Terra Computerata

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας η 12η Ιουνίου και σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Unicef τουλάχιστον 215 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται παγκοσμίως, ενώ 115 εκατομμύρια από αυτά απασχολούνται σε επικίνδυνες εργασίες.

Από την άνοιξη του 2009 είναι έτοιμες δύο νέες σχολικές γραμματικές: η «Γραμματική Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού», την οποία επιμελήθηκε η Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, και η «Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου» του Σωφρόνη Χατζησαββίδη και της Αθανασίας Χατζησαββίδου. Οι δύο αυτές γραμματικές αναρτήθηκαν το 2009 στον ιστότοπο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (www.pi-schools.gr/lessons/hellenic/), αλλά, άγνωστο γιατί, δεν τυπώθηκαν και δεν αξιοποιήθηκαν στην τάξη. Προτού καν τυπωθούν δέχτηκαν τα πυρά της κριτικής, αν έτσι χαρακτηρίσουμε ένα υπερβολικά κινδυνολογικό κείμενο του περ. «Φιλόλογος» (τχ. 138, χειμώνας 2009), με το οποίο εκφράζεται οργή για την αντικατάσταση της Γραμματικής Τριανταφυλλίδη (σημειωτέον ότι η ίδια η Γραμματική Τριανταφυλλίδη ποτέ δεν διδάχτηκε στην εκπαίδευση, όπου χρησιμοποιούνταν πάντα προσαρμογές, αμφίβολης πιστότητας και ποιότητας). Νύξεις άφησε και ο καθηγητής γλωσσολογίας Θανάσης Νάκας («Ελευθεροτυπία», 6/6/2008), που θεωρεί ότι η νέα Γραμματική του δημοτικού βλέπει τη νέα ελληνική μέσα από «αγγλικά γυαλιά» (επειδή χαρακτηρίζει «γερούνδιο» τον τύπο «γράφοντας»). Με συντονιστή τον ίδιο, οργανώθηκε στην Αθήνα την 29/5/2010 στρογγυλό τραπέζι με σκοπό να «συζητηθεί το οξύτατο πρόβλημα στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων» που προκύπτει, μεταξύ άλλων, «από την έλλειψη εκσυγχρονισμένης Γραμματικής, με ενιαία φιλοσοφία και ορολογία». Οι συντάκτες των νέων σχολικών εγχειριδίων που παραβρέθηκαν σ’ αυτή την εκδήλωση υποστήριξαν, βέβαια, ότι εκσυγχρονισμένες Γραμματικές υπάρχουν, και είναι οι δικές τους.Κάποιοι φαίνεται να ανησυχούν για την έλλειψη ομοιογένειας ανάμεσα στις νέες γραμματικές και τα βιβλία της γλώσσας. Κάποιοι φαίνεται να δείχνουν υπερβολική σπουδή για τη σχολική γραμματική που θα επικρατήσει μετά τη Γραμματική Τριανταφυλλίδη. Και πολλοί φαίνεται να πιστεύουν ότι ο Κανόνας των γλωσσικών μαθημάτων οφείλει να είναι γραμματικός («βιβλίο των βιβλίων», χαρακτηρίζει τη Γραμματική το περ. «Φιλόλογος») και όχι κειμενικός ή επικοινωνιακός, όπως φαίνεται να ισχύει στις μέρες μας. Διεξάγεται έτσι γύρω από τις σχολικές γραμματικές ένας άγνωστος πόλεμος, ψυχρός, χωρίς διακηρυγμένες προθέσεις. Η Γραμματική είναι ένα ακόμη πεδίο για την άσκηση της ιδεολογίας μάλλον παρά της επιστημονικής κριτικής.

Στο αφιέρωμα αυτό της «Καθημερινής» κρίνονται οι δύο νέες σχολικές γραμματικές από γλωσσολόγους οι οποίοι έχουν ήδη μιλήσει γι’ αυτές εκτενέστερα σε επιστημονικά συνέδρια.

Καθημερινή

Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα τηλεφωνήματα στο κινητό και ο πληροφοριακός βομβαρδισμός που καθημερινά δεχόμαστε μεταβάλλει τον τρόπο που σκεπτόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Η ικανότητα εστίασης της προσοχής και συγκέντρωσης δυναμιτίζεται πραγματικά από τις μικρές εκρήξεις πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά. Και η διέγερση που μας προκαλεί ο διαρκής κατακλυσμός από νέα δεδομένα είναι εθιστική. Οταν εκλείψει, καταλαμβανόμαστε από ανία.

Οι ερευνητές λένε πως ακόμα και όταν δεν προσπαθούμε να απαντήσουμε στο τηλέφωνο, να στείλουμε ένα μήνυμα με το κινητό, να ελέγξουμε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο παρακολουθώντας τηλεόραση, η σκέψη μας παραμένει κατακερματισμένη.

«Η τεχνολογία αναδημιουργεί τα εγκεφαλικά μας κυκλώματα», εξηγεί η Νόρα Βολκόφ, διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου κατά της Τοξικομανίας, εξηγώντας ότι ο εθισμός που προκαλεί η τεχνολογία συγκρίνεται με αυτόν του φαγητού και του σεξ, αλλά όχι των ναρκωτικών και του αλκοόλ. Η αλήθεια είναι ότι η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να είναι επωφελής για τον εγκέφαλο. Οι χρήστες του Ιντερνετ, παραδείγματος χάριν, είναι πιο επιδέξιοι στην αναζήτηση πληροφοριών, ενώ παίκτες βιντεοπαιχνιδιών έχουν μεγαλύτερη οπτική οξύτητα. Ομως, εκτός από τις συνέπειές της στη φυσιολογία μας, η σύγχρονη τεχνολογία μεταβάλλει και τον τρόπο που ζούμε. Ο εργασιακός χώρος επεκτάθηκε παντού, οι αποστάσεις εκμηδενίστηκαν, είμαστε πιο αποτελεσματικοί και έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, αλλά η έλλειψη συγκέντρωσης είναι πια τρόπος ζωής.

Ταυτόχρονα όμως είμαστε και έρμαια πάσης φύσεως πληροφοριών. Σήμερα δαπανούμε κατά μέσον όρο 12 ώρες ημερησίως παρακολουθώντας τα διάφορα Μέσα (μία ώρα στο Ιντερνετ ή την τηλεόραση μετρά διπλά). Το 1960 η ημερήσια απασχόληση με αυτά δεν ξεπερνούσε τις πέντε ώρες.

Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ απέδειξαν ότι όσοι έχουν κάνει την τεχνολογία μέρος της καθημερινότητάς τους έχουν δυσκολία να συγκεντρωθούν σε ένα συγκεκριμένο καθήκον, αλλά είναι έτοιμοι να στρέψουν το ενδιαφέρον τους σε οτιδήποτε νέο, όπως θα μπορούσε να είναι ο ήχος ενός εισερχόμενου e-mail. Ετσι με μεγάλη δυσκολία τηρούν τις προτεραιότητες που έχουν θέσει.

Οι ερευνητές ανησυχούν ιδιαίτερα για τα αποτελέσματα αυτής της πληροφοριακής καταιγίδας στα παιδιά, καθώς τα αποτρέπει από το να εστιάσουν το ενδιαφέρον στα μαθήματά τους. Επίσης η χρήση της τεχνολογίας θέτει σε κίνδυνο τον οικογενειακό ιστό, ιδιαίτερα όταν ο γονιός προτιμά να ελέγξει το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο από το να παίξει με τα παιδιά του.

Καθημερινή