Ο χρόνος μετρά αντίστροφα, άνθρωποι πεθαίνουν και η πανδημία σαρώνει την υφήλιο. Δεν πρόκειται για μελλοντικό σενάριο εξέλιξης της γρίπης Α, αλλά για την υπόθεση ενός νέου online παιχνιδιού για υπολογιστές, σχεδιασμένο να παρέχει εναλλακτικές αντιδράσεις σε περίπτωση παγκόσμιας πανδημίας.
Στο παιχνίδι «Η Μεγάλη Γρίπη», οι παίκτες έχουν να επιλέξουν κατά πόσο θα επενδύσουν σε αποθέματα αντιβιοτικών φαρμάκων και την αποστολή ερευνητικών επιστημονικών κλιμακίων στην περιοχές ταχείας εξάπλωσης του ιού, την ώρα που ο αριθμός των κρουσμάτων και των θανάτων αυξάνεται.
Οι παίκτες έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες επιλογές και περιορισμένους πόρους, ενώ δραστικές λύσεις, όπως το κλείσιμο αεροδρομίων έχουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις. Οι δημιουργοί του στο Ιατρικό Κέντρο Erasmus στο Ρότερνταμ αναφέρουν ότι το παιχνίδι είναι ακόμη μια λεωφόρος πληροφόρησης για τους ιούς και δεν θα πρέπει να θεωρηθεί υποκατάστατο των ιατρικών συμβουλών.
Σε σοβαρή κατάσταση νοσηλεύεται ένα 14χρονο αγόρι το οποίο ξυλοκοπήθηκε αγρίως σε ένα στρατιωτικά οργανωμένο «κέντρο απεξάρτησης από το Διαδίκτυο» στην Κίνα. Ο μικρός Που Λιανγκ δέχθηκε δεκάδες χτυπήματα από τον διευθυντή του κέντρου στην πόλη Τσενγκντού αλλά και από άλλους τροφίμους. Επιπλέον η μητέρα του κατήγγειλε ότι για τη «θεραπεία» του γιου της είχε πληρώσει 517 ευρώ. Πριν από λίγες ημέρες ένα 15χρονο αγόρι ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου σε άλλο κέντρο τέτοιας απεξάρτησης.
Στο γειτονικό μπλογκ του φίλου Σωτήρη Ars Longa Vita Brevis πληροφορήθηκα τα σχετικά με τη διερευνητική χρήση του Twitter ως παιδαγωγικού εργαλείου. Καθημερινά ο συγγραφέας του CryForByzantium ανεβάζει 4 μηνύματα που δραματοποιούν τη βυζαντινή ιστορία… Εχει ξεκινήσει από την ενθρόνιση του Μεγάλου Κωνσταντίνου και θα συνεχίσει ως την πτώση της Κωνσταντινούπολης.
Τέσσερα μηνύματα 140 χαρακτήρων την ημέρα. Αν μιλάμε για πύκνωση… Αν θέλετε περισσότερα συντηρεί και υποστηρικτικό blog.
Mήνες μετά την κήρυξη του πολέμου κατά της ναζιστικής Γερμανίας το 1939, η Βρετανία ζούσε στους ρυθμούς του «βαρετού πολέμου», όπως περιπαιχτικά ονομάστηκε η πρώτη περίοδος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στη Γηραιά Αλβιώνα. Οι περισσότεροι Βρετανοί ήταν βέβαιοι ότι ο πόλεμος θα ήταν σύντομος και ότι στο τέλος θα έβγαιναν νικητές.Αυτή την περίοδο εξετάζει έκθεση που εγκαινιάζεται στο Βρετανικό Πολεμικό Μουσείο σήμερα υπό τον τίτλο «Ξέσπασμα Πολέμου 1939». Θα διαρκέσει έως τις 5 Σεπτεμβρίου 2010 και οργανώθηκε επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 70 χρόνων από τη ραδιοφωνική αναγγελία του πολέμου που έκανε ο τότε πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεϊν στις 3 Σεπτεμβρίου του 1939.
Ανάμεσα στα εκθέματα που φιλοξενούνται στην έκθεση περιλαμβάνεται το ημερολόγιο τσέπης του τότε πρωθυπουργού. Στη σελίδα της 3ης Σεπτεμβρίου έχει απλώς σημειώσει «Κηρύχθηκε ο πόλεμος». Επίσης, οι επισκέπτες μπορούν να δουν και να διαβάσουν επιστολή που απέστειλε ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός στην αδελφή του μια εβδομάδα αργότερα. Μέσα από τις κιτρινισμένες σελίδες της διαφαίνεται ακριβώς το κλίμα της αισιοδοξίας που διέπνεε τους Βρετανούς.
“Το Lorem Ipsum είναι απλά ένα κείμενο χωρίς νόημα για τους επαγγελματίες της τυπογραφίας και στοιχειοθεσίας. Το Lorem Ipsum είναι το επαγγελματικό πρότυπο όσον αφορά το κείμενο χωρίς νόημα, από τον 15ο αιώνα, όταν ένας ανώνυμος τυπογράφος πήρε ένα δοκίμιο και ανακάτεψε τις λέξεις για να δημιουργήσει ένα δείγμα βιβλίου. Όχι μόνο επιβίωσε πέντε αιώνες, αλλά κυριάρχησε στην ηλεκτρονική στοιχειοθεσία, παραμένοντας με κάθε τρόπο αναλλοίωτο. Έγινε δημοφιλές τη δεκαετία του ’60 με την έκδοση των δειγμάτων της Letraset όπου περιελάμβαναν αποσπάσματα του Lorem Ipsum, και πιο πρόσφατα με το λογισμικό ηλεκτρονικής σελιδοποίησης όπως το Aldus PageMaker που περιείχαν εκδοχές του Lorem Ipsum.” Γιατί το χρησιμοποιούμε.
“Είναι πλέον κοινά παραδεκτό ότι ένας αναγνώστης αποσπάται από το περιεχόμενο που διαβάζει, όταν εξετάζει τη διαμόρφωση μίας σελίδας. Η ουσία της χρήσης του Lorem Ipsum είναι ότι έχει λίγο-πολύ μία ομαλή κατανομή γραμμάτων, αντίθετα με το να βάλει κανείς κείμενο όπως ‘Εδώ θα μπει κείμενο, εδώ θα μπει κείμενο’, κάνοντάς το να φαίνεται σαν κανονικό κείμενο. Πολλά λογισμικά πακέτα ηλεκτρονικής σελιδοποίησης και επεξεργαστές ιστότοπων πλέον χρησιμοποιούν το Lorem Ipsum σαν προκαθορισμένο δείγμα κειμένου, και η αναζήτηση για τις λέξεις ‘lorem ipsum’ στο διαδίκτυο θα αποκαλύψει πολλά web site που βρίσκονται στο στάδιο της δημιουργίας. Διάφορες εκδοχές έχουν προκύψει με το πέρασμα των χρόνων, άλλες φορές κατά λάθος, άλλες φορές σκόπιμα (με σκοπό το χιούμορ και άλλα συναφή).”
Στην ιστοσελίδα της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) μπορείτε να βρείτε ένα εικονογραφημένο λεξικό πληροφορικής και ευρυζωνικότητας. Το λεξικό αυτό θα σας βοηθήσει να βρείτε οποιαδήποτε λέξη σχετική με τους υπολογιστές και το ευρυζωνικό διαδίκτυο. Ιδανικό για μικρές ηλικίες που ξεκινάν να εξερευνούν τον χώρο της πληροφορικής. Παρακάτω βλέπετε μερικές από τις σελίδες του εικονογραφημένου λεξικού.
Έφαγα φρίκη, είμαι ερείπιο, καλά ρε, είσαι καμένος, αυτός είναι παλαίουρας, με πάει μία- μία, τι παλτό ψωνίσαμε πάλι, σφύρα το ρε κοράκι… Μπορεί η ελληνική γλώσσα να είναι εξαιρετικά πλούσια, το ίδιο πλούσια όμως αποδεικνύεται και η αργκό της, το ιδιαίτερο λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν κυρίως οι νέοι, οι φανατικοί του αθλητισμού και τα… φαντάρια.
«Η αργκό είναι ένας ιδιαίτερος γλωσσικός κώδικας επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους- μέλη ορισμένης κοινωνικής ή επαγγελματικής ομάδας. Δημιουργείται από την ανάγκη να επικοινωνήσουν μεταξύ τους χωρίς να γίνονται κατανοητοί από τους άλλους, γι΄ αυτό και η αργκό είναι συνήθως συνθηματικός- κρυπτικός κώδικας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η αργκό των φυλακισμένων και των τοξικομανών», αναφέρει στα «ΝΕΑ» η καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Άννα Ιορδανίδου. Η γλωσσολόγος επισημαίνει παράλληλα ότι από την αργκό εμπλουτίζεται σημαντικά το γενικό λεξιλόγιο και δίνεται μια ανατρεπτική- χιουμοριστική διάσταση στην καθημερινή επικοινωνία. «Οι λέξεις- εκφράσεις της αργκό δεν είναι κατάλληλες για επίσημο ύφος, γι΄ αυτό πιθανότατα πολλοί άνθρωποι τις αξιολογούν ως κατώτερες. Για παράδειγμα, η χαρακτηριστική φράση τα πήρα στο κρανίο, που έχει ενταχθεί στο γενικό λεξιλόγιο, εμφανίζεται σε καθημερινό προφορικό διάλογο αλλά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε επίσημη περίσταση ομιλίας.
Για να καταγραφούν οι συνηθισμένες εκφράσεις στην αργκό των νέων χρειάζεται συστηματική έρευνα. Στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, έχουμε καταρτίσει ένα Λεξικό της Γλώσσας των Νέων σε ηλεκτρονική μορφή το οποίο εμπλουτίζεται κάθε χρόνο με νέες εγγραφές από φοιτητικές εργασίες. Υπολογίζονται σε 3.000 περίπου οι λέξεις/εκφράσεις που έχουν καταγραφεί στη διάρκεια των τελευταίων 15 χρόνων», σημειώνει η κ. Ιορδανίδου.
Μαυροντυμένοι απόψε φίλοι ωχροί
ελάτε στο δικό μου περιβόλι
μ’ ένα παλμό το βράδυ το βαρύ
για να το ζήσουμε όλοι
Τ’ αστέρια τρεμουλιάζουνε καθώς το μάτι ανοιγοκλείνει προτού δακρύσει
ο κόσμος των δενδρώνε ρεύει ορθός, κλαίει παρακάτου η βρύση
Από τα σπίτια που ‘ναι σαν βουβά κι ας μίλησαν τη γλώσσα του θανάτου
με φρίκη το φεγγάρι αποτραβά τ’ ασημοδάχτυλά του
Είναι το βράδυ απόψε θλιβερό
και ‘μείς θα το γλεντήσουμε το βράδυ
όσοι έχουμε το μάτι μας υγρό
και μέσα μας τον Άδη
Οι πάγκοι μας προσμένουν κι όταν βγει το πρώτο ρόδο στ’ ουρανού την άκρή
όταν θα σκύψει απάνου μας η αυγή στο μαύρο μας το δάκρυ
θα καθρεφτίσει τ’ απαλό το φως γιομάτοι δέος ορθοί θα σηκωθούμε
τον πόνο του θα πει κάθε αδερφός κι όλοι σκυφτοί θ’ ακούμε
Κι όπως θα λέω για κάτι ωραίο και αυρό
που σκυθρωποί το τριγυρίζουν πόθοι
τη λέξη τη λυπητερή θα βρω που ακόμα δεν ειπώθη
Παράδερναν μες τα καμένα ερείπια σπιτιών όπου αλλιώτικα δεν θα ΄μπαιναν ποτέ… Στάθηκε σ΄ένα καθιστικό μισοκαμένο κι ανοιχτό με θέα τον ουρανό. Οι διαλυμένες από το νερό σανίδες να γλιστράνε στην αυλή. Μουλιασμένοι τόμοι σε μια βιβλιοθήκη. Τράβηξε έναν και τον άνοιξε και τον ξανάβαλε στη θέση του. Όλα νοτισμένα. Να σαπίζουν. Σ΄ένα συρτάρι βρήκε ένα κερί. Και πώς να τ΄ανάψει. Το ΄βαλε στην τσέπη του. Βγήκε στο γκρίζο φως και κοντοστάθηκε κι είδε φευγαλέα την απόλυτη αλήθεια του κόσμου. Την παγωμένη ανηλεή περιφορά μιας γης χωρίς διαθήκη. Σκότος αμετακίνητο. Τα τυφλωμένα σκυλιά του ήλιου να τρέχουν. Το μαύρο κενό του σύμπαντος ένα πλάκωμα. Και κάπου εκεί δυο ζώα κυνηγημένα να τρέμουν σαν αλεπούδες στο λαγούμι τους. Χρόνος δανεικός και κόσμος δανεικός και μάτια δανεικά για να τον κλαις.
Νέες μελέτες αποδεικνύουν ότι τα μωρά και τα πολύ μικρά παιδιά είναι… μικροί Αϊνστάιν. Γνωρίζουν, παρατηρούν, εξερευνούν, φαντάζονται και μαθαίνουν περισσότερα απ΄ όσα θα πιστεύαμε ποτέ. Από μερικές πλευρές, είναι εξυπνότερα από τους ενηλίκους.
Τρία πρόσφατα πειράματα έδειξαν ότι ακόμη και τα μικρότερα παιδιά έχουν εξελιγμένες και ισχυρές ικανότητες εκμάθησης. Πέρυσι, οι Φέι Σου και Βάστι Γκαρσία του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας απέδειξαν ότι τα μωρά μπορούν να κατανοούν τις πιθανότητες. Το 2007, οι Λόρα Σουλτς και Ελίζαμπετ Μπάραφ Μπόναβιτς στο ΜΙΤ έδειξαν πως όταν τα μικρά παιδιά παίζουν, συσχετίζουν αίτια και αποτελέσματα. Επίσης το 2007, στο εργαστήριό μου στο Μπέρκλεϊ, η Ταμάρ Κουσνίρ κι εγώ ανακαλύψαμε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να χρησιμοποιούν τις πιθανότητες για να μαθαίνουν πώς λειτουργούν τα διάφορα πράγματα και αυτό τους επιτρέπει να φαντάζονται νέες δυνατότητες.
Διαφορετική ευφυΐα
Όμως η ευφυΐα των μωρών, δείχνουν οι έρευνες, είναι πολύ διαφορετική απ΄ αυτή των ενηλίκων και από το είδος της ευφυΐας που συνήθως καλλιεργούμε στο σχολείο. Η σχολική εργασία θέλει τα παιδιά να επικεντρώνουν και να σχεδιάζουν. Θέτουμε στόχους για τα παιδιά, με έμφαση στις δεξιότητες που θα πρέπει να αποκτήσουν ή τις πληροφορίες που θα πρέπει να ξέρουν. Τα παιδιά κάνουν τεστ για να αποδείξουν ότι έχουν απορροφήσει ένα συγκεκριμένο σύνολο δεξιοτήτων και γεγονότων, χωρίς περισπασμούς από άλλες δυνατότητες.
Αυτή η προσέγγιση μπορεί να λειτουργεί για παιδιά άνω των 5 ετών. Όταν λέμε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν προσέχουν, στην πραγματικότητα εννοούμε ότι δεν μπορούν να μην προσέχουν: δυσκολεύονται να επικεντρώσουν σ΄ ένα μόνο συμβάν και να αποκλείσουν όλα τα υπόλοιπα. Αυτό μας έκανε στο παρελθόν να υποτιμήσουμε τα μωρά. Όμως η νέα έρευνα μας λέει ότι τα μωρά μπορούν να είναι ορθολογικά χωρίς να είναι προσανατολισμένα σ΄ έναν στόχο.
Υπέρ και κατά
Κάθε είδος ευφυΐας έχει τα υπέρ και τα κατά του. Το να επικεντρώνεις και να σχεδιάζεις σε οδηγούν ταχύτερα στον στόχο σου, αλλά μπορεί επίσης να σε κλειδώσουν μέσα σ΄ αυτά που ήδη γνωρίζεις, αποκλείοντάς σε από εναλλακτικές δυνατότητες. Τα μωρά και τα μικρά παιδιά εκ φύσεως εξερευνούν και θα πρέπει να ενθαρρύνονται να το κάνουν.
Και αυτό που τα παιδιά παρατηρούν από πιο κοντά, εξερευνούν πιο επίμονα και φαντάζονται πιο ζωηρά, είναι οι άνθρωποι γύρω τους. Δεν υπάρχουν τέλεια παιχνίδια· δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα. Οι γονείς και οι άλλοι που τα φροντίζουν, διδάσκουν τα μικρά παιδιά δίνοντάς τους την προσοχή τους και αλληλεπιδρώντας φυσικά μαζί τους και, το κυριότερο, επιτρέποντάς τους απλώς να παίζουν.
Η Άλισον Γκόπνικ είναι καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Μπέρκλεϊ και συγγραφέας του βιβλίου «Τhe Ρhilosophical Βaby».
Επανάσταση στην ενημέρωση υποσχόταν η έλευση του Twitter, του μικρομπλόγκ με το οποίο μπορούμε να πληροφορήσουμε αμέσως τους πάντες για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Ο πολίτης – δημοσιογράφος, οπλισμένος μόνο με το κινητό του τηλέφωνο, για μία ακόμα φορά στάθηκε σε θέση μάχης απέναντι στους βραδύτερους επαγγελματίες, έτοιμος να φωτογραφίσει, να βιντεοσκοπήσει, να καταγγείλει, αλλά κυρίως να ενημερώσει. Στέλνοντας ένα μήνυμα μόλις 140 χαρακτήρων μέσω Twitter στα κινητά τηλέφωνα φίλων, γνωστών αλλά και αγνώστων, ο χρήστης θα μπορούσε να μεταβληθεί σε μίνι ειδησεογραφικό πρακτορείο. Πολλοί, μάλιστα, πίστεψαν ότι το Twitter θα καθιστούσε παρωχημένα, τουλάχιστον σε κάποιο μέτρο, τα «συμβατικά» ΜΜΕ.
Από τη θεαματική προσθαλάσσωση του Airbus στον ποταμό Χάντσον της Νέας Υόρκης, έως τα οδοφράγματα της Μπανγκόκ και τις διαδηλώσεις στην Τεχεράνη, οι φανατικοί χρήστες του Twitter μετέδωσαν τα τεκταινόμενα ανά την υφήλιο με την ταχύτητα του φωτός. Και φυσικά σε αυτή τη δυνατότητα πληροφόρησης και κυρίως στη «μόδα» κανένας δεν μπόρεσε να αντισταθεί. Ακόμα και τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ αναγκάστηκαν να πουν «ναι», εγκαταλείποντας την παράδοση, και χρησιμοποίησαν το Twitter για να κοινοποιήσουν τα νέα των γαλαζοαίματων. Οπως ήταν αναμενόμενο, το παράδειγμα ακολούθησαν πολλές κρατικές υπηρεσίες και φορείς της Γηραιάς Αλβιώνος και όχι μόνο.
Ωστόσο, ως φαίνεται, οι επαναστάσεις που προαναγγέλλονται, και μάλιστα τόσο πομπωδώς σπάνια υλοποιούνται. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την αμερικανική Pear Analytics διαπίστωσε ότι το 40% των μηνυμάτων που αποστέλλονται μέσω του Twitter είναι «ανόητες φλυαρίες» που δεν ενδιαφέρουν κανένα. Μάλιστα, η εταιρεία, που ανέλυσε δύο χιλιάδες μηνύματα, διευκρινίζει ότι στην κατηγορία «ανόητες φλυαρίες» δεν τοποθέτησε καν τα μηνύματα που αποτελούσαν τμήματα συζήτησης μεταξύ χρηστών, αλλά πληροφορίες του τύπου «τώρα τρώω ένα σάντουιτς». Μόνο το 8,7% των μηνυμάτων θα μπορούσε να ενδιαφέρει το ευρύτερο κοινό.
Η επανάσταση, λοιπόν, του Twitter θα καθυστερήσει ακόμα, αν ποτέ γίνει δηλαδή. Και τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει ότι η δημοτικότητα του συστήματος δεν θα ακολουθήσει κι αυτή καθοδική πορεία, όπως αυτή που καταγράφουν ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το MySpace. Σύμφωνα με μελέτες αυτά τα δίκτυα εγκαταλείπονται από τον νεαρόκοσμο ιδιαίτερα στις ηλικίες 15 έως 24 ετών. Κι όμως, πολλοί πίστεψαν ότι θα έφερναν μια κοινωνική επανάσταση.
Ισως, το Twitter να μην έφερε επανάσταση επειδή ο σημερινός Homo Interneticus, που απομονωμένος μπροστά στον υπολογιστή του παλεύει να συμμετάσχει στην ανθρώπινη κοινωνία, θέλει, όχι μόνο να πληροφορήσει τον κόσμο για κοσμογονίες και γεγονότα, αλλά κυρίως να διαμηνύσει ότι «υπάρχω» και «ναι… τρώω ένα σάντουιτς».
Πριν από δέκα χρόνια, το 1999, οι περισσότεροι χρήστες του Ίντερνετ ξεκινούσαν μόλις να μαθαίνουν και να εξοικειώνονται με υπηρεσίες όπως το Napster και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Ήταν όμως και η χρονιά που μια αμερικανική εταιρεία, η Pyra Labs, διέθεσε μια νέα υπηρεσία, το Blogger, στις 23 Αυγούστου, μία πλατφόρμα που θα εξελισσόταν στη μεγαλύτερη blogging υπηρεσία του κόσμου.
Την Κυριακή το Blogger κλείνει δέκα χρόνια ζωής. Για να γιορτάσουν, η ομάδα του (που είναι πλέον κομμάτι της Google μετά την εξαγορά του 2003), υπόσχεται μια σειρά δώρων για τους χρήστες, με τη μορφή νέων δυνατοτήτων της υπηρεσίας. Χωρίς να αποκαλύπτουν περισσότερα στοιχεία, μεταξύ των αλλαγών περιλαμβάνονται ένα καλύτερο σύστημα σχολιασμού και σελίδες στα πρότυπα του WordPress.
Η WWF Eλλάς ανακοίνωσε τη δημιουργία του Οικοσκοπίου (www.oikoskopio.gr), ενός νέου δικτυακού τόπου, μέσα από τον οποίο οι επισκέπτες περιηγούνται σε έναν «περιβαλλοντικό χάρτη» της Ελλάδας.
Βιότοποι, προστατευόμενες περιοχές αλλά και δεδομένα για την έκταση, την ακριβή θέση και τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι πλέον προσβάσιμα σε κάθε χρήστη του Διαδικτύου.
Σκόπιμο είναι να επαναλάβουμε εδώ μια συνοπτική «περιγραφή» του φαινομένου Αναγέννηση.
Μπορεί λοιπόν να λεχθεί ότι το φαινόμενο της λεγόμενης Αναγέννησης σύγκειται στα εξής:
– Σταδιακή συναίσθηση ότι ο άνθρωπος δικαιούται να βιώσει τις δυνατότητες του βίου, σωματικές / διανοητικές / καλλιτεχνικές («ανθρωποκεντρισμός»).
– Επιζήτηση τρόπων άμβλυνσης εξωγενών εντολών συμπεριφοράς του ανθρώπου – εντολών θρησκευτικής ή πολιτικής προελεύσεως («αυτοπροσδιορισμός»).
– Συνάντηση με αρχαιότερα ιστορικά περιστατικά ανάλογων αξιακών προτιμήσεων (ανθρωποκεντρικών, αυτοπροσδιορισμικών) και συνακόλουθη αλληλοστασία (Ausseinandersetzung) σημερινού και αρχαιότερου Πολιτισμού («κλασικισμός»).
Παρατηρούμε δε ότι, επειδή τα γενεσιουργά αιτήματα αφορούν τον Ανθρωπο καθόλου, οι αντίστοιχες νέες συμπεριφορές βίου εκδηλώνονται σε πολύ μεγάλο εύρος ανθρώπινων εκδηλώσεων όπως: Καθημερινό ήθος (συμπεριφορά, φιλοσοφία), Τέχνες (λογοτεχνία, εικαστικές τέχνες), καθώς και Επιστήμη / Τεχνολογία (σε μικρότερη πάντως έκταση).
Επομένως, και η δική μας αναφορά στην Αναγέννηση θα όφειλε να καλύψει ολόκληρο αυτό το εύρος. Ωστόσο, σ’ αυτά που ακολουθούν, οι αναζητήσεις των ελληνικών επιρροών στο όλο φαινόμενο θα περιορισθεί κυρίως στον τομέα των Γραμμάτων.
Μιλήσαμε, λοιπόν, για μια πολλαπλή συγκυρία ευνοϊκών περιστάσεων – οι οποίες, όμως, ευλόγως εκτείνονται σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, παρουσιάζει ενδιαφέρον να ιχνηλατήσουμε τα προδρομικά του γεγονότος φαινόμενα. Και, ειδικότερα, στην περίπτωση των ελληνικών καταβολών της Αναγέννησης, ενδιαφέρει να ιδούμε πρώτα πώς, πότε και πού προετοιμάστηκε καταρχήν η γνώση της ελληνικής γλώσσας (σε μια χώρα που είχε για αιώνες αποκοπεί από την ελληνομάθεια των ευγενών της Ρώμης). Διότι χωρίς αυτή τη γλωσσομάθεια, δεν θα ήταν δυνατή η επαφή με την ελληνική Γραμματεία.
Θα καταγράψουμε λοιπόν εδώ μερικές καίριες συμβολές στην ελληνομάθεια των Ιταλών, ήδη από τον 11ο αιώνα.
Ως γνωστόν, επί Βασιλείου του Μακεδόνος (11ος αι.), οι Βυζαντινοί επανεγκαθίστανται στη Νότια Ιταλία και τη Σικελία – για δύο σχεδόν αιώνες. Τότε λοιπόν ιδρύονται εκεί αι Βασιλειαναί Μοναί, κέντρα ελληνικής γλώσσας και παιδείας, οι οποίες θα επηρεάζουν τη μείζονα περιοχή, μέχρι να τις περιαγάγει σε βαθμιαία πτώχευση η πολιτική του Βατικανού, ο ιδρυτής των Μονών, ο Θεόδωρος Στουδίτης. Μία των κυρίων εργασιών των μοναχών, η συστηματική αντιγραφή ελληνικών χειρογράφων – ιδού το καίριο σημείο του ενδιαφέροντός μας: Μέρος της ελληνικής Γραμματείας μεταφυτευόταν έτσι κατευθείαν στην ιταλική χερσόνησο.
Εξάλλου αυτές οι Μονές θα γονιμοποιήσουν την πεφωτισμένη σικελο-νορμανδική πολιτική.
«Ελληνομάθεια» όμως δεν επιτυγχάνεται μόνο με την απευθείας ανάγνωση των ελληνικών κειμένων. Τον 12ο και τον 13ο αιώνα, ο ιταλικός κόσμος θα διαθέτει «μεταφράσεις» ελληνικών έργων στα λατινικά –χάρις στους Αραβες. Ο Αβερρόης θα καταστήσει έτσι γνωστόν τον Αριστοτέλη– με «παραφράσεις» έστω. Και θα ακολουθήσει και μεταγλωττισμός στα ιταλικά και τα γαλλικά, από Αραβες ή Εβραίους διανοούμενους.
Παρά ταύτα, ο παραπόταμος αυτής της ελληνομάθειας δεν μπορούμε να πούμε ότι είχε γενικότερη επίδραση.
Ας αναφερθούμε τώρα ειδικότερα στην ελληνομάθεια σπουδαίων Ιταλών διανοουμένων της εποχής, οι οποίοι αναγνωρίζονται ως σημαδιακοί εμπροσθοφύλακες της Αναγέννησης. Πρόκειται κυρίως για τον Πετράρχην, (ως νεαρός ποιητής ζούσε στην παπική αυλή στην Αβινιόν), ο οποίος συναντάται (το 1339) με τον περιώνυμο σοφό Καλαβρό (Βασιλειανόν) μοναχό Βαρλαάμ, απεσταλμένον του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ανδρόνικου. Ο Ελληνας σοφός, κάτοχος της θεολογίας, της φιλοσοφίας, αλλά και της αστρονομίας, εντυπωσίασε τον Πετράρχην: Ο Πετράρχης έγινε μαθητής του, μαζί με τον Βοκκάκιον, και θα συμβουλεύεται αργότερα τις σημειώσεις που κρατούσε ο συμμαθητής του Paolo di Perugia από τα μαθήματα του Βαρλαάμ. Ετσι μυήθηκε ο Πετράρχης στον Ομηρο και στους κλασικούς Ελληνες. Και όταν αργότερα θα συναντήσει τον άλλον Ελληνα σοφό, τον Νικόλαο Σίγερο, θα γίνει τόσο φίλος του, ώστε ο Σίγερος να του δωρήσει ένα ολόκληρο βιβλίο με τα έργα του Ομήρου. Δικαίως ο Δ. Κύρου αναφέρει τη γνώμη του Voigt, πως το δώρο εκείνο ήταν «η πρώτη βαρυσήμαντη χειραψία ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή».
Αλλά και ο Βοκκάκιος θα διατηρήσει ζωντανή την επίδραση του Βαρλαάμ: Στα 1360, ήρθε στη Φλωρεντία ο σοφός Λεόντιος Πιλάτος (ο πρώτος κάτοχος της έδρας ελληνικών γραμμάτων στο Studio της Φλωρεντίας). Ο Βοκκάκιος άρχισε να παίρνει μαθήματα Ελληνικής – και κράτησε για κάμποσα χρόνια τον Δάσκαλό του στο σπίτι του, για να μπορεί να συζητάει μαζί του περισσότερο.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Ο χρόνος μετρά αντίστροφα, άνθρωποι πεθαίνουν και η πανδημία σαρώνει την υφήλιο. Δεν πρόκειται για μελλοντικό σενάριο εξέλιξης της γρίπης Α, αλλά για την υπόθεση ενός νέου online παιχνιδιού για υπολογιστές, σχεδιασμένο να παρέχει εναλλακτικές αντιδράσεις σε περίπτωση παγκόσμιας πανδημίας.
Άρθρα (RSS)