Terra Computerata

Αν ανήκετε στη μεγάλη πλειονότητα της ηλικιακής ομάδας 15-50 που διατηρεί έναν λογαριασμό στο Facebook, τότε σίγουρα θα έχετε κάνει έστω ένα κλικ σε κάποιο από τα πολυάριθμα παιχνίδια που διανθίζουν το περιεχόμενό του.

Αν δεν το έχετε κάνει, τότε συγχαρητήρια: μπορείτε να διεκδικήσετε μέχρι και βραβείο. Κι αυτό, γιατί τελευταίως όλο και πολλαπλασιάζεται ο αριθμός των ανθρώπων που περνούν ατέλειωτες ώρες μπροστά σε διαδικτυακά παιχνίδια του Facebook και του Myspace, όπως το Restaurant City, το Farmville, το HappyAquarium…

Τα στατιστικά στοιχεία αποκαλύπτουν μια πρωτόγνωρη «εισβολή» αυτών των νέων παιχνιδιών στην καθημερινότητά μας μπροστά στον υπολογιστή. Κάποτε πιστεύαμε πως τα videogames απευθύνονται σε παιδιά -άντε και σε κάποιους παλιμπαιδίζοντες τριαντάρηδες. Το κύμα του Facebook, όμως, σάρωσε ακόμα κι αυτά τα στεγανά δημιουργώντας καθωσπρέπει ενήλικες που δεν φεύγουν το πρωί από το σπίτι πριν αρμέξουν τις ροζ αγελάδες της ψηφιακής φάρμας τους, πριν ποτίσουν τα pixel-ραπανάκια τους, πριν ταΐσουν τα λιθρίνια στο εικονικό ενυδρείο τους.

Εκτόνωση

Κάποιοι έσπευσαν να κάνουν λόγο για ένα είδος εθισμού σ’ αυτά τα παιχνίδια, τα λεγόμενα «social games». «Υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν πως έχουμε να κάνουμε με μια νέα μορφή εξάρτησης και άλλες που λένε ότι το μέσο δεν ευθύνεται για τίποτα. Η αλήθεια βρίσκεται στη μέση», λέει η Μαρία Σαριδάκη, ερευνήτρια σε θέματα χρήσης ψηφιακών παιχνιδιών και υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για εθισμό σ’ αυτά τα παιχνίδια,γιατί εδώ έχουμε περιπτώσεις ανθρώπων που μπορεί να παίζουν εντατικά για βδομάδες, αλλά κάποια στιγμή το βαριούνται. Η “αντοχή” του παιχνιδιού είναι μικρή, κουράζεσαι γρήγορα και πας στο επόμενο. Εγώ θεωρώ πως τα παιχνίδια εκτονώνουν τη διάθεση “αναχωρητισμού” μας, μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα με τον εαυτό μας, να αλλάζουμε διάθεση. Σ’ ό,τι αφορά τα social games, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ξαφνικά οι ενήλικες νιώθουν πως κάνουν μια ζαβολιά… Μια ζαβολιά που τους βγάζει από τη θέση του ανθρώπου με τις πολλές ευθύνες και που μπορούν να μοιραστούν με άλλους μέσω των social media. Περνάμε μια περίοδο κρίσης και είναι καλό να έχεις κάτι -έστω και μικρό- που σε βγάζει από τη ρουτίνα σου. Αλλοι διαβάζουν, άλλοι ακούν μουσική, άλλοι παίζουν».

Η επιτυχία τους

Τα πράγματα είναι απλά: αυτά τα παιχνίδια είναι δωρεάν και πανεύκολα στη χρήση τους. Το «δωρεάν» είναι αναμφισβήτητο πλεονέκτημα, μεσούσης μιας παρατεταμένης περιόδου οικονομικής κρίσης. Αλλά υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που έχουν κάνει τόσο δημοφιλή αυτά τα παιχνίδια. Οσοι κάνουμε δουλειά γραφείου καταλαβαίνουμε ακόμα καλύτερα: ένα παιχνίδι στο Facebook ή το Twitter δεν διαρκεί πολύ (για την ακρίβεια, διαρκεί όσο θέλει ο χρήστης), διαδραματίζεται και στον υπολογιστή της δουλειάς και δεν γίνεται αντιληπτό από τους συναδέλφους -κατ’ επέκταση, ούτε από το αφεντικό. Ε, εάν όλα τα παραπάνω συνδυαστούν με την κοινωνικότητα που προσφέρει, τότε έχουμε «το απόλυτο» παιχνίδι. Η κοινωνικότητα επιτυγχάνεται με το γεγονός ότι για να «προχωρήσει» ο παίκτης επίπεδο στο παιχνίδι συνήθως απαιτείται να έχει πολλούς «φίλους» -που παίρνουν τη μορφή των γειτόνων (Farmville) ή των μελών μιας ομάδας (Mafia Wars). Στο Restaurant City, για παράδειγμα, όπου ο παίκτης είναι ιδιοκτήτης εστιατορίου, χρειάζεται διάφορα υλικά για να «μαγειρέψει» -για να φτιάξει χοιρινό με πορτοκάλι, για παράδειγμα, θα πρέπει ένας από τους διαδικτυακούς του φίλους να του στείλει ένα ψηφιακό εσπεριδοειδές… «Το Facebook πήρε όλα τα μικρά θετικά των παιχνιδιών για ενήλικες και τα προσάρμοσε στη λογική του social network. Ενσωμάτωσε την ουσία των φράσεων “παίζω, παίρνω στην ομάδα μου ανθρώπους που γνωρίζω, συναγωνίζομαι μαζί τους”, έβαλε και το απαραίτητο χιούμορ μέσα στο παιχνίδι -ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των παιχνιδιών είναι αστείο- και έφτιαξε παιχνίδια μέσω των οποίων ή/και για τα οποία μπορεί να συζητήσει», συμπληρώνει η κ. Σαριδάκη.

«Μανιώδης»

Παρ’ ότι δεν υπάρχουν -ακόμα- επίσημες έρευνες που να «σκιαγραφούν» την προσωπικότητα του χρήστη, οι επιστήμονες θα πουν ότι ο «μανιώδης» παίκτης ενός social game είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα γύρω στα 30, εργαζόμενος, που δεν έχει πολύ ελεύθερο χρόνο. Σύμφωνα με στοχευμένη μελέτη της Lazard Capital Markets, οι παίκτες που ξοδεύουν τα μεγαλύτερα ποσά για να αγοράζουν ψηφιακά καλούδια μέσα στο παιχνίδι «Happy Aquarium» είναι γυναίκες άνω των 35 ετών. Ωστόσο, ειδικά στις ΗΠΑ, παρατηρείται μια αυξανόμενη μάζα γυναικών 50-55 ετών που αρχίζουν να χρησιμοποιούν όχι μόνο τα κοινωνικά δίκτυα αλλά και τα social games. Αναμένεται, μάλιστα, να υπάρξουν με τον καιρό παιχνίδια που θα απευθύνονται κατά κύριο λόγο σ’ αυτές τις ηλικίες. Ηδη, το Farmville έχει αγαπηθεί κυρίως από ενήλικες που γνωρίζουν τι πάει να πει «φάρμα», που ίσως έχουν δει μια τέτοια ή που πιθανώς, έχουν ζήσει κοντά στη φύση και τα ζώα.

Ελευθεροτυπία

Άρθρο της Σάντυς Τσαντάκη  στην Καθημερινή

Mπορεί να καταντάμε γραφικοί λέγοντας πως όταν ήμασταν εμείς παιδιά δεν είχαμε κινητά τηλέφωνα, δεν γράφαμε σε κομπιούτερ, δεν ακούγαμε μουσική σε cd, βλέπαμε βίντεο αντί για dvd. Ειδικά τώρα που τα παιδιά όλων των ηλικιών, από την ημέρα κιόλας που σταματούν το μπουσούλημα, ξέρουν να ανοίξουν και να κλείσουν τις ηλεκτρονικές συσκευές, τοποθετούν με χαρακτηριστική άνεση τα δάχτυλά τους στους υπολογιστές, ξέρουν να χρησιμοποιούν με κλειστά μάτια τα διάφορα τηλεκοντρόλ που περιφέρονται μέσα στο σπίτι.

Τον τελευταίο καιρό γράφονται διάφορα για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει αυτή η τόσο πρόωρη ίσως συμφιλίωση των παιδιών και των εφήβων με την τεχνολογία. Αραγε, από πόσο νωρίς είναι φρόνιμο να ανοίγει το κομπιούτερ του ένα αγόρι ή ένα κορίτσι όχι για να ετοιμάσει μια εργασία για το σχολείο, αλλά για να αναζητήσει ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο, να επικοινωνήσει με τους φίλους του μέσω Facebook, να κοινωνικοποιηθεί μέσω της οθόνης;

Η κοινωνική δικτύωση θα έπρεπε να ξεκινάει, λένε οι ψυχολόγοι, μετά τα 13. Χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα για κανέναν. Γιατί και αυτό ακόμη είναι σχετικό. Ακόμη κι ένα μικρότερο παιδί μπορεί τώρα εύκολα να «ανεβάσει» μια φωτογραφία του, να συντάξει ένα συνοδευτικό κείμενο και να χτίσει την ηλεκτρονική του ταυτότητα στο Ιντερνετ, χωρίς να το γνωρίζει κανένας δικός του, με πρώτους και καλύτερους τους γονείς που θα μείνουν έξω από το παιχνίδι, για ευνόητους λόγους. Είναι η στιγμή της απελευθέρωσης.

Και του διαδικτυακού bullying… Και δεν είναι μόνο το Facebook και το MySpace, υπάρχουν πλέον και διευθύνσεις που μοιάζουν να έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για να παρασύρουν παιδιά ακόμη και του δημοτικού στον κόσμο της ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας. Οπως το Disney’s Club Penguin και το Whyville. Παιδιά 5 χρόνων έχουν ανοίξει ήδη λογαριασμό στο Kidswirl, το αντίστοιχο Facebook για νήπια…

Αλλά κι έτσι να μην είναι, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ελέγξει κανείς αν ο χρήστης λέει την αλήθεια όταν δηλώνει 13 για παράδειγμα. Και πολλοί είναι εκείνοι που βιάζονται να μεγαλώσουν, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, όπως άλλωστε βιαζόμασταν κι εμείς τότε. Στην ηλικία τους. Μόνο που εμείς τότε μπορεί να στεκόμασταν στις μύτες των ποδιών μας στο ταμείο, για να δούμε καμιά ταινία στο σινεμά. Τώρα είναι απίστευτο τι μπορεί να συναντήσει κανείς στο Διαδίκτυο, χωρίς ούτε ένα Α για τα ακατάλληλα.

Κατάλληλο ή ακατάλληλο, οι ψυχολόγοι επιμένουν ότι αν οι προ-έφηβοι «κολλήσουν» από νωρίς με το Ιντερνετ κινδυνεύουν να βλάψουν τον εγκέφαλό τους, να γίνουν επιθετικοί, να επηρεάσουν ακόμη και τις σχέσεις μεταξύ τους. Αλλά υπάρχουν και θετικά στοιχεία. Φέτος έγιναν δύο έρευνες. Από την Pew Internet Research. Ανάμεσα σε 700 και 935 εφήβους. Τι έδειξαν; Oτι το 38% κοριτσιών και αγοριών ηλικίας 12 – 14 χρόνων δηλώνει πως έχει διαμορφώσει ήδη το ηλεκτρονικό του προφίλ. Το 42% είπε ότι χρησιμοποιεί σελίδες κοινωνικής δικτύωσης για να στέλνει μηνύματα σε καθημερινή βάση. Τι μπορούμε να κάνουμε σαν γονείς; Να ζητάμε τουλάχιστον το password σε περίπτωση… ανάγκης.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Cambridge, σε δείγμα 45 διεθνών ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης, τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών δεν είναι τόσο ασφαλή όσο υποστηρίζουν οι διαχειριστές των σάιτ. Οι ερευνητές Joseph Βonneau και Soren Ρreibusch εξέτασαν σχετικά μεγάλο αριθμό ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης και τις αξιολόγησαν ως προς την προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών τους με βάση 260 κριτήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ 90% αυτών των σελίδων ζητά από τον χρήστη το πλήρες όνομα και την ημερομηνία γέννησής του προκειμένου αποκτήσει προφίλ, 80% αποτυγχάνει να χρησιμοποιήσει τα βασικά πρωτοκόλλα κρυπτογράφησης προκειμένου να προστατέψει τα προσωπικά δεδομένα των πελατών του από τους χάκερ. Επιπλέον, 71% αναφέρει ρητά στους όρους χρήσης ότι διατηρεί το δικαίωμα να μοιράζεται τα δεδομένα των χρηστών με τρίτα μέρη.

Από τα 45 σάιτ μόνο 3 δεν άφηναν τα προφίλ των νέων χρηστών πλήρως ορατά σε όλους τους υπόλοιπους. Πάντως, σύμφωνα με τη μελέτη, σε γενικές γραμμές όσο μεγαλύτερη και γνωστότερη είναι μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης τόσο καλύτερες πρακτικές για να προστατεύει την ιδιωτικότητα των χρηστών της έχει. Τα περισσότερα κριτήρια στην κατάταξη κάλυψαν τα LinkedΙn, του οποίου βασικός σκοπός λειτουργίας είναι η δικτύωση σε επαγγελματικό επίπεδο, η αναζήτηση θέσεων εργασίας και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, και Βebo που είναι ανάλογο του Facebook, ενώ το Facebook και το ΜySpace μετά βίας πέρασαν τη βάση.

Τα Νέα

Περισσότερο επιφυλακτικοί εμφανίζονται με τον καιρό οι χρήστες των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τις πληροφορίες που κοινοποιούν για την ιδιωτική τους ζωή, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τεχνολογίας ΗΙΙΤ στο Ελσίνκι.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τους τελευταίους μήνες υπήρξε μεγάλη αύξηση στην αποστολή προσωπικών μηνυμάτων μεταξύ των χρηστών, προκειμένου να αποφευχθεί η διάδοση προσωπικών πληροφοριών. Ταυτόχρονα, οι φίλοι των κοινωνικών σελίδων του διαδικτύου έπαψαν να ανανεώνουν τόσο συχνά το «status» τους, ώστε να μη γίνεται γνωστό το τι κάνουν ή που βρίσκονται σε ανθρώπους που δεν επιθυμούν να το γνωρίζουν.

Πηγή: Helsinki Institute for Information Technology HIIT

e-tipos