Terra Computerata

Ο συνάδελφος Γιάννης Κωτσάνης μας έφτιαξε ένα μενού εύκολης πρόσβασης.

Πώς φαίνεται ότι οι υπεύθυνοι του προγράμματος επιμόρφωσης έχουν μείνει μεταξεταστέοι στη γλώσσα; Δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τους υποθετικούς λόγους. Ιδιαίτερα έχουν πρόβλημα με τον υποθετικό λόγο του απραγματοποίητου. Αλλιώς πως να εξηγήσει κανείς ότι ζητούν αναβάθμιση εξοπλισμού από τα Κέντρα στήριξης επιμόρφωσης έως τις 25 Οκτωβρίου;  Είναι γνωστό σε όσους έχουν εμπλακεί στη διαδικασία επιμόρφωσης Β΄επιπέδου ότι έχουν αυτή τη συνήθεια να σου ζητούν το απραγματοποίητο. Ζητούν αιτήσεις κατά τη διάρκεια των διακοπών Χριστουγέννων ενώ η εγκύκλιος φτάνει στα σχολεία με το νέο έτος. Ζητούν διδασκαλίες μετά το Πάσχα, όταν τα σχολεία αποδεκατίζονται για τις εξετάσεις. Ζητούν, ζητούν, ζητούν αλλά δε δίνουν τίποτα σε αντάλλαγμα.

Πήραν ποτέ οι επιμορφούμενοι τα εγχειρίδια διδασκαλίας; Οχι δίνονται σε ηλεκτρονική μορφή μετακυλίοντας το κόστος εκτύπωσης στους παρακολουθούντες το πρόγραμμα.

Μήπως τα πήραν οι επιμορφωτές; μπα αφού είναι εισοδηματίες. Γιατί να μην ενισχύσουν αυτό το τόσο σημαντικό πρόγραμμα; Ακόμα δε περιμένουμε το υλικό της επιμόρφωσης στους διαδραστικούς σε ηλεκτρονική μορφή.

Παίρνουν μόρια οι επιμορφούμενοι από το πρόγραμμα; ε δε χρειάζεται να παίρνουν και οι επιμορφωτές… αρκεί η μεταλαμπάδευση των γνώσεων.

Γιατί επίσης να πληρωθούν οι επιμορφωτές; δεν είναι χαρά τους να μεταδίδουν τις γνώσεις τους; Ασε να τοκίζονται τα χρήματα δύο τρία χρόνια κι αφού τους μειώσουμε τους μισθούς τους δεν θα μπορούν να εισπράξουν λόγω πλαφόν. Τυχαίο δε νομίζω…

Γίνεται επικαιροποίηση του εκπαιδευτικού υλικού και χρειάζονται ημερίδες; Ασε τους να καλύψουν μόνοι τους τα έξοδα μετακίνησης και διαμονής, αφού τους αρέσει να προσφέρουν.

Ειδεχθής λεπτομέρεια. Στις ημερίδες προσφερόταν μόνο καφές λόγω λιτότητας. Μάλλον της παρηγοριάς.

Υπάρχει μία ελληνική παροιμία που περιγράφει αυτήν την κατάσταση αλλά κωλύομαι λόγω κανόνων ΠΣΔ. Με -beep- δε βάφονται αβγά.

Αλλά για φιέστες την πετάμε τη σκούφια μας. Και πόσα άραγε ξοδεύτηκαν για τη μετακίνηση και διαμονή στη φιέστα της Λήμνου; Δείξτε μας λίγο διαφάνεια.. και δημοσιεύστε τις αποφάσεις μετακίνησης των στελεχών. Γιατί υπάρχει αυτή η σελίδα στο minedu; Γιατί πάω στοίχημα ότι όλοι οι νοματαίοι δεν πήγαν με το πλοίο της γραμμής κι επειδή ήταν και Παρασκευή κι έχει και καλό ψάρι…δεν γύρισαν τα μπρος πίσω. Αντε στις υγιές μας, να  το χαιρόμαστε το ψηφιακό σχολείο!

Μια καλοκαιρινή ημέρα, πριν από τέσσερα χρόνια, ο 55χρονος Δημοσθένης Κ., καθηγητής Φυσικής σε δημόσιο λύκειο, συνειδητοποίησε ότι είχε φτάσει σε αδιέξοδο. Επειτα από πολυετή καριέρα στον χώρο της Εκπαίδευσης σταμάτησε να αισθάνεται ότι προσφέρει. Εψαχνε για κάτι καινούργιο. Την ίδια περίοδο κοινωνικές αναταραχές, εντάσεις, διεκδικήσεις είχαν τοποθετήσει τον μαθητή στο περιθώριο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το πρόβλημα ήταν γνωστό. Πώς να βελτιώσεις την ποιότητα της Εκπαίδευσης σε ένα σύστημα όπου οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δεν αξιολογούνται με κανέναν τρόπο και η αριστεία αφήνεται στην καλή διάθεση του διδάσκοντος; « Τι κάνει έναν καλό δάσκαλο σήμερα;» α ναρωτιέται ο 55χρονος εκπαιδευτικός. «Ενα πτυχίο, μια εξωστρεφής προσωπικότητα και ο ενθουσιασμός; ». Η απάντηση δεν είναι αυτονόητη. Ομως, παρ΄ ότι το εκπαιδευτικό οικοδόμημα της χώρας δεν δείχνει γερό, ο καθηγητής Φυσικής ξέρει ότι η διάθεση υπάρχει. Οσα είδε τα προηγούμενα χρόνια στα σχολεία όπου εργάστηκε δείχνουν ότι η πλειονότητα των εκπαιδευτικών νοιάζεται για τους μαθητές. Πώς όμως αυτό μπορεί να «μετρηθεί»;

Ο 55χρονος εκπαιδευτικός προσπάθησε να βρει τον δρόμο του στα προγράμματα επιμόρφωσης που εξαγγέλθηκαν την τελευταία δεκαετία, τα οποία όμως σχεδόν ποτέ δεν λειτούργησαν σε οργανωμένο επίπεδο. Οπως διαπίστωσε, εκτός από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, διάθεση δεν είχε ούτε το κράτος. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές ήθελαν να επιμορφωθούν, αλλά τα κονδύλια που προβλέπονταν για τα προγράμματα αυτά χάνονταν κάπου… στον δρόμο. Επιπλέον κανένας υπουργός Παιδείας παρ΄ ότι ξεκινούσε τη θητεία του με την εξαγγελία της επιμόρφωσης δεν την εφάρμοζε πραγματικά, εκτός από το να αλλάζει επωνυμία, κτίρια και ηγεσία στον περίφημο οργανισμό επιμόρφωσης.

Τα προβλήματα όμως εξακολουθούσαν να υπάρχουν. Στη σχολική τάξη δεν ήταν μια ή δυο οι φορές όπου ένας μαθητής αρνιόταν να παρακολουθήσει το μάθημα και ο δάσκαλός του δεν είχε την υπομονή να αναζητήσει το πρόβλημα και να επικοινωνήσει μαζί του, αλλά προτιμούσε να φωνάξει, να απειλήσει ή και να τον πετάξει έξω από το μάθημα. Είχε δει πολλές φορές μαθητές να εισβάλλουν σε σχολικές τάξεις και να διακόπτουν το μάθημα παρουσιάζοντας αυθόρμητα χάπενινγκ, επειδή κανένας δεν μπορούσε να ελέγξει την ενεργητικότητά τους και να τη διοχετεύσει κατάλληλα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο γιος του καλύτερού του φίλου, ο οποίος μαράζωνε επί χρόνια μέσα σε μια σχολική τάξη ελληνικού γυμνασίου, για να διαπιστωθεί τελικά σε μια κατασκήνωση που είχε πάει σε σχολείο της Αμερικής για να εξασκήσει τα αγγλικά του ότι ήταν μαθηματική ευφυΐα. «Θυμάμαι ακόμη συναδέλφους μου να κοιτούν το ρολόι τους και να αναρωτιούνται πότε θα έρθει η ώρα για να φύγουν…» λέει ο ίδιος.

Εφέτος ένας νέος θεσμός εξαγγέλθηκε και μένει να διαπιστωθεί εάν θα αλλάξει την ελληνική νοοτροπία στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Από την ερχόμενη σχολική χρονιά κάθε νέος εκπαιδευτικός θα αποκτήσει έναν μέντορα, ο οποίος θα τον παρακολουθεί, θα τον καθοδηγεί, θα τον διορθώνει. Πρόκειται για εκπαιδευτικό της ίδιας ειδικότητας, που θα καθοδηγεί και θα συμβουλεύει τον δόκιμο νηπιαγωγό, δάσκαλο ή καθηγητή την πρώτη περίοδο των δύο ετών πριν μονιμοποιηθεί. Ο μέντορας θα εκφράζει και την κρίσιμη γνώμη στο τέλος της πρώτης διετίας για το αν ο εκπαιδευτικός θα τοποθετηθεί σε θέση διοίκησης ή σε σχολική τάξη.

Ο θεσμός εφαρμόζεται ήδη επί χρόνια με επιτυχία στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, όπου οι παλαιότεροι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν την «καθοδήγηση» των νεοτέρων. Το πρόβλημα του εκπαιδευτικού συστήματος βέβαια, όπως λένε δάσκαλοι και καθηγητές, δεν είναι μόνο οι νέοι διδάσκοντες, που έχουν συνήθως όρεξη και ενθουσιασμό, αλλά συχνά οι παλαιότεροι, μόνιμοι συνάδελφοί τους, που φτάνουν να παραμελούν τα καθήκοντά τους.

Πάντως οι θεσμοί της επιμόρφωσης και της αξιολόγησης αποτελούν προτεραιότητα για το υπουργείο Παιδείας και η ηγεσία του φιλοδοξεί αυτή τη φορά να τους κάνει αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Κάτι τέτοιο άλλωστε θα δώσει νέους στόχους σε εκπαιδευτικούς όπως ο 55χρονος Δημοσθένης, που δηλώνει ότι θα επιδιώξει την εκλογή του σε θέση μέντορα.

Ο θεσμός του μέντορα βέβαια δεν αντιμετωπίζεται με «καλό μάτι» από πολλούς εκπαιδευτικούς, οι οποίοι βλέπουν πίσω από την εφαρμογή του μια μέθοδο «τιμωρητικής» αξιολόγησης, στα πρότυπα του παλιού επιθεωρητή. Η Ομοσπονδία των Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) ήδη εκφράστηκε ενάντια στον θεσμό, ενώ πολλοί δάσκαλοι και καθηγητές θα προσπαθήσουν την επόμενη σχολική να βάλουν τον νέο νόμο στο «πάγο» αρνούμενοι να συνεργαστούν με τους μέντορες. « Πρόκειται για απαράδεκτο θεσμό » λέει η καθηγήτρια σε σχολεία της περιοχής Ευρυτανίας κυρία Φωτεινή Πανοπούλου. « Δεν πρόκειται για μέντορα,αλλά για μια μορφή αξιολόγησης και έναν τρόπο να κριθούν οι νεοδιόριστοι συνάδελφοί μας. Εμείς έτσι κι αλλιώς πάντα καθοδηγούσαμε τους νεοδιόριστους.Εγώ δεν θα δεχόμουν ποτέ να παίξω αυτό τον ρόλο » καταλήγει.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΕΝΤΟΡΑ
Μόνιμος εκπαιδευτικός με διδακτική εμπειρία, τυπικά προσόντα (παιδαγωγική κατάρτιση, επιστημονική παρουσία, επάρκεια στη χρήση και διδακτική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, συμμετοχή σε καινοτόμα προγράμματα).

Τουλάχιστον πέντε έτη πραγματικής διδακτικής εμπειρίας.

Ασκηση διδακτικών καθηκόντων κατά τα δύο προηγούμενα σχολικά έτη από την υποβολή της αίτησής του.

Γνώση της σχολικής κουλτούρας και των ιδιαίτερων συνθηκών άσκησης του εκπαιδευτικού έργου στην περιοχή εργασίας του νεοδιοριζόμενου.

 Ικανότητα επικοινωνίας, ευχέρεια λόγου, ικανότητα συνεργασίας, διαπραγμάτευσης, διαχείρισης του άγχους, υπομονή, υπευθυνότητα.

 Οι μέντορες απαλλάσσονται από το 15% έως 30% του διδακτικού και του εργασιακού τους ωραρίου, ανάλογα με τον αριθμό των νέων εκπαιδευτικών.

www.tovima.gr

Νομίζω ότι τα αισθήματα ανακούφισης από τη λήξη των μαθημάτων της επιμόρφωσης Β΄επιπέδου ήταν αμοιβαία. Ηταν μία από τις πιο δύσκολες επιμορφωτικές περιόδους. Οχι λόγω της σύνθεσης της ομάδας. Ισα-ίσα. Μάλλον λόγω της συγκυρίας. Σε αυτό το διάστημα είδαμε την οικονομία μας να καταρρέει. Την καθημερινότητά μας να δυσκολεύει. Φυσικά την είδηση της χρονιάς το “δυστυχώς επτωχεύσαμεν” δεν το ακούσαμε ποτέ με τα αυτιά μας. Φρόντισαν γι’ αυτό τα υψηλού επιπέδου ΜΜΕ μας. Αλλά βιώσαμε διάφορα πράγματα. Τη γνωστή εγκατάλειψη από τους “φορείς” του προγράμματος. Μεσούντος του προγράμματος καταργήθηκε και ο φορέας υλοποίησης ο “οργανισμός επιμόρφωσης εκπαιδευτικών” κι ήρθε κι έδεσε το γλυκό.

Αλλά εμείς εκεί, πείσμα να δείτε. Επρεπε να δαμάσουμε όλη την ύλη των 96+18 ωρών. Οι υποστηρικτικές ποτέ δεν κατάλαβα γιατί μετρούσαν για μία ώρα ενώ καθόμασταν τρεις κτλ. Και δώστου οι θεωρίες μάθησης και οι ζώνες επικείμενης ανάπτυξης και η ορολογία που μας έζωναν ολοένα και πιο σφιχτά. Ενώ τα σχολεία έκλειναν κομματάκι βιαστικά φέτος ήρθαν και τα σενάρια αλλά αυτή την περίοδο ω μα ναι φορέθηκε πιο πολύ ως όρος η “παρέμβαση”.  Ο αναστοχασμός είναι βλέπετε so last year.

Σε αυτό το διάστημα του τετραμήνου έγινα πάλι το γνωστό κουτσοκουλόστραβο καθώς η ακινησία μπροστά στην οθόνη φορτώνει και κιλά και όλα τα μυοσκελετικά σύνδρομα που διαθέτω χάρη στην ενασχόλησή μου με το σπορ του PC (β.λ. κύφωση, σκολίωση, οσφυισχιαλγία, αυχενικά). Αυτή τη φορά ήρθε να προστεθεί και η γκρίνια του συντρόφου μου που διανθιζόταν από απειλές εγκατάλειψης όπως και η πρεσβυωπία για να δέσει το κερασάκι. Πάντως άξιζε τον κόπο. Ξέρετε ότι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό κτλ κτλ.

Το βίντεο είναι ευγενική προσφορά της Νατάσας και νομίζω ότι δείχνει ακριβώς τα αισθήματα ανακούφισης της τελετής λήξης.

Να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της ομάδας για όλα αυτά που μου δίδαξαν, κυρίως για την υπομονή τους και την αντοχή τους στα δύσκολα.

Ο Τάσος Τέλλογλου αποκαλύπτει:

Στις 13 Μαΐου 2003, με απόφαση του προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου συγκροτήθηκε ομάδα ελέγχου για τη διενέργεια επιτόπιου διαχειριστικού-κατασταλτικού ελέγχου των χρήσεων 1997-2002, σχετικά με τις συνθήκες μισθοδοσίας και πρόσθετων αμοιβών «εκπαιδευτών» του Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΟΕΕΚ). Παράλληλα, οι οικονομικοί επιθεωρητές Γ. Μπούτος και Π. Κουτελάκης του υπουργείου Οικονομικών, διενήργησαν έως το 2006 έλεγχο με το ίδιο αντικείμενο, τα συμπεράσματα του οποίου εστάλησαν πρόσφατα στον υπουργό Δικαιοσύνης κ Χάρη Καστανίδη. Ο έλεγχος αφορούσε τα έτη 1997-2002 και τα εν λόγω στοιχεία, αποτελούν ένα ενδεικτικό κρίκο της απάντησης στο ερώτημα για τη διαχείριση (διασπάθιση…) εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων τα τελευταία 15 χρόνια. Ενδεικτικά:

-Στις προκηρύξεις πολλών διαγωνισμών αλλά και σε αποφάσεις ανάθεσης, δεν γίνεται λόγος στα απαιτούμενα προσόντα των επιμορφωτών αλλά στα… «προσόντα» της υποδομής του χώρου των σεμιναρίων. Ετσι, ένα τετραήμερο σεμινάριο στον Βόλο κόστισε -τότε- 111 εκατομμύρια δραχμές ενώ 4.130.000 δόθηκαν για την αποζημίωση επτά εισηγητών (σ.σ.: πάνω από 500.000 δρχ. αμοιβή για κάθε έναν εισηγητή!). Η απόφαση του προέδρου του ΟΕΕΚ κ. Γεράσιμου Σαπουτζόγλου για την καταβολή αυτών των αμοιβών εκδόθηκε σχεδόν ένα μήνα από τη διεξαγωγή του σεμιναρίου. Για την εγκατάσταση όπου διεξήχθη το σεμινάριο δόθηκαν 2,5 εκατ. δραχμές.

-Πολλοί εισηγητές ήταν υπάλληλοι του Οργανισμού που αξιολογούσαν-ανέθεταν σεμινάρια. Ετσι, σε στελέχη του Oργανισμού καταβλήθηκαν αποζημιώσεις 50-100.000 δρχ. ανά ώρα(!) αντί 12.000 δραχμών που προέβλεπε ο νόμος…

-Πολλοί εισηγητές/εισηγήτριες που απασχολούνταν εικονικά είχαν κατά το πόρισμα και δεύτερη εργασία στο Δημόσιο. Ετσι η Κ.Α., διευθύντρια του γραφείου υπουργού Παιδείας προσελήφθη στη θέση ειδικού συμβούλου του Οργανισμού ως ιδιώτης, έφθασε να ορισθεί διευθύντρια σε ΙΕΚ της Θεσσαλονίκης (ενώ υπηρετούσε στην Αθήνα) με αποτέλεσμα με τις δύο ιδιότητές της να λαμβάνει 410.000 δρχ. Στο ΥΠΕΠΘ, οι μηνιαίες της αποδοχές ήταν 700.000 δρχ. τον μήνα!

-Ο Κ.Τ. έλαβε εκτός των τακτικών αποδοχών του (418.000 δρχ.) άλλες 755.000 δραχμές έκτακτων αμοιβών μονονότι απουσίαζε στο εξωτερικό τις μισές ημέρες του μήνα. Δεν διέθετε κατά το πόρισμα των επιθεωρητών τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα ούτε προσκόμισε δικαιολογητικά για αυτά.

-Η υπάλληλος Α.Σ.-Α δίδασκε 17(!) διαφορετικά αντικείμενα με… απολυτήριο γυμνασίου και εισέπραττε για απογευματινή απασχόληση αποζημίωση μέχρι και 124 ώρες(!!!) τον μήνα. Οι αμοιβές της τον Νοέμβριο του 1997 ήταν 920.000 δραχμές.

Καθημερινή

 Αυτοί είναι επιμορφωτές. Οχι σαν το Β΄επίπεδο, που πληρωνόμαστε μόνο υπό την απειλή παραγραφής και μετά την υποβολή 100 φορμών και υπεύθυνων δηλώσεων για να μην πάθουμε κανένα απότομο πλουτισμό και αποκουζουλαθούμε…

Στα πλαίσια του προγράμματος επιμόρφωσης Β΄επιπέδου παράγεται υλικό υποστηρικτικό της διδασκαλίας. Αυτό μάλιστα αξιολογείται κατά τη διάρκεια της πιστοποίησης. Από την άλλη φαίνεται ότι έχουμε μία ένδεια σε υλικό στην Εκπαιδευτική Πύλη. Δεν είναι απλό να καταλήγει όλο αυτό το υλικό -το αξιολογημένο- στην Πύλη του ΥΠΕΠΘ ώστε να αξιοποιείται από όλους τους διδάσκοντες; Οπως φαίνεται δεν είναι, γιατί διάγουμε ήδη την τρίτη περίοδο της επιμόρφωσης κι ακόμα συζητάμε τρόπους οργάνωσης του υλικού σε ειδικό χώρο του δικτυακού τόπου της επιμόρφωσης Β΄επιπέδου. Οταν όμως κάποτε λήξει αυτό το πρόγραμμα όλες αυτές οι εργασίες θα πέσουν στη μαύρη τρύπα των ελληνικών προγραμμάτων ΤΠΕ. Που είναι σήμερα οι εργασίες που είχαν παραχθεί στα πλαίσια της Οδύσσειας; Θα μου πείτε είναι ξεπερασμένες κι ως εκ τούτου μη αξιοποιήσιμες. Κι όμως για ερευνητικούς λόγους είναι κρίμα όλα αυτά να χάνονται.

Επιμορφωτικά σεμινάρια για 120.000 εκπαιδευτικούςΧωρίς την προώθηση της μαζικής επιμόρφωσης των χιλιάδων εκπαιδευτικών που καθημερινά μπαίνουν στις τάξεις δεν μπορεί να σταθεί και να προχωρήσει καμιά μεταρρύθμιση στο σχολείο. Στόχος είναι να έχουν περάσει και οι 120.000 υπηρετούντες εκπαιδευτικοί, μέσα σε μία τριετία, από τα σεμινάρια «εκσυγχρονισμού της γνώσης». Θα υπάρξει ένας φορέας επιμόρφωσης, ο ΟΕΠΕΚ, που θα διαμορφώνει τα επιμορφωτικά προγράμματα και θα παρακολουθεί την πρόοδό τους.

Θα συνεργάζεται με τα πανεπιστήμια που θα τον τροφοδοτούν με το υλικό της επιμόρφωσης, αλλά και με επιμορφωτές (έχει υπολογιστεί ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 25.000 επιμορφωτές για την ανάπτυξη των προγραμμάτων). Προτείνεται μάλιστα για τον λόγο αυτό και η συγκρότηση σώματος επιμορφωτών με πιστοποίηση, όπως επίσης η ίδρυση ειδικού φορέα (Σχολής επιμορφωτών).

Η επιμόρφωση θα διακρίνεται στην α) εισαγωγική (διάρκεια ενός έτους) με δημιουργία του θεσμού του μέντορα, β) περιοδική (ενδοσχολική, εντός και εκτός Ελλάδας, με χορήγηση αδειών στους εκπαιδευτικούς), καθώς και την εξ αποστάσεως παρακολούθηση μαθημάτων.

ΣΤΟΧΟΣ
8 προσόντα θα έχουν οι αυριανοί μαθητές

• Τα καινούργια προγράμματα στοχεύουν στην ανάπτυξη οκτώ βασικών προσόντων:
• Σωστή ικανότητα επικοινωνίας στη μητρική γλώσσα.
• Ικανότητα επικοινωνίας σε ξένες γλώσσες [η αξιοποίηση τόσο ποσοτικών όσο και ποιοτικών μεθόδων αξιολόγησης (π.χ. φάκελος-portfolio μαθητή, ευρωπαϊκό portfolio γλωσσών) που λειτουργούν ανατροφοδοτικά σε σχέση με την επίτευξη μαθησιακών διδακτικών στόχων και τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πράξης].
• Μαθηματική ικανότητα και βασικές ικανότητες στην επιστήμη και την τεχνολογία.
• Ψηφιακή ικανότητα.
• Ανεπτυγμένη αντίληψη ώστε ο μαθητής να γνωρίζει μόνος του πού θα βρίσκει και πώς τη μάθηση [η δημιουργία συνθηκών που παρέχουν σε κάθε άτομο τη δυνατότητα της διά βίου μάθησης («μαθαίνω πώς να μαθαίνω», αυτοκατευθυνόμενη μάθηση, επίλυση προβλημάτων)].
• Ικανότητα του ενεργού και υπεύθυνου πολίτη.
• Ανάπτυξη της ικανότητας για την ανάληψη πρωτοβουλιών σε όλους τους τομείς.
• Ανάπτυξη πολιτισμικής συνείδησης (η διατήρηση της εθνικής και πολιτισμικής μας ταυτότητας, αλλά και προετοιμασία του νέου ανθρώπου για την κοινωνία του Ευρωπαίου πολίτη).

Α. Διαμαντοπούλου

«Στο τέλος της επόμενης χρονιάς θα έχουμε ένα από τα ισχυρότερα δίκτυα υποδομών στην υπηρεσία των Ελλήνων μαθητών. Η Ελλάδα είναι 25η στις είκοσι επτά χώρες όσον αφορά τη χρήση της τεχνολογίας στο μάθημα και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η ψηφιακή τάξη που προωθούμε δεν σημαίνει να βάλουμε κομπιούτερ στα σχολεία. Σημαίνει μια αλλαγή της προσέγγισης, όπου τα νέα εργαλεία, η νέα τεχνολογία χρησι­μοποιείται οριζόντια, για να διδαχθούν όλα τα μαθήματα».

Εθνος

25.000 επιμορφωτές, ουάου! μήπως να τους δείξουμε τα στατιστικά της επιμόρφωσης Β΄; εδώ κυνηγάμε τους πελάτες (συγγνώμη επιμορφούμενους) με το ντουφέκι…  Αυτό επίσης με την πιστοποίηση, λίγο με ταράζει. Γιατί ως γνωστόν μόλις αλλάζει επίπλωση το ΥΠΕΠΘ προκηρύσσει και μία πιστοποίηση…Φαίνεται πάμε για επιμόρφωση Γάμα!

Οι επιμορφωτές αναμένουμε τις οδηγίες για το πρόγραμμα επιμόρφωσης Β΄επιπέδου. Οπως  έχουμε καταλάβει θα έχει κάποιες διαφορές με το προηγούμενο πρόγραμμα αφού οι εργασίες δεν θα είναι πλέον προαιρετικές αλλά υποχρεωτικές. Πολλά ερωτήματα ανακύπτουν για την παρακολούθηση αυτών των εργασιών. Οι επιμορφωτές θα πετύχουν το δισυπόστατο; Κάποιος  επιμορφωτής που σχολάει στο πεντάωρο θα μετακτινίζεται στο σχολείο του επιμορφούμενου για να τον υποστηρίξει στη διδασκαλία του;

Φαίνεται ότι συσκέπτονται στον οργανισμό επιμόρφωσης για το σχεδιασμό του προγράμματος και θα λάβουμε το αναλυτικό πρόγραμμα και τις οδηγίες την παραμονή της έναρξης του προγράμματος; ή μήπως μετά την έναρξή του; 

ΥΓ. Τελικά ήρθε μήνυμα για δύο ημερίδες στις 30/1- χωρίς κάλυψη εξόδων μετακίνησης – έτσι είναι οι εισοδηματίες large… Εκεί θα λυθούν όλες μας οι απορίες. Οπως και την προηγούμενη φορά. Οι εισηγητές θα μας αναγνώσουν το αναλυτικό. Φαίνεται θα τους έχουν πει ότι όλοι οι επιμορφωτές πάσχουν από δυσλεξία και δυσκολεύονται στην ανάγνωση…

Ξεκίνησαν μετά από εμάς -κάπου το 2004- αλλά διδάχθηκαν από τα λάθη μας. Ρίξτε μια ματιά στο αντίστοιχο πρόγραμμα Α΄επιπέδου , στο αντίστοιχο e-yliko και θα διαπιστώσετε πόσο καλύτερα οργανωμένοι είναι. 

Διαβάζω λοιπόν σε σχετική εγκύκλιο: Το Πρόγραμμα εκπαιδευτικών – επιμορφωτών (πυρήνων) για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία εντός της σχολικής  μονάδας συνεχίζεται. Υπενθυμίζουμε ότι το πρόγραμμα είναι τριετές (2008-2011) και στοχεύει στην αξιοποίηση εκπαιδευτικών–επιμορφωτών για προώθηση της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη σχολική τους μονάδα σε διάφορα μαθήματα, με απώτερο στόχο την ενδυνάμωση των διαδικασιών μάθησης.

Για τη σχολική χρονιά 2009-2010 θα διοργανώσουν 8 συνολικά δράσεις επιμόρφωσης (δειγματικά μαθήματα, συνδιδασκαλίες, σεμινάρια, στήριξη συναδέλφων εκπαιδευτικών κλπ) στη σχολική τους μονάδα. Οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί θα έχουν στήριξη από συμβούλους
του Π.Ι. καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Πιστεύουμε πως η συνεργασία και στήριξη του Διευθυντή του σχολείου στο έργο αυτό είναι πολύ σημαντική.
Το Π.Ι. έχει παραχωρήσει στους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν ένα φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή και ένα φορητό βιντεοπροβολέα για υλοποίηση των δράσεων που θα προγραμματίσουν.

Καθημερινά λαμβάνω μηνύματα απόγνωσης από διδάσκοντες στην Α΄Γυμνασίου που μπήκαν στην περιπέτεια να διδάξουν στην ψηφιακή τάξη.

Φυσικά το πρόγραμμα της επιμόρφωσης τηρώντας πιστά τις παραδόσεις έπαθε το κλασικό του εξαφανιζόλ. Ειδικά φέτος που υπήρχε αυξημένη ανάγκη να υποστηριχθούν οι συνάδελφοι, η επιμόρφωση λάμπει δια της απουσίας της.

Να γιατί φωνάζουμε ότι χρειαζόμαστε μόνιμες δομές υποστήριξης αλλά οι εκάστοτε ηγεσίες επιμένουν να εγκρίνουν ταχύρρυθμα προγράμματα επιμόρφωσης.

Βλέπετε αυτά έχουν παραδοτέα. Οπερ μεταφράζεται επιδοτήσεις. Τα άλλα έχουν μόνο κόστος.

Πριν λίγες ημέρες έφτασε στην ηλεκτρονική μου θυρίδα ένα μήνυμα από την επιμόρφωση Β΄επιπέδου. Το διάβασα το ξαναδιάβασα και κατάλαβα ότι είχε φύγει κατά λάθος. Γιατί μου απευθυνόταν σαν να ήμουν κέντρο επιμόρφωσης και με ενημέρωνε ότι θα έρθει η επιτροπή ως τις αρχές Δεκεμβρίου να ελέγξει την εγκατάσταση των λογισμικών μου… ΟΚ. Μετά έμαθα ότι αυτό το μήνυμα το έλαβαν όλοι οι επιμορφωτές. Κάποιος μάλλον έμπλεξε τις λίστες. Τα λάθη ανθρώπινα. Το χάρηκα λίγο γιατί αυτό σημαίνει ότι κάποιος είναι ακόμη ζωντανός στο γραφείο επιμόρφωσης ειδαλλιώς θα έπρεπε να υποθέσουμε ότι όλοι έπαθαν τη γρίπη και γι’ αυτό εξαφανίστηκαν.

Ειδικά φέτος που ο σχεδιασμός προέβλεπε δύο τετράμηνα και παρακολούθηση πειραματικών διδασκαλιών αναρωτιέμαι πότε θα υλοποιηθούν όλα αυτά. Αν όμως θυμηθούμε λίγο τις παραδόσεις της επιμόρφωσης η εγκύκλιος θα κυκλοφορήσει παραδοσιακά την ημέρα που θα κλείσουν τα σχολεία για τα Χριστούγεννα και η περίοδος υποβολής θα τελειώνει λίγο πριν ανοίξουν.

Ετσι για να τηρούνται τα έθιμα. Να έχετε το νου σας!

Σήμερα με ειδοποίησαν από τα διάφορα ΚΣΕ ότι έφθασαν οι επιταγές της επιμόρφωσης. Οι επιταγές πρέπει να εισπραχθούν ως τις 29/6. Έλα όμως που τη Δευτέρα έχει προκηρυχθεί απεργία των τραπεζικών. Άρα μας μένει μία ημέρα.

Θα μου πείτε πάλι γκρινιάζεις; δεν ευχαριστήθηκες που τελικά πληρωθήκατε; Οχι καθόλου. Μας το έβγαλαν ξινό.

Γιατί κατάλαβα ότι είτε υποτιμούν τη νοημοσύνη μας κατά συρροή και κατ΄εξακολούθηση, είτε ζουν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν ή νομίζουν ότι το δάχτυλό τους είναι τόσο μεγάλο που θα κρύψει τις πομπές τους.

Ποτέ δεν υπήρχε πρόβλημα στην πληρωμή μας, αφού με μία απλή προφορική εντολή του υφυπουργού κινήθηκε ο μηχανισμός έκδοσης των επιταγών.

Απλά δεν μας υπολογίζουν. Τοκίζουν τα χρήματα της Ε.Ε. κατά το δοκούν. Φαίνεται θα έπεσαν τα επιτόκια.

Σήμερα κατέβηκα στην Αθήνα για να πρωτοκολλήσω μία αίτηση προς την επιτροπή επιμόρφωσης Β΄επιπέδου Α΄Αθήνας. Οι πληροφορίες την τοποθετούσαν στην οδό Δώρου, στην Ομόνοια. Είχα καιρό να κατέβω σε αυτήν την περιοχή. Η μυρωδιά των ούρων ήταν έντονη σε κάθε γωνία. Κάτι ανθρώπινα ναυάγια παρέπαιαν στις πρασιές του δρόμου. Τάχυνα το βήμα για να βρω την είσοδο. Αναρωτήθηκα πως πηγαίνουν οι υπάλληλοι κάθε μέρα στη δουλειά τους.

Η πόρτα κλειδωμένη. Σου ανοίγουν αφού σε σκανάρουν στην κάμερα του κουδουνιού.

Ολες οι πόρτες των γραφείων σφαλισμένες. Σε κάθε όροφο ένας υπάλληλος κάθεται στο διάδρομο φύλακας, για να διώχνει τους παρείσακτους.

Μετά από ένα τουρ στους ορόφους, και “όχι δεν μπορείτε να το πρωτοκολλήσετε εδώ, πηγαίνετε στον 3ο, 2ο”, κτλ., βρήκα σε μία κλειδαμπαραρωμένη πόρτα με μία επιγραφή. Τρίτη – Πέμπτη 18.00. Τι θέλει να πει o ποιητής; Ούτε γράμμα δε στέλνω αυτήν την ώρα στην οδό Δώρου. Από κάτω διάβασα: πετάξτε τα έγγραφα σε φάκελο και γράψτε το κινητό σας. Ούτε λόγος για αριθμό πρωτοκόλλου. Υποτίθεται ότι οι υπηρεσίες ορίζουν το ωράριό τους για να εξυπηρετηθεί το κοινό. Αυτή η ώρα – χωρίς λήξη μάλιστα-εννοεί ότι έχουμε ραντεβού στις έξι; όχι 18.10 ακριβώς;

Τώρα μάλιστα. Η κλήση μας προωθείται…

Εύγε ω επιτροπή!

Πώς το λέει ο πρωθυπουργός; Υπηρεσιακή ατέλεια;

Η Αλεξάνδρα Ανδρούτσου, επίκουρη καθηγήτρια Διδακτικής Μεθοδολογίας του Καποδιστριακού αναρωτιέται τι προσδιορίζει ένα καλό και αποτελεσματικό σχολείο:

“Η απάντηση είναι σύνθετη και περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους, όπως τα κτίρια, την υλικοτεχνική υποδομή, τα αναλυτικά προγράμματα, τα κατάλληλα σχολικά βιβλία, τους κατάλληλους εκπαιδευτικούς.

Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν τον βασικό μοχλό κάθε εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η δική τους διδακτική πρακτική μπορεί να δημιουργήσει ένα παιδαγωγικό πλαίσιο που να δημιουργεί κίνητρα στα παιδιά, να τα οδηγεί στην επεξεργασία όλο και πιο σύνθετων ερεθισμάτων, στη μετάβαση από το «οικείο» στο «μακρινό». Ωστόσο για να να δράσουν με τον τρόπο αυτό πρέπει η ελληνική πολιτεία να εξασφαλίσει τις θεσμικές συνθήκες που θα το επιτρέπουν. Χρειάζονται αλλαγές που να απελευθερώνουν την πρωτοβουλία σε επίπεδο σχολικής μονάδας, να ενισχύουν τη δημιουργία παιδαγωγικών ομάδων στο πλαίσιο του σχολείου, να αποδεσμεύουν τους εκπαιδευτικούς από την τυπολατρική εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος, να ενισχύουν τη σύνδεση γονέων και σχολείου με δημιουργικούς τρόπους.

Παράλληλα χρειάζεται να προβλεφθεί και να χρηματοδοτείται από το κράτος μια συνεχής ενδοσχολική, συμμετοχική, επιμόρφωση που να ανταποκρίνεται στα αιτήματα των εκπαιδευτικών. Μια επιμόρφωση που δεν θα περιορίζεται σε γνωστικές πληροφορίες, αλλά θα επεξεργάζεται μαζί με τους εκπαιδευτικούς την εμπειρία τους με βιωματικούς τρόπους, θα τους προσφέρει τη δυνατότητα ανάγνωσης και ανάλυσης των πρακτικών τους και στη συνέχεια αναπροσαρμογή, πειραματισμούς, αξιολογήσεις και πάλι από την αρχή: μια συνεχή δηλαδή γέφυρα ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη.

Τέλος, είναι απαραίτητο στα πανεπιστημιακά τμήματα που προετοιμάζουν τους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς να συνδεθεί αποτελεσματικότερα η διεπιστημονική προσέγγιση με τις πρακτικές εφαρμογές. Η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών παραμένει σε μεγάλο βαθμό αποκομμένη από την επεξεργασία των πρακτικών εφαρμογών, μια και τις περισσότερες φορές τα προγράμματα σπουδών διαχωρίζουν τα θεωρητικά από τα πρακτικά μαθήματα, πράγμα που διαιωνίζει έναν τεχνητό διαχωρισμό ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη.

Το κρίσιμο στοίχημα για τα επόμενα χρόνια είναι να πετύχουμε να προετοιμάζουμε εκπαιδευτικούς που να μπορούν ταυτόχρονα:

να ξέρουν, να πράττουν και να είναι.”

Στο πρωτοσέλιδο της Καθημερινής διαβάζουμε: “Ως το πλέον αφερέγγυο εμφανίζεται το ελληνικό Δημόσιο μεταξύ των υπολοίπων χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σε σχετική έκθεση της Κομισιόν.

Μάλιστα, η Κομισιόν φτάνει στο σημείο να προτρέψει τους ιδιώτες που έχουν να λαμβάνουν από τον κρατικό κορβανά, να πάρουν άμεσα και δραστικά μέτρα για να πιέσουν το Δημόσιο να τους πληρώσει, χωρίς πάντως να προτείνει κάποιες συγκεκριμένες δράσεις προς την κατεύθυνση αυτή.

Στην Ελλάδα για να πληρωθεί κάποιος ιδιώτης από το Δημόσιο θα πρέπει να περάσουν -κατά μέσο όρο- πάνω από 120 ημέρες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, οι καθυστερήσεις φτάνουν ακόμα και στις 330 μέρες”.

Και στην περίπτωσή των επιμορφωτών ΤΠΕ ακόμα καλύτερα, καθώς θα πρέπει να καταφύγουμε στα δικαστήρια για να εισπράξουμε τα δεδουλευμένα και να χαρίσουμε στους δικηγόρους το 4%. Μάλιστα πληροφορούμαι ότι σε μερικούς οι επιτροπές έστειλαν το εκκαθαριστικό της εφορίας για το 40% της αμοιβής τους -μετά την “ευνοική ρύθμιση” που κατέθεσε στη βουλή το ΥΠΕΠΘ- χωρίς να έχουν εισπράξει ούτε ένα σεντ. Το άλλο 60% το οποίο έχει εκταμιευθεί από τα ευρωπαϊκά κονδύλια έπαθε ένα εξαφανιζόλ.  Και η ΟΛΜΕ υπνώττει,μαζί της και οι διάφορες ενώσεις ΤΠΕ που έχουν αναδυθεί τα τελευταία χρόνια, προφανώς για να αποκτήσουμε κι άλλους προέδρους, μια που είχαμε έλλειψη ως χώρα…

Είναι, επιπλέον, σκανδαλώδες το ότι το ελληνικό κράτος, την ίδια στιγμή που παρανομεί ασύστολα, αδιαφορώντας για τις υποχρεώσεις του έναντι των πολιτών, τους καλεί, χωρίς ντροπή, να αναπτύξουν φορολογική συνείδηση…

Κι ενώ η αγωνία είχε κορυφωθεί και τα μηνύματα πηγαινοέρχονταν, μόλις ανακοινώθηκαν στο πληροφοριακό σύστημα του έργου  επιμόρφωση Β επιπέδου (MIS) τα αποτελέσματα πιστοποίησης των εκπαιδευτικών. Κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να εισέλθει στο MIS με τους κωδικούς του και στην επιλογή «Διαχείριση Αιτήσεων Πιστοποίησης- Προβολή αποτελεσμάτων πιστοποίησης» να δει το τελικό αποτέλεσμα της πιστοποίησής του.

http://b-epipedo.cti.gr/esepB

Συγχαρητήρια, τρέξτε για κορνίζες…

Σίγουρα αυτά θα τα λάβετε πιο σύντομα από του Α΄επιπέδου που έκαναν τέσσερα χρόνια για να αποκτήσουν χειροπιαστή μορφή.

Ο Οργανισμός Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ο.Ε.Ε.Κ)  στις 7 και 8 Ιανουαρίου 2009 διοργανώνει στην Αθήνα εργαστήριο (workshop) που αφορά την εκπαίδευση εκπαιδευτών (training of trainers) αλλά και το ρόλο των εκπαιδευτών επαγγελματικής κατάρτισης σήμερα με τίτλο “VET teachers and trainers: Key actors to make lifelong learning a reality in Europe” με τη χρηματοδότηση του Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού -EACEA- της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το έργο συντονίζεται από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας & Εκπαίδευσης του Παν/μίου της Βρέμης σε συνεργασία με τον Οργανισμό Pontydysgu και το Παν/μιο του Νιούπορτ.
Βασικός στόχος της διοργάνωσης είναι τα πορίσματα από τις συζητήσεις των ομάδων εργασίας να συγκεντρωθούν σε μια αναφορά που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου στο μέλλον, κατά τη λήψη αποφάσεων, να γίνουν γνωστές και να ληφθούν σοβαρά υπόψη απόψεις, προβλήματα, ανησυχίες, προτάσεις και ιδέες των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

Στο εργαστήριο της Αθήνας θα συμμετάσχουν εκπαιδευτές, ερευνητές και θεσμικοί παράγοντες από το χώρο της επαγγελματικής κατάρτισης, προερχόμενοι από έξι χώρες: Ελλάδα, Κύπρο, Κροατία, Σλοβενία, Βουλγαρία και Τουρκία (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο, βλ. www.consultationseminars.org).

Πληροφορίες: Dora Thymiopoulou and Babis Floros – teothym.oeek.gr [at] hotmail.com

Οι συνάδελφοι Σαλονικίδης και Sine qua non εκφράζουν απορίες σχετικά με τα θέματα της επιμόρφωσης. Επειδή δεν πρόκειται να πάρουν απαντήσεις από τα golden boys (το άλλο με τον Τοτό το ξέρεις;) ίσως πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια της κακοδαιμονίας της επιμόρφωσης σε προηγούμενη δημοσίευση που εξηγούσε τον τρόπο στελέχωσης των υπηρεσιών του υπουργείου μας.

Προτείνω λοιπόν οι τέως επιμορφωτές- νυν χρηματοδότες των προγραμμάτων του ΥΠΕΠΘ να συμμετέχουν στους πανηγυρικούς εορτασμούς των εξαγγελιών των νέων προγραμμάτων με τις κατάλληλες ιαχές…

Στη sine και στους λοιπούς ατυχήσαντες επιμορφωτές της Β΄φάσης που δεν πρόλαβαν να γίνουν επιμορφωτές και ήδη βγήκαν νέοι στο κουρμπέτι (από άλλο μαγαζί…) θα τους πρότεινα να δηλώσουν επιμορφούμενοι στο νέο πρόγραμμα και να εκφράζουν εκεί τις απορίες τους κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση. Άλλωστε έτσι ερχόμαστε πιο κοντά στο νόημα της δια βίου εκπαίδευσης.

Διαβάζω τη συνέντευξη του Υπουργού Παιδείας: “Επιμένω όμως πως επένδυση στον εκπαιδευτικό δεν σημαίνει μόνο αυτό (αύξηση στο μισθό). Επένδυση στον εκπαιδευτικό σημαίνει η διαρκής επιμόρφωσή του, η δυνατότητά του να συμμετέχει σε νέα προγράμματα που θα αναβαθμίζουν το επίπεδο και την εργασιακή του θέση και αυτό το κάνουμε. Ήδη 90.000 εκπαιδευτικοί φέτος συμμετείχαν σε σεμινάρια επιμορφωτικά για τις νέες τεχνολογίες, εκπαιδεύουμε για πρώτη φορά εκπαιδευτές, τους δίνουμε τη δυνατότητα μέσα από έναν δημόσιο διάλογο να προτείνουν οι ίδιοι προτάσεις για σύγχρονη επιμόρφωση, να έχουν λόγο για όλες τις μεταρρυθμίσεις που προχωρούμε.

Είναι πρώτη φορά που διαβούλευση και διάλογος δεν θα πει συζήτηση του κράτους, δηλαδή των πολιτικών με τους συνδικαλιστές, αλλά συζήτηση με την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα, με τους μάχιμους εκπαιδευτικούς”.

Αυτή η απορία θα μου μείνει πως όλα γίνονται για πρώτη φορά και μόνο χάρη στους εκάστοτε υπουργούς;

Αγαπητέ Υπουργέ, δεν σας τα έχουν πει καλά… Η βιομηχανία εκπαίδευσης εκπαιδευτών κρατάει χρόνια… Απλά κάθε φορά τους περνάμε εξετάσεις ( με το ανάλογο κόστος) και λέμε ότι για πρώτη φορά δημιουργήσαμε σώμα επιμορφωτών.

Τώρα αυτό για το δημόσιο διάλογο τι να είναι; να εννοεί το forum της επιμόρφωσης που κανείς δεν εμφανίζεται να απαντήσει αρμοδίως; ή μήπως τα ερωτηματολόγια που κλείδωναν μόνο στις άριστες αξιολογήσεις; Κι αυτοί οι 90000 που επιμορφώθηκαν φέτος; Το νούμερο θυμίζει τους επιμορφωμένους του Π1 αλλά αυτοί σίγουρα δεν είναι φέτος.

Λίγο Μαρία Αντουανέτα και παντεσπάνι μου θυμίζουν αυτά της επένδυσης δια της αναβάθμισης. Μα γιατί δεν είστε ευχαριστημένα βρε κουτά; τόση επιμόρφωση σας δίνουμε κι άλλη τόση ετοιμάζουμε… Φυσικά ούτε λόγος ότι αυτά δεν κοστίζουν στον προϋπολογισμό, αφού τα αντλούμε από την Ε.Ε., τα τοκίζουμε μπαλώνοντας τρύπες καμία πενταετία κι αν κάποιος δικαιωθεί σε δικαστικό αγώνα να τον πληρώσουμε βρε αδελφέ.