Mπορεί η γνώμη των κριτικών να κατέταξε ήδη στις κατηγορίες «αριστούργημα» ή «πολύ καλή» την ταινία «Η λευκή κορδέλα», αλλά η εισφορά της ίσως και να υπερβαίνει το καλλιτεχνικό γεγονός. Για όλους όσοι προβληματίζονται για το πώς επικοινωνεί η μια γενιά με την άλλη ή για το πώς η εξουσία –η κάθε εξουσία– αντιλαμβάνεται τις αντιδράσεις των νέων, τις αποκλίνουσες συμπεριφορές και τις ακρότητες, αυτή η ταινία μιλάει στην ψυχή. Σε εκείνους που δεν βολεύονται με τις εύκολες απαντήσεις για τα αίτια της βίας των «καλομαθημένων» νέων του περασμένου Δεκέμβρη και δεν πείθονται με τις απλοϊκές ερμηνείες για το πώς ενεφανίσθη η «νέα γενιά» τρομοκρατών, η ταινία του Μίκαελ Χάνεκε μπορεί να μη δίδει απαντήσεις –άλλωστε δεν είναι αυτός ο ρόλος της Τέχνης– αλλά θέτει τις κατάλληλες ερωτήσεις.
Και το να βρεις τις σωστές ερωτήσεις, αυτό είναι η πιο σημαντική στιγμή στο πρόβλημα.
Oσοι συνεχίζουν, λοιπόν, να έχουν ερωτήματα για το τι γεννά τη βίαιη συμπεριφορά σε ένα, έστω μικρό, ποσοστό νέων, και δεν φοβούνται τις αγωνίες τους, ας δουν αυτήν την ταινία. Και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι που δεν αρκούνται να εκδίδουν ρετσέτες και αναγνωρίζουν την υποχρέωση να αφουγκράζονται τα υπόγεια ρεύματα στην κοινωνία και να τα αναλύουν, δεν βλάπτει να διαθέσουν ένα Σαββατόβραδο σε μια σκοτεινή αίθουσα.
Αφηγητής σε ένα γερμανικό χωριό ο Χάνεκε. Παρακολουθεί οικογενειακές και άλλες στιγμές της ζωής την περίοδο 1913 – 1914. Λόγια, εικόνες και οι συμπεριφορές γονέων βιάζουν και σφραγίζουν τα τέκνα που αργότερα θα εξελιχθούν στη γενιά του ναζισμού. Θέτουν, όμως κι ένα πιο διαχρονικό και μεγαλύτερης έκτασης ζήτημα, για την καταλυτική επίδραση των πάγιων και διαχρονικών μηχανισμών ενσωμάτωσης, όπως είναι η οικογένεια, η θρησκεία, οι σχέσεις με τους γονείς, οι σχέσεις των γονιών, η ηθική, οι κοινωνικές και οι οικονομικές σχέσεις. Tα παιδιά–ήρωες του έργου που ζουν μέσα στον φόβο και την ενοχή, μεγαλώνοντας θα ενταχθούν στους χαλυβδόκρανους των συντηρητικών εθνικιστών ή στην πολιτοφυλακή των SA που επέβαλαν την ηγεμονία του Χίτλερ στους δρόμους. Κάποιος από αυτούς ίσως να βρεθεί και στην πολιτοφυλακή των Γερμανών κομμουνιστών. «Μα όλα αυτά», θα πουν κάποιοι, «δεν ανήκουν εδώ». Πράγματι ούτε η ορθοδοξία ούτε και ο καθολικισμός έχουν στον ίδιο βαθμό την αυστηρότητα και την παράδοση της χρησιμοθηρίας του προτεσταντισμού, όπως εμφανίζεται στη Γερμανία των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Ναι, δεν εξηγείται πάντα μέσα από τις θρησκευτικές καταβολές ο αυταρχισμός που επιστρέφεται ως τιμωρία από την επόμενη γενιά.
Αλλά, μήπως η ταινία είναι η ευκαιρία να σκεφτούμε το πώς εξελίχθηκε η δική μας αυταρχική αγωγή; Πώς από μία κατάσταση φυσικής επιβολής στην τάξη ή στην οικογένεια πήρε μορφή ενός κυρίαρχου μοτίβου στο οποίο πρέπει να ανταποκρίνονται τα τέκνα μας κυνηγώντας την επιτυχία, την απόδοση και, εν τέλει, τη χρησιμοθηρία της ίδιας της ζωής;
Η λευκή κορδέλα μπαίνει και βγαίνει τελετουργικά από το μπράτσο των παιδιών, εκθέτοντας δημόσια τη συνθήκη της ιδιωτικής ζωής τους. Οπως ανακοινώνει και ο πάστορας πατέρας, στο μάθημα του κατηχητικού, υποχρεώνοντας την τιμωρημένη κόρη του να στέκεται όρθια, με το πρόσωπο στον τοίχο, «η λευκή κορδέλα συμβολίζει την αθωότητα», ούτως ώστε όποιος τη φοράει «να αποφεύγει το ψέμα, την οκνηρία, την απρέπεια». Το κορίτσι καταρρέει από το βάρος μιας ενοχής που δεν μπορεί να σηκώσει, από την παραφορά ενός θυμού που δεν μπορεί να εκφράσει.
Ολα είναι δυσοίωνα στην μικρή κοινωνία του γερμανικού χωριού, αρχές του 20ού αιώνα. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος κυοφορείται, όμως εκείνο που κυρίως εκκολάπτεται είναι το αυγό του φιδιού. Μήτρα του ναζισμού είναι η οικογένεια, μοιάζει να λέει ο Μίκαελ Χάνεκε σε μια ταινία που αφήνει το αποτύπωμά της στην κινηματογραφική ιστορία. Η «Λευκή κορδέλα», που προβάλλεται από την περασμένη Πέμπτη στις αίθουσες, ένα δοκίμιο πάνω στην ανθρώπινη συνθήκη, αυστηρό, αποκαλυπτικό, ιδιοφυές στη σύλληψη και την εκτέλεσή του, ακτινογραφεί την προτεσταντική Γερμανία ως θερμοκήπιο ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Τα πολλά παιδιά της ταινίας έχουν όλα ονόματα, αντίθετα από τους ενήλικες που αναφέρονται με τις ιδιότητές τους: ο γιατρός, ο δάσκαλος, ο πάστορας, ο βαρώνος, ο αγρότης, κ.ο.κ. Η κοινωνική δομή στο μικρό χωριό είναι απολύτως ιεραρχική και ο καθένας γνωρίζει τον ρόλο και τη θέση του. Οταν τα «παράξενα γεγονότα» πυκνώνουν –ανεξήγητα ατυχήματα, βασανισμοί παιδιών, ανερμήνευτες συμπεριφορές και εξαφανίσεις προσώπων– κανείς δεν αναρωτιέται περαιτέρω ή δεν εξεγείρεται, καθώς «η ζωή στο χωριό ήταν θέλημα Θεού».
Ανάμεσα στην ενοχή, στην τιμωρία (σωματική και ψυχολογική), η αυστηρή πατριαρχική αντίληψη ταπεινώνει τις γυναίκες και κακοποιεί τα παιδιά. Κι αυτά, με τη σειρά τους, όντας «ανεπιθύμητα», αντιδρούν επώδυνα, αθόρυβα, εκφράζοντας το μίσος τους εναντίον των γονέων και της κοινότητας. Κι όμως. Οταν ο νεαρός δάσκαλος αντιλαμβάνεται την συνωμοσία των ανηλίκων και επιχειρεί να τη φέρει στο φως, η κοινωνία αναδιπλώνεται, αποσιωπά τα εγκλήματα, απειλεί τον «παρείσακτο» με καταδίκη.
Τα παιδιά αλλάζουν βαθμιαία. Βιώνουν τον πόνο, τον φόβο, τη φυλακή, παραμένοντας καλά κρυμμένα σε έναν εαυτό που δεν εκδηλώνεται, δεν αναπτύσσεται. Μόνο τιμωρεί, επαναλαμβάνοντας την οικογενειακή εμπειρία. Φθόνος, ζήλια, οργή, αποστροφή, απελπισία, πένθος. Πώς τα διαχειρίζονται τα παιδιά, το μέλλον της Γερμανίας; Πώς αντιδρούν στην καταπίεση, στην διαρκή ματαίωση κάθε επιθυμίας, είτε προέρχεται από την αφύπνιση του σώματος είτε από την ανάγκη τους για αγάπη;
Αγάπη· να μια συνθήκη που παραμένει σχεδόν ανέκφραστη, περιθωριοποιημένη, ίσως και απαγορευμένη. Η ερωμένη, μαμή και νταντά, δέχεται βουβά τον εξευτελισμό του εραστή–γιατρού. Τη σιχαίνεται, απλώς την ανεχόταν και της το λέει απροκάλυπτα, σε μια σκηνή που σπάει κόκκαλα. Εκείνη, αντιδρά βουβά στην αρχή, με δάκρυα να κυλούν στο στερημένο από τρυφερότητα, στεγνό πρόσωπό της. Οι ερωτήσεις, με τις οποίες «αντεπιτίθεται» ήσυχα, καταρρακωμένη, αλλά όχι ηττημένη, πυκνώνουν την ασθένεια των σχέσεων, της μικρής κοινωνίας; «Γιατί με περιφρονείς; Επειδή σου θυμίζω την αποτυχία σου; Επειδή σε αγαπάω ενώ δεν αντέχεις την αγάπη;»
Ο Αυστριακός σκηνοθέτης ανατέμνει την ανθρώπινη ύπαρξη μέσα σε συνθήκες σκληρότητας, περιφρόνησης, θρησκευτικών νευρώσεων, προτεσταντικής ηθικής, διαρκών απαγορεύσεων. Κάθε ζωντανή, υγιής ρίζα κόβεται για να αντικατασταθεί από έναν παρά φύση αυταρχισμό. Και όταν η ασθένεια εκδηλώνεται, ο μηχανισμός συγκάλυψης λειτουργεί με απόλυτη συνείδηση.
Ο αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος δολοφονείται στο Σαράγεβο, γεγονός που σημαίνει την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Το μικρό γερμανικό χωριό μαζεύεται ανήσυχο στην εκκλησία. Τα παιδιά της χορωδίας είναι έτοιμα από καιρό, «εκπαιδευμένα» να σηκώσουν το λάβαρο της ναζιστικής Γερμανίας.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και η αναπαραγωγή, μηχανική ή ψηφιακή, χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 που ισχύει στην Ελλάδα και κανόνες διεθνούς δικαίου. Και τι μ΄ αυτό; Μετά τη μουσική και τις ταινίες, οι χάκερ έχουν βάλει στο στόχαστρο τα βιβλία στο Ιnternet. Ξέρουν να σπάνε τους κώδικες προστασίας των μπεστ σέλερ και τα προσφέρουν ήδη δωρεάν σε sites ανταλλαγής ψηφιακών αρχείων.
Στις 15 Σεπτεμβρίου η Αmazon. com άρχισε να πουλάει την ψηφιακή έκδοση του νέου μυθιστορήματος του Νταν Μπράουν. Κάθε e-book, που στοιχίζει 9,99 δολάρια (6,69 ευρώ), προστατεύεται από DRΜ (digital rights management, την κατοχύρωση των ψηφιακών πνευματικών δικαιωμάτων), λογισμικά που θεωρητικώς εμποδίζουν την παράνομη αντιγραφή. Ενα τέταρτο της ώρας αργότερα, μηνύματα στο Τwitter ενημέρωσαν κάθε ενδιαφερόμενο ότι ένα ψηφιακό αντίτυπο του «Χαμένου Συμβόλου» («Τhe Lost Symbol») έχει ανέβει και διατίθεται, δωρεάν φυσικά, σε ιστοτόπους ανταλλαγής αρχείων «από χρήστη σε χρήστη» (τα λεγόμενα «peer to peer» στα αγγλικά).
Υστερα από 48 ώρες ειδικοί σε συστήματα ηλεκτρονικής ασφαλείας στις ΗΠΑ υπολόγιζαν ότι μόνο στο Τorrent, ένα από τα πιο γνωστά τέτοια sites, το «Χαμένο Σύμβολο» είχε κατέβει παρανόμως περί τις 40.000 φορές.
Από εκεί, το πειρατικό e-book εξαπλώνεται σε δεκάδες sites. Τα ίχνη του χάνονται από κάθε έλεγχο και στατιστική καταγραφή. Ποιος μπορεί να κυνηγήσει τους χάκερ και να εισπράξει δικαιώματα;
Η πειρατεία των ηλεκτρονικών βιβλίων λογοτεχνίας είναι φαινόμενο σχετικώς καινούργιο και η αγορά προς το παρόν μικρή. Σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, μόλις το 6% των αναγνωστών λέει ότι θα διάβαζε λογοτεχνία, για ψυχαγωγία, στην οθόνη.
Εχει προηγηθεί, από το 1999, το Νapster και η έκρηξη της μόδας των downloads αρχείων μουσικής από το Ιnternet. Στο τέλος του 2005 προγράμματα όπως το WinΜx και το eΜule άνοιξαν τον δρόμο για την online πειρατεία των κινηματογραφικών ταινιών. Και μετά ήρθε το Κindle της Αmazon. com. Μια συσκευή ηλεκτρονικής ανάγνωσης που κυκλοφόρησε σε 100 χώρες, διαφημισμένη ως «ηλεκτρονική βιβλιοθήκη» με 300.000 τίτλους ήδη διαθέσιμους στα αγγλικά.
Εκδότες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού λένε ότι μαζί του άρχισε το φαινόμενο της «ναπστεροποίησης του βιβλίου», ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τους χάκερ των e-books.
Στον αγγλόφωνο κόσμο ψηφιακά βιβλιοπωλεία όπως το Αmazon ή το Βarnes & Νoble προτείνουν στους πελάτες εκατοντάδες χιλιάδες τίτλους. Συνήθως τα DRΜ επιτρέπουν στον χρήστη που έχει πληρώσει να κάνει κάποια αντίγραφα για προσωπική χρήση. Προϋποτίθεται κάποια γραφειοκρατική διαδικασία. Στη θεωρία και διά νόμου απαγορεύεται να τυπώσει το ψηφιακό βιβλίο ή να το δανείσει σε κάποιον φίλο.
Στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η πειρατεία του ηλεκτρονικού βιβλίου έχει το φολκλόρ και τους ήρωές της ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ο πιο γνωστός είναι ο Ντμίτρι Σκλιάροφ, ένας νεαρός ρώσος προγραμματιστής που έσπασε πρώτος το σύστημα προστασίας κειμένων σε μορφή αρχείου (φορμάτ) ΡDF που πουλούσε η Αdobe. Ηταν τέτοια η επιτυχία, ώστε έλαβε πρόσκληση από αμερικανούς χάκερ να παραστεί σε συνέδριό τους στο Λας Βέγκας. Εκεί τον συνέλαβε το FΒΙ τον Ιούλιο του 2001. Απελευθερώθηκε λίγους μήνες αργότερα, όταν η Αdobe απέσυρε την αγωγή κατόπιν πιέσεων οργανώσεων υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Από εφέτος η ρωσική εταιρεία πληροφορικής ΕlcomSoft, στην οποία εργαζόταν ο Σκλιάροφ, άρχισε να πουλάει στο Διαδίκτυο ένα νέο λογισμικό που «σπάει» κωδικούς ασφαλείας, ονόματι ΑΡDFΡR, προς 99 δολάρια. Θεωρητικώς το αγοράζουν όσοι έχουν χάσει τους κωδικούς πρόσβασης σε αρχεία τους, για να τους ανακτήσουν, αλλά ποιος μπορεί να τους ελέγξει;
Η ιδεολογία των χάκερ του βιβλίου είναι ίδια με αυτήν των άλλων πειρατών του Διαδικτύου. Πιστεύουν ότι είναι ήρωες της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και προϊόντων του πολιτισμού, η πρωτοπορία μιας νέας παγκόσμιας δημοκρατίας της γνώσης, η οποία θα διατίθεται δωρεάν, και χωρίς σύνορα, σε όλους. Προς το παρόν το διεθνές δίκαιο τους διώκει σαν κλέφτες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Παραβάτες οι Ελληνες εξαιτίας άγνοιας του νόμου
«Στην Ελλάδα υπάρχει ζήτημα αναθεώρησηςτης νομοθεσίας στην ψηφιακή εποχή. Ο ΟργανισμόςΠνευματικής Ιδιοκτησίας του υπουργείου Πολιτισμού είχε επεξεργαστεί σχέδιο νόμου, αλλάδεν προχώρησε» λέει ο Αρης Πετρόπουλος, διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ). Για το 2008 ο ΟΣΔΕΛ έχει αποδώσει στα μέλη του, έλληνες εκδότες και συγγραφείς, το ποσό των 2 εκατ. ευρώ από δικαιώματα αναπαραγωγής των έργων τους. Ομως, το ποσό αυτό είναι ακόμη πολύ μικρό σε σχέση με το σύνολο των δικαιωμάτων.
Στα 12 χρόνια της λειτουργίας του ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός έχει κερδίσει δίκες, πέτυχε εξωδικαστικούς διακανονισμούς και έχει διανείμει μεγάλα ποσά στους 1.700 δικαιούχουςμέλη του, κυρίως για μη λογοτεχνικά έργα.
Οι περισσότερες παραβάσεις γίνονται εν αγνοία του νόμου από πανεπιστήμια, από διδακτικό προσωπικό και φοιτητές, για φωτοτυπίες σημειώσεων.
«Αλλά τον τελευταίο χρόνο, σε κάποια sites, όπως το ebibliothiki.blogspot.comκαιτο gamato.info, έχουν ανέβει σκαναρισμένασε ελεύθερη πρόσβασηκαι λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά» λέει ο κ. Πετρόπουλος. Φαίνεται ότι ο Νίκος Καζαντζάκηςείναι ο συγγραφέας τον οποίο προτιμούν οι περισσότεροι πειρατές του ηλεκτρονικού βιβλίου στην Ελλάδα. Τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του τα έχει ο θετός γιος της χήρας του συγγραφέα, ο κύπριος πρώην υπουργός και δεξί χέρι του Μακαρίου, εκδότης Πάτροκλος Σταύρου.
Σύμφωνα με τον ΟΣΔΕΛ, το 2008 τουλάχιστον οκτώ sites ανέβαζαν λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά, χωρίς να αποδίδουν πνευματικά δικαιώματα σε εκείνους που τα δικαιούνται. Οσοι ανέγραφαν υπευθύνους επικοινωνίας στα sites τους, το πλήρωσαν. Υστερα από τη νομική προσβολή, αναγκάστηκαν να κατεβάσουν τα έργα από το Ιnternet.
«Τον Μάιο του 2009 κατέβηκεέργο, λόγω δικής μας παρέμβασης.Αλλά ανέβηκε πάλι, στις αρχές του Οκτωβρίου, χωρίςνα αναγράφεται υπεύθυνος επικοινωνίας. Η έδρα τους είναιεκτός Ελλάδος» λέει ο κ. Πετρόπουλος.
Χειρίζεται το Ίντερνετ σχεδόν με την ίδια άνεση που το χειρίζεται ένας σημερινός 18άρης. Κάθε πρωί μπαίνει και διαβάζει τις ελληνικές εφημερίδες αλλά και αρκετές ξένες, όπως τη γαλλική «Le Μonde» ή την ιταλική «Corriere della Sera».
Ψάχνει μετά μανίας στο Google θέματα που τον ενδιαφέρουν, σχετικά με την ιστορία, τη λαογραφία ή τη χημεία- ήταν χημικός πριν από χρόνια. Αναζητά τα αγαπημένα του μουσικά κομμάτια επίσης στο Διαδίκτυο και τα απολαμβάνει από τον υπολογιστή. Και βέβαια επικοινωνεί μέσω mail με τους δύο γιους του που ζουν στο εξωτερικό. Ο κ. Πανταζής Σταύρου είναι 90 ετών. Και έχει καταφέρει να ανατρέψει τον μύθο ότι οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν τα καταφέρνουν με τις νέες τεχνολογίες και ειδικά με το Ίντερνετ. «Πώς ασχολήθηκα; Με ενδιαφέρει καθετί καινούργιο», απαντά με χαρακτηριστική άνεση για την ενασχόλησή του με τον κόσμο του Διαδικτύου. Με την ίδια άνεση περιγράφει στα «ΝΕΑ», καθισμένος μπροστά από τον υπολογιστή του, την καθημερινότητά του στο Ίντερνετ. «Ψάχνοντας πληροφορίες για την Ιστορία ή τη λαογραφία ξεκινάω την αναζήτησή μου από το Google».
Ο ενθουσιασμός του είναι μεγάλος όταν ανακαλύπτει πόσο μεγάλη πηγή πληροφόρησης για το παρελθόν αποτελεί το Διαδίκτυο. Τις προάλλες, λέει, διάβασε κάπου ότι ένας Βρετανός αντισυνταγματάρχης και περιηγητής, ο Γουίλιαμ Μάρτιν Λικ, είχε περάσει από το χωριό του, το Βυζίκι Αρκαδίας, το 1805. «Είχε γράψει ένα βιβλίο για την επίσκεψή του. Το πληκτρολόγησα στο Ίντερνετ. Το βρήκα- ήταν τρεις τόμοι- και το μετέφρασα στα ελληνικά». Μάλιστα έγραψε ένα κείμενο σχετικά με αυτό και το έστειλε στο τριμηνιαίο περιοδικό του χωριού του. Φυσικά το έγραψε στο Word και το έστειλε ηλεκτρονικά «με mailβολεύει και τον τυπογράφο άλλωστε, οι υπόλοιποι στέλνουν τα κείμενά τους χειρόγραφα», λέει με χαμόγελο.
Οι σκεπτικιστές
Ο 90χρονος κ. Πανταζής Σταύρου δεν ήταν ποτέ αρνητής του Ίντερνετ. Άνθρωποι της ηλικίας του όμως αλλά και μικρότεροί του αποτελούν μεγάλη μερίδα των σκεπτικιστών του Διαδικτύου. Το τελευταίο διάστημα ωστόσο στη χώρα μας έχουν αρχίσει να κάνουν στροφή 180 μοιρών: πλέον το εμπιστεύονται διότι διαπιστώνουν ότι το Ίντερνετ αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τους επαγγελματίες και ένα σημαντικό μέσο πληροφόρησης.
Αυτό προκύπτει και από την πιο πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Περίπου 8 στις 10 μικρές επιχειρήσεις που διαθέτουν υπολογιστές έχουν σύνδεση στο Ίντερνετ (83%). Ποσοστό αυξημένο αρκετά σε σύγκριση με το 2005 (75%). Σε ό,τι αφορά τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις – που απασχολούν δηλαδή πάνω από 10 εργαζομένους- η διείσδυση του Ίντερνετ είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σχεδόν το 98% έχει Ίντερνετ.
«Είμαι αυτοδίδακτος στο Διαδίκτυο…»
Η περίπτωση του 90χρονου συνταξιούχου χημικού αποδεικνύει πάντως πως ούτε μεγάλες ικανότητες χρειάζεται κανείς για να μπει στο Ίντερνετ ούτε περιέχει άχρηστες πληροφορίες, ώστε να το αγνοεί και να αδιαφορεί.
«Μαθήματα δεν έκανα πουθενά. Πήρα βιβλία για το Ίντερνετ- τα οποία μελετάω ακόμα. Με βοήθησε κι ο γαμπρός μου στην αρχή και πλέον και ο 13χρονος εγγονός μου», λέει ο κ. Σταύρου. Πώς όμως αποφάσισε να ασχοληθεί; Εργαζόταν ως χημικός σε μεγάλη φαρμακοβιομηχανία έως το 1987. Υπολογιστές υπήρχαν τότε στο εργασιακό του περιβάλλον και όπως λέει είχε μία πρώτη μικρή εξοικείωση. Λίγα χρόνια αργότερα απέκτησε τον δικό του υπολογιστή στο σπίτι. Κι όταν το Ίντερνετ άρχισε δειλά δειλά να μπαίνει στη ζωή των Ελλήνων, μπήκε και στη δική του. Τι λέει όμως σήμερα σε όσους διστάζουν να μπουν στο Διαδίκτυο φοβούμενοι ότι αποτελεί ένα μέσο αποξένωσης; «Τι μας αποξενώνει; Μόνο αν ασχολείται κανείς αποκλειστικά και συνέχεια μ΄ αυτό αποξενώνεται. Για τα ηλικιωμένα άτομα είναι ένα μέσο επικοινωνίας. Ένα παράθυρο για ολόκληρο τον κόσμο», απαντάει. Το αποδεικνύει άλλωστε και η τακτική επικοινωνία που έχει με τους δύο γιους του που ζουν στη Γαλλία.
Μένουν πίσω οι «ηλεκτρονικά αναλφάβητοι»
Εντυπωσιακή είναι η αύξηση που κατέγραψε η έρευνα του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας σε ό,τι αφορά τις συνδέσεις Ίντερνετ στα σπίτια. Το 2007 περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά είχαν σύνδεση στο Ίντερνετ (30,2%). Πλέον 4 στους 10 είναι συνδεδεμένοι (39,4%). Η αύξηση είναι ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με το 2005: τότε μόλις 2 στα 10 νοικοκυριά (24,2%) είχαν πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Από την έρευνα προκύπτει επίσης και αύξηση στην κατοχή σταθερών αλλά και φορητών υπολογιστών. Η παρουσία λαπ τοπ στα νοικοκυριά από 11% το 2005, ανέβηκε στο 16% το 2006 και στο 20% το επόμενο έτος. Το 2008 περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά είχαν φορητό.
Γιατί δεν μπαίνουν
Η έρευνα έδειξε επίσης και για ποιους λόγους τα έξι στα δέκα νοικοκυριά επιμένουν να μένουν έξω από τον κόσμο του Ίντερνετ. Απαντώντας στην ερώτηση γιατί δεν έχουν πρόσβαση στο Ίντερνετ από το σπίτι 28% απάντησαν επειδή θεωρούν το Διαδίκτυο επιζήμιο και 27% επειδή έχουν έλλειψη ικανοτήτων και δεξιοτήτων για να το χειριστούν.
«Η Ελλάδα διανύει εδώ και μερικά χρόνια την ευρυζωνική της άνοιξη», τονίζει ο αντιπρόεδρος στο Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας δρ Γιάννης Λάριος. Σήμερα, λέει, περίπου 1.600.000 Έλληνες έχουν τακτική πρόσβαση στο γρήγορο Διαδίκτυο. «Ακολουθούν και οι λιγότερο εξοικειωμένοι! Το εμπόδιο πια γι΄ αυτούς δεν είναι η έλλειψη υποδομών ή οι υψηλές τιμές, αλλά η δυσπιστία. Και όμως! Καθημερινά, μικροί επιχειρηματίες, συμπολίτες μας μεγαλύτερης ηλικίας ή κάτοικοι των πιο απομακρυσμένων χωριών, βρίσκουν λύσεις με σύμμαχο το Διαδίκτυο».
H Le Monde ανιχνεύει τα αίτια της παρακμής των εφημερίδων:
Ολα τα σημερινά δεινά, ακούμε συχνά, προέρχονται από αυτό το ποταπό, το αποκρουστικό Ιντερνετ.
Τη δημοσιογραφία, όμως, δεν την αποδεκάτισε το Διαδίκτυο. Αυτή παρέπαιε από καιρό, υπό το βάρος των αναπροσαρμογών, του μάρκετινγκ, της περιφρόνησης των λαϊκών στρωμάτων και της άλωσης από τους δισεκατομμυριούχους και τους διαφημιστές.
Δεν χρησίμευσε το Ιντερνετ ως φερέφωνο των βομβαρδισμών που πραγματοποίησαν τα «συμμαχικά» στρατεύματα στον πόλεμο του Κόλπου (1991) ή το ΝΑΤΟ κατά τη σύγκρουση στο Κόσοβο (1999).
Είναι επίσης αδύνατο να επιρρίψει κανείς ευθύνες στο Ιντερνετ για το γεγονός ότι τα μεγάλα ΜΜΕ στάθηκαν ανίκανα να προαναγγείλουν την κατάρρευση των αποθεματικών ταμείων στις ΗΠΑ (1989), κατόπιν να φανταστούν τον οικονομικό εκτροχιασμό των αναδυόμενων χωρών οχτώ χρόνια αργότερα και, τέλος, να προειδοποιήσουν για τη φούσκα στον τομέα των ακινήτων, το τίμημα της οποίας εξακολουθεί να πληρώνει ο κόσμος.
Οπότε, αν πρέπει πραγματικά να «σώσουμε τον τύπο», θα άξιζε να διαθέσουμε το δημόσιο χρήμα σε όσους εκπληρώνουν την αποστολή μιας έγκυρης και ανεξάρτητης ενημέρωσης και όχι στους κατά καιρούς νεροκουβαλητές της εξουσίας. Η υπηρεσία του μετόχου και το εμπόριο των «πρόθυμων εγκεφάλων» θα βρουν πιθανότατα πόρους από αλλού. (5)
Πολλές φορές, στις κατηγορίες που απευθύνονται στο Ιντερνετ, ανακαλύπτουμε και κάτι άλλο πέρα από μια δικαιολογημένη ανησυχία σε ό,τι αφορά τους τρόπους απόκτησης και μετάδοσης της πληροφορίας: τον τρόμο ότι η αυθεντία ορισμένων βαρόνων του σχολιασμού πλησιάζει στο τέλος της.
Αυτοί, απολαμβάνοντας προνόμια φεουδάρχη, μοίρασαν χωράφια και κανόνισαν αργομισθίες. Μπορούσαν να «ανεβάζουν» ή να «κατεβάζουν» υπουργούς και να σπιλώνουν υπολήψεις. Ενα κοντσέρτο από ομόφωνα εγκώμια υποδεχόταν το ίδιο θερμά κάθε ένα από τα προχειροφτιαγμένα έργα τους και τις πομπώδεις στήλες τους .
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Άρθρα (RSS)