «Οποιος δεν έχει λέξεις είναι ευάλωτος» θα απαντούσε η Νατάσα Πολονύ, Γαλλίδα δημοσιογράφος και εκπαιδευτικός, συγγραφέας του σημαντικού δοκιμίου «Τα χαμένα παιδιά μας», που αν και έχει κυκλοφορήσει πριν από έξι χρόνια, παραμένει υποδειγματικό για τον θεσμό της εκπαίδευσης και τη δυσλειτουργία των σύγχρονων σχολείων. Οσο η γλώσσα βάλλεται, είμαστε σχεδόν καταδικασμένοι να καταφεύγουμε στον θυμό και στη βίαιη έκφρασή του.
Θα πείτε ότι σε αυτή την περίοδο της ανεξέλεγκτης κρίσης, όπου οι οικογένειες διαλύονται από την ανεργία και την ανέχεια, τα παιδιά μεταφέρουν στο σχολείο ό,τι βιώνουν και συσσωρεύουν ως ατμόσφαιρα στο σπίτι. Η γλώσσα παύει να είναι, από μόνη της, επαρκής ερμηνεία.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 4η θέση ανάμεσα σε 41 χώρες σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ή bullying όπως ονομάζεται διεθνώς. Βία λεκτική, ψυχολογική, σωματική, ακόμη και διαδικτυακή ή ηλεκτρονική. Οπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κουμουτσάκος (ο οποίος προώθησε στην Ευρωπαϊκή Ενωση την καθιέρωση Ευρωπαϊκής Ημέρας κατά του εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία) ο διαχωρισμός «θύματος – θύτη είναι λανθασμένος, αφού και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για παιδιά, μπλεγμένα στα δίχτυα αυτού του νοσηρού φαινομένου».
Η σιωπή που καλύπτει παρόμοιες πράξεις είναι το αυγό του φιδιού: ο θύτης γνωρίζει ότι η συμπεριφορά του είναι τιμωρητέα, το θύμα ντρέπεται, ο δάσκαλος φοβάται να αναλάβει την ευθύνη, η οικογένεια τις περισσότερες φορές αγνοεί. «Δημιουργείται ο κύκλος μιας ιδιότυπης ομερτά μεταξύ των εμπλεκομένων, που το μόνο που κάνει είναι να δηλητηριάζει τις ψυχές των μαθητών, στοιχειώνοντας τα όνειρα και τις ελπίδες τους», επισημαίνει ο ευρωβουλευτής.
Μπορεί αυτό που συνέβη πριν από τέσσερις μέρες στη Λάρισα -11 νεαροί κρατώντας ξύλινα ρόπαλα και φωνάζοντας ρατσιστικά συνθήματα επιτέθηκαν σε στέκι μεταναστών- να μην εντάσσεται στο φαινόμενο bullying. Τι συμβαίνει όμως όταν αποκαλύπτεται ότι τα περισσότερα παιδιά από την ομάδα είναι ανήλικοι μαθητές; Πώς αντιμετωπίζεται η τροφοδότηση μίσους; Πώς εξουδετερώνεται η κοινωνική αδικία, η ανισότητα, η αναπαραγωγή των παθογενειών που διογκώνονται και πολλαπλασιάζονται μέσα από το Διαδίκτυο;
Τα περιστατικά πληθαίνουν και βαθαίνουν σε σύγχυση και διαστροφή. Η πρώτη μαθήτρια ενός σχολείου έλαβε μέιλ όπου εμφανιζόταν σε γυμνές φωτογραφίες. Στο κεφάλι της είχε προσαρμοστεί το σώμα μιας άλλης. Το κορίτσι άρχισε να υποφέρει, να χάνει την όρεξή της, να υστερεί στα μαθήματα. Οι γονείς της απευθύνθηκαν στην υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Αποκαλύφθηκε ότι ο εκβιάζων ήταν ο δεύτερος τη τάξει μαθητής, ο οποίος συνέλαβε αυτό τον τρόπο για να εξουδετερώσει τον «αντίπαλο». Οι δυο γιοι του κ. Κουμουτσάκου πηγαίνουν σε δημόσιο σχολείο και ο ίδιος αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί όταν του μετέφεραν περιστατικά που υπέπιπταν στην αντίληψή τους, τα οποία μπορεί να μη χαρακτηρίζονταν από σφοδρότητα ή μεγάλη σκληρότητα, προεικόνιζαν όμως ένα δυσοίωνο μέλλον. Η ενδοσχολική βία είναι δύσκολο πολλές φορές να ανιχνευτεί και όταν εντοπιστεί μπορεί να είναι ήδη αργά. Μπορεί, δηλαδή, η ζημιά να έχει προκληθεί. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες καθηγητών που βρίσκονται απέναντι σε έξαλλα και απελπισμένα παιδιά, επειδή βλέπουν μπροστά τους έναν τοίχο. Η άμυνα μετασχηματίζεται σε επιθετικότητα. Για να ελέγξει το συναίσθημά του και να διατυπώσει τον συλλογισμό του χρειάζεται λέξεις. Αν αποκοπεί από την επικοινωνία αυτής της μορφής και απορροφηθεί από το Διαδίκτυο ο κίνδυνος μεγαλώνει.
Σημειώνει η Ν. Πολονύ: «Οταν ένας νέος λέει ότι κάτι είναι “κουλό” μπορεί να θέλει να πει “είναι εκπληκτικό”, “είναι τρομερά βαρετό”, “είναι συναρπαστικό” και πολλές ακόμα έννοιες της αντίληψης και του συναισθήματος, από το αρνητικό ώς το θετικό. Αλλά ο συνομιλητής γενικά μαντεύει τι θέλει να του μεταδώσει αυτή η φράση χωρίς να χρειαστεί να επιστρατεύσει συλλογισμούς. Μαντεύει γιατί και το δικό του αισθητήριο είναι παρόμοιο, γιατί οι παραστάσεις του είναι ίδιες. Αντίθετα με όποιον δεν ανήκει στην ίδια πολιτισμική σφαίρα».
Μπορεί η άποψη αυτή να φαντάζει ήδη μακρινό παρελθόν σε μια κοινωνία και ένα σχολικό περιβάλλον κατ’ επέκταση, όπου η βία αποτελεί ρυθμιστικό παράγονται σχέσεων και συμπεριφορών. Μαθητές ταπεινώνονται, στοχοποιούνται, ξυλοκοπούνται λόγω χρώματος, καταγωγής, επειδή τραυλίζουν, είναι παχύσαρκοι, φοράνε γυαλιά, αριστεύουν ή μένουν στην ίδια τάξη, είναι πολύ ντροπαλοί και συνεσταλμένοι, διαφοροποιούνται από το περιβάλλον τους (ένας ανήμπορος γονιός ή μια άρρωστη αδελφή). Η επιθετικότητα δεν έχει μία μόνο γενεσιουργό αιτία, εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, τραυματίζει για να «επιστρέψει» το τραύμα που την έχει θρέψει.
Τι δουλειά έχει η γλώσσα μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό του bullying ή του cyber bullying. Μα η γλώσσα είναι η αρχιτεκτονική με την οποία χτίζουμε το εγώ και τον τρόπο που μας περιβάλλει· δίνει νόημα στον κόσμο που αντιλαμβανόμαστε, τον διευθετεί. Εμπλουτίζει την πραγματικότητα. Της δίνει σχήμα και περιεχόμενο. Αντιστρατεύεται τη σιωπή και ό,τι εκείνη συγκαλύπτει.
Μία παράσταση-ντοκουμέντο, όπου πέντε άνθρωποι αφηγούνται τις ιστορίες τους, ο καθένας ως σύγχρονος Οδυσσέας, είτε ζωντανά επί σκηνής είτε μέσω οπτικοακουστικού υλικού. Μία δροσερή προσέγγιση σε ένα δύσκολο θέμα.
Ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης, οι δύο νέοι δημιουργοί που υπογράφουν τη σκηνοθεσία του έργου, έχουν αναθέσει τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε μια σειρά ανθρώπων από διαφορετικές γενιές, οι οποίοι μοιράζουν τη ζωή τους ανάμεσα στη Γερμανία και την Ελλάδα, πασχίζοντας να δώσουν απάντηση στο ερώτημα: «Να φύγω ή να μείνω;» Ανάμεσα στις ιστορίες της ζωής τους και στις προσωπικές μαρτυρίες τους γύρω από τη μετανάστευση και την επιστροφή στην πατρίδα παρεμβάλλονται αποσπάσματα από την Οδύσσεια.
Αλλοτινοί μετανάστες και γκασταρμπάιτερ, σύγχρονοι Αθηναίοι ταλανισμένοι από την κρίση και ειδικοί, συζητούν επί σκηνής, από κοινού με τον Πρόδρομο Τσινικόρη στον ρόλο του Τηλέμαχου, την κατάσταση στην Ευρώπη και αφηγούνται την προσωπική τους οδύσσεια – από την αναμέτρηση με τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη μέχρι το βίωμα της απώλειας και της εξαπάτησης, της ενοχής και του οικονομικού χρέους, της ανεργίας και της αυταπάρνησης. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο Τηλέμαχος και οι πολυταξιδεμένοι του σύντροφοι εξετάζουν τα διάφορα αυτο- και ετερο- στερεότυπα, στο πλαίσιο της αναμέτρησης με τη σύγχρονη κρίση.
Ανέστης Αζάς & Πρόδρομος Τσινικόρης | Τηλέμαχος – Should I Stay or Should I Go? | 27 Φεβρουαρίου – 10 Μαρτίου 2013, 9μμ, στη Στέγη |
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Άρθρα (RSS)