Η χρηματοπιστωτική κρίση είναι εξ ορισμού συνώνυμη με την αβεβαιότητα. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου η έλξη της τηλεοπτικής εικόνας έχει προ πολλού εκμηδενίσει το πάθος της ανάγνωσης, όπου οι αναγνώστες των πολιτικών εφημερίδων (σε αντίθεση με τις κωμικά υπεράριθμες αθλητικές) φυλλορροούν χρόνο με το χρόνο, η αδυναμία πρόβλεψης του μέλλοντος είναι σχεδόν απόλυτη. Το ερώτημα σχετικά με το πόσες (και ποιες) εφημερίδες θα επιβιώσουν της κρίσης ταλανίζει κάθε δημοσιογράφο.
Η εφημερίδα Le Monde δημοσίευσε πρόσφατα έρευνα, σύμφωνα με το πόρισμα της οποίας το Διαδίκτυο –πηγή αλλά και προοιωνιζόμενη λύση του προβλήματος– δεν φαίνεται να μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον των εφημερίδων. Ενώ η δωρεάν ανάγνωση στο Διαδίκτυο πλήττει καίρια τις εφημερίδες, η ηλεκτρονική κυκλοφορία των εφημερίδων (η εξάλειψη του τεράστιου εξόδου για την πρώτη ύλη, δηλαδή το χαρτί) φάνταζε ιδανική λύση.
Οπως όμως προκύπτει από τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του ανεξάρτητου Think Tank «Pew Research Center»: «Είναι ολοένα και προφανέστερο ότι η ηλεκτρονική δημοσιογραφία δεν έχει ακόμα βρει κάποιο αποδοτικό μοντέλο λειτουργίας». Το 79% των αναγνωστών θεμάτων ειδησεογραφικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο δηλώνει ότι «κλικάρει» εξαιρετικά σπάνια, αν όχι ποτέ, σε κάποια διαφήμιση. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης, «οι αναγνώστες δεν ενοχλούνται από τις διαφημίσεις, απλώς τις αγνοούν».
Απ’ όπου προκύπτει πως η συμβατική διαφήμιση του Διαδικτύου δεν θα μπορέσει να συντηρήσει τις εφημερίδες στο Διαδίκτυο. Ούτε όμως και η προτεινόμενη λύση της ανάγνωσης επί πληρωμή (ή συνδρομή) φαίνεται να μπορεί να ευοδωθεί: μόλις το 7% των χρηστών του Ιντερνετ φαίνεται διατεθειμένο να πληρώσει για την ενημέρωσή του. Και στο μεταξύ, οι αγοραστές εφημερίδων μειώνονται διαρκώς και μαζί τους και οι έντυπες διαφημίσεις, οι οποίες αποτελούν το οξυγόνο των εφημερίδων.
Μήπως θα πρέπει να αρχίσουμε να φανταζόμαστε ένα μέλλον χωρίς εφημερίδες; Και τι χρώμα θα είχε αυτό;
H δυνατότητα ελέγχου ηλεκτρονικών συσκευών με τη δύναμη της σκέψης γοήτευε τους επιστήμονες επί χρόνια. Θα μπορούσε αυτή ακριβώς η δυνατότητα να βοηθήσει στη δημιουργία ενός παιχνιδιού βίντεο που θα έσβηνε κάθε προηγούμενο. Ταυτόχρονα, όμως, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη καθώς θα βοηθούσε ανθρώπους που πάσχουν από τετραπληγία να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, να κινούν τεχνητά μέλη ή να κατευθύνουν αναπηρικά αμαξίδια ή ρομπότ.
Οι νέες εξελίξεις στην ασύρματη επαφή του ανθρώπινου εγκεφάλου και μηχανήματος αποδεικνύουν ότι η υλοποίηση αυτού του οράματος έρχεται όλο και πιο κοντά. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια κατέστη δυνατός ο χειρισμός κάποιων απλών συσκευών, όπως παραδείγματος χάριν ο κέρσορας του ηλεκτρονικού υπολογιστή με τη δύναμη της σκέψης.
Επαιξαν… τένις
Στην έκθεση Cebit που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα στο Αννόβερο, κάποιοι εθελοντές κατάφεραν να παίξουν τένις με ηλεκτρονικό υπολογιστή κινώντας τη ρακέτα τους μόνο με τη δύναμη της σκέψης. Αρχικά οι παίκτες έπρεπε να αποφασίσουν εάν ήθελαν να κινήσουν το δεξί ή το αριστερό χέρι για να κρατήσουν τη ρακέτα. Τελικά, όμως, όπως εξηγεί ο Κλάους Ρόμπερτ Μίλερ, του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Βερολίνου, αυτή η επιλογή έγινε υποσυνείδητα. Οι ειδικοί ελπίζουν ότι μελλοντικά αυτή η τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί εκτενώς από ανθρώπους με προβλήματα κίνησης, αν και σήμερα μόνο το 30% θέλει να δοκιμάσει τη νέα τεχνολογία.
Η διαχείριση των σημάτων
Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες έγκειται στο ότι οι μη παρεμβατικές μέθοδοι, τις οποίες προτιμούν ειδικοί και μη, έχουν αρκετά μειονεκτήματα. Δεν είναι εξίσου ακριβείς, παραδείγματος χάριν με αυτές που χρησιμοποιούν εμφυτευμένα ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο. Αυτές έχουν καθαρότερο σήμα, που μπορεί να αναγνωσθεί από τη «συσκευή» με μεγαλύτερη ακρίβεια. Βέβαια, οι πρόσφατες εξελίξεις που καταγράφονται στην επιστήμη των αισθητήρων και τη διαχείριση των σημάτων βοήθησαν στη γεφύρωση αυτού του χάσματος, κάνοντας την προσέγγιση με βάση τα εγκεφαλογραφήματα περισσότερο αξιόπιστη αλλά και ευκολότερη στη χρήση.
Κάθε συλλογή και χώρος σύγχρονης τέχνης που σέβεται τον εαυτό του «οφείλει» κάθε τόσο να προτείνει κάτι νέο και ρηξικέλευθο, ακόμη και αν θα έχει να αντιμετωπίσει κάποιους- έστω και μαινόμενους- αμφισβητίες που θα αναρωτιούνται: «Είναι όμως αυτό τέχνη;» Με αυτό το τέχνασμα το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης, το ΜoΜΑ, κατάφερε να μπει ξανά στην κορυφή της πρωτοπορίας. Ανακοίνωσε πως «διεκδίκησε» το σύμβολο @ και θα το «εκθέσει» ως σύμβολο των σχέσεων και της επικοινωνίας μας στην ψηφιακή εποχή.
Βεβαίως, το διεθνές σύμβολο δεν «ανήκει» σε κάποιον, ώστε να το «διεκδικήσει» το μουσείο και οι επιμελητές της επικείμενης έκθεσης μόλις τώρα άρχισαν να εξετάζουν πώς θα δώσουν φυσική μορφή στο άυλο σύμβολο. Και επίσης το μουσείο γνωρίζει πως είναι η πρώτη φορά που απέκτησε κάτι που «δεν μπορεί να του ανήκει».
Η κίνηση του ΜοΜΑ έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις στον κόσμο του ντιζάιν. Πολλοί απορρίπτουν το εγχείρημα ως τέχνασμα ή ως κίνηση που υποτιμά τους ανά τον κόσμο ντιζάινερ που σχεδιάζουν το σύμβολο @ για τις νέες γραμματοσειρές. Άλλοι πάλι είδαν στο εγχείρημα την πρόθεση του διάσημου μουσείου σύγχρονης τέχνης να επαναπροσδιορίσει την έκθεση ντιζάιν σ΄ έναν νέο, εικονικό, κόσμο, όπου τα περισσότερα υφίστανται και υπάρχουν μόνο στο Διαδίκτυο.
Στο… επίκεντρο των συζητήσεων και των διαφωνιών βρίσκεται μια ημέρα του 1971 που έμελλε να είναι ιστορική: όταν ένας προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών στη Βοστώνη, ονόματι Ρέι Τόμλινσον, έστειλε το πρώτο e-mail. Ήταν εκείνος που αποφάσισε να χρησιμοποιήσει έναν μάλλον παράξενο χαρακτήρα, όπως το @, για να χωρίσει το όνομα του παραλήπτη από την ιστοσελίδα ή το www στο οποίο ήταν «προσαρτημένο» το τερματικό του.
Το ΜoΜΑ πάντως θεωρεί τον Ρέι Τόμλινσον ως τον πρώτο (ακούσιο) σχεδιαστή του σύγχρονου ηλεκτρονικού συμβόλου @. «Είναι εκείνος που χρησιμοποίησε ένα προϋπάρχον, ίσως ακόμη και αρχαίο, σύμβολο που υπήρχε ήδη στα πληκτρολόγια αλλά χρησιμοποιούνταν ελάχιστα για να λύσει ένα λειτουργικό πρόβλημα το οποίο προέκυψε από μια επαναστατική τεχνολογική καινοτομία, το Ίντερνετ- και αυτό είναι κίνηση ντιζάιν υπέρτατης κομψότητας και οικονομίας» ήταν η απάντηση της Πάολας Αντονέλι, επιμελήτριας για την αρχιτε κτονική και το ντιζάιν του ΜοΜΑ στο ερώτημα «Είναι αυτό ντιζάιν;».
Το επιχείρημα δεν φαίνεται πειστικό στον Μάικ Εσλ, καθηγητή ντιζάιν στην έγκυρη σχολή ντιζάιν της Νέας Υόρκης «Cooper Union»: «Το βρίσκω πολύ ελαφρύ ως σύλληψη. Σε ορισμένες γραμματοσειρές το σύμβολο @ είναι πολύ σέξι, αλλά όταν είδα αυτό που επιχειρεί το ΜοΜΑ δεν πίστευα στα μάτια μου. Νομίζω ότι αυτή η έκθεση έχει το υπέρ για το μουσείο ότι δεν θα του ζητήσει κανείς πίσω το “έκθεμά” του».
Ο Στιβ Κένεντι, επίκουρος καθηγητής Τυπογραφίας στο Νew School, δυσκολεύεται να το πάρει στα σοβαρά: «Πού θα οδηγήσει αυτό; Θα ξυπνήσουμε μια ημέρα και θα δούμε ότι το Γκούγκενχαϊμ, φερ΄ ειπείν, εκθέτει το θαυμαστικό και το ερωτηματικό;» Όμως το ΜοΜΑ το έχει πάρει το ζήτημα πολύ σοβαρά και κινείται προς μια πραγματικά νέα κατεύθυνση, λέει η Άλις Τουέμλοου, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής επί του ντιζάιν στη Σχολή Παραστατικών Τεχνών της Νέας Υόρκης. «Είναι μια τολμηρή κίνηση, από εκείνες που σηματοδοτούν μια νέα εποχή. Αντίστοιχη εκείνης του 1934 με την έκθεση “Μachine Αrt”, που σόκαρε το κοινό εκθέτοντας ένα απλό ρουλεμάν ως σύμβολο της εποχής των μηχανών.
Κάθονται και οι δύο μπροστά από ένα λάπτοπ που είναι συνδεδεμένο στο Ίντερνετ. Ο ένας είναι 81 ετών, ο άλλος 13. Αυτός που έχει το ποντίκι στα χέρια του και σερφάρει είναι ο 81χρονος κ. Νίκος Νικολαράς. Ο 13χρονος μαθητής της Α΄ Γυμνασίου τον καθοδηγεί. Ο παππούς ακολουθεί πιστά τις οδηγίες και απολαμβάνει τη διαδικτυακή περιήγηση.
Αυτή η πλήρης αντιστροφή των ρόλων, δηλαδή το παιδί να διδάσκει τον μεγάλο, έγινε πριν από λίγες ημέρες στην ημερίδα που διοργάνωσε το Εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ) με τίτλο «Η τρίτη ηλικία on-line», στον πολυχώρο «Απόλλων» της Νομαρχίας Πειραιά. Θα μπορούσε όμως να έχει τίτλο «Μάθε παππού μου Ίντερνετ», διότι ουσιαστικά αυτό έγινε: οι υπεύθυνοι του Πανεπιστημίου έβαλαν δέκα μαθητές της Α΄ Γυμνασίου από το ιδιωτικό «Πρότυπο Αθηνών» πλάι σε δέκα ηλικιωμένους από το ΚΑΠΗ Ελληνικού. Και οι μικροί ατσίδες του Ίντερνετ με όρεξη και διάθεση μετέφεραν τις τεχνολογικές τους γνώσεις στους παππούδες και τις γιαγιάδες του ΚΑΠΗ.
«Να, εδώ βλέπετε το βελάκι. Πατήστε το ίνφο. Μπράβο. Τώρα θα αρχίσει να παίζει η εκπομπή». Ο 13χρονος Νίκος δίνει ξανά και ξανά οδηγίες στον συνονόματό που είναι 81 ετών. Ο παππούς ενθουσιάζεται και δίνει ένα φιλί στον μικρό. Μπορεί να τους χωρίζουν 68 χρόνια, αλλά και το τεχνολογικό χάσμα γενεών, όμως όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο 81χρονος κ. Νικολαράς «είχαμε πλήρη συνεννόηση. Για το Ίντερνετ δεν ήξερα τίποτα. Και ο νεαρός μου έδειξε το Google, το Facebook. Τα παιδιά αυτά μάς χαρίζουν μόρφωση στην ηλικία που είμαστε».
Ενθουσιασμένα όμως ήταν και τα παιδιά. «Ήταν μία συναρπαστική εμπειρία. Ο κ. Νίκος μαθαίνει εύκολα. Έχει επιμονή. Έχει κατανοήσει πλήρως αυτά που του έδειξα και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει. Άλλωστε κρατούσε συνεχώς σημειώσεις», λέει ο 13χρονος Νίκος για τον κατά σχεδόν 7 δεκαετίες μεγαλύτερό του… μαθητή.
Αναφερόμενος στην τεχνολογική «συνύπαρξη» μαθητών και ηλικιωμένων, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας και του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου, καθηγητής κ. Μιχάλης Μεϊμάρης, είπε στα «ΝΕΑ» ότι τα παιδιά μπορούν να αποτελέσουν τις γέφυρες έτσι ώστε οι μεγάλοι να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές και το Διαδίκτυο. Αυτός άλλωστε ήταν και στόχος της ημερίδας. Πρόσθεσε δε πως αρκετοί από τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας επιθυμούν να επικοινωνούν όπως οι μικροί, μέσω Facebook.
Ένα άγγιγμα στον ώμο, ένα χτύπημα στην πλάτη, ένα σφίξιμο ή μια στιγμιαία αγκαλιά. Πρόκειται για καθημερινές χειρονομίες που μεταδίδουν πολύ περισσότερα μηνύματα από όσα νομίζει κανείς και προδίδουν συναισθήματα, υποστηρίζουν επιστήμονες.
Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι ερευνητές εστιάζουν την προσοχή τους σε μια μορφή της λεγόμενης γλώσσας του σώματος που αγνοούσαν μέχρι προσφάτως, τη φυσική επαφή. Σύμφωνα με σειρά μελετών, τα αγγίγματα μπορούν να οδηγήσουν σε εμφανείς και αρκετές φορές ταχύτατες αλλαγές στον τρόπο που σκέφτονται και συμπεριφέρονται οι άνθρωποι.
Για τον Dacher Κeltner, καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ, η φυσική επαφή είναι η πρώτη γλώσσα που μαθαίνει ο άνθρωπος και μάλιστα καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του παραμένει το πλούσιο μέσο επικοινωνίας και έκφρασης συναισθημάτων. Η δύναμη που μπορεί να έχει φαίνεται από μια έρευνα που έκανε ο Μichael W. Κrauw με τους Dacher Κeltner και Cassy Ηuang, η οποία θα δημοσιευθεί φέτος στην επιστημονική επιθεώρηση «Εmotion». Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ομάδες ΝΒΑ των οποίων οι παίκτες αγγίζονταν περισσότερο μεταξύ τους είχαν και την καλύτερη απόδοση στο πρωτάθλημα. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ένας από τους λόγους που τα αγγίγματα αυτά έχουν ευεργετική επίδραση είναι γιατί απελευθερώνουν οξυτοκίνη, την ορμόνη που βοηθά στη δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης και μειώνει τα επίπεδα της ορμόνης του άγχους, της κορτιζόλης. Το πείραμα
Σε ένα άλλο πείραμα με επικεφαλής τον Christopher Οveis, καθηγητή Ψυχολογίας του Χάρβαρντ, στο οποίο έλαβαν μέρος 69 ζευγάρια που κλήθηκαν να συζητήσουν με τους ερευνητές δύσκολες περιόδους της σχέσης τους ενώ οι μελετητές παρατηρούσαν τη συχνότητα και τη διάρκεια των αγγιγμάτων μεταξύ τους, διαπιστώθηκε ότι τα ζευγάρια που αγγίζονταν περισσότερο συνήθως εξέφραζαν και μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη σχέση τους.
Για τον επικοινωνιολόγο κ. Θανάση Παπαμιχαήλ, «η σημασία των αγγιγμάτων μπορεί να κατανοηθεί από το γεγονός ότι κατά μέσο όρο ο άνθρωπος μιλά 11 λεπτά την ημέρα αφού μόλις το 7% των μηνυμάτων που επιθυμεί να στείλει στους γύρω του μεταβιβάζεται λεκτικά. Όλα τα υπόλοιπα μηνύματα τα περνά κατά κύριο λόγο με τη γλώσσα του σώματος και φυσικά τα αγγίγματα».
Ο επικοινωνιολόγος τονίζει ότι επειδή το άγγιγμα είναι πολυσήμαντο μέσο επικοινωνίας διαφέρει από άνδρα προς άνδρα, από γυναίκα προς γυναίκα, από άνδρα προς γυναίκα και από γυναίκα προς άνδρα. «Οι γυναίκες συνολικά έχουν περισσότερη άνεση από τους άνδρες στο να αγγίζουν η μια την άλλη. Όμως οι άνδρες είναι αυτοί που συνήθως κάνουν την πρώτη κίνηση στο άγγιγμα μεταξύ των δύο φύλων» επισημαίνει ο κ. Παπαμιχαήλ. Μάλιστα, λέει, υπάρχουν ορισμένα κλασικά αγγίγματα:
«Αν κάποιος μας ακουμπήσει με τον δείκτη του, υποδηλώνει απειλή ή κυριαρχία. Ένα άγγιγμα στον ώμο ή στην πλάτη δείχνει ανωτερότητα».
Η ψυχολόγος κ. Αλεξάνδρα Καππάτου σημειώνει ότι «η αφή είναι μια από τις σημαντικότερες αισθήσεις μας, αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι το άγγιγμα είναι το πρώτο μέσο επικοινωνίας με τη μητέρα μας». Προσθέτει βέβαια ότι «δεν πρέπει να καταλήγουμε σε συμπεράσματα για το τι νιώθει ή σκέπτεται ο άλλος μόνο με βάση τα αγγίγματα. Καλό είναι τα δίνουμε έμφαση και στο βλέμμα προκειμένου να καταλάβουμε».
Ο Πολυδεύκης Παπαδόπουλος από τις σελίδες της AV αναλαμβάνει να μας διαφωτίσει για τα e-books και τις e-libraries:
Δεν αναπτύσσονται, όμως, μόνο οι συσκευές ανάγνωσης e-βιβλίων και τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, αλλά και οι «ψηφιακές βιβλιοθήκες», στις οποίες οι χρήστες έχουν πρόσβαση όχι μόνο σε τίτλους έργων αλλά και σε σελίδες βιβλίων, εικόνες, φωτογραφίες κ.λπ. Μία από τις σημαντικότερες είναι η Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη “Εuropeana”, που λειτουργεί με πρωτοβουλία κυρίως της Γαλλίας, έχοντας στόχο τη συλλογή της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς από τα μεγαλύτερα μουσεία, εθνικές βιβλιοθήκες και αρχειακούς φορείς της Ευρώπης και την πρόσβαση μέσω διαδικτύου. Υπάρχει ακόμη η «Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη – BNM» που δημιούργησε η UNESCO από κοινού με την περίφημη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου και στην οποία μετέχουν θεσμοί όπως το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon των ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο Zhejiang της Κίνας, το Ινστιτούτο Επιστήμης της Ινδίας και η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου. Η BNM θεωρείται η μεγαλύτερη ψηφιακή βιβλιοθήκη του κόσμου, με δωρεάν πρόσβαση σε έργα που αντιστοιχούν στο 1% όλων των βιβλίων του κόσμου.
Από τα εγχειρήματα δεν θα μπορούσε να λείπει η Google, η οποία προχωρά σε συμφωνίες με εθνικές και ιδιωτικές βιβλιοθήκες για ψηφιακή σάρωση και εν συνεχεία διαδικτυακή παροχή πολλών έργων. Πρόκειται για τις υπηρεσίες Google Βοοks, oι οποίες, όμως, ξεσήκωσαν αντιδράσεις από εκδότες και συγγραφείς και στις δύο όχθες του Ατλαντικού για θέματα πνευματικών δικαιωμάτων. Τώρα η εταιρεία αναζητεί συμβιβασμούς για να προχωρήσει. Λίγοι, όμως, αμφισβητούν ότι η Google, η Amazon, αλλά και οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών συσκευών, οι παροχείς δικτυακών υπηρεσιών κ.λπ. δεν θα χτυπήσουν τα «κοιτάσματα» κερδοφορίας που προσφέρουν το διάβασμα, οι βιβλιοθήκες και οι ηλεκτρονικές εκδόσεις. Έτσι το βιβλίο, περικυκλωμένο από παντού, είναι υποχρεωμένο να περάσει στην ψηφιακή εποχή.
Διαβάζουμε ή «κατεβάζουμε»;
Λοιπόν, ζήτω (!) η άφιξη των ηλεκτρονικών βιβλίων και τελευταία και των vooks (συνδυασμός video και books/βιβλίων;). Αρκετοί ειδικοί σε θέματα βιβλίου είναι πιο σκεπτικοί από ενθουσιώδεις. «Αναμφίβολα τα νέα μέσα τραβούν την προσοχή των αναγνωστών. Όμως, σε λίγα χρόνια οι νεότεροι θα έχουν διάθεση και υπομονή να διαβάζουν σ’ αυτά κλασικούς;» σχολιάζουν. Κάποιοι άλλοι διερωτώνται ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στο γράψιμο και την ανάγνωση όταν τα κείμενα διακόπτονται από «υπερ -συνδέσμους» με το διαδίκτυο ή από βίντεο που παρεμβάλλονται για να κάνουν την αφήγηση πιο ζωντανή… Είναι αυτοί που τονίζουν ότι το διάβασμα παραμένει μία από τις ελάχιστες εμπειρίες –πλην των ανθρωπίνων σχέσεων– που βοηθούν στην ανάπτυξη των νοητικών μας ικανοτήτων. Κι αυτές οι ικανότητες υποχωρούν όταν βρισκόμαστε και πάλι μπρος σε οθόνες υπολογιστών –με όλη την αποσπασματικότητα και τη βιασύνη μιας τέτοιας ανάγνωσης– αντί των σελίδων βιβλίων.
Τελικά η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη και κάθε φορά μας εισάγει σ’ ένα νέο κόσμο με πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Π.χ. η σταδιακή επικράτηση των ηλεκτρονικών/ψηφιακών βιβλίων θα συρρικνώσει αναγκαστικά τη δουλειά εκδοτών και βιβλιοπωλών. Ο ρόλος και η τεχνογνωσία τους θα αχρηστευτεί σταδιακά, αφού τα βιβλία δεν θα έχουν πια υλική υπόσταση και κάθε τι θα μπορεί να εκδοθεί online με ελάχιστο κόστος. Θα πει κανείς «αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό» και φαινομενικά θα έχει δίκιο. Όμως, παραδοσιακοί εκδότες και βιβλιοπώλες λειτουργούν μέχρι τώρα και ως «φίλτρα», με την καλή έννοια, προκειμένου τα έργα που εκδίδονται να διαθέτουν ένα επίπεδο, να περνούν από μια επιμέλεια γλώσσας και εμφάνισης και γενικά να υπάρχει μια τάξη στο «χάος» όσων γράφονται και δημοσιεύονται. Το ερώτημα είναι ποιος θα παίζει αυτούς τους ρόλους στο πλήρες χάος του κυβερνοχώρου…
Ένα άλλο θέμα είναι η υποκατάσταση των φυσικών βιβλιοθηκών (δημόσιων και ιδιωτικών) από τις ηλεκτρονικές/ψηφιακές. Και πάλι, κάποιοι θα πουν ότι μέσω διαδικτύου έχουμε πρόσβαση σε άπειρο αριθμό έργων και πως ο απλός χρήστης κατακτά μια νέα ισότητα στον πνευματικό πλούτο της ανθρωπότητας. Ως ένα σημείο αυτό γίνεται όντως εφικτό με την τεχνολογία. Από κει και πέρα, όμως, η ιδέα αποτελεί και φενάκη. Η πνευματική και πολιτιστική ισότητα έρχεται μέσα από την ανάπτυξη παιδείας και κατάλληλων κοινωνικών δομών και όχι απλώς από «μια βιβλιοθήκη στην τσέπη μας». Τέλος, τίθεται ένα θέμα για τον ίδιο τον τρόπο ανάγνωσης, ο οποίος επηρεάζεται από το μέσο που χρησιμοποιούμε και το περιβάλλον που βρισκόμαστε. Π.χ. το διαδίκτυο προάγει την αποτελεσματικότητα, την αμεσότητα και τον όγκο των πληροφοριών. Κάνει, όμως, το διάβασμα κατακερματισμένο, αποσπασματικό και χωρίς τη «βαθιά προσοχή» που απαιτεί η γραμμική ανάγνωση στο χαρτί. Όμως αυτή η ανάγνωση, χωρίς βιασύνες και περισπάσεις, είναι που δημιουργεί το κριτικό πνεύμα, όπως εξηγούν οι ψυχολόγοι… A
Για ένα πράγμα δεν μπορείς να κατηγορήσεις τα Βρετανικά ΜΜΕ . Ότι δεν σου προσφέρουν αυτό που σου διαφημίζουν. Για αυτό το λόγο κανείς στο Λονδίνο δεν σοκαρίστηκε από την σφοδρή και κίτρινη κατά άλλους επίθεση της Daily Mail εναντίον του Facebook. Αφορμή η δολοφονία ενός 17 χρόνου κοριτσιού από έναν άνδρα που γνώρισε μέσω της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης .Η Daily Mail σεβόμενη την παράδοση που έχει στην δημιουργία συλλογικών φοβιών και υστεριών έδωσε εντολή σε έναν υπάλληλο εταιρείας ντετέκτιβ να κατασκευάσει ένα ψεύτικο προφίλ μιας 16 χρόνης με στόχο να παρακολουθήσει τις αντιδράσεις αλλά και κατά πόσο οι υπεύθυνοι της ιστοσελίδας προστατεύουν την ”αξιοπρέπεια” των ανηλίκων χρηστών.
Ο δημοσιογράφος την επόμενη ημέρα ”σοκαρισμένος” απευθύνθηκε στον εθισμένο στον συντηρητισμό και την άρνηση μέσο αναγνώστη της εφημερίδας και ανέφερε ότι μέσα σε πολύ λίγη ώρα έγινε στόχος αχόρταγων μεσηλίκων που του έκαναν συνεχείς ερωτικές προτάσεις . Ο δημοσιογράφος κατηγόρησε το Facebook ότι διαφθείρει τους νέους , τους αφήνει έρμαια στις ορέξεις των αδηφάγων μεσηλίκων και δεν προσφέρει και τίποτα πρακτικό στην διαπαιδαγώγησή τους.
Οι υπεύθυνοι του Facebook απάντησαν από το φιλικό περιβάλλον της Guardian και δήλωσαν ”εξοργισμένοι” από την επίθεση της εφημερίδας. Παράλληλα τόνισαν ότι βρίσκονται σε συζητήσεις με το νομικό της τμήμα για να προχωρήσουν σε μήνυση.
Η αντίδραση της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης προκάλεσε πανικό αλλά και στροφή 180 μοιρών στους ιθύνοντες της εφημερίδας που ζήτησαν συγγνώμη και ανέφεραν ότι η ιστοσελίδα στην οποία αναφέρονταν τελικά δεν ήταν το facebook άλλα κάποια άλλη μικρότερης εμβέλειας και σημασίας.
Η ιστορία όμως πήρε ενδιαφέρουσα τροπή έπειτα από ανακοίνωση της εταιρείας ντεντέκτιβ που ανέφερε ότι η έρευνα αυτή έγινε καθαρά για λογαριασμό της εταιρείας και αλλοιώθηκε από τους συντάκτες της εφημερίδας.
Όπως και να έχει ο νεο-συντηρητισμός βρήκε το νέο του μαύρο πρόβατο.
Απολύτως επιτυχές θεωρείται πείραμα που εφαρμόστηκε εφέτος σε βρετανικό λύκειο με 800 μαθητές και μαθήτριες: τα μαθήματα αρχίζουν μία ώρα αργότερα. Οι απουσίες μειώθηκαν εντυπωσιακά, οι επιδόσεις των μαθητών (13 ως 18 ετών) βελτιώθηκαν, ενώ καθηγητές, γονείς και παιδιά συνεργάζονται καλύτερα.
Από τον περασμένο Οκτώβριο το κουδούνι του λυκείου στο Μονκσίτον του Βορείου Τάινεσαϊντ χτυπάει στις 10 αντί για τις 9 το πρωί, προς μεγάλη χαρά των μαθητών και μαθητριών, ηλικίας 13-19 ετών που προσέρχονται με μεγαλύτερη προθυμία στο μάθημα. Στατιστικώς προέκυψε μείωση των απουσιών σε ποσοστό 8% ενώ οι κατά σύστημα «σκασιάρχες» λιγόστεψαν κατά 27%. Κατόπιν αυτών ο λυκειάρχης Πολ Κίλεϊ κρίνει απαραίτητη την προσαρμογή του σχολικού ωραρίου με σκοπό τη δημιουργία «πολύ ευχαριστημένων και καλύτερα εκπαιδευμένων νέων». Εχει μάλιστα και ιατρικώς διαπιστωθεί, όπως είπε ο λυκειάρχης στο ΒΒC, ότι είναι καλύτερα να αρχίζουν αργότερα οι έφηβοι την καθημερινή εργασία τους στο σχολείο γιατί έτσι προκύπτει όφελος, τόσο για την πνευματική όσο και για τη σωματική υγεία τους. Εχει άλλωστε διαπιστωθεί ότι το απόγευμα αφομοιώνονται ευκολότερα οι γνώσεις.
Το πείραμα πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη ειδικών επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή Νευρολογίας Ράσελ Φόστερτου Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Από τα τεστ μνήμης στα οποία υπέβαλε τους μαθητές προκύπτει ότι τα δύσκολα μαθήματα είναι καλύτερα να διδάσκονται το απόγευμα.
Η επιστημονική εξήγηση είναι σχετικά απλή. Οταν το παιδί φτάνει στην εφηβεία, οι ρυθμοί του εσωτερικού βιολογικού ρολογιού αλλάζουν. Ο νέος θέλει εκ φύσεως να ξυπνάει πιο αργά το πρωί και δεν το κάνει από τεμπελιά αλλά επειδή έτσι είναι βιολογικά προγραμματισμένος.
– Πρωί πρωί στην τάξη; – Παράλογο!
Ο εξειδικευμένοςστη μελέτη των διαταραχών του ύπνου καθηγητής Τιλ Ρένεμπεργκ δήλωσε στο ΒΒC ότι θεωρεί «παραλογισμό» την εμμονή να αρχίζουν τα μαθήματα νωρίς το πρωί. Διότι, όπως εξήγησε, το βιολογικό ρολόι κάθε ανθρώπου λειτουργεί σε κύκλους φωτός και σκότους οι οποίοι διαδέχονται ο ένας τον άλλο. Στην περίοδο της εφηβείας αυτή η εναλλαγή γίνεται αργότερα. Και, εκτός αυτού, οι μαθητές που ξυπνούν πολύ πρωί χάνουν το ουσιαστικότερο μέρος του ύπνου τους- και ο ύπνος είναι απαραίτητος για την αφομοίωση όσων μαθαίνει ο άνθρωπος.
«Σπαταλούσε πολύ χρόνο σε γνωστή ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης του Ιντερνετ, ακόμα κι όταν ήταν στον εργασιακό της χώρο. Μεταξύ των “φίλων” στη συγκεκριμένη σελίδα ήταν και ο εργοδότης της. Ο ίδιος την είχε προειδοποιήσει αρκετές φορές να μη σπαταλάει τόσο χρόνο από την εργασία της στο Διαδίκτυο. Αυτή δεν συμμορφώθηκε και τελικά απολύθηκε». Αυτό το πραγματικό περιστατικό φέρνει ως παράδειγμα μιλώντας στην «Κ» ο καθηγητής ποσοτικών μεθόδων στη Διοίκηση στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στα ΤΕΙ Αθήνας κ. Χρήστος Φράγκος για να περιγράψει τις επιπτώσεις της κατάχρησης του Ιντερνετ στο εργασιακό περιβάλλον.
Το φαινόμενο είναι συχνό στη χώρα μας, καθώς, όπως κατέδειξε πρόσφατη έρευνα, περίπου ένας στους δέκα εργαζομένους παραδέχεται ότι σπαταλάει περισσότερο από μία ώρα του καθημερινού εργασιακού χρόνου σε ιστοσελίδες άσχετες με το αντικείμενο της εργασίας.
Η αρχική φάση της έρευνας, που διεξάγεται από το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας των ΤΕΙ Αθηνών, υπό την ευθύνη του κ. Χρήστου Φράγκου (συνεργάτες ερευνητές Γιάννης Σωτηρόπουλος, Κωνστ. Φράγκος, Χαρίκλεια Θεοδωρίδου και Γεωργία Κεχαγιά), ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο 2009, και περιελάμβανε δείγμα 524 εργαζομένων σε 13 δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, το 9,3% των εργαζομένων χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια της εργασίας περισσότερο από μία ώρα την ημέρα το Διαδίκτυο για να «κατεβάσει» πληροφορίες άσχετες με το αντικείμενό του. Μεταξύ των «κυβερνοαργόσχολων», οι πιο δημοφιλείς ασχολίες είναι όσες έχουν να κάνουν με την ενημέρωση (12% δηλώνει ότι επισκέπτεται τακτικά ιστοσελίδες με γενικές και πολιτικές ειδήσεις) αλλά και την επικοινωνία: το 5,2% των εργαζομένων δήλωσε ότι ασχολείται τουλάχιστον 2,5 ώρες του εργασιακού του ωραρίου με επικοινωνία μέσω chat rooms και ένα 5,8% παραδέχεται ότι παρακολουθεί τα «τεκταινόμενα» σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως π. χ. Facebook, MySpace κ. ά., για τουλάχιστον μία ώρα στο πλαίσιο της εργασίας του. Ενα ποσοστό της τάξης του 3,6% των εργαζομένων δηλώνει ότι σπαταλάει περισσότερη από μία ώρα την ημέρα στο γραφείο σε ιστοσελίδες αγορών και το 2,9% επισκέπτεται ιστοσελίδες με παιχνίδια.
Σχέση εξάρτησης και στο σπίτι
Οπως επισημαίνει ο κ. Φράγκος, «από την έρευνα φάνηκε άμεση συσχέτιση μεταξύ της εξάρτησης από το Ιντερνετ και της «κυβερνοσχόλης» στο πλαίσιο της εργασίας. Οσοι σπαταλούν χρόνο της εργασίας τους «συνδεδεμένοι» στο Ιντερνετ για προσωπικά θέματα είναι στην πλειοψηφία τους άτομα που κάνουν χρήση του Διαδικτύου από το σπίτι τους περισσότερες από 35 ώρες την εβδομάδα». Σύμφωνα με τον ίδιο, εκτός από την εξάρτηση από το Ιντερνετ, στο φαινόμενο της «κυβερνοσχόλης» στο εργασιακό χώρο συμβάλλει η ανία, η μη ικανοποίηση από την εργασία και η έλλειψη συγκεκριμένης πολιτικής από τις εταιρείες στο θέμα της χρήσης του Ιντερνετ.
Υπάρχει κάποιος ειδικός λόγος που όλα τα ριάλιτι γυρίζονται πια με κοινό μαθητές σχολείων;
Μη σοκάρεσαι. Γίνεται στα πλαίσια των εκπαιδευτικών εκδρομών, όπως και η Βουλή των Εφήβων. Πού αλλού θα έχουν την ευκαιρία τα παιδιά να μάθουν ότι το να δουλεύεις στην τηλεόραση μπορεί να σου προκαλέσει μεγάλες ψυχικές διαταραχές; Όπως το να αισθάνεσαι περήφανος επειδή όταν μπαίνεις στο πλατό σε χειροκροτάνε καμιά 100 ανήλικα με ακμή. Ή να νιώθεις ασφαλής, ξέροντας ότι δεν θα τολμήσουν να σου πετάξουν γιαούρτι, γιατί θα φάνε αποβολή.
Γιατί τι να τις κάνεις τις αυξήσεις, τα επιδόματα, τα αφορολόγητα, τους μισθούς από το δημόσιο, όταν πια για να σπουδάσει ένας πατέρας το παιδί του χρειάζεται άλλον ένα μισθό το μήνα στη «δωρεάν» παιδεία των παιδικών σταθμών, των ιδιαίτερων 50 ευρώ την ώρα, των φροντιστηρίων, των ιδιωτικών σχολών, των πανεπιστημίων του εξωτερικού; Τι να τα κάνεις όταν για να πας τον άνθρωπό σου στο νοσοκομείο της «δωρεάν» υγείας αρχίζεις να πληρώνεις από την πύλη ακόμα δεξιά κι αριστερά φακελάκια; Όταν δεν έχεις δρόμους, δεν έχεις πεζοδρόμια, δεν έχεις πλατείες, δεν έχεις ένα παγκάκι και πρέπει να πληρώσεις για να κάτσεις σε μια καρέκλα κάποιας πλατείας; Όταν το κέντρο της πόλης σου είναι αφημένο στην εγκληματικότητα χωρίς αστυνόμευση, χωρίς ασφάλεια; Όταν είσαι ο μοναδικός Ευρωπαίος που ζει και αναπνέει δίπλα στις χαβούζες και τις χωματερές; Όταν πρέπει να πληρώσεις για τα πάντα δύο φορές, μία σε φόρους και εισφορές για τις υποβαθμισμένες υπηρεσίες του κράτους και άλλη μία στην ιδιωτική οικονομία για να κάνεις τη δουλειά σου; Και να ’χεις κι από πάνω τους απατεώνες να σου λένε για «δωρεάν» παιδείες και υγείες. Τι να τα κάνεις όσα «κεκτημένα» μπόρεσες κι εσύ να αποκτήσεις από το κράτος, σε χρήμα πάντα, όταν με το άλλο χέρι στα παίρνει με αυξήσεις στους λογαριασμούς, με έκτακτες εισφορές, με αυξήσεις στα διόδια, με έμμεσους φόρους;
Κρατικοδίαιτοι διανοούμενοι, δημοσιογράφοι των κομματικών γραφείων, καλλιτέχνες κρατικά επιχορηγούμενοι και πολιτικοί που δεν έχουν δουλέψει ούτε μια ώρα στη ζωή τους, προσπαθούν με κάθε τρόπο να κρύψουν την πραγματικότητα, αντιδρούν σε κάθε αλλαγή, παίζουν την παράταση, θέλουν να διατηρήσουν στη ζωή ένα σύστημα άδικο, αντιπαραγωγικό, διεφθαρμένο, χρεοκοπημένο, τελειωμένο. Παρατήρησέ τους, δεν συμφωνούν σε καμία αλλαγή. Ούτε σε μία, έτσι, για στατιστικούς λόγους, για να ’χουν άλλοθι.
Ο Μιχάλης Μιχαήλ στη LIFO ονειρεύεται κήπους και μπαλκόνια:
Ακόμα και το μικρότερο μπαλκονάκι έχει πιθανότητες να γίνει κάτι ποιητικό, φυτό δίπλα σε φυτό δίπλα σε λουλούδι να συνθέτουν ένα έργο τέχνης, μια ευκαιρία ανάτασης γι’ αυτόν που το χαίρεται μέσα σε αυτήν τη πολύ σκληρή πόλη. Αν προσέξεις την υφή, θα έχεις αρμονία, το αποτέλεσμα δεν θα φαίνεται σαν αγριοχώραφο, αν κοιτάξεις την αρμονία των χρωμάτων κάθε μέρα η διάθεσή σου θα φτιάχνει με το που θα κοιτάς εκείνη τη γωνία με την παστέλ συμφωνία, αν προσέξεις, κάποια φυτά θα σου τραγουδούν όταν τα διαπερνά ο αέρας τα βράδια του Μάη και, όταν βρέχει, το νερό της βροχής θα κυλά μέσα από τις φυλλωσιές σαν δεκάδες ποταμάκια που οδηγούν σε κρυψώνες περίεργες – αν το δεις όλο αυτό ως κάτι παραπάνω από πρασινάδες, κάθε μέρα θα πίνεις τον καφέ του πρωινού σου μέσα σε έναν εξπρεσιονιστικό πίνακα, μέσα από τα φύλλα της κληματαριάς θα περνάνε οι ακτίνες του ήλιου και στον απέναντι τοίχο θα βλέπεις χίλια παραμύθια σινεμασκόπ. Αυτό περίπου έχω στο μυαλό μου για τους κήπους.
Σταχυολογώ από μία συνέντευξη της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου με τον Ν. Χρηστάκη στη LIFO:
Αν το βάρος μας αλλά και οι συνήθειές μας εξαρτώνται από την παρέα μας, αυτό σημαίνει ότι καταργείται η ατομική βούληση και ότι η ελεύθερη επιλογή είναι μια πολιτική ουτοπία; «Κάθε άλλο! Η ελεύθερη βούληση δεν αναιρείται ούτε ως έννοια ούτε κατά την άσκησή της. Απλώς εμείς υποδεικνύουμε τους μηχανισμούς εκείνους που τίθενται σε λειτουργία κατά τη διαμόρφωση μιας άποψης, μιας γνώμης, μιας συνήθειας. Αν επιχειρήσετε να αποκοπείτε από την παρέα σας για να κόψετε το τσιγάρο, δεν θα καταφέρετε τίποτα. Θα γίνετε δυστυχισμένη και δεν είναι και σίγουρο ότι θα καταφέρετε να κόψετε το τσιγάρο. Αν ομως είστε υποψιασμένη για τον τρόπο που διατηρείτε κάποιες συνήθειες, τότε θα μπορέσετε να το διαχειριστείτε με μεγαλύτερη επιτυχία». Τον ρωτάω για τον ρόλο της μόρφωσης σ’ όλη αυτήν τη διαδικασία. «Α, η μόρφωση!», αναφωνεί. «Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον. Τα μορφωμένα άτομα είναι πιο δεκτικά στις επιρροές του δικτύου τους, αλλά ταυτόχρονα ασκούν και τα ίδια μεγαλύτερη επιρροή στο δίκτυο από άλλα άτομα που δεν διαθέτουν την ίδια μόρφωση. Κοιτάξτε, η μόρφωση, θεωρητικώς τουλάχιστον, σε κάνει πιο ανοιχτό στις απόψεις και τις εμπειρίες του άλλου, οπότε όλο αυτό makes sense»
Θέλω να του μιλήσω λίγο για το διαδίκτυο. Του λέω ότι πάντα για μένα το διαδίκτυο ήταν η «πρωτοπορία που ειπώθηκε πολύ παλιά», όπως έχει πει και ο Σοστακόβιτς. Γελάει πάλι τρανταχτά. «Πολύ σωστό. Δεν είναι τυχαίο που τα διαδικτυακά δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, διαδόθηκαν ταχύτατα και είναι τόσο δημοφιλή. Ήρθαν και “κάθισαν” πάνω σε υπαρκτά ανθρώπινα δίκτυα. Αυτό που κάνουμε στο Facebook δεν διαφέρει και πολύ από αυτό που κάνουμε στην καθημερινότητά μας. Ήταν απόλυτα αναγνωρίσιμο, όλοι λίγο πολύ έχουμε επιδοθεί σ’ αυτό, γι’ αυτό και το υιοθετήσαμε άμεσα. Η ενεργοποίηση και του ψηφιακού δικτύου απαιτεί έναν βαθμό κοινωνικής δεξιότητας, δεν έχουν όλα τα άτομα τον ίδιο βαθμό δεξιότητας, γι’ αυτό και η δικτύωση είτε στην πραγματική ζωή είτε στο διαδίκτυο δεν συνιστά από μόνη της πανάκεια».
Ο βρετανός ιστορικός και συγγραφέας σερ Στίβεν Ράνσιμαν (1903-2000) υπήρξε ένας από τους τελευταίους θρύλους της βυζαντινολογίας. Τα βιβλία του εξακολουθούν και στις ημέρες μας να μυούν στον κόσμο του Βυζαντίου ένα ευρύτερο καλλιεργημένο κοινό μεταδίδοντας μιαν εικόνα θετική για τη συχνά παραγνωρισμένη περίοδο της αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης. Αντίθετα όμως με ορισμένους σύγχρονους, «διαφημιστές» του Βυζαντίου, ο Ράνσιμαν ήταν πάνω απ΄ όλα ένας πρωτότυπος ιστορικός.
Εκπρόσωπος μιας κατάστασης πραγμάτων που έχει πια εκλείψει στις ημέρες μας, ο Στίβεν Ράνσιμαν αγάπησε την Ελλάδα όταν, σε ηλικία επτά ετών και αφού είχε ήδη διδαχθεί τα γαλλικά και τα λατινικά, προτίμησε να μάθει ελληνικά αντί γερμανικά. Με τους δύο του γονείς μέλη ταυτοχρόνως του βρετανικού κοινοβουλίου και έχοντας απολαύσει τα προνόμια της- επικεντρωμένης στους κλασικούςβρετανικής εκπαίδευσης της εποχής, ο Ράνσιμαν σπούδαζε στο Κέιμπριτζ όταν αποφάσισε να αφιερωθεί στη μελέτη της βυζαντινής περιόδου. Τον γοήτευσαν η πρωτοτυπία και η ιδιομορφία του ίδιου του βυζαντινού κόσμου, η οργάνωση, η εκλέπτυνση, η τέχνη και η πνευματικότητά του, ίσως και ο κάποιος εξωτισμός του.
Πιστός στην καλύτερη παράδοση των βρετανών περιηγητών, ο Ράνσιμαν ταξίδεψε πολύ σε μια εποχή που ο τουρισμός δεν είχε ακόμη εφευρεθεί. Συνάντησε ανθρώπους μυθικούς, από τον Ελευθέριο Βενιζέλο ως τον Που Γι, τον τελευταίο αυτοκράτορα της Κίνας, και τα ταξίδια του αποτελούσαν πηγή συναρπαστικών αφηγήσεων με τις οποίες αιχμαλώτιζε τον συνομιλητή του, όπως ακριβώς τα βιβλία του αιχμαλωτίζουν ακόμη και σήμερα τον αναγνώστη.
Βέλαζε το κατσίκι επίμονα βραχνά.
Άνοιξα το φούρνο με θυμό τι φωνάζεις είπα
σε ακούνε οι καλεσμένοι.
Ο φούρνος σου δεν καίει, βέλαξε
κάνε κάτι αλλιώς θα μείνει νηστική
χρονιάρα μέρα η ωμότητά σας.
Έβαλα μέσα το χέρι μου. Πράγματι.
Παγωμένο το μέτωπο τα πόδια ο σβέρκος
το χορτάρι η βοσκή τα κατσάβραχα
η σφαγή.
Θα ήσασταν πιο ευτυχείς αν περνούσατε περισσότερο χρόνο συζητώντας για την πολιτική κατάσταση στον πλανήτη και το νόημα της ζωής και λιγότερο μιλώντας για τον καιρό ή για το ποια ζευγάρια διασήμων του Χόλιγουντ χώρισαν; Και όμως, οι εμβριθείς συζητήσεις κάνουν τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους απ΄ ό,τι οι ασημαντολογίες, όπως αποκαλύπτει νέα μελέτη.
Με άλλα λόγια, όσοι δαπανούν περισσότερο χρόνο της ημέρας κάνοντας εμβριθείς συζητήσεις και λιγότερο ψιλοκουβέντες φαίνεται πως είναι περισσότερο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με τον Ματθίας Μελ, ψυχολόγο του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος δημοσίευσε μια μελέτη επί του ζητήματος.
«Μας φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον, διότι θα μπορούσε να έχει αποδειχθεί το αντίθετο- θα μπορούσαμε να είχαμε εξαγάγει το δίδαγμα “μη σε νοιάζει, για να είσαι χαρούμενος”, ότι δηλαδή όσο κανείς κινείται σε ρηχό επίπεδο ζωής είναι ευτυχής και όταν εισέρχεται σε υπαρξιακά βάθη είναι δυστυχισμένος» λέει ο δόκτωρ Μελ. Οπως φάνηκε, το μυστικό της ευτυχίας κρύβεται στις ουσιώδεις συζητήσεις κυρίως για δύο λόγους: Πρώτον, διότι οι άνθρωποι εξω θούνται να βρίσκουν ένα νόημα για τη ζωή τους. Και, δεύτερον, διότι είμαστε κοινωνικά όντα που έχουν την επιθυμία και την ανάγκη να συνδέονται με τους ομοίους τους.
«Κάνοντας ουσιώδεις συνομιλίες,καταφέρνουμε να επιβάλλουμε ένα νόημα σε έναν κατά τα άλλα αρκετά χαοτικό κόσμο. Διαπροσωπικά,καθώς βρίσκουμε αυτό το νόημα,δενόμαστε με τον άτομο με το οποίο συνδιαλεγόμαστε, και ξέρουμε ότι η δημιουργία διαπροσωπικών δεσμών και η κοινωνική ενσωμάτωση αποτελούν κομβικό και ακρογωνιαίο θεμέλιο της ευτυχίας».
Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Ρsychology Journal», συμμετείχαν 79 φοιτητές- 32 άνδρες και 47 γυναίκεςοι οποίοι συμφώνησαν να φορούν στο πέτο τους ένα μικρόφωνο που ενεργοποιείται ηλεκτρονικά, το οποίο κατέγραφε αποσπάσματα συνομιλιών διάρκειας 30 δευτερολέπτων κάθε 12,5 λεπτά για τέσσερις ημέρες, δημιουργώντας έτσι ένα «ηχητικό ημερολόγιο» για τον δραΜελ.
Οι ερευνητές που ανέλυσαν το υλικό των συνομιλιών ταξινόμησαν τα ηχητικά αποσπάσματα είτε ως ασημαντολογίες για τον καιρό ή για κάποια τηλεοπτική εκπομπή είτε ως περισσότερο ουσιαστικές συζητήσεις για τα τρέχοντας ζητήματα, τη φιλοσοφία, τη διαφορά μεταξύ Βαπτιστών και Καθολικών ή τον ρόλο της εκπαίδευσης. Οι συζητήσεις που αφορούσαν τηλεοπτικές εκπομπές δεν θεωρήθηκαν απαραιτήτως «κουτσομπολιό»· θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ουσιώδεις αν οι συνδιαλεγόμενοι ανέλυαν, για παράδειγμα, χαρακτήρες ή τα κίνητρά τους.
Πολλές από τις συζητήσεις ήταν περισσότερο πρακτικές και δεν ενέπιπταν σε καμία από τις δύο κατηγορίες, συμπεριλαμβάνοντας ερωτήσεις για φοιτητικές εργασίες ή συνεννοήσεις για το μοίρασμα των οικιακών εργασιών. Στο σύνολο, το ένα τρίτο όλων των συζητήσεων χαρακτηρίστηκε ουσιώδες και το ένα πέμπτο μικρολογία.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Άρθρα (RSS)