Η μόρφωση, λένε, είναι αυτό που σου μένει, όταν έχεις πια ξεχάσει αυτά που διδάχθηκες. Στην Ελλάδα, με τον τρόπο που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια η κοινωνία μας, φοβάμαι ότι η μόρφωση είναι σαν τα αυτοκόλλητα σήματα (θυρεούς) μεγάλων πανεπιστημίων τους εξωτερικού, τα οποία ορισμένοι επιδειξιομανείς τύποι κολλάνε στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους, ώστε ο άλλος να καταλαβαίνει αμέσως ότι ο κάτοχος του αυτοκινήτου, εκτός από εύπορος, είναι και μορφωμένος. Μια περισσότερο δημοκρατική εκδοχή της παρομοίωσης, θα ήταν με τις βαμβακερές μπλούζες, που γράφουν επάνω «HARVARD» και τις οποίες ο καθένας μπορεί να αγοράσει πάμφθηνα στο Μοναστηράκι. Με άλλα λόγια, η μόρφωση αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως σύμβολο κοινωνικής υπεροχής και, συνεπώς, ως αντικείμενο επίδειξης.
Αν θεωρείτε υπερβολική τη διαπίστωση, τότε μάλλον δεν ακούσατε τίποτε για το σκάνδαλο της διαρροής των θεμάτων των εξετάσεων για την απόκτηση του Διεθνούς Απολυτηρίου (International Baccalaureate). Αυτό είναι το εισιτήριο για την εισαγωγή στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, για την πρόσβαση δηλαδή στην καλυτέρας ποιότητος ανωτάτη παιδεία· και δεν προσφέρεται στον καθένα, παρά μόνον σε όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν. Στην Ελλάδα, το διετές πρόγραμμα που οδηγεί στις εξετάσεις για την απόκτηση του ΙΒ, προσφέρεται από ένδεκα ιδιωτικά σχολεία, εκ των οποίων τα οκτώ ακολουθούν το ελληνικό πρόγραμμα σπουδών· και κοστίζει, όπως διαβάζω στα ρεπορτάζ των εφημερίδων, 25.000 ευρώ.
Το παράδοξο όμως με τη μόρφωση είναι ότι, ενώ η πρόσβαση σε αυτήν προϋποθέτει χρηματικό τίμημα, η απόκτησή της δεν είναι ζήτημα χρημάτων, αφού πρόκειται για ένα πνευματικό αγαθό. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο αδυνατώ να καταλάβω τον τρόπο σκέψης, όχι του απατεώνα που πούλησε τα θέματα, αλλά των ανόητων που προθυμοποιήθηκαν να τα αγοράσουν! Η εξαπάτηση σε αυτό το ζήτημα δεν έχει κανένα απολύτως νόημα και είναι μία εντελώς βλακώδης δαπάνη. Διότι, έστω ότι αγοράζει κάποιος τα θέματα, προκειμένου να στείλει το παιδί του στο Harvard. Καταφεύγει στην απάτη αυτή, προφανώς επειδή το παιδί του δεν μπορεί να πετύχει τον στόχο με τις δικές του δυνάμεις. Ομως αν ο σπουδαστής δεν γίνει δεκτός βάσει της αξίας του, ποιος εγγυάται στον ξιπασμένο γονέα ότι θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του πανεπιστημίου; Αφήστε, δε, τα τεράστια ποσά για τα δίδακτρα και τα έξοδα διαβίωσης στην Αμερική! (Βέβαια, το μέγεθος της ανοησίας για το οποίο μιλάμε είναι τόσο μεγάλο, ώστε δεν αποκλείεται ο αγοραστής των θεμάτων να τρέφει την αυταπάτη ότι θα καταφέρει να αποφοιτήσει «με τον παρά του»…)
Το ασύλληπτο μέγεθος της ανοησίας αποδεικνύεται και από την κωμική λεπτομέρεια της υπόθεσης, στην οποία δεν δόθηκε η σημασία που της αρμόζει: Η αφορμή για την αποκάλυψη της απάτης, όπως γράφτηκε στις εφημερίδες, ήταν η σύλληψη ενός εξεταζόμενου, ο οποίος αντέγραφε από… σκονάκι! Δηλαδή, ο υποψήφιος είχε πάρει τα θέματα και δεν είχε κάνει ούτε καν τη στοιχειώδη προσπάθεια να αποστηθίσει τις απαντήσεις.
Η απάτη της διαρροής των θεμάτων είναι διπλή: Πρωτίστως, εις βάρος της πλειονότητας των υποψηφίων που εμπιστεύονται τον θεσμό των εξετάσεων, εντέλει όμως είναι και εις βάρος εκείνων που αγόρασαν τα θέματα. Οι τελευταίοι δεν καταλαβαίνουν ότι στον κόσμο μας μπορεί να πωλούνται τα πάντα, αλλά αυτό δεν σημαίνει κιόλας ότι όλα αγοράζονται…
Σ’ όλο τον κόσμο, κάθε χρόνο, δεκάδες χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες επιλέγουν να ακολουθήσουν το διετές πρόγραμμα σπουδών International Baccalaureate (εν συντομία I.B.), το οποίο, κατόπιν ειδικών εξετάσεων, εργασιών και συμμετοχών σε διάφορες δραστηριότητες «κοινωνικής προσφοράς», όπως λέγονται, θα τους οδηγήσει στην είσοδό τους σε ξένα πανεπιστήμια, κυρίως της Αμερικής και της Ευρώπης. Το πρόγραμμα αυτό, το I.B., προσφέρεται και στην Ελλάδα, από 13 σχολεία.
Σ’ όλο τον κόσμο, τέτοιες μέρες, κάθε χρόνο, ανακοινώνονται ταυτόχρονα τα αποτελέσματα των εξετάσεων του I.B.. Με αυτά τα αποτελέσματα, οι μαθητές και μαθήτριες θα μάθουν εάν μπαίνουν στα πανεπιστήμια που επέλεξαν, και ιδίως σε ποια από αυτά. (Τα ποσοστά επιτυχίας είναι σχετικά υψηλά, αφού το πρόγραμμα I.B., όταν διδάσκεται και ακολουθείται καλά, είναι υψηλού επιπέδου και τα παιδιά μαθαίνουν, δεν παπαγαλίζουν.) Σε μια χώρα, μόνο, δεν ανακοινώθηκαν φέτος τα αποτελέσματα του I.B.. Δεν χρειάζεται να πούμε ποια είναι και περιττεύει η απονομή του γλειφιτζουριού ως συμβολικού αθλήματος σ’ όποιον τη μαντέψει. Δεν ανακοινώθηκαν, γιατί μαθεύτηκε πως Έλληνας εκπαιδευτικός (!), επικεφαλής του προγράμματος Ι.Β. στο σχολείο όπου εργαζόταν έμαθε τα θέματα των εξετάσεων πριν αυτά «φύγουν» από τη Γενεύη, όπου και η έδρα του οργανισμού Ι.Β., και τα μοίρασε, έναντι γενναίας αμοιβής εννοείται, σε μαθητές και μαθήτριες, όχι μόνο από το δικό του σχολείο.
Ο παράνομος χρηματισμός στην Ελλάδα μας, «εξ από ανέκαθεν» που λέμε, ήταν «εθνικό σπορ», ανέγγιχτο μάλιστα από το νόμο…
Σήμερα πρωί-πρωί στο Λιμεναρχείο. Καταγγελία για μόλυνση της παραλίας. Αλλά κανείς υπάλληλος στη θέση του. Μα κανείς. Τα γραφεία, έρημη χώρα. Ελεγα να αρχίσω να τραβώ βίντεο από τα άδεια γραφεία. Οι υπάλληλοι λείπουν ταξίδι για δουλειές.Και σας βεβαιώ δεν ήταν ώρα προσέγγισης πλοίου. Ηταν απλά ώρα ραστώνης και καφέ.
Τουλάχιστον στα σχολεία -σκέφτηκα- είμαστε αναγκασμένοι να είμαστε στη θέση μας. Δεν υπάρχει περίπτωση να συναντήσεις έρημη χώρα πρωί σε σχολείο. Νυσταγμένοι στην ουρά του καφέ αλλά στη θέση τους οι διδάσκοντες…
Ή μήπως υπάρχει; Ενας παλιός φίλος από τη Θεσσαλονίκη που υπηρετεί σε εσπερινό, μου έλεγε τις προάλλες, ότι δεν γίνονται μαθήματα, όταν έχει ματς ο Μπάοκ… Νόμος του κράτους, μου λέει. “Εσείς κάνετε μαθήματα στις διακοπές Πάσχα; γιατί να κάνουμε εμείς όταν παίζει ο Μπάοκ;”
Στη ζωή και το έργο του Μίκη Θεοδωράκη αναφέρεται η σειρά του ΣΚΑΪ των έξι ωριαίων ντοκιμαντέρ του Γιάννη Κατωμερή. Το πρώτο επεισόδιο αναφερόταν στην εξορία του συνθέτη στη Μακρόνησο. Η αφήγηση του Μ. Θεοδωράκη συνδυάζεται με δραματοποιημένες σκηνές, γυρισμένες στον τόπο του μαρτυρίου, καθώς και στην Κρήτη, τον τόπο της ανάρρωσης.
Γελάει σαν περιγράφει πώς ο άγριος άνεμος της Μακρονήσου σήκωσε τις σκηνές, άνοιξε το μπαουλάκι του και πήρε τις παρτιτούρες από την 1η Συμφωνία του, πώς οι νότες πέταξαν πάνω από τη θάλασσα και πώς άλλα χειρόγραφα γαντζώθηκαν στο συρματόπλεγμα σαν πουλιά – στιγμιότυπα που αναπαριστάνει με ευαισθησία η ταινία. Χαμογελάει όταν αφηγείται τη συνάντηση με τον πατέρα του στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο, όταν ο γιος ήταν ένα παραμορφωμένο κρέας και ο πατέρας έτοιμος να αυτοκτονήσει από την απελπισία: «Δεν είναι αυτός ο Μίκης μου!»
Η σειρά αυτή δεν είναι μόνο ένα πολύτιμο ντοκουμέντο με διαχρονική αξία, ιστορική και πολιτιστική. Δεν μας προσφέρει απλώς βιογραφικά στοιχεία, αλλά μας χαρίζει, πέρα από την ομορφιά των εικόνων και της μουσικής, την ομορφιά του ανθρώπου (του κάθε ανθρώπου σε κάθε εποχή) που οι ιστορικές περιστάσεις τον αναγκάζουν να γονατίζει, να ματώνει και ωστόσο αυτός καταφέρνει να σηκώνεται ξανά, να χαμογελά, να δημιουργεί. Χωρίς μιζέρια, μνησικακία και αυτολύπηση, αλλά με τα αυτιά πάντα τεντωμένα – γιατί υπάρχει μεγαλύτερη φρίκη από τη συνειδητή κώφωση, την αμνησία;
Το θυμήθηκα χθες, διαβάζοντας το πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Μανώλη Πιμπλή (Τα Νέα, 2/7/09) για τα audio books. Οταν πριν από λίγο καιρό, μια φίλη μου ζητούσε να βρει audio books για μια υπέργηρη γνωστή της, που δεν έβλεπε πια να διαβάσει, αλλά λαχταρούσε τη συντροφιά της ανάγνωσης. Τότε, πριν από δυο τρία χρόνια, είχαν κυκλοφορήσει, ενδεικτικά, κάποια audio books και η φίλη μου είχε ενθουσιαστεί με την πληροφορία.
Σκέφτομαι πόση εντύπωση θα μας έκανε αν στις διαδρομές μας, αντί για εκείνες τις εξωφρενικές και κατ’ επίφαση μουσικές που ακούμε από τα διάφορα αυτοκίνητα, να ακούγονταν οι φωνές ηθοποιών να διαβάζουν σελίδες βιβλίων, παλιών και σύγχρονων. Εντελώς ιδεατή κατάσταση, και είναι μία ακόμη περίπτωση όπου απέχουμε πολύ από τα ευρωπαϊκά ήθη, τις συνήθειες, τις συμπεριφορές, τη σχέση με την τεχνολογία.
Στα βιβλιοπωλεία του εξωτερικού υπάρχουν ράφια ολόκληρα με audio books, μας λέει το ρεπορτάζ, και τα έχουμε δει. Στην Ελλάδα, δειλά δειλά, μερικοί εκδότες επιλεκτικά κάνουν «ακουστικές» εκδόσεις των βιβλίων τους, με τη φωνή δημοφιλών συγγραφέων συνήθως, περισσότερο ως μέσον προβολής του συγγραφέα και του βιβλίου, παρά ως διεκδίκηση μιας νέας πίτας στην αγορά. Μήπως, όμως, κάτι ξέρουν οι Ελληνες εκδότες και δεν επενδύουν στα audio books; Μήπως, ούτως ή άλλως, αφιερώνουμε πολύ χρόνο στα γκάτζετ –παντός είδους– που μας γοητεύουν και ελάχιστο στο βιβλίο, έντυπο, ηλεκτρονικό ή «ακουστικό»;
«Το βιβλίο έχει το ίδιο τυραννικό ελάττωμα που έχει και ο έρωτας. Σε θέλει καθηλωμένον επάνω του με ακίνητες όλες τις αισθήσεις. Το cd, αυτό το ευφυές τυφλό σύστημα ανάγνωσης, δημιουργεί μια πιο ελεύθερη σχέση με τον ακροατή», έλεγε παλαιότερα η ακαδημαϊκός και ποιήτρια Κική Δημουλά, με ευκαιρία την έκδοση μιας σειράς «ηχογραφημένων βιβλίων» για την ποίηση. Κι ίσως εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα: ότι προτιμούμε περισσότερο τη δέσμευση, τα εξαρτήματα και τα καλώδια από την αδέσμευτη κίνηση. Την εξάρτηση από την ελευθερία.
Summertime Dianne Reeves
«Ημουν εκεί κάθε βράδυ και αντίκριζα την ίδια σκηνή: Τον κόσμο να τυλίγεται γύρω από το τετράγωνο όπου βρίσκεται το Blue Note, περιμένοντας υπομονετικά μήπως και μπορέσει να εξασφαλίσει μια θέση. Ηταν σαν προσκύνημα. Οσοι δεν τα κατάφερναν έμεναν απέξω και “κρυφάκουγαν” σιωπηλά. Εμείς, μέσα στο Blue Note κρατούσαμε την ανάσα μας, για να μη χάσουμε ούτε λέξη από τις ερμηνείες της». H Nταϊάν Ριβς περιγράφει την εμπειρία της από μια σειρά συναυλιών της Νίνα Σιμόν πριν από χρόνια στη Νέα Υόρκη, σαν να έγιναν χθες. Μιλάει με πάθος για μια γυναίκα μοναδική που έδινε την ψυχή της σε ό,τι τραγούδι άγγιζε. Σήμερα, χρόνια μετά το περιστατικό αυτό, η πολυβραβευμένη και με πολλά «χιλιόμετρα» Αμερικανίδα ερμηνεύτρια της vocal jazz, έρχεται στην Αθήνα για μια συναυλία αφιέρωμα στη Νίνα Σιμόν, στις 6 Ιουλίου στο θέατρο Λυκαβηττού.
H 54χρονη Νταϊάν Ριβς συνάντησε τη Νίνα Σιμόν στο ξεκίνημα της καριέρας της. «Δεν είχα κλείσει τα 22 μου χρόνια», εξομολογείται στην «Κ» και ένας κοινός μας φίλος με πήγε να τη γνωρίσω στο σπίτι που έμενε τότε στο Λος Αντζελες. Συζητήσαμε αρκετά, τη ρώτησα διάφορα πράγματα και αυτό που κράτησα από την κουβέντα μας ήταν η φράση “στη σχέση σου με τη μουσική θα είσαι πάντοτε απόλυτα ειλικρινής. Μόνο έτσι θα τα καταφέρεις”».
«Η Νίνα Σιμόν ήταν γυναίκα με μεγάλο κουράγιο και ως καλλιτέχνης υπήρξε πέρα για πέρα αληθινή. Σε εποχές που οι άνθρωποι πάλευαν για θεμελιώδη δικαιώματά τους, σε εποχές με ρατσισμό και ξενοβοφία, βγήκε και τραγούδησε την αλήθεια με μεγάλη δύναμη, χωρίς να φοβηθεί. Ετσι ήταν και στη ζωή της, δεν έκανε πίσω. Mιλάμε σήμερα για ποπ καριέρες και ποπ αστέρες. Είναι αστείο. Η ουσιαστική καριέρα, η κατάκτηση είναι αυτό που κατάφερε η Νίνα Σιμόν και μερικοί άλλοι».
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Η μόρφωση, λένε, είναι αυτό που σου μένει, όταν έχεις πια ξεχάσει αυτά που διδάχθηκες. Στην Ελλάδα, με τον τρόπο που εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια η κοινωνία μας, φοβάμαι ότι η μόρφωση είναι σαν τα αυτοκόλλητα σήματα (θυρεούς) μεγάλων πανεπιστημίων τους εξωτερικού, τα οποία ορισμένοι επιδειξιομανείς τύποι κολλάνε στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων τους, ώστε ο άλλος να καταλαβαίνει αμέσως ότι ο κάτοχος του αυτοκινήτου, εκτός από εύπορος, είναι και μορφωμένος. Μια περισσότερο δημοκρατική εκδοχή της παρομοίωσης, θα ήταν με τις βαμβακερές μπλούζες, που γράφουν επάνω «HARVARD» και τις οποίες ο καθένας μπορεί να αγοράσει πάμφθηνα στο Μοναστηράκι. Με άλλα λόγια, η μόρφωση αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως σύμβολο κοινωνικής υπεροχής και, συνεπώς, ως αντικείμενο επίδειξης.
Άρθρα (RSS)