Terra Computerata

Οι μέρες των εξετάσεων πλησιάζουν και οι μαθητές μπαίνουν πια στην τελική ευθεία. Η περίοδος των εξετάσεων βιώνεται συνήθως από τα παιδιά με αγωνία και έντονο άγχος.

Το άγχος προκαλεί την ενεργοποίηση του οργανισμού και επομένως σε κάποιο βαθμό μπορεί να λειτουργήσει θετικά, με το να μας κινητοποιήσει προς την επίτευξη του στόχου μας. Οταν όμως η πίεση αυξάνεται και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε το άγχος μας, μπορεί να γίνει επικίνδυνο και να μας κάνει να υποφέρουμε.

Το άγχος των εξετάσεων συχνά συνδέεται με τον φόβο που νιώθουν τα παιδιά μήπως δεν τα καταφέρουν, μήπως βιώσουν μιαν αποτυχία. Πίσω από αυτό το συναίσθημα, πολλές φορές υπάρχει ο φόβος μήπως απογοητεύσουν τους Σημαντικούς άλλους και ματαιώσουν τις προσδοκίες τους. Σημαντικοί άλλοι είναι όσοι άνθρωποι είναι σημαντικοί για μας και επηρεάζουν το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας (γονείς, φίλοι, εργοδότες, δάσκαλοι κ.λπ.).

Πώς λειτουργεί το άγχος

Οταν το παιδί έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν νιώθει σίγουρο για τον εαυτό του, θεωρεί ότι οι επιδόσεις του στις εξετάσεις αντιπροσωπεύουν και την αξία του ως άτομο. Είναι πιθανό, λοιπόν, να προσπαθήσει να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του επενδύοντας σε μια καλή επίδοση στις εξετάσεις («πρέπει να γράψω καλά»). Η ανασφάλεια κι ο φόβος ότι θα απογοητεύσει τις προσδοκίες τόσο τις δικές του όσο και των άλλων εμφανίζεται με τη μορφή αρνητικών σκέψεων: το παιδί σκέφτεται το χειρότερο σενάριο, το σενάριο της αποτυχίας («δεν θα γράψω καλά») κι έτσι μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο ενίσχυσης του άγχους. Συχνά αυτό έχει ως επακόλουθο να μεγαλώνει το άγχος των εξετάσεων και να ακινητοποιείται ο μαθητής («οτιδήποτε και να κάνω δεν θα τα καταφέρω, δεν μπορώ να κάνω τίποτα»), με αποτέλεσμα να πέφτει η επίδοσή του και να εμφανίζονται ψυχοσωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, ταχυκαρδία, εφίδρωση).

Το άγχος των εξετάσεων μπορεί, ακόμα, να προκαλέσει και πνευματικά συμπτώματα, όπως δυσκολία συγκέντρωσης, ασθενή μνήμη ή ακόμα και μπλοκάρισμα. Σε συναισθηματικό επίπεδο, το παιδί που βιώνει το άγχος των εξετάσεων είναι πιθανό να έχει συναισθήματα όπως απογοήτευση, θυμό, να είναι ευερέθιστο ή και να νιώθει έντονο το αίσθημα της αποτυχίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε για την αντιμετώπιση του άγχους;

Το οικογενειακό περιβάλλον διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο για την ψυχική υγεία των παιδιών, ιδίως σε μια ευαίσθητη περίοδο όπως αυτή των εξετάσεων. Αρχικά, είναι απαραίτητο να είναι ξεκάθαρο για τα παιδιά ότι η αποδοχή και η αγάπη των γονιών τους δεν είναι συνάρτηση της επίδοσής τους στις εξετάσεις: ότι αυτό που κρίνεται στις εξετάσεις δεν είναι η αξία του εφήβου. Καλό είναι οι γονείς να είναι διαθέσιμοι να ακούσουν το παιδί, να το ρωτήσουν πώς βιώνει την περίοδο των εξετάσεων. Ακόμα και μια απλή συζήτηση μπορεί να έχει πολύ θετικά αποτελέσματα και να κάνει το παιδί να εκτονώσει το άγχος του, νιώθοντας ότι ο γονιός το καταλαβαίνει και του συμπαρίσταται.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά, όσο καταβάλλουν την προσπάθειά τους, να νιώθουν ότι έχουν τη στήριξη της οικογένειας. Το να πει ο γονιός «είμαι δίπλα σου στην προσπάθειά σου και σ’ αγαπάω» βοηθάει πολύ περισσότερο το παιδί από οποιαδήποτε συμβουλή, π.χ. «τώρα πρέπει να διαβάσεις, μη βγεις με τους φίλους σου» κ.λπ.

Οι οικογένειες των εφήβων πολλές φορές, κατά την περίοδο των εξετάσεων, δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού και ότι αλλάζουν τους ρυθμούς τους, προσαρμόζοντάς τους στον έφηβο. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, μπορεί να συμβάλει στη διόγκωση του άγχους του μαθητή. Καλό είναι οι γονείς να διαχειρίζονται το δικό τους άγχος για τις εξετάσεις χωρίς να το μεταφέρουν στο παιδί τους.

Η περίοδος των εξετάσεων είναι μεταβατική και κρίσιμη, τόσο για τον ίδιο τον έφηβο όσο και για τους γονείς. Για τον έφηβο, και ηλικιακά, σηματοδοτεί τη μετάβαση προς τον «κόσμο των ενηλίκων» και ένα πρώτο σκαλοπάτι προς την αυτονομία. Ταυτόχρονα, οι γονείς έχουν να διαχειριστούν την πληροφορία ότι «το παιδί τους μεγάλωσε» και τους δίνεται παράλληλα η ευκαιρία να επεξεργαστούν τη νέα αυτή φάση της οικογένειας και να προσαρμοστούν στις αλλαγές.

Το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε το άγχος μας, να μιλάμε για συναισθήματα και σκέψεις, να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, να εξασκούμαστε στην υπομονή και την επιμονή και κυρίως να μάθουμε να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές είναι δεξιότητες που αποκτούνται και δοκιμάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Μεταβατικές περίοδοι, όπως αυτή των εξετάσεων, μπορούν να μετατραπούν σε μια ευκαιρία να εξασκηθούμε σ’ αυτές τις δεξιότητες, μιας και θα είναι χρήσιμες τόσο στον έφηβο όσο και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εξετάσεων.

Ελευθεροτυπία

Σε μικρό επιστημονικό εργαστήριο θα μπορούσε να μετατραπεί στο μέλλον κάθε κινητό τηλέφωνο καθώς οι επιστήμονες έχουν ήδη αρχίσει να εκμεταλλεύονται τις λειτουργίες του προκειμένου να κατασκευάσουν ένα απλό αλλά χρήσιμο παγκόσμιο δίκτυο συλλογής πληροφοριών.

Οι πέντε δισεκατομμύρια συνδέσεις της κινητής τηλεφωνίας παγκοσμίως και ο ακόμη μεγαλύτερος αριθμός κινητών τηλεφώνων θα μπορούσαν να συντελέσουν στη δημιουργία ενός εξελιγμένου δικτύου ασύρματων οργάνων, διασκορπισμένων σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Πολλές συσκευές, ειδικά εκείνες των λεγόμενων «έξυπνων» κινητών, διαθέτουν κάμερες και εξελιγμένους αισθητήρες, όπως επιταχυνσιόμετρα και συστήματα εντοπισμού θέσης, που σε συνδυασμό με το κατάλληλο λογισμικό θα μπορούν να λειτουργούν ως συσκευές μέτρησης και εκτίμησης δεδομένων.

Οι ερευνητές Αλισον Γούντραφ και Αλαν Μεϊνγουόρινγκ της Ιntel έχουν ήδη αναπτύξει ένα πρότυπο πρόγραμμα για κινητά τηλέφωνα, τα οποία θα καταγράφουν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και έπειτα θα στέλνουν τις πληροφορίες σε μια βάση δεδομένων.

Η Ελίζαμπεθ Κόκραν, επίκουρη καθηγήτρια σεισμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Ρίβερσαϊντ, δημιούργησε ένα δίκτυο 1.400 ηλεκτρονικών υπολογιστών που ονόμασε «Δίκτυο Καταγραφής Σεισμών» (Quake Catcher Νetwork) το οποίο καταγράφει τις δονήσεις της Γης μέσω των αισθητήρων που βρίσκονται ενσωματωμένοι στους υπολογιστές. Αυτοί είναι συνδεδεμένοι με ένα παγκόσμιο δίκτυο και λειτουργούν ως όργανα άμεσης καταγραφής των σεισμών.

Αν επεκταθεί το δίκτυο, ο κόσμος θα μπορούσε να ειδοποιείται ως και 60 δευτερόλεπτα πριν από το χτύπημα του Εγκέλαδου. Βέβαια, με αυτές τις τεχνολογίες ανακύπτει πάντα το ζήτημα της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής. Για παράδειγμα, προκειμένου ο χρήστης κινητού να στείλει δεδομένα που αφορούν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα θα πρέπει να αποστείλει και πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία από όπου συνελέγησαν τα στοιχεία.

 Το Βήμα

Το βιωματικό εργαστήριο διοργανώθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφηρμοσμένης Επικοινωνίας και το Εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ του Πανεπιστημίου των Αθηνών με στόχο να διερευνηθούν οι δυνατότητες εξοικείωσης της τρίτης ηλικίας με τον ψηφιακό κόσμο και να προωθηθεί η συνεργασία ανάμεσα σε μαθητές γυμνασίου και ηλικιωμένους για τη δημιουργία ενός ψηφιακού αποθέματος μέσα από τις αναμνήσεις τους.

«Ηταν υπέροχη εμπειρία να νιώθω ότι σκηνοθετώ ένα μικρό ντοκυμαντέρ με τις αναμνήσεις από τη ζωή της κυρίας Φιλίτσας», λέει η 13χρονη Φιλία Εμίρη, η οποία δημιούργησε ένα πεντάλεπτο βίντεο με βάση τις μαρτυρίες της 80χρονης συνονόματής της μπροστά στην κάμερα. «Η κυρία Φιλίτσα μου άνοιξε την ψυχή της και μου μίλησε για τις πιο τρυφερές αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία. Οταν ήταν επτά χρονών έχασε τη μαμά της και αναγκάστηκε να αναλάβει η ίδια τη φροντίδα των τεσσάρων αδελφών της. Μου τραγούδησε μπροστά στην κάμερα το νανούρισμα που τραγουδούσε τότε για να ησυχάσει τον μικρό της αδερφό. Ηταν πολύ συγκινητικό, δακρύσαμε», αναφέρει η Φιλία. Στη συνέχεια, μαζί με την κυρία Φιλίτσα επέλεξαν τα τραγούδια που θα χρησιμοποιούσαν για να «ντύσουν» το βίντεο και λίγο αργότερα, με τη χρήση ενός ειδικού προγράμματος για την παραγωγή βίντεο, το μικρό ντοκυμαντέρ ήταν έτοιμο για προβολή.

«ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
ΕΧΟΥΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΟΡΕΞΗ ΓΙΑ ΤΟ ΙΝΤΕRΝΕΤ»
«Διοργανώσαμε τα εν λόγω εργαστήρια με στόχο να αφουγκραστούμε τη σχέση της τρίτης ηλικίας με τις ψηφιακές τεχνολογίες και ανακαλύψαμε ότι η τρίτη ηλικία έχει πράγματι μεγάλο ενθουσιασμό και όρεξη να ασχοληθεί. Ζητούμενο δεν είναι να τους διδάξουμε απλώς ορισμένες εισαγωγικές πληροφορίες στη χρήση υπολογιστή, αλλά να τους κάνουμε να αντιληφθούν ότι ο ψηφιακός κόσμος τούς αφορά. Οι ίδιοι έχουν ένα σπουδαίο πολιτιστικό απόθεμα το οποίο, αν μετατραπεί σε ψηφιακό, θα διατηρηθεί για τις επόμενες γενιές» σχολιάζει στο «Βήμα» ο κ. Μιχάλης Μεϊμάρης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του ινστιτούτου που διοργάνωσε τα εργαστήρια.

Το Βήμα

Η τηλεόραση υποβιβάζει συνολικά την προσωπικότητα αλλά και την υγεία των νηπίων, αποδεικνύει έρευνα που έγινε σε παιδιά προσχολικής ηλικίας στον Καναδά.

Οι επιστήμονες που παρακολούθησαν την πρόοδο 1.314 παιδιών ηλικίας 2,5-4,5 χρόνων βρήκαν ότι όσο περισσότερη τηλεόραση έβλεπαν τα νήπια τόσο χειρότερες ήταν οι επιδόσεις τους στην αριθμητική, τόσο περισσότερο junk food κατανάλωναν και τόσο περισσότερες πιθανότητες είχαν να πέσουν θύματα «νταήδων» στην αυλή του παιδικού σταθμού.

Τα συμπεράσματα της έρευνας, που επιβεβαιώνουν προγενέστερες μελέτες, εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το αν οι οικογένειες θα πρέπει να περιορίσουν τις ώρες που επιτρέπουν στα παιδιά να παρακολουθούν τηλεόραση. Για παράδειγμα, η Γαλλία έχει απαγορεύσει τις τηλεοπτικές εκπομπές που απευθύνονται σε παιδιά κάτω των τριών ετών, ενώ η κυβέρνηση της Αυστραλίας προτείνει τα παιδιά τριών ως πέντε ετών να μη βλέπουν περισσότερο από μία ώρα τηλεόραση την ημέρα.

Παράλληλα οι αμερικανοί παιδίατροι συμβουλεύουν τους γονείς να μην αφήνουν τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών να βλέπουν τηλεόραση.

Στην τελευταία έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «Αrchives of Ρediatrics and Αdolescent Μedicine», οι επιστήμονες ζήτησαν από τους γονείς να αναφέρουν πόση τηλεόραση παρακολουθούσαν τα παιδιά (ηλικίας 29 ως 53 μηνών) κάθε ημέρα και από τους δασκάλους να αξιολογήσουν τις σχολικές τους επιδόσεις και τις ψυχοκοινωνικές και διατροφικές συνήθειές τους όταν αυτά έγιναν 10 ετών.

Κατά μέσον όρο, βρέθηκε ότι τα δίχρονα έβλεπαν 8,8 ώρες τηλεόραση την εβδομάδα και τα τετράχρονα 14,8 ώρες. Η έρευνα έδειξε ότι για κάθε επιπλέον ώρα μπροστά από την τηλεόραση τα παιδάκια ηλικίας δύο ετών παρουσίαζαν 6% χειρότερες επιδόσεις στην αριθμητική (αλλά όχι στην ανάγνωση), 7% λιγότερη συμμετοχή στην τάξη και 10% αύξηση στην πιθανότητα να δεχθούν πειράγματα, απόρριψη ή επίθεση από τους συμμαθητές τους.

ΠΡΟΣΟΧΗ, Η ΤV ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική τηλεθέαση επηρεάζει αρνητικά τη μαθησιακή και κοινωνική ανάπτυξη, αλλά και την υγεία των παιδιών.

Παιδιά και έφηβοι που βλέπουν πολλές ώρες τηλεόραση έχουν περισσότερες πιθανότητες να τελειώσουν το σχολείο χωρίς «περγαμηνές», ανεξαρτήτως του κοινωνικοοικονομικού στάτους των γονέων τους.

Παιδιά που παρακολουθούν προγράμματα με σκηνές βίας είναι περισσότερο πιθανόν να εμφανίσουν επιθετική συμπεριφορά, αλλά και αγχώδεις διαταραχές.

Το Βήμα