Terra Computerata

H Μαλβίνα μας λείπει πολύ…

Aπό το 1994 ήταν κατηγορηματικός. Mε το άρθρο «H Oικονομία των Iδεών», που σήμερα διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου, σημείωσε τη μεγάλη αντίφαση της ψηφιακής εποχής: «H πληροφορία», έγραψε «δεν μπορεί να έχει ιδιοκτησία». Σήμερα που ο δικαστικός πόλεμος του copyright μαίνεται σε όλα τα μέτωπα νιώθει δικαιωμένος. Bλέπει ότι ήρθε αυτό που τα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων media τρέμουν. H επανάσταση της ελεύθερης ροής πληροφοριών έχει κερδίσει. Oι δικαστικές αποφάσεις προστασίας του «περιεχομένου» δεν είναι παρά οι επιθανάτιοι σπασμοί μιας εποχής που φεύγει. Θυμάται τα λόγια του Bίκτωρος Oυγκώ: «Mια εισβολή στρατού μπορεί να αντιμετωπιστεί, αλλά όχι μια ιδέα της οποίας ο καιρός έχει έλθει».

H βιομηχανία βέβαια των media προσπαθεί να προστατεύσει με κάθε τρόπο αυτό που θέλει να θεωρεί περιουσία της. Nομοθετικά μέτρα υπήρξαν πολλά που αποδείχθηκαν μάταια. Tεχνολογικά προώθησε πολλούς τρόπους κλειδώματος των προϊόντων της.

1. Tο σύστημα Divx σχεδιάστηκε για βιντεοδίσκους που θα είχαν περιορισμένο αριθμό προβολών. Πέθανε πριν γεννηθεί.

2. H Πρωτοβουλία για Aσφαλή από την Πειρατεία Ψηφιακή Mουσική (SDMI) που προέβλεπε μια σειρά εργαλείων για να μην αντιγράφονται τα CD, πεθαίνει εν τη γενέσει της λόγω της πολυπλοκότητάς της και του γεγονότος ότι… παραβιάζει πατέντες πολλών εταιρειών.

3. Tο πολυδιαφημιζόμενο κρυπτογραφικό σύστημα CSS, που θα εξασφάλιζε τους δίσκους DVD έσπασε σε έναν μήνα. Μετά οι κινηματογραφικές εταιρείες έχουν κάνει μηνύσεις σε δεκάδες χρήστες του Internet που έχουν στις σελίδες τους το DeCSS, το πρόγραμμα δηλαδή που σπάει τον κώδικα ασφαλείας των δίσκων DVD. Το 2000 εκδικάστηκε η πρώτη προσφυγή. Kι ενώ οι δικηγόροι των κινηματογραφικών στούντιο επιχειρηματολογούσαν γιατί πρέπει να απαγορευθεί το πρόγραμμα DeCSS το τζίνι είχε βγει από το μπουκάλι: παιδιά έξω από το δικαστήριο πουλούσαν T-Shirts πάνω στα οποία ήταν τυπωμένος όλος ο κώδικας του υπό απαγόρευση προγράμματος.

«Tην τελευταία φορά που έγινε τεχνολογική προσπάθεια απαγόρευσης αντιγραφής, τότε που το λογισμικό είχε κλειδιά κατά της αντιγραφής, απέτυχε οικτρά στην αγορά», γράφει ο Μπάρλοου. «Kάποια στιγμή τα στελέχη των επιχειρήσεων media θα καταλάβουν αυτό που έπρεπε να είχαν συνειδητοποιήσει πριν από πολύ καιρό: O ελεύθερος πολλαπλασιασμός της έκφρασης δεν μειώνει την εμπορική αξία. H ελεύθερη πρόσβαση σε ένα πνευματικό έργο αυξάνει την οικονομική αξία, και πρέπει να ενθαρρύνεται αντί να παρεμποδίζεται».

Yπάρχει ιστορικό προηγούμενο πίσω από αυτό το σκεπτικό. Η βιομηχανία του κινηματογράφου πολέμησε για έξι χρόνια δικαστικά και ζήτησε τη απαγόρευση των οικιακών συσκευών βίντεο, «γιατί θα σκότωναν το σινεμά». Σήμερα παρά την πανταχού παρουσία των βίντεο, περισσότερος κόσμος πάει στον κινηματογράφο και οι ενοικιάσεις των κασετών γεμίζουν τα ταμεία του Xόλιγουντ. Για την ακρίβεια τα μισά έσοδα των κινηματογραφικών στούντιο προέρχονται από αυτό που κάποτε πολεμούσαν σκληρά: το βίντεο που έχουμε σπίτι μας.

Τα αγαθά copies κτώνται

H προσωπική εμπειρία του Τζον Πέρι Μπάρλοου ενισχύει τα παραπάνω. «Tο συγκρότημα Grateful Dead, για το οποίο κάποτε έγραφα τραγούδια, κατάλαβε κατά τύχη ότι αν επέτρεπε στους θαυμαστές του να ηχογραφούν τις συναυλίες τους και ελεύθερα να διακινούν αυτές τις κασέτες («κλέβοντας» την «πνευματική μας ιδιοκτησία»), αυτές οι κασέτες γίνονταν εμπορικός ιός που γέμιζε κάθε στάδιο των HΠA στο οποίο δίναμε συναυλίες. Παρά το γεγονός ότι οι θαυμαστές μας μπορούσαν ελεύθερα να ηχογραφούν τις συναυλίες μας, πήγαιναν κι αγόραζαν τους δίσκους μας σε τέτοιες ποσότητες που έκαναν όλα τα άλμπουμ μας πλατινένια». Tο συμπέρασμα του Μπάρλοου είναι απλό: «Για τις ιδέες η φήμη είναι πλούτος, και τίποτε δεν σε κάνει ταχύτερα διάσημο από ένα ακροατήριο που θέλει να διανέμει δωρεάν τη δουλειά σου… H μη εμπορική διανομή πληροφορίας αυξάνει τις πωλήσεις της εμπορικής πληροφορίας. H αφθονία φέρνει αφθονία». Tο μεγάλο επιχείρημα των υπερασπιστών του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ότι έτσι δίνονται κίνητρα στους εργάτες του πνεύματος. «Λάθος», απαντά ο Μπάρλοου. «Oι περισσότερες θέσεις εργασίας σήμερα παράγουν πνευματικό έργο. Oι γιατροί, οι αρχιτέκτονες, τα στελέχη και οι σύμβουλοι επιχειρήσεων, δικηγόροι κ. ά. καταφέρνουν να επιβιώσουν οικονομικά χωρίς να έχουν στην “ιδιοκτησία” τους το πνευματικό έργο που παράγουν… Tο ανθρώπινο είδος κατάφερε να παραγάγει δημιουργικό έργο τα τελευταία 5.000 χρόνια πριν από το 1710, όταν η “Nομολογία της Αννας” (ο παγκοσμίως πρώτος νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας) πέρασε από το βρετανικό Kοινοβούλιο. O Σοφοκλής, ο Δάντης, ο Λεονάρντο ντα Bίντσι, ο Mποτιτσέλι, ο Mιχαήλ Αγγελος, ο Σαίξπηρ, ο Nεύτων, O Θερβάντες, ο Mπαχ, όλοι είχαν κάποιον καλό λόγο να σηκωθούν από το κρεβάτι τους για να δημιουργήσουν χωρίς να περιμένουν να κατέχουν τα έργα που δημιούργησαν…».

Ιnfo

– Ronald V. Bettig και Herbert I. Schiller, «Copyrighting Culture: The Political Economy of Intellectual Property», εκδ. Westview Press.

– Lawrence Lessig, «Free Culture: How Big Media Uses Technology and the Law to Lock Down Culture and Control Creativity», εκδ. Penguin (διατίθεται και δωρεάν για μη εμπορική χρήση από το www. lessig.org).

Καθημερινή

Δύο στους τρεις ανθρώπους νιώθουν πανικό όταν δεν μπορούν να επικοινωνούν μέσω κινητών ή Διαδικτύου

Ο σύγχρονος homo communicans (επικοινωνών άνθρωπος) προτιμά να βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τον κόσμο που τον περιβάλλει παρά να απολαμβάνει τη σιωπή της ηθελημένης απομόνωσης.

Η απρόσκοπτη πρόσβαση μάλιστα σε όλες τις πηγές επικοινωνίας και πληροφόρησης -σταθερή και κινητή τηλεφωνία, Διαδίκτυο- φαίνεται πως τον καθησυχάζει: του παρέχει περισσότερη ηρεμία από ό,τι άγχος. Αντίθετα, η στέρηση της δυνατότητας επικοινωνίας τού δημιουργεί εκνευρισμό και ανασφάλεια.

Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από πρόσφατη δημοσκόπηση η οποία διενεργήθηκε στη Μ. Βρετανία από τους αναλυτές της εταιρείας The Future Laboratory, μιας από τις πιο αξιόλογες και πρωτοπόρες στην καταγραφή και την ανάλυση των καταναλωτικών τάσεων.

Σύμφωνα με την έρευνα, δύο στους τρεις ανθρώπους όταν βρεθούν σε ένα μέρος όπου το κινητό τους δεν έχει σήμα ή όταν η σύνδεσή τους στο Διαδίκτυο διακοπεί λόγω βλάβης, σύντομα καταλαμβάνονται από εκνευρισμό και άγχος.

Οσον αφορά τους λόγους για τους οποίους ο αποκλεισμός από την τηλεφωνική ή τη διαδικτυακή επικοινωνία γεννά άγχος, οι ερωτηθέντες στην πλειονότητά τους (το 36%) το απέδωσαν στην αδυναμία επικοινωνίας με τους οικείους τους, το 31% στην αδυναμία διεκπεραίωσης των επαγγελματικών τους υποχρεώσεων, ενώ το 27% στην αδυναμία επικοινωνίας με τους φίλους τους.

Από πού πηγάζει όμως το… discomgooglation, όπως αποκαλούν οι Αγγλοσάξονες το αίσθημα ανασφάλειας εξαιτίας της αδυναμίας πρόσβασης στο Διαδίκτυο (ο όρος προέρχεται από τη συρραφή της αγγλικής λέξης discombobulate, που σημαίνει «προκαλώ σύγχυση/εκνευρισμό», με τη γνωστή μηχανή αναζήτησης Google); Σύμφωνα με τον Βρετανό ψυχολόγο James Brook, προκαλείται από ένα αίσθημα αποκλεισμού από το παρόν. Οι νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας έχουν εθίσει τους ανθρώπους σε μια διεστραμμένη αντίληψη του παρόντος. Ετσι, κάθε αποκοπή ή διακοπή επαφής με τον καλπάζοντα κόσμο των sms, των e-mail ή του Facebook, για τους περισσότερους ανθρώπους ισοδυναμεί με κοινωνική ανυπαρξία: όταν δεν επικοινωνείς, είσαι δυνητικά ανύπαρκτος!

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των νεαρών μητέρων, οι οποίες είναι αναγκασμένες να μένουν πολλές ώρες στο σπίτι: όπως έδειξε η έρευνα, το 85% δηλώνουν ότι δεν κλείνουν ποτέ τη σύνδεση του υπολογιστή τους με το Διαδίκτυο. Οι γονείς γενικά ανήκουν στην κατηγορία των καταναλωτών που κάνουν τη μεγαλύτερη χρήση του κινητού τηλεφώνου.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένα άλλο εύρημα της έρευνας: το ένα τρίτο των ερωτηθέντων «ομολόγησαν» ότι δεν αισθάνονται πλέον καμία ενοχή για το ότι είναι συνεχώς συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο.

Αγχος όμως φαίνεται να προκαλεί στους χρήστες και η αδυναμία διεκπεραίωσης άλλων, ήσσονος σημασίας, εργασιών που απαιτούν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, όπως η αναζήτηση μιας διεύθυνσης σε έναν οδικό χάρτη, η έρευνα αγοράς για την αναζήτηση της φθηνότερης τιμής ενός προϊόντος ή η γνωριμία με άλλα άτομα μέσω των ιστοσελίδων online ραντεβού.

Από την άλλη πλευρά, η έρευνα αυτή έδειξε ότι ένας όχι ευκαταφρόνητος, αν και σαφώς μικρότερος, αριθμός ατόμων θεωρεί «απελευθερωτική» την προσωρινή διακοπή κάθε μορφής επικοινωνίας με την οικογένεια (29%) και με το εργασιακό περιβάλλον (28%).

Και δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι στη Γαλλία το πρόσφατο κύμα αυτοκτονιών στη γαλλική εταιρεία τηλεφωνίας France Telecom έχει αποδοθεί, μεταξύ των άλλων οικονομικών-εργασιακών αιτιών, και στο άγχος που γεννά στους εργαζόμενους η υπερβολική χρήση των νέων τεχνολογιών, με τον καταιγισμό από sms και e-mail που δέχονται και στέλνουν καθημερινά.

Ελευθεροτυπία

«Τα υπάρχοντα κόμματα δεν έχουν κατορθώσει να επεξεργαστούν μια σοβαρή πολιτική για την αναδυόμενη κοινωνία της πληροφορίας. Αντί να αξιοποιήσουν τις καταπληκτικές δυνατότητες του Διαδικτύου, θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη νέα τεχνολογία για να δημιουργήσουν ένα κράτος- χωροφύλακα που θα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο στην καθημερινή ζωή των πολιτών». Αυτά λέει στην εφημερίδα Ελ Παΐς ο μοναδικός ευρωβουλευτής ενός καινούργιου κόμματος που έχει για σημαία του την ιδεολογία των πειρατών. Λέγεται Κρίστιαν Ένγκστρομ και εξελέγη με το Πειρατικό Κόμμα της Σουηδίας, που στις περασμένες ευρωεκλογές έλαβε 215.000 ψήφους και ποσοστό 7,1%. Η επιτυχία αυτή οδήγησε στη δημιουργία αντίστοιχων κομμάτων σε όλη την Ευρώπη, με μεγαλύτερο το γερμανικό που στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές έλαβε 845.000 ψήφους και 2% των ψήφων. Βουλευτή μπορεί να μην έβγαλε (το όριο για την είσοδο στη γερμανική Βουλή είναι 5%), έφερε όμως στο προσκήνιο μερικά αιτήματα που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους νέους: να θεσπιστεί στο Ιnternet η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων που δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα, να περιοριστούν τα πνευματικά δικαιώματα στα πέντε χρόνια, να είναι σεβαστή η ιδιωτική ζωή των χρηστών.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μονοθεματικό (single issue) κόμμα. Αυτό κάθε άλλο, όμως, παρά προαναγγέλλει την αποτυχία του. Όπως επισημαίνει ο Ισπανός εκλογολόγος Ενρίκε Γκερέρο, τέτοιο κόμμα ήταν πριν από 30 χρόνια και οι Πράσινοι. Η ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος γεννήθηκε στην κοινωνία των πολιτών και υιοθετήθηκε σταδιακά από τα παραδοσιακά κόμματα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τους πειρατές. Η αντιπαράθεσή τους με τη Δικαιοσύνη τούς έκανε ώς τώρα καλό: η καταδίκη των διαχειριστών της ιστοσελίδας Τhepiratebay. org από σουηδικό δικαστήριο, τον περασμένο Απρίλιο, είχε ως αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό των μελών του κόμματος, που έφτασαν τα 50.000. Λίγο πιο πολύπλοκη είναι η προχθεσινή τους καταδίκη από ολλανδικό δικαστήριο, που τους διατάζει να αφαιρέσουν μέσα στο επόμενο τρίμηνο από το site όλους τους συνδέσμους με υλικό που έχει πνευματικά δικαιώματα. Μόνο που οι τρεις Σουηδοί δεν ελέγχουν πια το site και άρα δεν μπορούν να υπακούσουν…

«Όταν η νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα έρχεται σε σύγκρουση με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα πρέπει να υπερισχύουν και η νομοθεσία να τροποποιείται», τονίζει ο Ένγκστρομ. Προς το παρόν συμβαίνει το αντίθετο. Κάτω από την πίεση της μουσικής και κινηματογραφικής βιομηχανίας, οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Σουηδίας και της Βρετανίας έχουν σκληρύνει τη νομοθεσία τους για το παράνομο «κατέβασμα» υλικού από το Ιnternet. Οι πειρατές όμως επιμένουν. Κι έχουν μαζί τους πολλούς από εκείνους που βλέπουν την πολιτική με άλλο μάτι και αναζητούν μια δράση άμεση, συλλογική, διαδικτυακή.

http://diastaseis.blogspot.com

Λογισμικό μπορεί να αποκωδικοποιήσει τα «αληθινά νοήματα» όσων γράφουμεThe Economist

Η διαφορά ανάμεσα στο να λες αυτό που εννοείς και να εννοείς αυτό που λες είναι αρκετά σαφής, για τους περισσότερους ανθρώπους. Αντιθέτως, όμως, όταν η διάκριση πρέπει να γίνει από ηλεκτρονικό υπολογιστή τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Το να καταφέρει ένα κομπιούτερ να αξιολογήσει τι εννοεί κάποιος άνθρωπος, παραδείγματος χάριν, θα αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμο επίτευγμα για τις εταιρείες που προσπαθούν να αναγνωρίσουν τους δυσαρεστημένους πελάτες, όπως εξάλλου και τις υπηρεσίες πληροφοριών που προσπαθούν να εντοπίσουν ποιοι από τους χρήστες του Ιντερνετ που αναρτούν σχόλια με απειλές είναι πραγματικά επικίνδυνοι και ποιοι όχι.

Πολύ συχνά, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αδυνατούν να κατανοήσουν το πραγματικό νόημα των λέξεων, διότι αυτό εξαρτάται από το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιείται κάθε λέξη. Παραδείγματος χάριν, η λέξη «εξόντωση» έχει αρνητικό νόημα όπως και η λέξη «βακτήρια». Ωστόσο, η φράση «εξόντωση βακτηρίων» είναι θετική.

Μία προσπάθεια να «εκπαιδευτούν» οι ηλεκτρονικοί στην αξιολόγηση της συναισθηματικής αξίας των λέξεων (και άρα του νοήματός τους) γίνεται από τον δόκτορα Στίβεν Πούλμαν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και τον βοηθό του Κάρο Μοϊλάνεν.

Οι δύο ερευνητές χρησιμοποιούν λογισμικό ανάλυσης συναισθημάτων για να αξιολογήσουν το νόημα ενός κειμένου. Ετσι, ανέπτυξαν ένα σύστημα κατάταξης που αναλύει τη γραμματική δομή ενός σύντομου κειμένου και μπορεί να καταλήξει στη συναισθηματική του αξία. Για να τα καταφέρουν οι επιστήμονες ανατρέχουν σε ένα λεξικό συναισθημάτων όπου περιλαμβάνονται περισσότερες από 57 χιλιάδες λέξεις και η συναισθηματική σημασία που έχει κάθε μία από αυτές. Η συναισθηματική αξιολόγηση κάθε λέξης μπορεί να είναι θετική, αρνητική ή ουδέτερη. Λέξεις όπως «ποτέ», «απέτυχε» και «πρόλαβε» θεωρούνται «μεταβλητές» επειδή μπορούν να μεταβάλλουν το νόημα της λέξης που έπεται.

Η ανάλυση στη συνέχεια κατακερματίζεται σε κομμάτια που λαμβάνουν υπόψη όλο και πιο μεγάλα γραμματικά τμήματα. Καθώς περνάει κάθε ενότητα, η αξιολόγηση μεταβάλλεται. Οι κανόνες της γραμματικής καθορίζουν την επίδραση που έχει κάθε τμήμα κειμένου πάνω στο άλλο. Ο πιο απλός κανόνας είναι ότι θετικά και αρνητικά συναισθήματα τελικά κυριαρχούν επί των πιο ουδετέρων. Πιο πολύπλοκοι συντακτικοί κανόνες τελικά καθορίζουν το νόημα στις περιπτώσεις όπου η σημασία των λέξεων είναι αντιφατική, όπως παραδείγματος χάριν στη φράση «η κόλαση των διακοπών» και η «γραμμή βοήθεια για την κακοποίηση». Μπορεί το νόημα τέτοιων φράσεων να είναι ξεκάθαρο σε εμάς τους ανθρώπους, αλλά είναι ακατανόητο στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Συναισθηματική αξία

Αναλύοντας τη συναισθηματική βαθμολογία κάθε λέξης, το νέο λογισμικό μπορεί να αξιολογήσει τη συναισθηματική αξία διάφορων εννοιών που αναφέρονται σε ένα κείμενο. Παραδείγματος χάριν, η φράση «η ισχυρότερη οικονομία της περιοχής εξακολουθεί να μαστίζεται από την ύφεση» αναλύεται ως εξής: «ισχυρότερη» (θετική, ουδέτερη ή αρνητική) οικονομία (ουδέτερη ή θετική) καταβυθίζεται (αρνητική) και ύφεση (αρνητική).

Στη συνέχεια, το λογισμικό αναλύει τη δομή της πρότασης ξεκινώντας από τη λέξη οικονομία και συνεχίζοντας στο ισχυρότερη οικονομία, η ισχυρότερη οικονομία της περιοχής και ούτω καθεξής. Σε κάθε βήμα, το λογισμικό υπολογίζει τη μεταβαλλόμενη συναισθηματική αξία της πρότασης. Το ίδιο επαναλαμβάνεται για το δεύτερο τμήμα της πρότασης. Αντί να προσθέσει απλά τα θετικά και τα αρνητικά τμήματα που περιλαμβάνονται σε μία πρόταση, το λογισμικό αποδίδει στο κάθε κομμάτι μια συγκεκριμένη βαθμολογία. Τα βραχύτερα τμήματα του κειμένου, όπως παραδείγματος χάριν η λέξη περιοχή, έχουν μικρότερη βαθμολογία από ό, τι έχουν τα μακρύτερα τμήματα, όπως το «η ισχυρότερη οικονομία της περιοχής». Οταν το λογισμικό ανασυνθέτει την αρχική πρόταση μπορεί πια να καταλήξει στο ορθό συμπέρασμα, ότι δηλαδή το νόημά της είναι αρνητικό όσον αφορά τον όρο «οικονομία».

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτή η προσέγγιση είναι πολύ καλύτερη από προηγούμενες οι οποίες μπορούν να αξιολογήσουν από κάποιες λέξεις την ψυχική διάθεση του καταναλωτή, αλλά δεν μπορούν να συνδέσουν πολύπλοκες προτάσεις. Μπορεί, παραδείγματος χάριν, ένας καταναλωτής να λατρεύει το σπορ μοντέλο κάποιας μάρκας αυτοκινήτου, αλλά όχι και το σύστημα ήχου του.

Αναζητώντας τρομοκράτες

Οι εταιρείες αναζητούν ηλεκτρονικούς τρόπους που θα τους επιτρέψουν να κατανοήσουν καλύτερα την πελατεία τους εδώ και καιρό. Τώρα όμως και οι υπηρεσίες πληροφοριών ενδιαφέρονται για την απόκτηση λογισμικών ανάλυσης συναισθήματος. Κάποιες υπηρεσίες ήδη χρησιμοποιούν εργαλεία που δημιούργησε το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης του Πανεπιστημίου της Αριζόνας για να χαρτογραφήσει τα έντονα και βίαια συναισθήματα που συχνά διαφαίνονται μέσα από αναρτήσεις στο Ιντερνετ. Με αυτήν την τεχνολογία μπορούν να εντοπίσουν τους επίδοξους τρομοκράτες. Ο Χσιντσούν Τσεν, διευθυντής του εργαστηρίου, υποστηρίζει ότι αναλύοντας οκτώ εκατομμύρια αναρτήσεις, το λογισμικό του μπορεί να διακρίνει μερικές εκατοντάδες σχόλια που έχουν γίνει από είκοσι έως τριάντα άτομα, τα οποία χρήζουν παρακολούθησης. Ωστόσο, το λογισμικό μπορεί μόνο να συμπληρώσει την ανθρώπινη νοημοσύνη, και τούτο επειδή πολλοί άνθρωποι απλά λένε πράγματα τα οποία δεν εννοούν.

Καθημερινή

Είτε διότι, όπως στην περίπτωση του Λε Κλεζιό και του Γκάο Ξινγιάν, η φήμη των συγγραφέων που λαμβάνουν το πολυτίμητο βραβείο σπανίως ξεπερνάει τα γεωγραφικά όρια της πατρίδας ή του τόπου διαμονής τους, είτε διότι τα κριτήρια επιλογής μοιάζουν να είναι πρωτίστως, αν όχι αποκλειστικά, εξωλογοτεχνικά.

Το ερώτημα που τίθεται με μεγαλύτερη ένταση κάθε χρόνο, αφορά στο μέγεθος της κοινωνικής απήχησης του μεγαλύτερου λογοτεχνικού βραβείου στον κόσμο σε εποχές ισχνών αγελάδων όσον αφορά στους αναγνώστες «καλής» ή «υψηλής» λογοτεχνίας ανά την υφήλιο. Το καινοφανές φαινόμενο συγγραφέων που παραμένουν αδιάβαστοι και ξαναβυθίζονται στη σχετική ανωνυμία μετά τη βράβευσή τους, επιτείνει την αγωνία του ερωτήματος.

Διότι, αν και διανύουμε εποχές απ’ όπου εκλείπουν τα δυσθεώρητα αναστήματα όπως του Τόμας Μαν, του Γέιτς ή του Πάστερνακ, τα οποία επέβαλαν και δεν επιβάλλονταν από το βραβείο, η πιθανή υποτίμηση της καθαρής αξίας του Νομπέλ ενδεχομένως αντικατοπτρίζει μια συνολική υποτίμηση της αξίας της λογοτεχνίας.

Το ερώτημα που προκύπτει σε συνδυασμό με τα παραπάνω είναι κατά πόσο το μειωμένο ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού για πολλούς από τους νομπελίστες της τελευταίας δεκαετίας οφείλεται στην ανάδειξη της Σουηδικής Ακαδημίας της πολιτικής, κοινωνικής δράσης ή αντίδρασης των βραβευθέντων, εις βάρος ενίοτε της αμιγούς λογοτεχνικής τους αξίας. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η ανάδειξη στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα συγγραφέων όπως ο Ιμρε Κέρτεζ ή ο Τζον Κούτσι συνιστά ικανοποιητικό αντίλογο στους αμφισβητίες των προθέσεων των Σουηδών. Ζητήσαμε από δύο σύγχρονους, εξόχως αξιόλογους συγγραφείς, τον Νίκο Δαββέτα και τον Κώστα Χατζηαντωνίου, να καταθέσουν τη γνώμη τους σχετικά με τα κριτήρια και τις πρόσφατες επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας.

Καθημερινή