Terra Computerata

Η Λώρη Κέζα στο Βήμα για το θέμα των χριστιανικών συμβόλων στις σχολικές αίθουσες:

Εικονίσματα μπορούν να έχουν οι πιστοί στα σπίτια τους. Να ανάβουν καρβουνάκια με λιβάνι και να συντονίζονται στους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Εκκλησίας (98,5 FΜ ή 91,2 FΜ). Μπορούν επίσης να εκκλησιάζονται στην ενορία της γειτονιάς τους και να συμμετέχουν στα μυστήρια ευλαβικά. Κάθε τρία οικοδομικά τετράγωνα υπάρχει ένας ναός, οπότε κανείς χριστιανός ορθόδοξος δεν μπορεί να παραπονεθεί ότι παρεμποδίζεται στην επικοινωνία με τον Ουρανό. Για τους βαθύτατα θρησκευoμένους υπάρχει και η επιλογή του μοναστικού βίου: μεγάλη η γκάμα σε σκήτες. Σε ένα τόσο ελεύθερο και παροτρυντικό περιβάλλον τι ρόλο έχουν τα χριστιανικά σύμβολα μέσα στη σχολική τάξη; Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που διατάσσει την αποβολή του Εσταυρωμένου από τις αίθουσες διδασκαλίας της Ιταλίας, έθεσε εν Ελλάδι ζήτημα εκ του μη όντος. Δεν υπάρχει κανένας νόμος, καμία εγκύκλιος που να επιβάλλει τα εικονίσματα στα σχολεία- παρεκτός από ένα ξεχασμένο βασιλικό διάταγμα.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γρηγόρης Ψαριανός έθεσε σταράτα το ερώτημα στην υπουργό Παιδείας. Θα ξηλωθούν τα θρησκευτικά σύμβολα από τις σχολικές αίθουσες; Η κυρία Αννα Διαμαντοπούλου δεν είναι θεούσα αλλά στην πολιτική τούτο δεν αποτελεί από μόνο του διαβεβαίωση για τίποτε. Μην ξεχνάμε ότι το μαγαζί απ΄ έξω έχει ταμπέλα «και Θρησκευμάτων». Υπάρχει πάντως το πρακτικό πρόσχημα: για να αποσυρθεί εγκύκλιος που επιβάλλει στις σχολικές τάξεις το άγρυπνο βλέμμα της Παναγιάς της Βρεφοκρατούσας θα έπρεπε τέτοια εγκύκλιος να έχει αποσταλεί.

Καθώς δεν ευρίσκεται κάτι σχετικό στο αρχείο, η εντολή αποκαθήλωσης θεωρείται άτοπη. Εκτός αυτού υπάρχει η αίσθηση στο υπουργείο ότι στα σχολεία δεν υπάρχουν εικονίσματα: από μια πρώτη, πρόχειρη διερεύνηση προκύπτει ότι τα εκπαιδευτικά εικονοστάσια έχουν εκλείψει από μόνα τους. Η κυρία Διαμαντοπούλου τάσσεται υπέρ μιας αυτορρύθμισης: κάθε κοινότητα να αποφασίζει από μόνη της. Αν δηλαδή υπάρχει ένα μουσουλμανάκι στην τάξη, αν τα παιδιά είναι άθρησκα, να γίνεται συζήτηση και η απόφαση να λαμβάνεται στο πεδίο. Ας δούμε τι γίνεται πρακτικά στο πεδίο.

Ορισμένοι σχολικοί σύμβουλοι παίρνουν πρωτοβουλίες. Πρόπερσι στους νομούς Πειραιά και Κυκλάδων δόθηκε εντολή υποχρεωτικού εκκλησιασμού στους μαθητές. Πριν από λίγες ημέρες εστάλη εγκύκλιος στα δημοτικά σχολεία της Κορινθίας, γραμμένη από τον μητροπολίτη του νομού, ο οποίος αναφέρεται στην εισροή αλλόπιστων που αλλοιώνουν τον πληθυσμό. Ο προϊστάμενος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ο οποίος μοίρασε την έκκληση για ίδρυση κατηχητικών τιμωρήθηκε με ένα τράβηγμα αφτιού. Τι θα μπορούσε να κάνει η κυρία Διαμαντοπούλου για να αποτρέψει μελλοντικές πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών, οι οποίοι προσπαθούν να διαδώσουν και να επιβάλουν την ορθόδοξη πίστη τους; Τι θα μπορούσε να κάνει ώστε να μη βρεθεί στο επίκεντρο μιας επίθεσης, με πικετοφορίες και υστερίες, ότι τάχα μου εχθρεύεται τους αγίους και αποτρέπει την εν Χριστώ διαπαιδαγώγηση;

Οι αποφάσεις στο υπουργείο Θρησκευμάτων θα είναι συναινετικές. Εν πρώτοις εξετάζεται η λειτουργία των εκκλησιαστικών σχολείων (λειτουργούν 17 Λύκεια, 11 Γυμνάσια, 4 Ακαδημίες). Αργή μεταρρύθμιση, στον αντίποδα επαναστατικών πράξεων όπως θυροκόλληση των 95 θέσεων του Λούθηρου το 1517 ή διαχωρισμό κοσμικής και «παπαδικής» εξουσίας το 1789. Μήπως να τρέξουμε λιγάκι και τη δική μας αποθρησκειοποίηση; Οι πιστοί δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα: η Εκκλησία δεν πλήττεται ποτέ αληθινά.

Το αμερικανικό όνειρο του καλού σπιτιού με τον κήπο στηριζόταν όχι στη βελτιωμένη παιδεία και την υψηλή παραγωγικότητα, αλλά στην αλχημεία της Γουόλ Στριτ και στα δανεικά από την Ασία. Πριν από ένα χρόνο, η φούσκα έσκασε και τώρα μαζεύουμε τα συντρίμμια». Ο πολύς Τόμας Φρίντμαν των «Νιου Γιορκ Τάιμς» δεν υπερβάλλει: Στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου, ένα στα πέντε παιδιά μεταξύ 16 και 24 ετών δεν τελειώνει το Λύκειο και ένας στους τρεις πολίτες δεν μπορεί να διαβάσει μια φράση. Ο πρόεδρος Ομπάμα εξήγγειλε εκπαιδευτική επανάσταση χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος. Αν τα καταφέρει, θα δικαιούται ένα δεύτερο Νομπέλ – αυτό στα Οικονομικά ή στην… (Αλ)χημεία!

Καθημερινή

Άρθρο του Κώστα Aγγελάκου στην Καθημερινή

Σχέση βασισμένη σε μια παρωχημένη μορφή διδασκαλίας, η οποία βομβαρδίζει τους μαθητές με γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα, ασύνδετα και απόμακρα από το αρχαίο κείμενο. Μια φορμαλιστική διδασκαλία, που δεν συνομιλεί με τη νεοελληνική γλώσσα αλλά, αντίθετα, προκαλεί περισσότερη γλωσσική σύγχυση στους μαθητές. Μια μονόδρομη διδασκαλία που αντιμετωπίζει την αρχαία σκέψη και τις ιδέες της ως μαυσωλείο κανόνων. Με σχολικά βιβλία δήθεν διαθεματικά (!), τα οποία περιέχουν κείμενα που δεν μπορεί να προσεγγίσει ένας απόφοιτος των φιλοσοφικών σχολών. Με διδάσκοντες είτε ανεπαρκώς προετοιμασμένους στα πανεπιστήμια για μια σύγχρονη διδασκαλία του μαθήματος είτε καθηλωμένους στη λογική μιας γραμματικοσυντακτικής αποστήθισης. Δεν είναι τυχαίο που δεν έχει γίνει ούτε επιτράπηκε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο καμία έρευνα για την 20ετή σχεδόν δουλοπρεπή εφαρμογή αυτής της μηχανιστικής και αντιπαιδαγωγικής διδασκαλίας. Πρόκειται ξεκάθαρα για μια ιδεολογική επιλογή, συνυφασμένη με τη λογική του σημερινού σχολείου της πλήξης και της έλλειψης δημιουργικότητας, με στόχο την παιδαγωγική και πνευματική χειραγώγηση των μαθητών, αλλά και την ολοκληρωτική αποξένωσή τους από τις «επικίνδυνες» ιδέες των αρχαίων κειμένων, μέσω της καλλιέργειας μιας απέχθειας για την αρχαιογνωσία.

*Ο κ. Κ. Αγγελάκος είναι επίκουρος καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διευθυντής του περιοδικού «Νέα Παιδεία».

Σίγουρα υπάρχουν διδακτικές μέθοδοι που κάνουν ένα γλωσσικό μάθημα συναρπαστικό και άλλες που το κάνουν αποκρουστικό. Στην Ελλάδα, όπου τα τελευταία 35 χρόνια οι «στρατηγικές» των υπουργών Παιδείας είναι συνήθως ιδεολογικές και όχι παιδαγωγικές, επιλέγονται οι πιο αποκρουστικές μέθοδοι διδασκαλίας. Δεν νομίζω να υπήρξε υπουργός υποψιασμένος για τις δύο θεμελιώδεις στην εκπαίδευση διαπιστώσεις: Πρώτον, ότι άνθρωπος χωρίς γλώσσα είναι άνθρωπος χωρίς σκέψη – ανάπηρη γλώσσα σημαίνει ανάπηρη σκέψη. Και δεύτερον, ότι σήμερα που η πληροφορία είναι αφειδώς προσιτή σε όλους, η σχολική εκπαίδευση θα έχει γονιμότητα μόνο αν θεμελιωθεί κατά προτεραιότητα στη διδασκαλία της γλώσσας ως λογικής και των μαθηματικών ως γλώσσας.

Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στα σχολεία είναι κεντρικό πολιτικό πρόβλημα: Εχουμε κουραστεί από την προγονοπληξία, την κενή ρητορεία για τον κάποτε πολιτισμό μας, θέλουμε να τα παραμερίσουμε όλα αυτά; ΄Η πιστεύουμε ότι η αρχαία γλώσσα είναι στέρεο, εκπληκτικό σε αρτιότητα εφαλτήριο για το άλμα στη λογική συγκρότηση, την κριτική οξυδέρκεια, τη δημιουργική φαντασία σήμερα; Αν θέλουμε το πρώτο, να καταργήσουμε τα Αρχαία. Αν θέλουμε το δεύτερο, να τα διδάξουμε, σαν συναρπαστικό παιχνίδι, από το δημοτικό. Το Ετυμολογικό και το Συντακτικό της Αρχαίας έχει πειραματικά αποδειχθεί ότι γίνεται παιχνίδι για τα παιδιά. Παράλληλα, την τρέχουσα γλώσσα να την προσλαμβάνουν τα παιδιά από κορυφαία σημερινά λογοτεχνήματα, χωρίς Γραμματική και Συντακτικό «της Δημοτικής», δηλαδή της τεχνητής μας σχιζοφρένειας. Ο Παπανούτσος έλεγε σοφά: «Μόνο πατώντας στέρεα στην αρχαία γλώσσα μπορούμε να πλάσουμε σωστά (δημιουργικά) τη δημοτική».

Απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας (και τις ώρες) των Αρχαίων Ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς οι περισσότεροι μαθητές πλήττουν, τα βιβλία είναι κακογραμμένα, ο τρόπος διδασκαλίας είναι στείρος και ενισχύει την παπαγαλία.

Αυτά προκύπτουν από τις απαντήσεις εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε πανελλαδική έρευνα του ΑΠΘ, τα αποτελέσματα της οποίας επαναθέτουν το ζήτημα της διδασκαλίας των Αρχαίων. Ενα θέμα που έφερε στο προσκήνιο και η πρόσφατη τοποθέτηση του Εμμανουήλ Κριαρά. Ο λόγιος δάσκαλος, στη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, είπε ότι η διδασκαλία των Αρχαίων πρέπει να περιοριστεί στο λύκειο, αφού η ταυτόχρονη διδασκαλία Νέων και Αρχαίων στο Γυμνάσιο προκαλεί σύγχυση στους μαθητές. Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 500 εκπαιδευτικούς από όλη τη χώρα, το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 από τον τομέα Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής ΑΠΘ με υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Μιχάλη Κελπανίδη, προκύπτουν τα εξής:

– Οι δύο στους τρεις (67,9%) δεν είναι ικανοποιημένοι από τον τρόπο που γίνεται το μάθημα.

– Το 77,3% εντοπίζει προβλήματα στα βιβλία, ενώ το 57,6% πιστεύει ότι δίνεται βάρος στο συντακτικό και στη γραμματική, αλλά όχι στην κατανόηση των κειμένων.

– Οι περισσότεροι θεωρούν ότι τα Αρχαία είναι απαραίτητα ως μορφωτικό εφόδιο για τους μαθητές και διότι τους βοηθούν να κατανοούν τα Νεοελληνικά. Ομως, οι πιο πολλοί (43,5%) προκρίνουν την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων από μετάφραση και τη μείωση των ωρών από το πρωτότυπο.

«Το μάθημα που προκαλεί το μεγαλύτερο άγχος και τη μεγαλύτερη αποτυχία στο Γυμνάσιο είναι σήμερα τα Αρχαία», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Παιδαγωγικών στο Παν. Ιωαννίνων κ. Αθανάσιος Γκότοβος. «Ηδη στο πρώτο τρίμηνο οι δύσμοιροι φιλόλογοι της Α΄ Γυμνασίου καλούνται να πετύχουν στόχους που είναι φύσει αδύνατον να επιτευχθούν. Η αποτυχία μετακυλίεται στους μαθητές και οι γονείς τρέχουν στα φροντιστήρια».

Άρθρο του Απ. Λακασά στην Καθημερινή