Αρχείο για 21 Απριλίου, 2010
The Guardian
Οτι φτιάχνει ο άνθρωπος, το διαλύει η φύση. Το θαύμα των αεροπορικών πτήσεων μάς προστάτευσε από τη βαρύτητα, από την ατμόσφαιρα, τους πολιτιστικούς και γεωγραφικούς παράγοντες. Μας έκανε να νιώθουμε παντού σαν στο σπίτι μας. Ομως η φύση παρεμβαίνει και αντιλαμβανόμαστε -τραγικά, για μερικούς- την πραγματικότητα των χιλιάδων μιλίων που μας χωρίζουν. Ανακαλύπτουμε ότι τελικά δεν έχουμε ξεφύγει από τη γήινη πραγματικότητα.
Οι πολύπλοκες και αλληλοδιασυνδεδεμένες κοινωνίες είναι πιο ανθεκτικές από τις παραδοσιακές· μέχρις ενός σημείου. Στα κύματα ξηρασίας που έπληξαν την Ανατολική Αφρική στις αρχές της δεκαετίας του 1990 είδα από πρώτο χέρι αυτό που προέβλεπαν από καιρό οι ανθρωπολόγοι και οι οικονομολόγοι. Οτι όσο λιγότερους εμπορικούς εταίρους είχε κανείς, τόσο περισσότερο υπέφερε. Η διασύνδεση παρείχε ένα είδος διασφάλισης, καθώς απ’ όσο ευρύτερη περιοχή μπορούσε κανείς να προμηθευτεί τρόφιμα, τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να επηρεαστεί από έναν τοπικό λιμό.
Ομως, πέρα από ένα σημείο, η διασύνδεση εγκυμονεί κινδύνους. Οσο μεγαλύτερη είναι η εξάρτησή μας από την παραγωγή και τις επιχειρηματικές συναλλαγές που γίνονται αλλού, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες κάτι να πάει στραβά. Αυτό ήταν ένα από τα διδάγματα της τραπεζικής κρίσης. Μερικές χιλιάδες φτωχοί που δεν μπορούσαν να πληρώσουν τα ενυπόθηκα στεγαστικά τους δάνεια στις ΗΠΑ -το φτερούγισμα της πεταλούδας πάνω από τον Ατλαντικό- κόντεψαν να διαλύσουν την παγκόσμια οικονομία.
Εχουμε πολλά ευάλωτα σημεία. Το πιο καταστροφικό θα ήταν μια αναπάντεχη σφοδρή ηλιακή καταιγίδα, φαινόμενο που αυξάνει τη ροή του συνεχούς ρεύματος στα ηλεκτρικά δίκτυα, καταστρέφοντας τους μετασχηματιστές. Θα μπορούσε να συμβεί σε διάστημα λίγων δευτερολέπτων. Η καταστροφή θα απαιτούσε χρόνια μέχρι να αντιστραφεί, αν ποτέ συνερχόμασταν. Πολύ γρήγορα θα καταλαβαίναμε την εξάρτησή μας από τον ηλεκτρισμό, την αξία του οποίου κατανοούμε, όπως και του οξυγόνου, μόνο όταν μας λείπει.
Οπως επισημαίνει το περιοδικό New Scientist, ένα τέτοιο συμβάν θα έθετε εκτός λειτουργίας τα περισσότερα συστήματα που μας κρατούν ζωντανούς. Τα εργοστάσια καθαρισμού του νερού και τις αντλίες. Την εξόρυξη και μεταφορά πετρελαίου, κάτι που γρήγορα θα έπληττε τις προμήθειες τροφίμων. Θα γονάτιζε τα νοσοκομεία, τα τραπεζικά συστήματα και όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες – ακόμη και την παραγωγή κεριών και λαμπών παραφίνης. Οι γεννήτριες που υπάρχουν για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης θα λειτουργούσαν μόνο μέχρι να τελειώσει το πετρέλαιο. Οι καμένοι μετασχηματιστές δεν επισκευάζονται, πρέπει να αντικατασταθούν. Εδώ και ένα χρόνο, έχω ζητήσει από τις εταιρείες που διαχειρίζονται το δίκτυο ηλεκτροδότησης να ανακοινώσουν τι σχεδιάζουν να κάνουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και αν έχουν αποθηκεύσει μετασχηματιστές για να αντικαταστήσουν αυτούς που κινδυνεύουν να καταστραφούν από μια ηλιακή καταιγίδα. Δεν έχω πάρει ακόμα πλήρεις απαντήσεις, αλλά τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι δεν έχουν κάνει τίποτα.
Επίσης υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού για το ενδεχόμενο να φθάσει η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου στην αποκορύφωσή της και μετά να αρχίσει να μειώνεται. Ομως η πιο πρόσφατη έκθεση του γενικού επιτελείου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων για τις πιθανές συγκρούσεις του μέλλοντος υποστηρίζει ότι «είναι αναπόφευκτο να παρουσιαστούν σημαντικές ελλείψεις ενέργειας αν δεν επεκταθεί δραστικά η παραγωγή και η διύλιση» και ότι «ώς το 2012 θα πάψει να υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγή, ενώ το 2015 η ημερήσια έλλειψη θα φθάνει τα 10 εκατ. βαρέλια». Η παγκόσμια έλλειψη πετρελαίου θα κάνει σαφείς τις αδυναμίες των πολύπλοκων οικονομικών μας συστημάτων. Οπως έχει δείξει ο πολιτιστικός ανθρωπολόγος Τζότζεφ Τέιντερ, η εξάρτηση από τη μεγάλη κατανάλωση ενέργειας είναι ένας παράγοντας που κάνει τις πολύπλοκες κοινωνίες πιο ευάλωτες.
Η Ρώμη του Διοκλητιανού και του Κωνσταντίνου αύξησε το μέγεθος, την πολυπλοκότητα, την ισχύ και το κόστος συντήρησης του στρατού και του κράτους της, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει κάτω από το ίδιο της το βάρος. Αντίθετα, η βυζαντινή αυτοκρατορία από τον έβδομο αιώνα και μετά απάντησε στην αποδυνάμωσή της με ένα πρόγραμμα συστηματικής απλοποίησης. Αντί να διατηρεί στρατό και να τον πληρώνει, έδωσε στους στρατιώτες γη με αντάλλαγμα κληρονομική στρατιωτική θητεία. Μείωσε το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της γραφειοκρατίας και άφησε τον κόσμο να τα βγάλει πέρα μόνος του. Η αυτοκρατορία επέζησε και επεκτάθηκε.
Το ύψος των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου, το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος και ο εξαιρετικά ευάλωτος χαρακτήρας της αεροπορίας δείχνουν ότι δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε για πάντα να πετάμε τόσο όσο σήμερα. Εχουμε επιλογή. Μπορούμε να αρχίσουμε να αποσύρουμε τα αεροπλάνα όσο υπάρχει καιρός και βρούμε τρόπο να ζούμε ευτυχισμένοι με λιγότερες πτήσεις. Ή μπορούμε να καθίσουμε και να περιμένουμε την πραγματικότητα να απλοποιήσει το σύστημα με πιο βάρβαρες μεθόδους.
Καθημερινή
0 σχόλια »
 Διαβάζω στα Νέα:
Περισσότερες από 1.000 αρχαιότητες βγάζει στην αγορά η βρετανική κυβέρνηση από τη συλλογή του διαβόητου αρχαιοκάπηλου Ρόμπιν Σάιμς- γνωστού από την υπόθεση της Σχοινούσας και προμηθευτή του Μουσείου Γκετί- ώστε να αποπληρωθούν τα χρέη του προς την Εφορία.
Ενώ η Ιταλία ασκεί βέτο ώστε οι θησαυροί που προέρχονται από το έδαφός της να της επιστραφούν, η Ελλάδα όχι μόνο δεν ακολουθεί την ίδια τακτική, αλλά ούτε καν γνωρίζει την υπόθεση!
Η ελληνική πλευρά αν και εκλήθη προ διετίας από τους Βρετανούς να δει τη συλλογή υπό όρους, δεν έδωσε συνέχεια, με αποτέλεσμα σήμερα να μη γνωρίζουμε ούτε πόσες, ούτε τι ποιότητας είναι οι ελληνικού ενδιαφέροντος αρχαιότητες».
Πόσο περήφανη είναι η αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Πολιτισμού;
0 σχόλια »
 Το έργο CITER – Creation of a European History Textbook Repository είναι ένα πιλοτικό έργο που χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα eContentPlus.
Το Πρόγραμμα στοχεύει στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής βάσης βιβλίων ιστορίας στο διαδίκτυο, με σκοπό την πρόσβαση και διερεύνηση ιστορικών πληροφοριών μέσα από πολλαπλές πηγές πληροφόρησης. Οι χώρες που συμμετέχουν στο έργο καταθέτουν για σκοπούς του έργου σχολικά βιβλία που χρησιμοποιούνται στα σχολεία της κάθε χώρας και αφορούν στη διδασκαλία της Ιστορίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα βιβλία θα καταχωρηθούν στη βάση δεδομένων ως έχουν, χωρίς καμία αλλαγή στο περιεχόμενό τους και καθορίζοντας το περιεχόμενο με βάση το χρόνο, το χώρο και το θέμα.
Οι συμμετέχοντες στο CITER θα μπορούν μέσα από εκπαιδευτικά σενάρια να αξιοποιήσουν το διαδικτυακό περιβάλλον μάθησης με στόχο την πολυπρισματική και κριτική προσέγγιση ιστορικών θεμάτων.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα CITER θα βρείτε εδώ.
0 σχόλια »
H αξιολόγηση θα αρχίσει πιλοτικά σε 100 σχολεία και το όλο εγχείρημα το υπ. Παιδείας το ανέθεσε με σχετική εγκύκλιο στους σχολικούς συμβούλους.
Τι διερευνούν
Οι πέντε δείκτες της… βαθμολόγησης
1 Τα μέσα και οι πόροι της σχολικής μονάδας (υλικοτεχνική υποδομή, οικονομικοί πόροι, ανθρώπινο δυναμικό). Θα διερευνηθεί η επάρκεια, η ποιότητα και η καταλληλότητα των σχολικών χώρων οι οποίοι αποτελούν σημαντικές υλικές συνθήκες για την αποτελεσματική υλοποίηση του Σχολικού Προγράμματος.
2 Η διοίκηση της σχολικής μονάδας (συντονισμός σχολικής ζωής, διαμόρφωση-εφαρμογή σχολικού προγράμματος, αξιοποίηση μέσων και πόρων). Διερευνάται το πλαίσιο των πρακτικών οργάνωσης, διοίκησης και λειτουργίας (ηγεσία, συντονισμός, διαχείριση, ρύθμιση, καθορισμός στόχων, αξιοποίηση του προσωπικού, ανάπτυξη πρωτοβουλιών κ.ά.), με σκοπό την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της σχολικής μονάδας.
3 Το κλίμα και οι σχέσεις μεταξύ των παραγόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας (σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών, μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών, μεταξύ μαθητών, μεταξύ σχολείου – γονέων). Θα καταγραφούν οι σχέσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών (συνεργασία, επικοινωνία, ανταλλαγή πληροφοριών, συλλογικότητα, εμπιστοσύνη) και μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών (δικαιοσύνη, αξιοκρατία, εκτίμηση, αλληλοσεβασμός, επικοινωνία, συνεργασία), στοιχεία που συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση του σχολικού κλίματος και επηρεάζουν την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
4 Οι εκπαιδευτικές διαδικασίες (διδακτική & μαθησιακή διαδικασία, ποιότητα της διδασκαλίας). Διερευνώνται ζητήματα και παράμετροι που συνδέονται με την ποιότητα της διδασκαλίας, όπως η σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού της τάξης, τα σχολικά εγχειρίδια και το εκπαιδευτικό υλικό, η διδακτική μεθοδολογία και οι στρατηγικές οργάνωσης της τάξης.
5 Τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα (φοίτηση & διαρροή, επίδοση & πρόοδος, ατομική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών/τριών): Διερευνώνται ζητήματα σχετικά με τη φοίτηση και τις απουσίες των μαθητών, με το φαινόμενο της εκπαιδευτικής διαρροής καθώς και με τη σχολική επίδοση, τα εκπαιδευτικά επιτεύγματα και την πρόοδο των μαθητών σε σχέση με τους στόχους και τα περιεχόμενα του προγράμματος σπουδών.
0 σχόλια »
 Τα δικτυωμένα σχολεία, με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας είναι, δυνάμει, δίκτυα ελέγχου και επιτήρησης
Γιώργος Μαυρογιώργος*
Με τις πολιτικές για την καθιέρωση του «ψηφιακού σχολείου» επαναπροσδιορίζονται πολλές πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η ανάγνωση ως πράξη προσδιορίζεται από το πλαίσιο και τις κοινωνικές σχέσεις μέσα στις οποίες αναπτύσσεται. Σημαντικές αλλαγές σ΄ αυτές τις σχέσεις συνδέονται με αλλαγές στην πράξη της ανάγνωσης. Η πράξη της ανάγνωσης σε έναν Η/Υ δεν είναι ίδια με την ανάγνωση βιβλίου: η ταχύτητα, οι παύσεις, η συγκέντρωση, η εμβάθυνση, το πήγαινε-έλα, η επανάληψη κ.ά. είναι διαφορετικά. Αυτές οι διαφορές επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε και ερμηνεύουμε αυτά που διαβάζουμε. Βέβαια, μπορούμε να εντοπίζουμε και πτυχές ομοιότητας στην πράξη της ανάγνωσης στη μια και στην άλλη μορφή. Το ερώτημα, επομένως, είναι να εξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους η οικεία πράξη της ανάγνωσης επαναπροσδιορίζεται με την ανάγνωση στο διαδίκτυο ή την υπέρ-ανάγνωση (hyperreading) ή δια-ανάγνωση. Ο όγκος της πληροφόρησης στην οποία υπάρχει πρόσβαση, η ταχύτητα πρόσβασης, η δομή του διαδικτύου, που είναι μια σειρά διασυνδεμένων κειμένων, ανάμεσα στα οποία κινείται κανείς, κάνοντας κλικ σε ένα link-σύνδεσμο, δεν είναι ίδια όπως σε ένα συμβατικό έντυπο κείμενο.
Τα έντυπα κείμενα είναι επιλεκτικά και οριστικά. Ένα βιβλίο έχει συγκεκριμένο κείμενο που μπορεί, βέβαια, να παραπέμπει σε άλλα, αλλά για να τα συμβουλευτεί κανείς χρειάζεται να τα αναζητήσει (βιβλιοπωλείο, βιβλιοθήκη), δραστηριότητα που δεν είναι πάντα εύκολη. Στο διαδίκτυο τα υπέρ-κείμενα εμπεριέχουν κείμενα τα οποία μπορούν να είναι ποικίλης έκτασης και μπορούν να συνδεθούν με μεγάλο αριθμό κειμένων.
Σε μια υπερκειμενική δομή σημαντικό στοιχείο είναι ο σύνδεσμος, ο κόμβος, η σύνδεση. Οι σύνδεσμοι είναι σχεσιακές συνδέσεις που αλλάζουν, επαναπροσδιορίζουν, διευρύνουν, περιορίζουν ή εμπλουτίζουν τις πληροφορίες που προσφέρουν. Η σημασία των συνδέσμων σε ένα υπερκειμενικό περιβάλλον, συνήθως, υποβαθμίζεται καθώς αποσιωπώνται τρεις σημαντικές τους όψεις:
1. Όλοι οι σύνδεσμοι, αν και προϋποθέτουν την ίδια λειτουργία, δεν είναι ίδιοι. Το να επιλέγεις και να ακολουθείς μια συγκεκριμένη σειρά συνδέσεων σηματοδοτεί μια σειρά αντίστοιχων ερμηνειών και προσλήψεων.
2. Οι χρήστες επιλέγουν συνδέσμους που ήδη είναι δεδομένοι. Μπορούν να κάνουν τα δικά τους υπερκείμενα αλλά, κατά βάση, συναντούν συνδέσμους από άγνωστους συγγραφείς των οποίων τα κίνητρα, οι αντιλήψεις και οι απόψεις είναι πέρα από τον έλεγχό τους.
3. Η σύνδεση δεν είναι απλώς σύνδεση δύο κειμένων. Οι σύνδεσμοι αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο το υλικό μπορεί να αναγνωσθεί.
Επομένως, οι σύνδεσμοι είναι δομικά στοιχεία του υπερ-κειμένου που προσδιορίζουν την πράξη της υπέρ-ανάγνωσης, με επιλογές εκ μέρους του αναγνώστη, για συνδέσεις και πλοηγήσεις και, από αυτήν την άποψη, υποδηλώνουν σχέσεις, ιεραρχήσεις, προτεραιότητες, έλεγχο στην πρόσβαση και στην πλοήγηση κ.ά. Στη συμβατική γραφή και ανάγνωση έχουμε γραμμική και ιεραρχική οργάνωση της πληροφορίας και αυτά τα στοιχεία τείνουν να αλλάζουν με τη χρήση υπέρ-κειμενικού υλικού.
Οι σύνδεσμοι υποδηλώνουν επιλογές, αποκαλύπτουν παραδοχές και έχουν επιπτώσεις στο είδος κατανόησης και πρόσληψης των κειμένων. Η αξιολογική επιλογή των συνδέσμων είναι, επομένως, μια κρίσιμη διαδικασία για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου κριτικού προσανατολισμού στην υπέρ-ανάγνωση. Δεν είναι απλώς να τους ακολουθείς, αλλά να ερμηνεύεις και να κρίνεις την καταλληλότητά τους.
Φαίνεται, πάντως, ότι η υπερ-ανάγνωση στο διαδίκτυο θα κερδίσει ολοένα και περισσότερο έδαφος στην υπόθεση του «δικτυωμένου σχολείου». Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι το «δικτυωμένο σχολείο», στο όνομα της συνεργασίας και επικοινωνίας, εμπλέκεται σε δίκτυα αρχών και διαδικασιών που κυριαρχούν στην οικονομία της αγοράς. Τα εκπαιδευτικά «δίκτυα» με την ανάδειξη νέων εξουσιαστικών μηχανισμών, την άμβλυνση των εσωτερικών ανταγωνιστικών σχέσεων, την προώθηση κριτηρίων αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας, την καθιέρωση νέων ιεραρχήσεων και με τη διάδοση «καλών πρακτικών» είναι το όχημα για αποτελεσματικότερη προώθηση της εναρμόνισης στο πλαίσιο μιας νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικής ανασυγκρότησης. Τα δικτυωμένα σχολεία, με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας είναι, δυνάμει, δίκτυα ελέγχου και επιτήρησης. Μάλλον έχουν τεθεί οι βάσεις ενός ηλεκτρονικού «πανοπτικού» δικτύου, όπου τα πάντα καταγράφονται, ανιχνεύονται, ανακαλούνται και επιτηρούνται. Οι χρήστες κινδυνεύουν να νιώθουν ικανοποιημένοι ή πως δε γίνεται διαφορετικά, σε έναν παγκόσμιο ιστό κυκλωμάτων με υψηλούς δείκτες συγκεντρωτισμού, καταγραφής και εποπτείας. Οι χρήστες γίνονται ορατοί και αναγνωρίσιμοι στα διάφορα συστήματα και δίκτυα διακίνησης πληροφοριών και επιτήρησης. Από την άποψη αυτή, η προτροπή «δικτυωθείτε» μπορεί να σημαίνει και εμπλακείτε στα δίκτυα εξουσίας, επιτήρησης και ελέγχου. Μήπως, το σύνολο αυτών των αντιφάσεων και των εξελίξεων διαμορφώνουν το πεδίο για μια κοινωνική δυναμική που θα τις υπερβαίνει; Μήπως, τελικά, είναι ώρα να ξανασκεφτούμε τη μορφή ελέγχου που ασκείται στην εκπαίδευση, για το είδος έντυπου εκπαιδευτικού υλικού που μελετούν οι μαθητές και οι μαθήτριες, στο σχολείο ή για το σχολείο;
Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΠ Κύπρου.
Πολίτης
0 σχόλια »
|
Άρθρα (RSS)