Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τις λίστες, ακόμα και όταν τις αμφισβητούν – ιδίως τότε. Ετσι, κατά καιρούς έρχονται στο φως κατάλογοι με τους 100 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, με τις 100 «πιο επιδραστικές» προσωπικότητες, με τους 100 σημαντικότερους διανοούμενους ή τις 100 μεγαλύτερες ταινίες όλων των εποχών… ενώ μπεστ σέλερ έχουν γίνει τα βιβλία-λίστες με τα 100 πράγματα που πρέπει να κάνει κανείς προτού πεθάνει.
Προσωπικά, με ξενίζει η ιδέα να συμπεριληφθούν σ? έναν ενιαίο κατάλογο άνθρωποι που έζησαν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και έδρασαν σε διαφορετικούς τομείς, όμως στην περίπτωση των «Μεγάλων Ελλήνων» του ΣΚΑΪ. Η εφαρμογή του «κόνσεπτ» έγινε με καλαισθησία και σοβαρότητα – κάτι που σπάνια συναντάμε στην ιδιωτική τηλεόραση. Οπως έχει επισημανθεί, ο κατάλογος με τις προσωπικότητες τις οποίες επέλεξαν δεκάδες χιλιάδες ψηφοφόροι δεν αποτελεί μέτρο της αξίας ή του ιστορικού βάρους τους, αλλά φανερώνει (ή μάλλον υπονοεί) πολλά για τη δική μας εποχή. Κυρίως επιβεβαιώνει το πλατύ ενδιαφέρον για την Ιστορία, τη μακρινή και την πρόσφατη, το οποίο αντανακλά και την αγωνία για το σήμερα στην κρίσιμη καμπή που διανύουμε.
Βρισκόμαστε στη δεύτερη φάση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου, η οποία εγκαινιάστηκε με μια δίωρη εκπομπή, στην οποία ο Αλέξης Παπαχελάς παρουσίασε, με λιτότητα και ακρίβεια, τους 50 εκ των 100 «Μεγάλων». Προφανώς η απλότητα, η αμεσότητα της εκπομπής δεν είναι προϊόν ευκολίας, αλλά επίπονης και μακρόχρονης συλλογικής εργασίας.
Οι «Μεγάλοι Ελληνες» δεν είναι απλώς ένας κατάλογος με αύξοντα αριθμό κατάταξης ως προς το μεγαλείο, αλλά μια σύνθετη παραγωγή – και έτσι πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ώστε να μην αναλωθούμε σε δικαιολογημένες απορίες, π.χ., πώς μπορεί ο Ηρόδοτος να στριμώχνεται ανάμεσα στον Θανάση Βέγγο και τον Λάκη Λαζόπουλο; Παρόμοια «κουφά» συναντάμε και στους «Μεγάλους Βρετανούς» του BBC (το αρχέτυπο, το format των ημέτερων «Μεγάλων»), όπου η πριγκίπισσα Νταϊάνα (3η θέση) «τρώει» τον Δαρβίνο και τον Σαίξπηρ.
Από τη στιγμή που καλύπτονται τρεις χιλιετίες Ιστορίας, αυτή η αλλόκοτη συνύπαρξη είναι αναμενόμενη. Ο κατάλογος δείχνει ποιους οι ψηφοφόροι θεώρησαν «μεγάλους» κατά τον χρόνο της ψηφοφορίας. Π.χ., αν στη Βρετανία η επιλογή δεν γινόταν στα τέλη του 2001, αλλά φέτος, υπό τη σκιά της ύφεσης, ο Κέινς μάλλον θα συγκαταλεγόταν στους 100.
Στο προχθεσινό δίωρο αρκετοί σχολιαστές εξέφρασαν επιφυλάξεις, όπως για τη μη συγκρισιμότητα των μεγεθών ανάμεσα στον αρχαίο και τον σύγχρονο κόσμο, όμως τα «ναι μεν, αλλά» ή και οι διαφωνίες είναι οργανικό κομμάτι μιας παραγωγής που σκοπός της δεν είναι η παράθεση εγκυκλοπαιδικών βιογραφιών ή η επίτευξη ομοφωνίας, αλλά η διεξαγωγή, με σύγχρονο τηλεοπτικό και διαδικτυακό τρόπο, ενός δημόσιου διαλόγου για τις προσωπικότητες και την Ιστορία – ενός διαλόγου που βρίσκεται ακόμα στην αρχή του, αλλά φαίνεται ότι θα είναι γόνιμος και ζωηρός.
Άρθρα (RSS)
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.