Άρθρα με ετικέτα “Πανεπιστήμιο”

Tην ιστορία με το χαλβά από λάσπη την έλεγε ο παππούς της Μ. Ζουμπουλάκη: κάποιος σταμάτησε, κοίταξε το χαλβά και έκανε παρατήρηση στο μικροπωλητή. «Μα χαλβά από λάσπη πουλάς, μουσουλμάνε μου;» (κατά το «χριστιανέ μου»). Ο μικροπωλητής σήκωσε τους ώμους κι έδειξε το τράφικο της γέφυρας, «περνάνε από δω χίλιοι νοματαίοι, ο ένας στους εκατό να ψωνίσει, βγαίνω κερδισμένος». Πολλές φορές δηλαδή δεν έχει σημασία τι πουλάς αλλά πού στέκεσαι για να το πουλήσεις. Κατ’ επέκτασιν, πού έχεις στήσει μαγαζί.

Κι αν το μαγαζί σου λέγεται ελληνικό πανεπιστήμιο;

Επειδή έχεις πιάσει μία θέση – γύρευε εσύ πως- έχεις πιάσει ένα καλό πόστο. Ας το ονομάσουμε Καποδιστριακό για να προχωρήσει η ιστορία μας. Σε εσένα δεν θα καταφύγουν οι υπουργοί για να τους συμβουλεύσεις; Ε που να μετακινούν άλλους από τα περιφερειακά πανεπιστήμια. Δεν πειράζει που δεν κατέχεις το αντικείμενο. Ούτε ο μικροπωλητής ήξερε να κάνει χαλβά. Πούλαγε όμως. Οπόταν…

Comments 0 σχόλια »

Αρθρο του Δημητριου Τριχοπουλου καθηγητή του Πανεπιστημίου Harvard, ακαδημαϊκού στην Καθημερινή.

Ο υπογράφων υπηρετεί σε διακεκριμένο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, όπως και εκατοντάδες άλλοι Ελληνες επιστήμονες. Ενα στοιχείο που διαφοροποιεί την εμπειρία του από εκείνη των περισσοτέρων συναδέλφων του είναι ότι υπηρέτησε προηγουμένως επί μακρόν σε ανώτατη καθηγητική θέση στη χώρα μας. Το γεγονός αυτό του επιτρέπει μια συγκριτική αξιολόγηση, οπωσδήποτε με μεθοδολογικές ατέλειες, της σημερινής κατάστασης στην Aνώτατη Παιδεία στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ. Οι σκέψεις αυτές θα μπορούσε να είναι χρήσιμες στη σχεδιαζόμενη, και επιβαλλόμενη, αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας.

Το επίπεδο των φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι υψηλό, κατά τη γνώμη μου υψηλότερο εκείνου των καλών αμερικανικών πανεπιστημίων. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην παιδειοκεντρική φιλοσοφία της ελληνικής οικογένειας, αλλά και στο γεγονός ότι οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα πανεπιστήμιά μας είναι αδιάβλητες, δίκαιες και κατά συνέπεια αξιοκρατικές. Αν δεν υπήρχαν τα μετά τις εισαγωγικές «παράθυρα», η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει παγκόσμια πρωτοπορία όσον αφορά την ποιοτική στάθμη του προπτυχιακού φοιτητικού σώματος στα πανεπιστήμια.

Στους εκπαιδευτές υπάρχει ετερογένεια. Οι περισσότεροι είναι αφοσιωμένοι και ικανοί, αλλά και αυτοί προσπαθούν να λειτουργήσουν σε ένα κλίμα απογοήτευσης που δημιουργείται από την αδυναμία πραγμάτωσης ενός προγράμματος που συνεχώς διακόπτεται και συντέμνεται και ουδέποτε αξιολογείται ορθολογικά. Στις ΗΠΑ, τα διδακτικά προγράμματα δημοσιοποιούνται στις αρχές του ακαδημαϊκού έτους και εφαρμόζονται ευλαβικά, εκτός αν υπάρχει χιονοθύελλα ή κάποιο αντίστοιχο γεγονός. Στη χώρα μας δεν μπορώ να θυμηθώ έστω και μια χρονιά στην οποία το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εφαρμόστηκε αδιάλειπτα, με συνέπεια την αποδιοργάνωση τόσο της εκπαίδευσης και της έρευνας, όσο και των διεθνών υποχρεώσεων του εκπαιδευτικού και ερευνητικού προσωπικού.

Για την έρευνα θα χρησιμοποιήσω δύο οικονομικούς όρους, όπως τουλάχιστον τους καταλαβαίνω. Η αποτελεσματικότητα (επίδοση) της έρευνας στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι μέτρια, αλλά η αποδοτικότητά της, στην οποία η αποτελεσματικότητα διαιρείται με τους διατιθέμενους πόρους, είναι σχετικά υψηλή, αφού οι πόροι είναι τόσο περιορισμένοι. Και, πάντως, φαίνεται ότι η αποτελεσματικότητα παρουσιάζει διαχρονική ανοδική πορεία.

Εκεί όπου η Aνώτατη Παιδεία υστερεί σημαντικά σήμερα στην Ελλάδα είναι η διοίκηση των πανεπιστημίων. Αυτό δεν οφείλεται στην ποιότητα των εκλεγέντων στη διοίκηση. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πρυτάνεις, πρόεδροι κ. λπ., τουλάχιστον αυτοί τους οποίους γνώρισα, ήταν προικισμένοι και αναγνωρισμένοι επιστήμονες. Το πρόβλημα βρίσκεται στο σύστημα. Στις ΗΠΑ, οι πρυτάνεις και οι κοσμήτορες επιλέγονται από σώματα τα οποία δεν έχουν άμεση εξάρτηση από τους καθηγητές και βέβαια τους φοιτητές, ενώ στην Ελλάδα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Στη χώρα μας, το σύστημα για την εκλογή βουλευτών έχει κατηγορηθεί ότι προάγει τις πελατειακές σχέσεις, παρ’ όλο που η εκλογική βάση αφορά πολλές χιλιάδες ψηφοφόρους. Σκεφτείτε πόσο εντονότερη μπορεί να είναι η πελατειακή αυτή σχέση όταν αφορά μερικές εκατοντάδες ψηφοφόρους, πολλοί από τους οποίους (κυρίως στο φοιτητικό σώμα) κινούνται ομαδικά προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Η φοιτητική ζωή σε ολόκληρο τον κόσμο υπαγορεύεται κατά 80% από τα νιάτα των φοιτητών – και έτσι πρέπει. Το υπόλοιπο 20% της φοιτητικής ζωής, όμως, οργανώνεται διαφορετικά στις ΗΠΑ απ’ ό, τι στην Ελλάδα. Στην Αμερική είναι ενταγμένο στη ζωή του πανεπιστημίου ενώ στην Ελλάδα, και όταν ακόμα είναι, εκφράζει συνήθως μια αντιπαλότητα, σαν να μην αποτελούν οι εκπαιδευόμενοι τη συνέχεια και τη δικαίωση των εκπαιδευτών τους.

Η μεταρρύθμιση που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στην Aνώτατη Παιδεία ήταν απαραίτητη αλλά, όπως έγινε, είχε περισσότερες αρνητικές παρενέργειες παρά θετικές συνέπειες. Η μεταρρύθμιση έγινε με βασικό σκεπτικό την άρση της «μονοκρατορίας» της πανεπιστημιακής έδρας, δηλαδή των τότε τακτικών καθηγητών, που ήταν και οι διευθυντές των αντίστοιχων ακαδημαϊκών μονάδων. Η συγκεκριμένη μονοκρατορία καταλύθηκε, αφού έχουν γίνει πλέον πολλαπλάσιοι καθηγητές στην ανώτατη βαθμίδα – πράγμα επιθυμητό, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει διαφάνεια και τηρούνται αξιοκρατικά κριτήρια. Ατυχώς, όμως, η μονοκρατορία δεν εξέλιπε – αντίθετα ισχυροποιήθηκε, αφού μετακινήθηκε στους λίγους εκλεγμένους στη διοίκηση των πανεπιστημιακών τμημάτων, στους οποίους μεταφέρθηκε η εξουσία.

Είναι θετικό μια διακεκριμένη υπουργός να ασχολείται σοβαρά με την αναμόρφωση της Aνώτατης Παιδείας στη χώρα και είναι εύλογο η υπουργός να επιθυμεί τη διαμόρφωση ενός φιλόδοξου πολυνομοσχεδίου για να επιτύχει τον στόχο αυτό. Ενα πολυνομοσχέδιο, όμως, κρύβει πολλές παγίδες για την ανάδυση των κατά Merto«απροσδόκητων συνεπειών». Αν ορισμένα άρθρα, ή η συνέργεια μεταξύ των διαφόρων άρθρων, αποδειχθούν αναποτελεσματικά ή βλαπτικά, θα αμαυρώσουν την εικόνα της όλης προσπάθειας. Ως παράδειγμα, η μετάκληση ξένων επιστημόνων ως κριτών σε εκλογές είναι, βέβαια, επιθυμητή, αλλά εξαιρετικά δύσκολο να πραγματωθεί, ακόμη κι αν μπορούσαν να διατεθούν τα απαιτούμενα (πολλά) χρήματα. Ούτε η τηλεδιάσκεψη αποτελεί λύση – η προσωπική μου εμπειρία από τηλεδιασκέψεις είναι ότι συμμετέχουν συνήθως τα 2/3 των προσκληθέντων και αρκετοί από τους συμμετέχοντες δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένοι. Η μόνη εφικτή λύση -και αυτή που χρησιμοποιείται σε πολλά ξένα πανεπιστήμια- είναι η σύνταξη επιστολών αξιολόγησης με διαβαθμιζόμενες θετικές ή αρνητικές τοποθετήσεις. Και θα πρέπει, βέβαια, να συνεκτιμηθεί, ενδεχομένως ακόμη και με αρνησικυρία, η άποψη των Ελλήνων συναδέλφων τους.

Η κατάσταση της Aνώτατης Παιδείας στη χώρα μας δεν είναι τόσο κακή όσο συχνά αναφέρεται, αλλά είναι επιδεκτική σημαντικών βελτιώσεων. Θα είναι κρίμα να χαθεί μια ευκαιρία τώρα που οι συνθήκες έχουν ωριμάσει και υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι, σε πολλά επίπεδα, έτοιμοι να επωμισθούν το βάρος μια νέας προσπάθειας. Η γνώμη του υπογράφοντος είναι οι μεταβολές να γίνουν σταδιακά, ώστε να υπάρχει κάθε φορά δυνατότητα ήπιων διορθωτικών παρεμβάσεων χωρίς να κλονίζεται ένα μείζον νομοθετικό οικοδόμημα: σπεύδετε βραδέως.

Comments 0 σχόλια »

Στις 24/9 είχα δημοσιεύσει την ιστοσελίδα ενός δέντρου που εκπέμπει τα μηνύματά του διαδικτυακά. Αναρωτιέμαι λοιπόν τι θα έλεγε η μπανανιά της φιλοσοφικής για την κατάστασή της, η οποία ας σημειωθεί είναι και ενδιαφέρουσα. Ναι η μπανανιά μας έχει καρπούς, όπως μπορείτε να διακρίνετε στη φωτογραφία.

Κάποιος ας με πλύνει επιτέλους…

Τι θα γίνει με αυτά τα περιστέρια;

Βροχή ακούω και βροχή δε νιώθω.

Τι αμαρτίες πληρώνω…

Comments 0 σχόλια »

Η Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία κυκλοφόρησε με το πρωτοσέλιδο “Γίνε Δόκτωρ με 2000 ευρώ”.

Ισως αγνοούν περιπτώσεις που έγιναν δόκτορες ή μάλλον ντοκτορέσσες με τακτικές επισκέψεις σε γκαρσονιέρες πανεπιστημιακών δασκάλων. Θυμάμαι την ημέρα που μου το ψιθύρισαν εμπιστευτικά. Τότε αιφνίδια εννόησα ότι υπάρχει και άλλου είδους πορνεία, πολύ χειρότερη αφού δεν επιβάλλεται από καμία ανάγκη επιβίωσης.

Είναι να απορείς γιατί ολοένα και βουλιάζουμε πιο βαθιά;

Comments 0 σχόλια »

Δε φαίνεται οι φοιτητές να εκτιμούν τους διδάσκοντες…

Και μάλλον θέλουν να είναι αλλού

Φυσικά υπάρχει πάντα και ο τρίτος δρόμος…

Comments 0 σχόλια »

Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι οι «ντελιβεράδες» έρχονται στην πόρτα μας για να μας φέρουν φαγητό ή κανένα επείγον δέμα – άντε και λουλούδια ή είδη περιπτέρου… Εσχάτως όμως, ένα νέο είδος «ντελίβερι» έχει αρχίσει να αναπτύσσεται γοργά: εκείνο της εκπόνησης πανεπιστημιακών εργασιών από εταιρείες «υποστήριξης φοιτητών» ή ιδιώτες καθηγητές και «παράδοσης στο χώρο σας» μέσω e-mail.

Η ύπαρξη ανθρώπων που αναλάμβαναν -με το αζημίωτο- τη συγγραφή εργασιών, από απλές πτυχιακές μέχρι διδακτορικές διατριβές, δεν είναι «φρούτο» της εποχής μας, παρ’ ότι κι αυτή «ωρίμασε» με την ανάπτυξη του Διαδικτύου. Τα τελευταία χρόνια εντούτοις, η προσφορά τέτοιων υπηρεσιών αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, με αποτέλεσμα να γίνεται πλέον λόγος για κανονική «βιομηχανία» που έχει στηθεί γύρω από τις πανεπιστημιακές σπουδές.

Η αναζήτηση του ανθρώπου που θα αναλάβει την εκπόνηση μιας εργασίας δεν είναι διόλου επίπονη, αφού οι εταιρείες που παρέχουν αυτή την υπηρεσία αξιοποιώντας τις όποιες νομικές παραλείψεις ανέρχονται σε δεκάδες. Η διαδικασία, απλή: ο ενδιαφερόμενος κάνει την επαφή με το φροντιστήριο, την εταιρεία ή τον ιδιώτη που θα επιλέξει (τηλεφωνικώς ή μέσω έτοιμης «φόρμας επικοινωνίας» που θα βρει στην ιστοσελίδα), ενημερώνει σχετικά με το θέμα της εργασίας που πρόκειται να παραδώσει, τον επιθυμητό αριθμό λέξεων/ σελίδων, τη βιβλιογραφία και το χρονικό περιθώριο που του έχει δώσει ο επιβλέπων καθηγητής. Κατόπιν συνεννόησης για την ημέρα παράδοσης και τον τρόπο καταβολής του αντιτίμου, ο φοιτητής έχει στα χέρια του έτοιμο τον καρπό του «μόχθου» του. Ο χρόνος παράδοσης της εργασίας, η οποία είναι κατά βάση σε ηλεκτρονική μορφή, κυμαίνεται από μία εβδομάδα, για μια απλή εργασία εξαμήνου 30 σελίδων, μέχρι αρκετούς μήνες για μια διδακτορική διατριβή.

Ενας μισθός για μία εργασία

Οι τιμές διαφοροποιούνται ανάλογα με το τι θέλει ο «πελάτης» (μια εργασία «πτυχίου», ένα μεταπτυχιακό paper ή ακόμα και έρευνα επιπέδου PhD), πόσες σελίδες πρέπει να είναι, τι είδους βιβλιογραφία θα χρησιμοποιηθεί, τι τύπος εργασίας θα είναι (ποιοτική, ποσοτική, κ.λπ.) και φυσικά πόσο γρήγορα πρέπει να ολοκληρωθεί. Με βάση έναν άτυπο «τιμοκατάλογο» παροχής υπηρεσιών, η κάθε σελίδα εργασίας κοστολογείται από 12 ευρώ και μπορεί να αγγίξει ακόμα και τα 18 ευρώ για απλές πτυχιακές ή τα 25 ευρώ -30 ευρώ για διδακτορικές διατριβές. Αν ο φοιτητής στείλει έτοιμη την εργασία του και απλά ζητήσει να διορθωθεί και να «σουλουπωθεί» από κάποιον φροντιστή, θα πληρώσει περίπου 15 ευρώ τη σελίδα (κάθε σελίδα «χωράει» 220-255 λέξεις, ανάλογα με τη γραμματοσειρά και το διάστιχο) ενώ για τη μετάφραση θα χρεωθεί 15 ευρώ -30 ευρώ .

Για μια μεταπτυχιακή εργασία 80-90 σελίδων «θεωρητικού» περιεχομένου, η ημερομηνία παράδοσης της οποίας έχει οριστεί για οχτώ μήνες μετά, το κόστος κυμαίνεται από 1.000 ευρώ έως 1.400 ευρώ . Αν η εργασία αφορά κάποιο ιδιαιτέρως εξειδικευμένο θέμα (ιατρικό ή οικονομικό) ή πρωτότυπη έρευνα, τότε η τιμή της θα ανεβεί, αγγίζοντας ακόμα και τα 1.800 ευρώ .

Σε γενικές γραμμές οι εργασίες που υποβάλλονται σε τμήματα ή σχολές θεωρητικού προσανατολισμού (νομικές, κοινωνικές, ανθρωπιστικές, φιλολογικές) κοστίζουν λιγότερο σε σύγκριση με εκείνες των «θετικών» ή «τεχνολογικών» επιστημών (Πολυτεχνείο, Μαθηματικό, Αρχιτεκτονική, κ.λπ.).

ENET

Comments 0 σχόλια »

Κάθε φορά που μπαίνω στο κτίριο της Φιλοσοφικής στην Πανεπιστημιούπολη κάτι με πιάνει. Μη φανταστείτε τραυματικές εμπειρίες. Αυτές τις πέρασα στο κτίριο της Σόλωνος. Ουπς προδόθηκα.  Είναι που ο αρχιτέκτονάς  αυτού του τσιμεντόφρακτου κτιρίου είτε λατρεύει το σοσιαλιστικό ρεαλισμό είτε είναι μεγαλομέτοχος εταιρείας τσιμέντων. Τόσο τσιμέντο και μόνο κάτι θλιβερές γλαστρούλες στις οποίες θα αναφερθώ παρακάτω. Πέρα από το μαυσωλιακό του σχεδιασμό ήρθαν και οι φοιτητές να βάλουν το χέρι τους για να γίνει ακόμη πιο θλιβερό και τρισάθλιο. Οι λινάτσες των κομμάτων ανέμιζαν στο αεράκι. Μπαίνω στον πειρασμό να σας αναρτήσω φωτογραφία από τις τουαλέτες αλλά θα συγκρατηθώ, ας σεβαστούμε το ΠΣΔ. Θυμάμαι μία ταινία που ξεκίναγε με αυτή τη σκηνή. Η πιο βρώμικη τουαλέτα της Ιρλανδίας. Αν δε με απατά το Αλτζ, παίζει να ήταν και το Trainspotting. Ε, λοιπόν η δική μας ήταν πιο βρώμικη. Τες πα, σήμερα που λέτε, είχαμε  επιμόρφωση στους διαδραστικούς πίνακες.

Σε ένα από τα φωτεινά  διαλείμματα του crash course, καθώς έκοβα βόλτες, συνάντησα την απίστευτη επιγραφή της φωτογραφίας κι έσκασα στα γέλια. Πόση σοφία είναι κρυμένη σε αυτά τα λόγια…

Λίγο πιο πέρα, στην άκρη του διαδρόμου ακούγονταν κάτι εύθυμα τραγούδια. Καθώς πλησίαζα μάλιστα, άκουγα καθαρά την “Φραγκοσυριανή”. Μία παρέα το γλεντούσε με τσίπουρα. Είπα αφού εγώ είμαι φραγκοσυριανή, ας πάω κατά κει. Μια χαρά περνούσαν οι συνάδελφοι με τα τσιπουράκια τους, με τα τραγουδάκια τους. Αλλο σεμινάριο ετούτο κάτι βιωματικό με πληροφόρησαν.  Εζήλεψα. Είπα μάλιστα να αυτομολήσω μπας και γλιτώσω τους διαδραστικούς. Αλλά εφ’ ω κανείς ετάχθη.

Η φιλοσοφική που λέτε έχει και αίθριο. Με γλαστρούλες. Βέβαια με τέτοιο θερμοκήπιο θα μπορούσε να έχει έναν αξιοπρεπή κήπο. Σε μία γλαστρούλα ζει η μπανανιά της δεύτερης φωτογραφίας μας. Τα στίγματα πάνω της -μη νομίζετε ότι οφείλονται στο σπάνιο υποτροπικό είδος της- είναι περιττώματα περιστεριών. Τόσο φιλειρηνική η σχολή μου, φιλοξενεί ένα κοπάδι πτηνών εντός της. Ναι κοπάδι, όχι σμήνος. Μόνο κοπάδι μπορεί να κοπρίσει με τέτοιαν επιμέλεια. Τα φιλειρηνικά περιστέρια έχουν κηρύξει τον πόλεμο στη δύστυχη μπανανιά και την έχουν καταστήσει …κατάστικτη. Η δύστυχη μπανανιά της φιλοσοφικής ορίζει το αθλιόφυτο. Αυτός ο κηπουρός που την ποτίζει δεν μου κάνει για πολύ επίμονος. Πώς αντέχει να μην της ρίξει λίγο νεράκι στα φύλλα; Μου ήρθε να ανοίξω τον πυροσβεστικό κρουνό.

Ο κηπουρός της Φιλοσοφικής ορίζει το δημόσιο υπάλληλο (κατά Πάγκαλο).

Comments 0 σχόλια »

universityΓια τα ελληνικά δεδομένα, το ερώτημα αν αξίζει να πάει κάποιος στο πανεπιστήμιο μοιάζει ρητορικό. Σε μια χώρα, όπου οι εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο αποτελούν σταθερή πηγή ειδησεογραφίας, αναλύσεων και σχολιασμών, είναι προφανές ότι υπάρχει ευρεία κοινωνική συναίνεση σχετικά με τη σημασία του γεγονότος καθεαυτού και την αξία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης κατ΄ επέκταση. Είναι ενδεικτικό ότι τα αποτελέσματα, οι βάσεις, ακόμη και τα θέματα των εισαγωγικών εξετάσεων τροφοδοτούν εντυπωσιακά πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες. Συνεπώς, η ελληνική κοινωνία έχει απαντήσει θετικά στο ερώτημα αν αξίζει να μπει κάποιος στο πανεπιστήμιο. Το ερώτημα που θα έπρεπε λοιπόν να τεθεί, αφορά όχι το αν αξίζει αλλά γιατί αξίζει- σωστότερα, γιατί υπάρχει η γενικευμένη πεποίθηση ότι αξίζει- να αποκτήσει κάποιος πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Ωστόσο, η παρούσα συγκυρία νομιμοποιεί ένα παρόμοιο ερώτημα για δύο λόγους: Πρώτον, η οικονομική κρίση υπονομεύει το κύρος των πανεπιστημιακών πτυχίων, εφόσον αυτά δεν εξασφαλίζουν πλέον μια θέση στην αγορά εργασίας. Δεύτερον, η συστηματική απαξίωση του δημοσίου πανεπιστημίου τα τελευταία χρόνια μέσα από εικόνες καταστροφής και χάους επίσης διασαλεύει το κύρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Η διπλή αυτή αμφισβήτηση επιτείνεται εξάλλου από το γεγονός ότι, για την είσοδο στο πανεπιστήμιο, η ελληνική οικογένεια έχει επενδύσει σημαντικό χρηματικό ποσό και ο υποψήφιος ή η υποψήφια έχει καταναλώσει δυσανάλογα μεγάλο κόπο, σωματικό και ψυχικό.

Παρά τη φαινομενική αντίφαση, η διάχυτη αμφισβήτηση δεν ακυρώνει την κατ΄ ουσίαν αξιοδότηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Αντίθετα, οφείλεται ακριβώς σε αυτήν. Δηλαδή, επειδή στο πανεπιστημιακό πτυχίο έχουν επενδυθεί πολύπλευρες προσδοκίες, δυσανάλογα υψηλές για κάποιους- στοιχείο που εξηγεί και τη χρηματική επένδυση- η απαξίωσή του οδηγεί σε σθεναρότερη κριτική και μεγαλύτερη απογοήτευση. Η επένδυση στην εκπαίδευση έχει συνδεθεί με την προσδοκία κοινωνικής ανόδου, ιδιαίτερα στα αγροτικά και στα μικροαστικά στρώματα.

Πράγματι, από την ίδρυση του πρώτου πανεπιστημίου στην Αθήνα το 1837, η αξιοδότηση της εκπαίδευσης εν γένει και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ειδικότερα αποτέλεσε σταθερό χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας. Ηδη, με τα κείμενα των ελλήνων διαφωτιστών και τα Συντάγμα

Πάγιο αίτημα στις φοιτητικές κινητοποιήσεις η σύνδεση του πανεπιστημίου με την αγορά εργασίας τα της Ελληνικής Επανάστασης, είχε εμπεδωθεί η αντίληψη ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να αποτελεί προνόμιο των ολίγων, μιας κοινωνικής ελίτ, αλλά να είναι κοινό αγαθό και δικαίωμα όλων των μελών του έθνους. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, στη διάρκεια του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα δεν υπήρχε το οικονομικό φράγμα των διδάκτρων για τη δευτεροβάθμια και την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, γεγονός που δημιουργούσε μια δυναμική κοινωνικής κινητικότητας. Το ιδεολογικό και το συμβολικό βάρος της εκπαίδευσης διαμορφώθηκε ήδη από εκείνη την περίοδο, με την παράλληλη απαξίωση της χειρωνακτικής εργασίας.

Το όραμα ενός πανεπιστημιακού πτυχίου έγινε ακόμη πιο εφικτό την εποχή της Μεταπολίτευσης, με τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που προωθούσαν τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης και τον γοργό πολλαπλασιασμό των πανεπιστημιακών σχολών (νέα πανεπιστήμια αλλά και «ανωτατοποιήσεις»). Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού στην ανάπτυξη και στην εξάπλωση των πανεπιστημιακών τμημάτων οδήγησε ωστόσο σε έναν ανορθολογικό πληθωρισμό πτυχίων που απονέμονταν μαζικά και που το κύρος τους υποβαθμιζόταν συνεχώς. Η υψηλή ανεργία των πτυχιούχων επιδείνωνε την εικόνα της «αναποτελεσματικότητας» της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Ομως το πρόβλημα βρίσκεται ακριβώς εκεί: στη νοούμενη «αποτελεσματικότητα». Γιατί η έννοια της «αποτελεσματικότητας» υπονομεύει την ουσιαστική αξία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ως ευρύτερης, επιστημονικής παιδείας, η οποία δυνάμει οδηγεί σε πολλαπλές επαγγελματικές επιλογές. Η κοινωνική επένδυση και το άγχος της ανεργίας έχουν όμως επιφέρει την ευθεία σύνδεση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με την επαγγελματική αποκατάσταση. Συνεπώς, αν το πτυχίο δεν έχει επαγγελματικό αντίκρισμα, απαξιώνεται συνολικά. Τι χρειάζεται λοιπόν το πτυχίο;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορεί κάποιος να πετύχει επαγγελματικά χωρίς να έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μια κοινωνία δεν χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερα μέλη της να έχουν κατακτήσει αυτή τη βαθμίδα παιδείας. Ολοι οι νέοι, ανεξάρτητα από την κοινωνική και τη γεωγραφική τους προέλευση ή το φύλο τους, θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα για ελεύθερη πρόσβαση στην εκπαίδευση- και, βεβαίως, και στο πανεπιστήμιο. Το δικαίωμα αυτό δεν μπορεί να αναλωθεί σε μια στενά χρησιμοθηρική στόχευση, ούτε και να ακυρωθεί μέσω της συστηματικής απαξίωσης των πανεπιστημιακών σπουδών στην Ελλάδα.

Της Χριστίνας Κουλούρη, καθηγήτριας Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Το Βήμα

Comments 0 σχόλια »

πανεπιστήμιο

«Αντί να μετεξελιχθούν σε κέντρα καινοτομίας και επιστήμης, τα πανεπιστήμια της χώρας παραμένουν παρωχημένα σχολεία και λειτουργούν σε συνθήκες υπαρκτού σοσιαλισμού. Δάσκαλοι και καθηγητές διδάσκουν αναχρονιστικές ιδέες τις οποίες οι φοιτητές καλούνται να αποστηθίζουν και να αναπαράγουν κατά βούληση. Οι φοιτητές δεν χρησιμοποιούν καν το Ιντερνετ για να διευρύνουν και να ανανεώσουν τις γνώσεις τους. Ουδείς μαθαίνει στους σπουδαστές να διαμορφώνουν τις γνώσεις τους μέσα από την αναζήτηση και την καινοτομία. Να πλουτίζουν από το αποτέλεσμα και στη συνέχεια να προωθούν τη γνώση αυτή ως πνευματικό προϊόν, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό». Είναι το δηκτικό σχόλιο του Βούλγαρου οικονομολόγου και καθηγητή πανεπιστημίου Ασέν Μπογκτάνοφ, στην εφημερίδα «Τρουντ». Θα μπορούσε όμως να έχει γραφεί και ως παρατήρηση για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και τον τρόπο λειτουργίας των ελληνικών πανεπιστημίων.

Χθες η υπουργός Παιδείας, Διά βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Αννα Διαμαντοπούλου, ανακοίνωσε πως η σχολική χρονιά 2010 – 11 θα είναι η δυσκολότερη μετά τη μεταπολίτευση. Kαι αυτό επειδή θα σημειωθεί ρεκόρ συνταξιοδοτήσεων, ενώ δεν θα υπάρξει ο αντίστοιχος αριθμός διορισμών. Πέρυσι, που δεν υπήρχαν ελλείψεις εκπαιδευτικών και δεν… ήταν μια δύσκολη χρονιά, φιλόλογος εμφανίστηκε σε γυμνάσιο της Μεσσηνίας γύρω στα Χριστούγεννα, λίγο προτού λήξει το πρώτο τρίμηνο. Στο ίδιο σχολείο καλλιτεχνικά και μουσική διεγράφησαν από το πρόγραμμα επειδή κρίθηκαν περιττές πολυτέλειες για μια τόσο μικρή τάξη, σε ένα τόσο μικρό σχολείο.

Με τον μιθριδατισμό που έχει υποστεί η ελληνική κοινή γνώμη η παταγώδης αποτυχία στη χάραξη εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής περνάει στα ψιλά των ειδήσεων. Αντίθετα, οι νύχτες με ολόγιομο φεγγάρι στους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, ένα ήσσον ζήτημα στην ταραγμένη εποχή που διανύουμε, απασχολεί επί μέρες τα ντόπια ΜΜΕ. Παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα τις οικονομικές διεκδικήσεις που διατυπώνει η εαρινή σύναξις των νυχτοφυλάκων. Εχουμε άποψη αν πρέπει να πάρουν 20 ευρώ μικτά ή 70 μαύρα.

Στον αντίποδα, σπάνια διεξάγεται σοβαρός διάλογος για την Παιδεία στην Ελλάδα. Συνήθως όταν προκύπτουν… φωτογενή και διχαστικά θέματα, όπως ο συνωστισμός και τα Ιμια στα βιβλία Ιστορίας, η εξαίρεση από τα Θρησκευτικά, το πανεπιστημιακό άσυλο κ. λπ. Την ίδια στιγμή το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας βρίσκεται στην τρίτη εκατοντάδα της λίστας με τα 500 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και ειδικότερα στη 221η θέση παγκοσμίως, ενώ στην επόμενη κατηγορία (θέσεις 301 εως 400) συναντάμε το Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης, που είναι το 301ο στον κόσμο.

Σε πρόσφατη συνέντευξή της η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι φιλοδοξία της είναι να προσελκύσουν τα πανεπιστήμιά μας φοιτητές από άλλες χώρες, κυρίως των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής, με προγράμματα σπουδών, κυρίως μεταπτυχιακών, σε ξένη γλώσσα. Ναι, αλλά με… βουλγαρικού επιπέδου προγράμματα σπουδών δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο λόγο να μεταναστεύσουν οι Βαλκάνιοι φοιτητές. Παρωχημένα σχολεία και αποστήθιση έχουν και στην πατρίδα τους.

 Tης Ξενιας Kουναλακη στην Καθημερινή

Comments 0 σχόλια »

Οι φοιτητές και οι σπουδαστές θα παραλάβουν τα συγγράμματα από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά με βάση το νέο σύστημα, με την ονομασία ΕΥΔΟΞΟΣ, που έχει οργανώσει το Εθνικό Δίκτυο Ερευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ) σε συνεργασία με τη Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας. Η αλλαγή του συστήματος κρίθηκε απαραίτητη τόσο για την απλοποίηση των διαδικασιών επιλογής και διανομής των συγγραμμάτων, όσο και για την αποφυγή των παρατυπιών που παρουσιάζονταν όλα τα προηγούμενα χρόνια και επιχειρήθηκαν και ακόμη και φέτος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε τμήμα ΤΕΙ για ένα απλό μάθημα ορίστηκαν συγγράμματα 3.500 σελίδων, με προφανή στόχο να πάρουν κάποιοι τις… συνήθεις προμήθειες. Ο νόμος για τη λειτουργία των ΑΕΙ ορίζει ότι, στην περίπτωση που για ένα μάθημα προτείνονται περισσότερα του ενός συγγράμματα, η απόφαση πρέπει να αιτιολογείται από τη γενική συνέλευση του τμήματος πανεπιστημίου ή ΤΕΙ. Βέβαια, είναι εύκολη η καταχρηστική αξιοποίηση της αιτιολογημένης απόφασης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιπτώσεις όπου για ένα μάθημα ορίστηκε υπερβολικός αριθμός συγγραμμάτων.

Καθημερινή

http://eudoxus.gr/

Comments 0 σχόλια »

locked.jpgΑν κάποιος φοιτητής ή και απόφοιτος ελληνικού Πανεπιστημίου βρεθεί κατά λάθος σε μία ιστοσελίδα καθηγητή Πανεπιστημίου του εξωτερικού θα πληγωθεί κατάκαρδα. Ενώ οι δικοί μας θεωρούν ότι η αξιοποίηση του e-class, τους εκτίναξε στη στρατόσφαιρα της τεχνολογικής αξιοποίησης των ΤΠΕ, η αλήθεια είναι πικρή. Αν επισκεφθούμε τις ψηφιακές τάξεις των ελληνικών πανεπιστημίων θα βρούμε λιγοστά μαθήματα, τα περισσότερα κλειδωμένα με κωδικούς ή τα υπόλοιπα με ελάχιστο υλικό. Συνήθως κάτι ισχνές σημειώσεις, άντε και στο τσακίρ κέφι καμία παρουσίαση με πρότυπα των ΄90’s. Αφήστε που έχω την υποψία ότι τα περισσότερα μαθήματα συντηρούνται από τους ανθυπομεταπτυχιακούς φοιτητές προς εξασφάλιση της εύνοιας του καθηγητή.

Τολμήστε όμως ένα κλικ στα online μαθήματα του Yale. Ας πάρουμε για παράδειγμα την εισαγωγή στην αρχαία ελληνική ιστορία του καθηγητή  Donald Kagan . Κάθε εισήγηση του προσφέρεται σε μορφή α. βιντεομαθήματος, β. σε μεταγραφή του κειμένου σε html γ. για τους ακουστικούς τύπους σε μορφή mp3 , με περίληψη, με πηγές με ότι ζητάει η ψυχή σας.

Αλλά να μου πείτε τη σοφία των δικών μας δεν την προσεγγίζουν. Κι αυτή δεν μπορεί να διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο. Ανεπίτρεπτα πράγματα.

Comments 1 σχόλιο »

ewdu.jpgΣχεδόν 100.000 νέοι κολυμπούν στο άγχος. Μπαίνουν στην κούρσα των πανελλαδικών εξετάσεων. Αν έχετε περάσει και εσείς από εκεί μπορεί και να πιστεύετε ότι δεν άξιζε τον κόπο. Ισως να σκέφτεστε ότι δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Ακόμα και αν οι ακαδημαϊκοί τίτλοι δεν συνδέονται απαραίτητα με την επαγγελματική αποκατάσταση, είναι ένα ισχυρό έρεισμα για την απόκτηση μίας κάποιας μόρφωσης. Ωστόσο η διαδρομή είναι λίγο ως πολύ γνωστή.

Αρκετές χιλιάδες παιδιών θα κερδίσουν την εισαγωγή τους σε κάποιο ίδρυμα. Είναι μάλιστα πιθανό γονείς να πληρώνουν σπουδές σε σχολές με θολό αντικείμενο και επαγγελματικό προορισμό που παραμένει άδηλος. Οσο μάλιστα δεν ισχύει και η βάση του «δέκα» δεν αποκλείεται ο γονιός να πληρώνει τις πολυετείς διακοπές του παιδιού σε μία επαρχιακή πόλη. Παλαιότερα θα μάθαινε και μία πρέφα, τώρα θα λιώσει στο Pro. Και εντάξει, ο γονιός ας πληρώσει. Το πρόβλημα είναι ότι και το παιδί δεν θα μάθει τίποτα το χρήσιμο και λειτουργικά απαραίτητο στην αγορά εργασίας. Οχι πως και όσοι πετύχουν καλύτερες επιδόσεις θα πατήσουν γερά στο μέλλον.

Με εξαίρεση ελάχιστες σχολές, οι περισσότεροι θα φάνε τα νιάτα τους σε βρωμερά αμφιθέατρα, θα κολλήσουν αφίσες ή θα αδιαφορήσουν, θα συζητήσουν για το άσυλο, θα παίξουν ξύλο, θα κοροϊδεύουν και θα γίνουν κορόϊδα και οι ίδιοι. Αν μη τι άλλο είναι στιγμές που πιστεύεις ότι όλη η ιδέα της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας βασίζεται σε μία κοινά αποδεκτή απάτη. Με την έρευνα να ταλαιπωρείται από την καχεξία κονδυλίων, τα κομματικά πανεπιστήμια και τις αγριεμένες νεολαίες, η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα υστερεί όλο και περισσότερο από την παιδεία που παρέχεται στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Αλλωστε κατά πάσα πιθανότητα είμαστε η μοναδική χώρα παγκοσμίως όπου τα πανεπιστήμια δεν έχουν λόγο για τον αριθμό και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των φοιτητών που θα υποδεχθούν.

Αλλά τι λέμε τώρα; Αυτά που επαναλαμβάνουν όλοι με μία εκνευριστική μονοτονία χρόνο με το χρόνο. Και τότε γιατί δεν κάνουμε κάτι; Γιατί δεν κλείνουν σχολές; Για ποιο λόγο τα πανεπιστήμια δεν επιχειρούν στον ιδιωτικό τομέα ως ιδρύματα και όχι ως σκιώδεις μπίζνες πανεπιστημιακών; Γιατί δεν αποδεχόμαστε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης; Ως πότε η παιδεία θα παραμένει αντικείμενο για την εκμετάλλευση της αγωνίας που διακατέχει τη μέση ελληνική οικογένεια; Γιατί επιτρέπουμε στους ίδιους τους φοιτητές να καταστρέφουν ή να υποβαθμίζουν την αισθητική και την υποδομή των σχολών τους. Και, εν τέλει, μήπως αυτή η κρίση μας δίνει την ευκαιρία να δούμε όλα αυτά από την αρχή; Και από το μηδέν;

Αρθρο του Κώστα Γιαννακίδη στο protagon

Comments 0 σχόλια »

hgetimgora.jpgΤου Αποστολου Λακασα

«Ανοιξα σελίδα στο facebook, μετά από μια συζήτηση που είχα με τους προπτυχιακούς μου φοιτητές. Αντιλήφθηκα ότι με αυτόν τον τρόπο θα είχα μια άμεση, σε καθημερινή βάση, επαφή μαζί τους. Επιπλέον, ένιωσα ότι απέκτησα μαζί τους μεγαλύτερη συναισθηματική επαφή, αφού με ενέταξαν σε έναν χώρο που θεωρούν ότι απευθύνεται στη δική τους ηλικιακή ομάδα. Πλέον, χρησιμοποιώ το facebook για να τους ενημερώσω για σεμινάρια, συνέδρια, θερινά σχολεία, ευκαιρίες πρακτικής άσκησης και εργασίας καθώς και τρέχοντα θέματα του πανεπιστημίου και άλλα επιστημονικά ζητήματα. Σε καθημερινή βάση, μάλιστα, ανταλλάσσουμε πληροφόρηση για άρθρα, απόψεις για βιβλία, καλλιτεχνικά γεγονότα. Η επικοινωνία μας αυτή είναι φυσικά άτυπη, διότι έτσι δεν μπορείς να εξασφαλίσεις την ενημέρωση όλων». Η κ. Φωτεινή Ασδεράκη, με την οποία μίλησε η «Κ», είναι λέκτορας στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, και μαζί με τον κ. Κωνσταντίνο Κορρέ, επιστημονικό συνεργάτη στα τμήματα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης και στο Παιδαγωγικό Τμήμα των Παν. Πειραιώς και Αθηνών, και την κ. Ανατολή Βροχαρίδου, υποψήφια διδάκτορα του Παν. Αιγαίου, επιχειρούν να καταγράψουν τη διείσδυση του facebook και των υπόλοιπων σελίδων κοινωνικής δικτύωσης στη λειτουργία των ελληνικών ΑΕΙ.

Οι απαντήσεις των φοιτητών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, που συμμετείχαν στην έρευνα της τριμελούς ομάδας, δείχνουν ότι το facebook -η πιο διάσημη μεταξύ των σχετικών σελίδων- κερδίζει αργά αλλά σταθερά μια συμπληρωματική, προς το παρόν, θέση στους συνήθεις τρόπους επικοινωνίας και ενημέρωσης για τις δραστηριότητες στα ΑΕΙ. Μάλιστα, ήδη φοιτητές στο Παν. Πειραιά, το Πάντειο, και το Παν. Αιγαίου έχουν δημιουργήσει σελίδα στο facebook, η οποία λειτουργεί ως τόπος ηλεκτρονικής συνάντησης για τους φοιτητές του κάθε ιδρύματος. Ομως, οι σελίδες αυτές δεν έχουν την επίσημη έγκριση των ΑΕΙ. «Πολλές φορές επικοινωνούν μαζί μου μεταπτυχιακοί φοιτητές που βρίσκονται στο εξωτερικό για να συζητήσουν για ευκαιρίες που τους προσφέρονται ή να ζητήσουν να τους βοηθήσω για κάποια εργασία. Συχνά κοινοποιώ σε όλους τις επιτυχίες τους, όπως πρόσφατα με την αποδοχή ενός πτυχιούχου του Τμήματός μας στο Harvard, ή τη δημοσίευση ενός άρθρου τους, έτσι ώστε όλοι να ενθαρρυνθούν να διεκδικήσουν τα όνειρά τους. Το μεγαλύτερο όφελος προκύπτει από τη δικτύωση των μεταπτυχιακών με τους προπτυχιακούς φοιτητές» συμπληρώνει η κ. Ασδεράκη.

Τι προκύπτει

Ειδικότερα, από τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν το facebook κατά μέσο όρο για 1,43 έτη. Σχεδόν οι έξι στους 10 (57,6%) το χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο 2,52 φορές την ημέρα. Το 22% κατά μέσο όρο 4 φορές την εβδομάδα, ενώ το 6,8% κατά μέσο όρο 8,33 φορές τον μήνα. Το 13,6% των φοιτητών δεν το χρησιμοποιεί. Σχεδόν οι μισοί (50,9%) θεωρούν ότι το facebook είναι χρήσιμο για την επικοινωνία με τους συμφοιτητές τους. Μάλιστα, οι έξι στους δέκα (60%) δήλωσαν ότι μέσω facebook μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τα μαθήματα, εκδηλώσεις, νέα του ΑΕΙ (67,3%) ή εκδηλώσεις σχετικές με τις σπουδές τους (58,2%). Εντυπωσιακό είναι ότι το 47,3% των φοιτητών θεωρούν ότι η ιστοσελίδα μπορεί να βοηθήσει για τον συντονισμό κατά την εκτέλεση ομαδικών εργασιών. Επίσης, δηλώνουν ότι το facebook μπορεί να λειτουργήσει και ως μέσο ενημέρωσης για θέματα που αφορούν το επαγγελματικό τους μέλλον, ως χώρος προβληματισμού για τις δυσκολίες που θα συναντήσουν μετά την αποφοίτησή τους. Ετσι, το 58,9% υποστήριξε ότι το facebook μπορεί να συμβάλει στην επικοινωνία των φοιτητών με τα Γραφεία Διασύνδεσης (πρώην Σταδιοδρομίας) των ΑΕΙ και φορείς της αγοράς εργασίας. Ως προς την αξιοποίηση του facebook από τα ΑΕΙ, οι φοιτητές (50%) θεωρούν ότι η ιστοσελίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση των φοιτητών από τις διοικητικές υπηρεσίες.

Αμφίδρομη σχέση

Αντίθετα, η πλειοψηφία των φοιτητών (56,4%) δήλωσε ότι δεν θεωρεί τη χρήση του facebook βοηθητική για την επικοινωνία με τους διδάσκοντες για θέματα σχετικά με τα μαθήματα. Αυτό δείχνει ότι ακόμη οι νέοι δεν είναι εξοικειωμένοι με την ιδέα να αξιοποιήσουν ένα «νεανικό μέσο» στην επικοινωνία τους με τους συνήθως απόμακρους καθηγητές πανεπιστημίου. Βέβαια, η σχέση είναι αμφίδρομη, και μεγάλη σημασία στην ανάπτυξή της έχει και η στάση των καθηγητών. «Είναι δεδομένο πλέον ότι οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως συμβαίνει και στη ζωή, μπαίνουν σταδιακά και στη λειτουργία του πανεπιστημίου κι αυτό πρέπει να το ερευνήσουμε και να το αξιοποιήσουμε περισσότερο» καταλήγει η κ. Ασδεράκη.

Καθημερινή

Comments 0 σχόλια »

ten.jpgΗ άποψή μου ότι η κατάργηση αποτελεί σπουδαία κατάκτηση για την Παιδεία μας έγινε ακλόνητη πεποίθηση όταν είδα ότι η ηγεσία της ΟΛΜΕ τη χαιρέτησε ως «θετικό γεγονός», που μάλιστα, όπως έμαθα, «πρώτη η ΟΛΜΕ ανέδειξε ως αίτημα». Σωστά βέβαια επισημαίνουν οι φωτισμένοι αυτοί άνθρωποι ότι το θετικό γεγονός αμαυρώνεται κάπως, καθώς σύμφωνα με τα νέα μέτρα το σύστημα πρόσβασης στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα «εξακολουθεί να συνδέεται με τις επιδόσεις των μαθητών στο λύκειο», πράγμα που θεωρούν απαράδεκτο. Γιατί όμως να μη δώσουμε κι εδώ ένα λαμπρό παράδειγμα στην υπόλοιπη ανθρωπότητα – που κι αυτή είναι δέσμια της ίδιας ανόητης συνήθειας-, όπως δώσαμε σε τόσα άλλα τον τελευταίο καιρό;

Εισηγούμαι λοιπόν, αφουγκραζόμενος και την προτροπή των ηγετών της ΟΛΜΕ που ξέρουν από αυτά τα πράγματα, ως επόμενο μέτρο του υπουργείου, την κατάργηση κάθε σύνδεσης του βαθμού του λυκείου με τα κριτήρια εισαγωγής σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Αν γίνει αυτό, τότε σίγουρα θα βελτιωθεί αυτόματα η δευτεροβάθμια εκπαίδευσή μας, και υπερβολικά μάλιστα! Τα δε λύκεια, ειδικότερα, θα φτάσουν σε επίπεδα τόσο υψηλά, που θα τα ζηλέψουν και όλες οι δυτικές χώρες. Και έτσι, στο εξής δεν θα κερδίζουν απλώς οι ιδιοκτήτες της επαρχίας μας, μισθώνοντας τις γκαρσονιέρες τους σε αθηναίους ή θεσσαλονικείς φοιτητές των κατά τόπους ΤΕΙ, αλλά όποιος έχει ένα κεραμίδι, απανταχού της χώρας, θα πλουτίσει, μοσχονοικιάζοντάς το στους Αγγλους, Γάλλους, Γερμανούς και άλλους που θα αρχίσουν να στέλνουν εδώ σωρηδόν τα βλαστάρια τους για να ξεστραβωθούνε, μετέχοντες της ημετέρας Παιδείας.

Comments 0 σχόλια »

pink-floyd-hammers.jpgΑπό 45.000 εισακτέους σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ το 1993, φτάσαμε τους 62.000 το 1998, τους 85.000 το 2000, ενώ φέτος διατίθενται 88.165 θέσεις. Η τεράστια αύξηση των εισακτέων δεν οφείλεται στη θεαματική βελτίωση του επιπέδου σπουδών του δημοτικού, του γυμνασίου, του λυκείου, αλλά στη σταδιακή πτώση των βάσεων εισαγωγής…

Ολοι μέσα στα πανεπιστήμια, όλοι προς μια καθολική πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι ο διακαής πόθος των Ελλήνων γονέων αλλά και ο στόχος του συστήματος, το οποίο χρειάζεται μια στρατιά από χαμηλόμισθους γρήγορα καταρτισμένους εργαζομένους που θα «μετακινούνται» ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς, διά βίου επιμορφούμενοι και μη συμπεριλαμβανόμενοι, βεβαίως, στα ποσοστά ανεργίας. Αυτή η κολοσσιαία πίεση για ανωτατοποίηση όλων των τύπων σπουδών, ακόμη και της τεχνικής κατάρτισης, αυτή η τυφλή ώθηση σχεδόν του συνόλου των νέων προς μια οποιαδήποτε τριτοβάθμια πύλη (ΑΕΙ να ’ναι κι ό, τι να ’ναι), με μεγάλη ευθύνη των Ελλήνων γονέων, που προτιμούν να δουν το παιδί τους μορφωμένο άνεργο πτυχιούχο παρά μορφωμένο τεχνίτη, οδήγησε στα ελλειμματικά περιφερειακά ΑΕΙ, την εξομοίωση πτυχίων παιδαγωγικών ακαδημιών, τα ανώτατα ΤΕΙ, την άνθηση των κολεγίων, την κατάργηση της βάσης του 10, τη σύγχυση των εννοιών μόρφωση, παιδεία, κατάρτιση και τη μετατροπή της μεγάλης μάζας των πανεπιστημίων σε κέντρα μεταλυκειακής απασχόλησης. Απαξίωση των τεχνικών, μεταλυκειακών, ανώτερων σπουδών, υποβάθμιση της ανώτατης παιδείας. Ομως το πρόβλημα ξεκινάει από χαμηλά. Καμία από τις μεταπολιτευτικές μεταρρυθμίσεις (1976, 1982-85, 1992-93, 1996, 1999, 2001, 2006) δεν κατάφερε να περιορίσει -μάλλον συνέβη το αντίθετο- την αποφοίτηση ανεφοδίαστων νέων. Η εισαγωγή με βαθμό κάτω από τη βάση σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ αποτελεί ένα είδος αποδοχής του χαμηλότατου επιπέδου του μέσου μαθητή, της τρομακτικής ανικανότητας του συστήματος να εκπαιδεύσει. Αστεία η επιχειρηματολογία περί συγκράτησης του φοιτητικού πληθυσμού -καλύτερα με 2,5 στα ΤΕΙ παρά στη Βουλγαρία ή τη Ρουμανία. Κοντόθωρη, παραπλανητική, υποκριτική -ειδικά μετά την αναγνώριση των πτυχίων των κολεγίων.

Ευκαιριακή διαχείριση του αδιεξόδου με τη συνταγή των εκπτώσεων, απλοϊκή ερμηνεία των ανησυχητικών συμπτωμάτων, αδυναμία αποκλιμάκωσης του καταστροφικού -για την παιδεία- αγώνα δρόμου προς τα ΑΕΙ, που έχει μεταμορφώσει τη μάθηση σε προπόνηση για εξετάσεις, σε φροντιστηριακές τεχνικές διαχωρισμού των «χρήσιμων» για τις πανελλαδικές από τις «άχρηστες» γενικές γνώσεις.

Και προς διευκόλυνση των μαθητών, ενημέρωσε το υπουργείο, θα μειωθεί η ύλη. Μα θα έπρεπε μάλλον να αυξηθεί η σωστά αρθρωμένη και καλά διατυπωμένη, όχι να μειωθεί και άλλο η ήδη κατακερματισμένη, ασυνεχής, κακογραμμένη διδακτέα ύλη.

Διαλυμένα σχολεία και πανεπιστήμια, παραλυμένα από τις συνεχείς αλλαγές, τα πολιτικάντικα πυροτεχνήματα, τον κομματικό ανταγωνισμό και τις συναλλαγές, την έλλειψη οραμάτων, εν τέλει τη βαθιά εκπαιδευτική υστέρηση. Οργισμένοι νέοι στους δρόμους να επιχειρούν να χειραφετηθούν απέναντι στην ευτέλεια, αρκετοί από αυτούς ήδη διαποτισμένοι από μια στρεβλή παράδοση να εμπνέει τις σκέψεις και τις πράξεις τους.

Η Τασούλα Καραϊσκάκη στην Καθημερινή

Comments 0 σχόλια »

O Γιασούσι Κουριχάρα είναι 31 ετών. Ζει με τους γονείς του στη Σαϊτάμα, ένα προάστιο του Τόκιο. Ο πατέρας του, 65 ετών, εργάζεται στον δήμο του Τόκιο και σύντομα θα πάρει τη σύνταξή του, πράγμα που σημαίνει ότι τα έσοδα της οικογένειας θα μειωθούν. Η μητέρα του, 60 ετών, είναι νοικοκυρά και απασχολείται περιστασιακά σε σούπερ μάρκετ. Ο ίδιος διδάσκει στο Ουασέντα, ένα υψηλού επιπέδου ιδιωτικό πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας, όπου και ετοιμάζει το διδακτορικό του στις πολιτικές επιστήμες. Και το όνομά του περιλαμβάνεται από πέρσι σε μια μαύρη λίστα 200.000 χρεωμένων νεαρών Ιαπώνων που έχουν συντάξει οι αρχές.

Η εξήγηση δεν είναι πολύ δύσκολη. Για τις έξι ώρες που διδάσκει τον μήνα, ο Γιασούσι εισπράττει 200.000 γεν (1.600 ευρώ) τον χρόνο. Περισσότερες ώρες δεν μπορεί να διεκδικήσει και τίποτα δεν του εγγυάται ότι θα συνεχίσει να διδάσκει και του χρόνου. Το συνολικό κόστος της φοίτησής του ανέρχεται σε 6,5 εκατομμύρια γεν (52.000 ευρώ) και οι άλλες ετήσιες δαπάνες του φτάνουν τα 500.000 γεν (4.000 ευρώ). Για να τα βγάλει πέρα, λοιπόν, έλαβε από το κράτος δάνειο 10 εκατ. γεν (78.000 ευρώ). Ο δανεισμός περιελάμβανε όμως έναν όρο: όποιος καθυστερήσει να πληρώσει τη δόση του πάνω από τρεις μήνες μπαίνει αυτομάτως σε μια μαύρη λίστα που αναφέρει όλα τα προσωπικά του στοιχεία και αποστέλλεται στα 1.500 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Τα ιδρύματα αυτά αρνούνται στη συνέχεια τη χορήγηση πιστωτικής κάρτας στα συγκεκριμένα άτομα και τους απαγορεύουν να νοικιάσουν σπίτι.

Αντιδρώντας σε αυτό το σύστημα φακελώματος, μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου του Κιότο- τους οποίους μιμήθηκαν σύντομα συμφοιτητές τους στο Τόκιο- ξεκίνησε ένα κίνημα με την ονομασία «Βlack list no kai». Όπως επισημαίνουν, το πανεπιστημιακό σύστημα της Ιαπωνίας έχει τρελαθεί. Ενώ τα εισοδήματα ενός όλο και μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού είτε παραμένουν στάσιμα είτε μειώνονται, τα δίδακτρα έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με το 1990. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, καθώς η διαφορά ανάμεσα στα δικά τους δίδακτρα και σ΄ εκείνα των κρατικών πανεπιστημίων τείνει να εκμηδενιστεί.

Η μόνη λύση είναι ένα πραγματικό σύστημα υποτροφιών, ανάλογο μ΄ εκείνο που ισχύει στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Αλλά το κίνημα, που αντλεί έμπνευση από τη σκέψη του ιάπωνα αναρχικού Οσούγκι Σακάε (1885-1923), προχωρεί ακόμη περισσότερο. Οι καθηγητές, τονίζει, δεν είναι οι αποκλειστικοί «παραγωγοί» γνώσης. Στη δημιουργία της γνώσης μετέχουν και οι φοιτητές. Αρα πρέπει να αμείβονται κι αυτοί. Χωρίς όρους. Οπως λέει ο Γιασούσι Κουριχάρα, ήρθε η ώρα για την «πανεπιστημιοποίηση» της κοινωνίας.

Τα Νέα

Rue99

Comments 0 σχόλια »

scream__by_ninjin_nezumi.jpgΣήμερα και ύστερα από περίπου δύο χρόνια από την αποφοίτησή μου από την Ιατρική Αθηνών νιώθω διαρκώς αυξανόμενη την ανάγκη να γράψω, να διαμαρτυρηθώ και να φωνάξω για όλα εκείνα που ακόμα νιώθω να με πνίγουν βλέποντας και νιώθοντας τη συνεχή παρακμή του πανεπιστημίου. Βλέποντας ότι τα πράγματα ήταν άσχημα από την πρώτη μέρα που γράφτηκα στη σχολή μέχρι και την τελευταία αλλά και δύο χρόνια μετά, όταν βλέπεις ότι τα πράγματα δεν βελτιώνονται αλλά διαιωνίζονται για να εξυπηρετούν κάποιους… Κάποιες φορές ως φοιτητής νιώθεις την αδικία να σε πνίγει, τη βλακεία να σε περιτριγυρίζει και ταυτόχρονα την αναξιοκρατία να βασιλεύει παντού…

Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλο πανεπιστήμιο στον κόσμο που καταφέρνει να παίρνει ένα καλό πρωτογενές υλικό, όπως είναι αυτό που βγαίνει ίσως από τον μόνο ακόμα αξιοκρατικό θεσμό στη χώρα αυτή- τις Πανελλήνιες- και να το μετατρέπει σε ένα βαριεστημένο σύνολο, με μειωμένο δημιουργικό δυναμικό, μειωμένες φιλοδοξίες και δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία. Δεν πιστεύω ότι είμαι υπερβολικός με τα παραπάνω. Πλέον το πανεπιστήμιο στην Ελλάδα έχει καταντήσει- στην καλύτερη περίπτωση- μια παρατεταμένη περίοδος διακοπών για τους φοιτητές και αυτούς που ζουν από τα έξοδα των φοιτητών στους τόπους σπουδών τους και στη χειρότερη μια περίοδος απραξίας, άγχους, δημιουργικής μελαγχολίας και ανασφάλειας για ένα αβέβαιο, δύσκολο αύριο, προς στο οποίο φαίνεται να βαδίζουμε γυμνοί με τις ανασφάλειές μας για παρέα. Πλέον όλοι συμφωνούν ότι ένα μόνο πτυχίο δεν φτάνει, λες και τέσσερα έως έξι χρόνια σπουδών στα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής μας δεν είναι αρκετά για να σε εφοδιάσουν όχι τόσο με τόνους γνώσης αλλά κυρίως με όλα εκείνα που χρειάζονται για να γίνεις ένας καλός επαγγελματίας, δημιουργικός και υπεύθυνος. Ευτυχώς, τη λύση μας τη δίνουν τα μεταπτυχιακά στο εξωτερικό, που όλως περιέργως μέσα σε έναν χρόνο «καλύπτουν» όλα τα κενά τής μάλλον αποτυχημένης φοιτητικής μας σταδιοδρομίας.

Τα βασικά συστατικά μιας αποτυχημένης και βαρετής φοιτητικής σταδιοδρομίας λοιπόν είναι: η παντελής έλλειψη δημιουργικής κινητοποίησης, η έλλειψη σαφώς προσανατολισμένου εκπαιδευτικού πλάνου, η χαοτική, δημοσιοϋπαλληλική οργάνωση των εδρών και βέβαια οι σχέσεις συναλλαγής καθηγητών και φοιτητών από τις διάφορες πολιτικές παρατάξεις που λυμαίνονται τις σχολές με τους απανταχού φοιτητοπατέρες να δίνουν το γενικό πρόσταγμα, με απώτερο σκοπό το μικροπολιτικό όφελος.

O ρόλος του πανεπιστημίου στην Ελλάδα έχει ιδιαίτερα παρεξηγηθεί τόσο από τους φοιτητές όσο και από τους ίδιους τους διδάσκοντες, εκ των οποίων μια θλιβερή πλειονότητα αντιμετωπίζει το εκπαιδευτικό έργο ως πάρεργο. Δημιουργικό κίνητρο πλέον δεν υπάρχει στο πανεπιστήμιο… Το πανεπιστήμιο σήμερα συνοψίζεται σε 10-12 εξεταστικές, φυλλάδια με SΟS από τις «σωτήριες» παρατάξεις και πλάγιους τρόπους για να ξεμπερδεύεις με κάτι που πάλεψες τόσο πολύ για να μπεις αλλά θέλεις απεγνωσμένα να βγεις, γιατί πλέον δεν βλέπεις τον λόγο να συνεχίζεις… Η έμπνευση που θα έπρεπε να ξεκινάει από τους διδάσκοντες δηλώνει απούσα, οι ευκαιρίες για δημιουργική εξέλιξη και πρόοδο μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό και φωτεινή εξαίρεση για τους προνομιούχους ή τους πιο τυχερούς. Ακόμη και το πανεπιστημιακό άσυλο, που κάποτε προάσπιζε την ελευθερία διακίνησης ιδεών μεταξύ των ακαδημαϊκών πολιτών, πλέον μοιάζει να είναι ορφανό και να στερείται ουσίας. Δεν χρειάζεται άσυλο όταν η πρωτοτυπία, η δημιουργική σκέψη και η καινοτομία δηλώνουν απούσες επί καθημερινής βάσης.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο όμως είναι ότι βλέπω ένα κομμάτι της γενιάς μου να αδιαφορεί παντελώς και να έχει αφήσει την τύχη της σε άλλους. Είναι πραγματικά δύσκολοι οι καιροί και εμείς νομίζω από την πλευρά μας δεν στεκόμαστε στο ύψος των περιστάσεων. Φαίνεται να περνάμε μια ατελείωτη ακαδημαϊκή εφηβεία που δεν οδηγεί ποτέ στην ωρίμαση. Εχουμε συνεχώς απαιτήσεις, αλλά σαν κακομαθημένα πιτσιρίκια αρνούμαστε να κάνουμε και εμείς κάποιες υποχωρήσεις όσον αφορά τη «φοιτητική καλοπέραση» που μας υποσχέθηκαν κάποιοι λίγο πριν από τις Πανελλήνιες. Ο λόγος που επικεντρώνομαι κυρίως στον ρόλο των φοιτητών είναι γιατί αυτοί αποτελούν την κινητήρια δύναμη του πανεπιστημίου. Αν αυτή η δύναμη δεν προσπαθήσει για ένα καλύτερο και πιο ανταγωνιστικό πανεπιστήμιο, τότε κανένας δεν θα το κάνει. Η αλλαγή πρέπει να αρχίσει μέσα από το πανεπιστήμιο, από την καρδιά του, δηλαδή από τους φοιτητές του… Εδώ που έχουμε φτάσει, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, χρειάζεται πολλή δουλειά και υπομονή από όλους μας.

Ο Γρηγόρης Μακρής είναι ΜD υποψήφιος διδάκτωρ στο Ιmperial College του Λονδίνου

Τα Νέα

Comments 0 σχόλια »

exams1.jpgΕισάγονται πολλοί, αποφοιτούν λίγοι. Η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση διευρύνθηκε την τελευταία δεκαετία με την ίδρυση νέων πανεπιστημίων και ΤΕΙ αλλά και αυτοτελών τμημάτων σε υπάρχοντα ιδρύματα, όμως ο αριθμός των αποφοίτων σε σχέση με τους εισακτέους μειώνεται συνεχώς. Περισσότεροι παίρνουν το εισιτήριο για τα ΑΕΙ, αλλά ο ενθουσιασμός τους ξεφουσκώνει γρήγορα. Αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται ο αριθμός των «αιωνίων» φοιτητών αλλά και να πέφτει το επίπεδο του εκπαιδευτικού έργου στα ΑΕΙ.

Στατιστικά στοιχεία

Με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το 2008 303.026 (εκ των οποίων 195.152 φοιτητές των πανεπιστημίων και 107.874 σπουδαστές των ΤΕΙ) όφειλαν ακόμη μαθήματα, παρότι είχαν τελειώσει τα κανονικά εξάμηνα σπουδών τους. Δηλαδή, βρίσκονται εκτός των κανονικών ετών ολοκλήρωσης των σπουδών κάθε σχολής. Από την άλλη, πέρυσι ενεγράφησαν στα ΑΕΙ 284.219 φοιτητές και σπουδαστές. Η θέσπιση της βαθμολογικής βάσης του 10 από το 2006 μπορεί να απέτρεψε νέους να εισάγονται σε ΑΕΙ με μέση βαθμολογία 3, 4, 5 ή 6 (όπως συνέβαινε έως και το 2005), δεν έκανε όμως πιο δελεαστικές τις σπουδές σε όσους εισάγονται. Το γεγονός ότι οι «αιώνιοι» έχουν ξεπεράσει τους ενεργούς φοιτητές και ότι πολλοί λιγότεροι αποφοιτούν τα τελευταία χρόνια σε σύγκριση με μία δεκαετία νωρίτερα, αποτελούν σημάδια έκπτωσης της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αρθρο του Απ. Λακασά στην Καθημερινή

Comments 0 σχόλια »

clap2.jpgΟ Στέφανος Κασιμάτης στην Καθημερινή:

 Βαρύτερο όμως είναι το τίμημα για την κοινωνία μας. Για όλα αυτά τα παιδιά και τους γονείς τους, που αφού κάνουν το σχολείο δύο φορές (οι ώρες των σχολικών μαθημάτων συν των φροντιστηρίων), αφού το πληρώσουν οι γονείς τους δύο φορές (οι φόροι συν οι φροντιστές), υποχρεώνονται μετά να υποστούν την εξαχρείωση μιας ανώτατης εκπαίδευσης, που μόνη χρησιμότητα έχει τον διορισμό στο Δημόσιο. Αυτή η γελοία κατάσταση δεν αποβαίνει προς όφελος μιας καλύτερης κοινωνίας, όπως πιστεύουν οι ηλίθιοι που τη στηρίζουν. Αποβαίνει προς όφελος των πλουσίων, που μπορούν να εξασφαλίζουν εξ αρχής στα παιδιά τους καλύτερη εκπαίδευση. Εν τέλει. όμως, αποβαίνει εις βάρος όλων μας. Γιατί τι αξία έχει η μόρφωση όταν σε αποκόπτει από την υπόλοιπη κοινωνία; Και είναι αυτή η χρεοκοπία που προσωπικώς με πονάει περισσότερο από την οικονομική…

Comments 0 σχόλια »

6438.jpg«Υπεύθυνη Διεκπεραίωση Εργασιών ΑΕΙ & ΤΕΙ. Πτυχιακές εργασίες: Μέγιστος χρόνος υλοποίησης: 3 μήνες. Μορφή παραδοτέου εγγράφου: ψηφιακή. Τύπος εργασίας: με ερωτηματολόγια. Κόστος (έως 70 σελίδες):
βιβλιογραφική 1.100 ευρώ. Με ερωτηματολόγιο: 1.300 ευρώ. Εργαστηριακή: 1.500 ευρώ. (…)».

Με αυτό τον τρόπο επιχειρεί να προσελκύσει φοιτητές μια από τις δεκάδες εταιρείες που λειτουργούν στο Διαδίκτυο και αναλαμβάνουν να συγγράψουν πανεπιστημιακές εργασίες. Πρόκειται για τη «βιομηχανία» εκπόνησης πτυχιακών εργασιών, ακόμη και διδακτορικών διατριβών, που ανθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Μπορεί πολλοί φοιτητές να ξενυχτούν, να ψάχνουν, να διαβάζουν και να καταβάλλουν μεγάλο κόπο για να ολοκληρώσουν μια εργασία τους, κάποιοι άλλοι όμως επιλέγουν άλλο τρόπο για να πάρουν το πτυχίο τους. Σημαντική προϋπόθεση, να έχουν χρήματα. Με ποσό περίπου όσο ένας ικανοποιητικός μηνιαίος μισθός, από 1.000 έως 1.500 ευρώ, μπορούν να αγοράσουν μια εργασία.

ΑΚΟΜΗ και έτοιμες εργασίες μπορεί να αποκτήσει κανείς από το Διαδίκτυο, αρκεί να καταβάλει το απαιτούμενο αντίτιμο. Μία από τις εταιρείες που προσφέρει έτοιμες εργασίες, στη σχετική αγγελία στο Ίντερνετ αναφέρει ότι «παρέχει έτοιμες πτυχιακές εργασίες, καθώς και ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε φοιτητές ΑΕΙ- ΤΕΙ, ελληνόφωνων & αγγλόφωνων πανεπιστημίων, κολεγίων, προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών στην ελληνική και αγγλική γλώσσα».

Τα Νέα

Comments 0 σχόλια »

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων