Αρχείο για 2 Νοεμβρίου, 2009

stathis.jpgΆρθρο του Ευθ. Φοίβου Παναγιωτίδη στην Καθημερινή

Οταν αποδέχτηκα την πρόσκληση να συνεισφέρω στη στήλη «Εξ αφορμής», είχα κατά νου να γράφω κι εδώ, όπως κι αλλού, για εκείνα ακριβώς τα γλωσσικά θέματα που συνήθως δεν τραβούν την προσοχή του κοινού. Ηθελα να γράψω για τις συναρπαστικές ανακαλύψεις της Γλωσσολογίας τα τελευταία σαράντα χρόνια. Είχα σκοπό να συμβάλω (έστω και λίγο) στην εκλαΐκευση των γλωσσικών επιστημών και να μιλήσω για όσα έχουν αποκαλύψει για τη φύση και τη λειτουργία της γλώσσας.

Δυστυχώς όμως οι αφορμές για τέτοιου είδους συζητήσεις είναι δυσεύρετες. Στις κοινωνίες με μακρά (και ένδοξη) γραπτή παράδοση, η γλώσσα γίνεται συνήθως αφορμή να κουβεντιάζονται άλλα ζητήματα. Δηλαδή, ενώ φαίνεται να συζητάμε για τη γλώσσα, στην πραγματικότητα οι προβληματισμοί μας δεν αφορούν την ίδια τη γλώσσα παρά κάποια σχετιζόμενα θέματα, θέματα ενδεχομένως σημαντικά αλλά πάντως όχι γλωσσικά.

Στην Ελλάδα και αλλού γίνονται εκτενείς και όλο παρεκβάσεις κουβέντες για την ιστορία και τη συνέχεια της γλώσσας. Κατά κανόνα αναλύεται με ακρίβεια και συνέπεια σχεδόν ψυχαναλυτική η σχέση μας με κάποιες παλιότερες μορφές της γλώσσας και με επιλεγμένα κείμενα γραμμένα σε αυτές. Νομίζουμε λοιπόν ότι μιλάμε για τη διαχρονία της γλώσσας, ενώ στην πραγματικότητα μεταφέρουμε στον λόγο για τη γλώσσα την πολιτισμική αγωνία κάθε γενιάς που πρέπει να αναμετρηθεί με κείμενα του παρελθόντος. Μια διαχρονική αγωνία κάθε λαού με ουσιώδη γραπτή παράδοση, από τους αρχαίους Ινδούς μέχρι τους σύγχρονους Αμερικανούς – και εμάς, βεβαίως.

Αλλοτε «ανησυχούμε για το μέλλον της γλώσσας μας», ιδίως στην Ελλάδα. Και πάλι όμως τελικά συζητούμε τη θέση της νεοελληνικής κουλτούρας και του νεοελληνικού πολιτισμού: κατά τον 20ό αιώνα μέσα στον Δυτικό Κόσμο, κατά τα τέλη του 20ού αιώνα μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη και -στις μέρες μας- μέσα στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας.

Συχνά πάλι πραγματευόμαστε σχοινοτενώς μια χούφτα ελλιπέστατα τεκμηριωμένα φαινόμενα (όταν δεν είναι επινοημένα) όπως η «λεξιπενία» ή αυτό που πάρα πολλοί ακυρολεκτικά λένε «δυσλεξία», εννοώντας όχι δυσχέρειες στη γραφή και στην ανάγνωση, αλλά την απουσία ευφράδειας και καλλιέπειας. Σε αυτές τις περιπτώσεις συζητάμε για «γλώσσα» αλλά -στην καλύτερη περίπτωση- μας απασχολούν ο γραμματισμός, η ακριβολογία και η καλλιέπεια. Ετσι, ενώ εξετάζουμε λεξιλογικά, συμφραστικά και ορθογραφικά θέματα, στην πραγματικότητα προβληματιζόμαστε για την πνευματική καλλιέργεια ή την ιδεολογική ταυτότητα ομάδων (όπως οι μαθητές) ή ατόμων (λ. χ. δημόσιων προσώπων ή πολιτικών). Μάλιστα, τέτοιοι προβληματισμοί συχνά βασίζονται στην πλάνη ότι οι γλωσσικές δυσκολίες είναι πάντα δείκτης χωλής νόησης. Σε κάθε περίπτωση, δεν ασχολούμαστε με τη γλώσσα, αλλά με το τι νομίζουμε ότι μας λέει για τη νόηση και τα φρονήματα.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, πολλές φορές συγχέουμε τους προβληματισμούς μας για τον προσανατολισμό και την ποιότητα της εκπαίδευσης με έναν γενικό λόγο περί γλώσσας. Ενώ κατ’ ουσία μας απασχολεί το κατά πόσο τα σχολεία μας διδάσκουν γραμματισμό και τα πανεπιστήμιά μας ακριβολογία και σαφήνεια στην έκφραση, καταλήγουμε να νοσταλγούμε την καθαρεύουσα ή να φαντασιωνόμαστε υπολογιστές για τη διδασκαλία της γραμματικής και του λεξιλογίου…

Είναι λοιπόν δύσκολο να βρεθεί αφορμή για να μιλήσει κανείς για τη γλώσσα καθαυτή. Αλλωστε, η γλώσσα βρίσκεται στο κέντρο της ανθρώπινης φύσης, αρθρώνει τη νόησή μας και συναρμόζει τις ανθρώπινες σχέσεις και τον κοινωνικό μας βίο: ξεκινώντας να μιλάμε γι’ αυτήν, σχεδόν μοιραία καταλήγουμε κάπου αλλού.

* Ο κ. Ευθ. Φοίβος Παναγιωτίδης είναι επ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Comments 0 σχόλια »

atom_egoyan.jpgΤο διαδίκτυο επιτρέπει την ανωνυμία και μας επιτρέπει να φτιάξουμε την πιο απίθανη ιστορία για τον εαυτό μας, την αυθεντικότητα της οποίας δεν χρειάζεται να αποδείξουμε.

Ολη η αντίληψη του διαδικτύου είναι πως μέσα από αυτό μπορείς να φτιάξεις τη δική σου προσωπικότητα.

Ο σκηνοθέτης Ατόμ Εγκογιάν για το διαδικτυακό λίφτινγκ.

LIFO

Comments 0 σχόλια »

alan-turing200_61422a.jpgΟ πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν αποκατέστησε τη μνήμη του πατέρα της πληροφορικής Αλαν Τούρινγκ, ο οποίος αυτοκτόνησε το 1954 αφού δύο χρόνια πριν είχε καταδικαστεί για «δεδηλωμένη απρέπεια», δηλαδή την ομοφυλοφιλία του.

Για να τιμήσουν τις ιδιοφυΐες που έχουν αποβιώσει, οι άνθρωποι στήνουν αγάλματα, γράφουν βιογραφίες, διοοργανώνουν εκδηλώσεις, πλέκουν μύθους. Ο Βρετανός Αλαν Τούρινγκ (1912-1954), ο πατέρας της σύγχρονης πληροφορικής, ένας από τους σημαντικότερους εφευρέτες του ηλεκτρονικού υπολογιστή και οραματιστής της τεχνητής νοημοσύνης, δικαιούνταν αναμφίβολα όλες αυτές τις μεταθανάτιες τιμές, γιατί δεν είχε καταλάβει όσο ζούσε πόσο σημαντικός ήταν. Ενα βραβείο το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο φέρει το όνομά του και θεωρείται Νομπέλ της Πληροφορικής. Λίστες βραβευθέντων, όπως αυτή του περιοδικού «Τime» το 1999, τον έχουν κατατάξει στις 100 πιο σημαντικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα.

Του έχουν αφιερώσει βιβλία και θεατρικά έργα. Στο Ιnternet, στην υλοποίηση του οποίου ο ίδιος συνεισέφερε, κυκλοφορούν γι΄ αυτόν ένα σωρό ιστορίες, αληθινές ή φανταστικές.

Ωστόσο, όλος αυτός ο χείμαρρος λέξεων δεν «ζύγιζε» πολύ επί δεκαετίες, εφόσον έλειπαν κάποιες λέξεις. Τις έγραψε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, συμπλέοντας με μια μεγάλη και συγκινητική εκστρατεία για την επίσημη αποκατάσταση της μνήμης του Τούρινγκ.

Η εκστρατεία συγκέντρωσε περισσότερες από 30.000 υπογραφές, ύστερα από πρωτοβουλία του επιστήμονα πληροφορικής Τζον Γκράχαμ-Κάνινγκ.

Εξ ονόματος των κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου ο κ. Μπράουν ζήτησε συγγνώμη για την «τρομερή συμπεριφορά» που επεφύλαξε η χώρα σε έναν από τους μεγαλύτερους επιστήμονές της. Ηταν ένα ιστορικό «Sorry Αdam!» γι΄ αυτόν που το 1952 είχε καταδικαστεί από τη βρετανική Δικαιοσύνη για «δεδηλωμένη απρέπεια». Το «έγκλημά» του; Η ομοφυλοφιλία του. Η ποινή του; Εκλήθη να επιλέξει: ή δύο χρόνια φυλάκιση ή μία απάνθρωπη «θεραπεία» με ορμόνες και στόχο τον χημικό ευνουχισμό! Ο μαθηματικός επιλέγει τις ενέσεις, οι οποίες τον καθιστούν ανίκανο. Το στήθος του αρχίζει να φουσκώνει, ενώ η αθλητική σιλουέτα του (ήταν τόσο προικισμένος που παραλίγο να επιλεγεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1948) θα χαλάσει ανεπανόρθωτα.

Η θεραπεία αυτή τελειώνει ύστερα από έναν χρόνο, όταν μία ημέρα μετά την Πεντηκοστή του 1954 ο Αλαν Τούρινγκ θα δαγκώσει ένα μήλο προτού κοιμηθεί, όπως έκανε κάθε βράδυ. Ωστόσο το συγκεκριμένο το είχε εμποτίσει σε δηλητήριο. Ο επιστήμονας έβαλε τέλος στη ζωή του εμπνεόμενος από τη «Χιονάτη και τους επτά νάνους», το κινούμενο σχέδιο της Walt Disney που τόσο αγαπούσε. Ο νόμος που κατέστρεψε την καριέρα του Τούρινγκ, αφού είχε στείλει τον Οσκαρ Γουάιλντ στη φυλακή, θα καταργηθεί στην Αγγλία μόλις το 1967 και στη Σκωτία το 1980.

Σ την επιστολή του ο Γκόρντον Μπράουν εκφράζει τη θλίψη του για «τους χιλιάδες ομοφυλόφιλους που καταδικάστηκαν βάσει αυτού του ομοφοβικού νόμου» και για «τους χιλιάδες άλλους που έζησαν με τον φόβο ότι θα αποκαλυφθούν». Στην περίπτωση του Αλαν Τούρινγκ «αυτή η απάνθρωπη τιμωρία» βαραίνει ωστόσο ως άλλη μία αδικία. «Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι χωρίς αυτόν η ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα ήταν πολύ διαφορετική. Είναι ένας από τους ανθρώπους για τους οποίους μπορούμε να πούμε ότι η μοναδική συμβολή τους άλλαξε την τροπή του πολέμου» έγραψε ο κ. Μπράουν.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Αλαν Τούρινγκ μπόρεσε να «σπάσει» τους κωδικούς του περιβόητου Εnigma, του μηχανήματος που χρησιμοποιούσαν οι ναζιστές για να κρυπτογραφούν την επικοινωνία τους. Εδωσε στους Συμμάχους ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα, κυρίως στη Μάχη του Ατλαντικού.

Το Βήμα

http://el.wikipedia.org/wiki/Alan_Turing

Comments 0 σχόλια »

Comments 0 σχόλια »

static-teaserpng.jpgΔεν είναι ακριβώς γαλαζοαίματα, διαθέτουν όμως πλούσια γκαρνταρόμπα, ειδικευμένες νταντάδες, προσωπικό μενού και διαδικτυακό προφίλ στο Dogbook ή στο Facedog, δύο αποκλειστικά για σκύλους Facebook, όπου δημοσιεύουν τις φωτογραφίες τους και κάνουν φίλους. Στην Αγγλία, η σκυλίσια ζωή είναι ζωή χαρισάμενη.

www.facedog.com 

Comments 0 σχόλια »

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων