Πληκτρολογείτε μια λέξη στις δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης του παγκόσμιου ιστού και περιμένετε την απάντηση. Αρχίζετε την έρευνα σε διάφορους δικτυακούς τόπους. Επί μέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες, αναζητάτε αποτελέσματα. Ανταλλάσσετε συστηματικά ηλεκτρονική αλληλογραφία ή συζητάτε διαδικτυακά με φίλους και συνεργάτες. Κάποτε γράφετε και προσωπικές απόψεις. Και θεωρείτε ότι κανείς δεν ασχολείται μαζί σας?
Πόσο κινδυνεύουν τα προσωπικά δεδομένα του χρήστη από συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες στο Ιντερνετ; Το γαλλικό περιοδικό «Le Tigre», αντλώντας πληροφορίες από πολλές διαφορετικές αλλά και συνηθισμένες πηγές του Διαδικτύου, ακολούθησε τα ψηφιακά ίχνη και συνέθεσε το πλήρες προφίλ ενός ανυποψίαστου πολίτη τον οποίο επέλεξε στην τύχη.
Αγγίζει τα όρια του απίστευτου, όμως συνέβη στην πραγματικότητα, όπως σχολιάζει στον ΕΤ ο κ. Γιώργος Μητακίδης, καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής Πατρών, πρόεδρος του συμβουλίου RISEPTIS και από τους πρωτεργάτες στη διάδοση του Διαδικτύου. «Το θέμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων έχει αρχίσει να απασχολεί τους πάντες, από τις κυβερνήσεις και τους διακρατικούς οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μέχρι τα εκατομμύρια χρήστες του». Το περιοδικό, αφού συνέθεσε το πλήρες προφίλ του χρήστη, τoυ απηύθυνε επιστολή η οποία έγραφε: «Αγαπητέ, γιορτάζεις σήμερα τα 29α γενέθλιά σου και για το λόγο αυτό θέλουμε να σου κάνουμε ένα μικρό δωράκι?».
Ακολουθούσε μια πλήρης περιγραφή της προσωπικής του κατάστασης που περιλάμβανε όλες τις σχέσεις του με συγκεκριμένα πρόσωπα, ακόμη και τους έρωτές του με φωτογραφίες και ημερολογιακές αναφορές. Συμπεριλαμβάνονταν στοιχεία για τη μάρκα των ρούχων που επιλέγει, του κινητού, του αυτοκινήτου του. Στην ουσία δηλαδή ο συντάκτης της επιστολής απέδειξε ότι κάποιος ή κάποιοι μπορούν να διαμορφώσουν ένα πλήρες πορτρέτο ενός ανθρώπου με τη βοήθεια του Διαδικτύου. Αρκεί να το αποφασίσουν.
Αποτέλεσμα; Ο συγκεκριμένος πολίτης τρομοκρατήθηκε τόσο πολύ ώστε αποφάσισε να αφαιρέσει όσα προσωπικά στοιχεία διατηρούσε στο Διαδίκτυο. Τα κατάφερε όμως; Οπως εξηγεί ο κ. Μητακίδης, «είναι πολύ εύκολο πλέον να δημιουργηθούν εφαρμογές τύπου agent.com (π.χ.CVgadget.com) οι οποίες ψάχνουν αυτόματα σε οποιαδήποτε περιοχή του Διαδικτύου, εντοπίζουν συγκεκριμένα στοιχεία και τα προσκομίζουν στον ενδιαφερόμενο».
Στη θέση τους, σημειώνει ο κ. Μητακίδης, μπορεί να είναι ακόμη και τα στελέχη μιας εταιρίας που ενδιαφέρονται για το προφίλ ενός εργαζομένου πριν αρχίσει η διαδικασία συζήτησης για την πρόσληψή του. Επομένως να έχουν διαμορφώσει εικόνα με πληροφορίες που ο ίδιος ποτέ δεν παραχώρησε.
Αλλωστε ο χρήστης του Διαδικτύου δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πού αφήνει ψηφιακά ίχνη ούτε ποιος, ενδεχομένως, θα τα δει, θα τα καταγράψει και θα τα αξιοποιήσει. Μια ματιά στα μητρώα του υπολογιστή του αποκαλύπτει με τη μορφή των cookies, δηλαδή των ψηφιακών αποτυπωμάτων, τι μπορεί να συμβαίνει πολλαπλασιασμένο επί πολλές φορές. Προ αυτής της κατάστασης που ολοένα διογκώνεται, η Ευρωπαϊκή Ενωση ζήτησε από τις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας να διατηρούν αρχεία επικοινωνίας μόνο για έξι μήνες. Μόνο μέσα στο διάστημα αυτό μπορεί να ψάξει οποιαδήποτε αρχή και πέραν αυτού όχι. Αντίθετα, η Yahoo ζήτησε να διατηρεί παρόμοιο υλικό επισκέψεων επί 18 μήνες ενώ η Google μείωσε το αντίστοιχο διάστημα στους έξι μήνες.
Πάντως ενδεικτικό της ανησυχίας είναι ότι ήδη η Ε.Ε. ζητεί να ισχύσει το κοινό όριο των έξι μηνών για όλους όσοι παρέχουν αυτού του είδους τις υπηρεσίες. Και ο δρόμος μακρύς?
Τι είναι το RISEPTIS
Το RISEPTIS -αρκτικόλεξο του «Research an Innovation for Security Privacy Trustworthiness»- είναι ένα ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο για την έρευνα σχετικά με την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της εμπιστοσύνης στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Παρότι άγνωστο στους πολλούς, είναι ένα πολύ δραστήριο όργανο το οποίο υπό την προεδρία του κ. Γιώργου Μητακίδη έχει επιφορτισθεί με την υποχρέωση το 2010 να παραδώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτάσεις και λύσεις για σημαντικά προβλήματα του Διαδικτύου που σχετίζονται και με θέματα ασφάλειας δεδομένων.
Το φόβο τους για την τεχνολογία αποδεικνύουν οι Eλληνες. Περίπου δυόμισι εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας, δηλαδή ποσοστό 68% επί του συνόλου τους, δεν έχουν πρόσβαση -τα περισσότερα κατόπιν επιλογής τους- στο Διαδίκτυο από το σπίτι τους.
Και μπορεί ο αριθμός από μόνος του να φαντάζει σχεδόν εξωπραγματικός -για μια ευρωπαϊκή χώρα τουλάχιστον-, ακόμη πιο εντυπωσιακοί όμως είναι οι λόγοι που οδηγούν σε αυτή την αρνητική εξέλιξη.
Το 45,2% όσων δεν διαθέτουν Ιντερνετ στο σπίτι -ποσοστό που αντιστοιχεί σε περισσότερα από 1.100.000 νοικοκυριά- δηλώνει ότι αυτό οφείλεται στο ότι «οι πληροφορίες που υπάρχουν στο Διαδίκτυο δεν του είναι χρήσιμες και δεν το ενδιαφέρουν». Ενα 20,3% (δηλαδή, πάνω από μισό εκατομμύριο νοικοκυριά) απλώς δεν? θέλει, ενώ ένα 30% δηλώνει αδυναμία χειρισμού είτε του Παγκόσμιου Ιστού είτε του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μόλις το 11,7% υποστηρίζει ότι δεν έχει στο σπίτι Ιντερνετ, αφού τον καλύπτει η πρόσβαση από κάπου αλλού (από την εργασία, για παράδειγμα).
Τα στοιχεία αφορούν στο 2008 και προέρχονται από έρευνα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος.
Με όπλο τον «τσαμπουκά», κρατώντας στιλέτα, σουγιάδες, αλυσίδες, σιδηρογροθιές μέχρι και κλομπ, σπέρνουν το φόβο μέσα και έξω από το σχολείο. Ολοένα και περισσότεροι μαθητές συμμετέχουν σε συμμορίες ανηλίκων εκβιάζοντας, απειλώντας και κλέβοντας, είτε συνομηλίκους τους είτε ηλικιωμένους οι οποίοι είναι αδύναμοι να αντισταθούν.
Ερευνα του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστήμιου της Αθήνας καταδεικνύει πως ένας στους δέκα μαθητές είναι μέλος παρέας που εμφανίζει παραβατική συμπεριφορά, ενώ, σύμφωνα με την υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της ΕΛ.ΑΣ., το 2008 συνελήφθησαν μόνο στην Αττική 2.700 ανήλικοι, εκ των οποίων το 40% αφορά στην ομαδική παραβατικότητα. Οι καθηγητές… στη ζούγκλα του μαυροπίνακα
Την «άλλη» πλευρά των μαθητών αντιμετωπίζουν καθημερινά και οι καθηγητές. Η Δέσποινα Ντ., φιλόλογος σε σχολείο της Αθήνας, μας μεταφέρει εμπειρίες συναδέλφων της: «Υπάρχουν καθηγητές που τρομάζουν ακόμη και να μπουν στην τάξη. Οι μαθητές τους βιντεοσκοπούν με το κινητό, μοντάρουν το υλικό και παραφράζουν τα λεγόμενά τους. Εχει τύχει να πέφτει ξύλο μέσα στην τάξη μεταξύ συμμαθητών και τα υπόλοιπα παιδιά να κοιτάζουν. Ολα ξεκινούν από απλές φάρσες που μπορεί να καταλήξουν σε άγριο ξυλοδαρμό». Ο εκπαιδευτικός και αντιπρόεδρος της ομοσπονδίας των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Αθήνας, Πέτρος Καραγιώργος, επισημαίνει ότι υπάρχουν σχολεία, όπως το 2ο Γυμνάσιο Ηλιούπολης, στο οποίο διδάσκει, τα οποία έχουν λύσει το πρόβλημα, καθώς παιδιά με παραβατική συμπεριφορά έχουν κοντά τους επί της ουσίας τον καθηγητή, ενώ τους μαθητές παρακολουθεί και ψυχολόγος. «Χρειάζεται παρέμβαση όσο είναι ακόμη καιρός πριν αυτή η συμπεριφορά γίνει τρόπος ζωής των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί έχουν μεγάλη ευθύνη, αλλά η Πολιτεία δεν φροντίζει να τους ενημερώνει και να τους εκπαιδεύει για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών. Πρέπει να προσεγγίζουμε τα παιδιά που έχουν? ξεφύγει και μπορούμε να το κάνουμε, γιατί μιλάμε για παιδιά».
Αναστάτωση στις τάξεις των φίλων του Facebook προκαλεί ένας νέος όρος χρήσης που «υπέγραψαν» εν αγνοία τους οι χρήστες της δημοφιλούς σελίδας κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τον νέο όρο, το Facebook γίνεται «αιώνιος» κάτοχος όλων των δικαιωμάτων του περιεχομένου της ιστοσελίδας, δηλαδή φωτογραφιών, σχολίων και οτιδήποτε άλλο ανεβάζουν στο προφίλ τους οι χρήστες του. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες το Facebook είχε τα δικαιώματα του περιεχόμενου μόνο όσο αυτό εμφανιζόταν στην ιστοσελίδα. Αν ένας χρήστης διέγραφε τις φωτογραφίες του γινόταν και πάλι κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων, ενώ η ιστοσελίδα διατηρούσε το δικαίωμα να έχει αντίγραφα στο αρχείο του. Στις 4 Φεβρουαρίου αυτός ο όρος τροποποιήθηκε. Αυτή η τροποποίηση πέρασε απαρατήρητη έως την περασμένη Κυριακή οπότε εντόπισε την αλλαγή το αμερικανικό μπλογκ Consumerist. «Καθετί που ανεβάζετε στο Facebook μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την εταιρεία με όποιον τρόπο κρίνει η ίδια και για πάντα» σημείωνε ο ιδιοκτήτης του μπλογκ.
Χιλιάδες αντιδράσεις
Η παρατήρηση αυτή έκανε αμέσως αίσθηση στους χρήστες της ιστοσελίδας, πολλοί από τους οποίους δημιούργησαν ομάδες για να δηλώσουν την αντίθεσή τους στον νέο όρο. «Είσαι ιδιοκτησία του Facebook» είναι η άποψη που συμμερίζονται πολλές χιλιάδες χρηστών. «Ας υποθέσουμε ότι ανεβάζετε μια φωτογραφία σας από τις διακοπές σας στην Ίμπιθα. Το Facebook αποφασίζει ότι ταιριάζει σε μια ιστοσελίδα γνωριμιών και την πουλάει.
Φροντίστε να εξηγήσετε στα παιδιά σας το πώς και το γιατί» έγραφε ένας μπλόγκερ. Το πρόβλημα, σημειώνει η «Μonde», έχει πολλές όψεις: τίθεται ένα ζήτημα πνευματικών δικαιωμάτων αλλά και ένα ζήτημα ηθικής τάξης και προσωπικών δεδομένων. Ο ιδρυτής τής ιστοσελίδας Μαρκ Ζούκερμπεργκ διαβεβαιώνει ότι η εταιρεία του δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών του με τρόπο που δεν επιθυμούν οι ίδιοι. Από την άλλη πλευρά όμως, δεν έχει κρύψει την πρόθεσή του να χρησιμοποιήσει αυτά τα προσωπικά δεδομένα για διαφημιστικούς λόγους.
Κατά πόσον νομιμοποιείται κάποιος να μεταβάλει τους όρους μίας συμφωνίας εκ των υστέρων; Τι νόημα έχει η συναίνεση; έχουμε συναινέσει στα πάντα και το αγνοούμε;
Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τις λίστες, ακόμα και όταν τις αμφισβητούν – ιδίως τότε. Ετσι, κατά καιρούς έρχονται στο φως κατάλογοι με τους 100 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, με τις 100 «πιο επιδραστικές» προσωπικότητες, με τους 100 σημαντικότερους διανοούμενους ή τις 100 μεγαλύτερες ταινίες όλων των εποχών… ενώ μπεστ σέλερ έχουν γίνει τα βιβλία-λίστες με τα 100 πράγματα που πρέπει να κάνει κανείς προτού πεθάνει.
Προσωπικά, με ξενίζει η ιδέα να συμπεριληφθούν σ? έναν ενιαίο κατάλογο άνθρωποι που έζησαν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και έδρασαν σε διαφορετικούς τομείς, όμως στην περίπτωση των «Μεγάλων Ελλήνων» του ΣΚΑΪ. Η εφαρμογή του «κόνσεπτ» έγινε με καλαισθησία και σοβαρότητα – κάτι που σπάνια συναντάμε στην ιδιωτική τηλεόραση. Οπως έχει επισημανθεί, ο κατάλογος με τις προσωπικότητες τις οποίες επέλεξαν δεκάδες χιλιάδες ψηφοφόροι δεν αποτελεί μέτρο της αξίας ή του ιστορικού βάρους τους, αλλά φανερώνει (ή μάλλον υπονοεί) πολλά για τη δική μας εποχή. Κυρίως επιβεβαιώνει το πλατύ ενδιαφέρον για την Ιστορία, τη μακρινή και την πρόσφατη, το οποίο αντανακλά και την αγωνία για το σήμερα στην κρίσιμη καμπή που διανύουμε.
Βρισκόμαστε στη δεύτερη φάση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου, η οποία εγκαινιάστηκε με μια δίωρη εκπομπή, στην οποία ο Αλέξης Παπαχελάς παρουσίασε, με λιτότητα και ακρίβεια, τους 50 εκ των 100 «Μεγάλων». Προφανώς η απλότητα, η αμεσότητα της εκπομπής δεν είναι προϊόν ευκολίας, αλλά επίπονης και μακρόχρονης συλλογικής εργασίας.
Οι «Μεγάλοι Ελληνες» δεν είναι απλώς ένας κατάλογος με αύξοντα αριθμό κατάταξης ως προς το μεγαλείο, αλλά μια σύνθετη παραγωγή – και έτσι πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ώστε να μην αναλωθούμε σε δικαιολογημένες απορίες, π.χ., πώς μπορεί ο Ηρόδοτος να στριμώχνεται ανάμεσα στον Θανάση Βέγγο και τον Λάκη Λαζόπουλο; Παρόμοια «κουφά» συναντάμε και στους «Μεγάλους Βρετανούς» του BBC (το αρχέτυπο, το format των ημέτερων «Μεγάλων»), όπου η πριγκίπισσα Νταϊάνα (3η θέση) «τρώει» τον Δαρβίνο και τον Σαίξπηρ.
Από τη στιγμή που καλύπτονται τρεις χιλιετίες Ιστορίας, αυτή η αλλόκοτη συνύπαρξη είναι αναμενόμενη. Ο κατάλογος δείχνει ποιους οι ψηφοφόροι θεώρησαν «μεγάλους» κατά τον χρόνο της ψηφοφορίας. Π.χ., αν στη Βρετανία η επιλογή δεν γινόταν στα τέλη του 2001, αλλά φέτος, υπό τη σκιά της ύφεσης, ο Κέινς μάλλον θα συγκαταλεγόταν στους 100.
Στο προχθεσινό δίωρο αρκετοί σχολιαστές εξέφρασαν επιφυλάξεις, όπως για τη μη συγκρισιμότητα των μεγεθών ανάμεσα στον αρχαίο και τον σύγχρονο κόσμο, όμως τα «ναι μεν, αλλά» ή και οι διαφωνίες είναι οργανικό κομμάτι μιας παραγωγής που σκοπός της δεν είναι η παράθεση εγκυκλοπαιδικών βιογραφιών ή η επίτευξη ομοφωνίας, αλλά η διεξαγωγή, με σύγχρονο τηλεοπτικό και διαδικτυακό τρόπο, ενός δημόσιου διαλόγου για τις προσωπικότητες και την Ιστορία – ενός διαλόγου που βρίσκεται ακόμα στην αρχή του, αλλά φαίνεται ότι θα είναι γόνιμος και ζωηρός.
Η δεύτερη φάση της μεγάλης παραγωγής του ΣΚΑΪ «Μεγάλοι Ελληνες» εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα 16/2, με μια δίωρη εκπομπή την οποία παρουσίασε ο Αλέξης Παπαχελάς, κεντρικός παρουσιαστής όλης της σειράς, με ταιριαστό φόντο τους εκθεσιακούς χώρους της Εθνικής Πινακοθήκης όπου συναντάμε πολλά από τα πρόσωπα που συγκαταλέγονται στον κατάλογο των «Μεγάλων».
Τα 100 ονόματα που προέκυψαν από την περσινή ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν περίπου 40.000 άτομα, έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί, όμως προχθές μάθαμε πώς κατατάσσονται, κατά σειρά ψήφου, οι πρώτοι 50 «Μεγάλοι», από τον 100ό έως τον 51ο. Ακολουθούν, την επόμενη Δευτέρα, άλλοι 40 Μεγάλοι από τον 50ό έως τον 11ο, ενώ στην ίδια εκπομπή θα παρουσιαστούν με αλφαβητική σειρά οι 10 πρώτοι για τους οποίους, αρχίζοντας από τη μεθεπόμενη Δευτέρα, θα προβληθούν ισάριθμα ωριαία ντοκιμαντέρ.
Ο κατάλογος των πρώτων 50 Μεγάλων, σε αντίστροφη σειρά, είναι ο ακόλουθος:
Για τον καθέναν από τους πιο πάνω παρουσιάστηκε ένα ολιγόλεπτο βίντεο, ενώ πολυάριθμες προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, της επιστήμης, της δημοσιογραφίας και της πολιτικής κατέθεσαν με απλότητα και αμεσότητα, χωρίς ίχνος ακαδημαϊσμού, τις απόψεις τους. Π.χ., συγκινητικό ήταν το σχόλιο του αστροφυσικού Δ. Νανόπουλου, ο οποίος, μιλώντας για τον Γεώργιο Παπανδρέου, παραδέχτηκε ότι ο ίδιος δεν θα κατάφερνε να σπουδάσει δίχως την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τη δωρεάν παιδεία που εισήχθησαν επί της πρωθυπουργίας του.
Ο μαθηματικός και συγγραφέας Απ. Δοξιάδης μίλησε με πάθος για την πολιτική ιδιοφυΐα του Κλεισθένη, ενώ ο ηθοποιός Αντ. Καφετζόπουλος δεν δίστασε να δηλώσει ότι ο ίδιος θα κατέτασσε τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο στη λίστα με τους «Χειρότερους Ελληνες». Αλλοι σχολιαστές, αναφερόμενοι στους εν ζωή «Μεγάλους» (13 στο σύνολο) μίλησαν για την αναγκαία χρονική απόσταση που πρέπει να μεσολαβήσει ώστε να λάβει κάποιος τον χαρακτηρισμό «μεγάλος».
Δημοσιεύτηκαν οι πέντε πρώτες εξωτερικές αξιολογήσεις τμημάτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ προκαλώντας τα αντανακλαστικά του πανεπιστημιακού κατεστημένου. Από τις πέντε εκθέσεις, που έχουν δημοσιοποιηθεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ΑΔΙΠ (www.adip.gr) προκύπτει ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με το εξεταστικό σύστημα, καθώς τα πανεπιστήμια διαμαρτύρονται ότι εισάγονται «λάθος» υποψήφιοι. Είναι ενδεικτική η αναφορά της έκθεσης του τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου ότι υπάρχουν εισακτέοι που δεν έχουν διδαχθεί Χημεία. Επίσης, παρά την υψηλή ποιότητα πανεπιστημιακών σε ορισμένα περιφερειακά τμήματα, οι φοιτητές δεν είναι αντίστοιχου επιπέδου. Και αυτό διότι, λόγω του εξεταστικού συστήματος, πολλοί επιλέγουν τυχαία τμήματα. Από την άλλη, δεν λείπουν οι αναφορές ότι διδάσκοντες είναι βολεμένοι, έχουν κακή επικοινωνία με τους σπουδαστές και δεν ενημερώνονται για τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα τους.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή