Συγγραφέας, πολυ-εκδότης και χρονογράφος της hipster ψηφιακής γενιάς και σταυροφόρος του έντυπου λόγου -και της πολύτιμης αισθητικά έντυπης σελίδας- ο Eggers απέστειλε πριν λίγες μέρες e- mail προς κάθε ενδιαφερόμενο, όχι για να κρούσει τον κώδωνα κινδύνου αλλά να καθησυχάσει όλους όσοι ανησυχούν για την επιβίωση της έντυπης δημοσιογραφίας, ανακοινώνοντας παράλληλα την προσεχή έκδοση εφημερίδας που θα κοστίζει ένα δολάριο και θα είναι άψογη αισθητικά και έγκυρη δημοσιογραφικά. Γράφει λοιπόν, μεταξύ άλλων, σ’ αυτή την επιστολή ελπίδας ο Eggers:
«… Αν προτείνουμε ένα πραγματικά ανανεωμένο μοντέλο εφημερίδας, αυτή όχι μόνο θα επιβιώσει, αλλά μπορεί πραγματικά να θριαμβεύσει. Είμαστε πεπεισμένοι ότι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλιστεί το μέλλον της εφημερίδας είναι η δημιουργία ενός λειτουργικού μοντέλου, σύμφωνα με το οποίο οι δημοσιογράφοι αμείβονται ικανοποιητικά για το ρεπορτάζ που κάνουν τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει, φυσικά, αν δεν πληρώνει ο κόσμος για ν’ αγοράσει την εφημερίδα ως χειροπιαστό έντυπο. Και για να γίνει αυτό, το κοινό δεν πρέπει να απομακρύνεται αλλά να αγκαλιάζει όλες τις αισθητικές δυνατότητες που μπορεί να έχει η έντυπη έκδοση. Αν αξιοποιηθεί αυτό το μέσο στο έπακρο, αν δοθεί αρκετός χώρος στην ερευνητική δημοσιογραφία, στο φωτορεπορτάζ, στους γραφίστες και στους γελοιογράφους, αν πραγματικά προσφέρουμε στους αναγνώστες μια εμπειρία που δεν γίνεται να επαναληφθεί στην οθόνη, θα πληρώσουν ευχαρίστως ένα δολάριο, ας πούμε, για ένα αντίτυπο. Και αυτό το ένα δολάριο συν τα όποια διαφημιστικά έσοδα είναι αρκετά για να παραμείνει το έντυπο στην επιφάνεια. Όσο οι εφημερίδες προσφέρουν όλο και λιγότερα κάθε μέρα -λιγότερες ειδήσεις, λιγότερο καλογραμμένα κείμενα, λιγότερες γραφιστικές ιδέες, λιγότερες πρωτότυπες φωτογραφίες- οι αναγνώστες έχουν όλο και λιγότερους λόγους να τις αγοράσουν. Το ζητούμενο είναι να μοιάζει το προϊόν τόσο ελκυστικό που να φαίνεται ευκαιρία. Η ηλεκτρονική έκδοση έχει σαφέστατο πλεονέκτημα στις “έκτακτες ειδήσεις”, αλλά και η έντυπη έκδοση μπορεί να έχει τα πλεονεκτήματά της. Η ομολογουμένως ανορθόδοξη γνώμη μας είναι ότι μπορούν και πρέπει να συνυπάρχουν και οι δύο. Αρκεί να κάνουν διαφορετικά πράγματα, να καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες. Οι «υλικές», χειροπιαστές φόρμες του γραπτού λόγου πρέπει να προσφέρουν μια διαφορετική, πιο «καθαρή» εμπειρία από αυτή του Δικτύου. Τώρα είναι ο καιρός να διατρανώσουμε την ομορφιά της έντυπης σελίδας. Αν προσφέρεις κάτι στους ανθρώπους για το οποίο αξίζει να αγωνιστούν, θα αγωνιστούν. Αν προσφέρεις κάτι για το οποίο αξίζει να πληρώσουν, θα πληρώσουν…».
…Η παρούσα εποχή βάζει πλάι στον Τύπο, ανταγωνιστικά, όχι μόνο την πληθωρική τηλεόραση, αλλά και το οικιακό ευρυζωνικό Διαδίκτυο σε κάθε νοικοκυριό και γραφείο και τα διαρκώς δικτυωμένα smart-phones σε κάθε τσέπη και το πλήθος των καινοφανών social media σε κάθε φαντασιακό, που κάνουν τον κάθε χρήστη μηχανής όχι μόνο καταναλωτή, αλλά δυνάμει παραγωγό δημοσιότητας, της δικής του μικροδημοσιότητας έστω.
Το νέο περιβάλλον τηλεπικοινωνιών διαμορφώνει νέες ανάγκες, νέες συμπεριφορές, νέα υποκείμενα. Οι πληροφορίες, τα κείμενα, τα σήματα, οι ταινίες, οι μουσικές, τα προσωπικά στοιχεία από εκατομμύρια ζωές κυκλοφορούν διαρκώς και παντού, είναι διαρκώς διαθέσιμα, στην άκρη του ποντικιού και του δαχτύλου, σε ατέλειωτη ροή, διαφανή. Μάλιστα, υπερδιαφανή.
Σε αυτήν την υπερδιαφάνεια, όλα φαίνονται, μα ελάχιστα είναι ορατά. Και μαζί με τον πληθωρισμό των σημάτων αλλάζει και ο χρόνος του κάθε μέσου, η αίσθηση, η αντίληψη του χρόνου τους. Αλλος ο χρόνος του Τύπου, άλλος της τηλεόρασης, άλλος του Διαδικτύου.
Στην τηλεόραση ρέουν αδιάκοπα εικόνες, που όμως δεν χορταίνουν το άδειο βλέμμα. Στον Τύπο και στο Δίκτυο ρέουν κείμενα. Η εκρηκτική εξάπλωση του Διαδικτύου πολλαπλασίασε σύστοιχα την ανάγνωση· όμως, μειώθηκαν οι αναγνώστες εφημερίδων. Τα νέα μαζικά ακροατήρια που προσήλθαν στο Δίκτυο και διαμορφώνονται απ’ αυτό διαβάζουν περισσότερο, μα κυρίως διαβάζουν διαφορετικά: διότι ο χρόνος του Δικτύου είναι ακαριαίος και διότι η δικτυακή αφήγηση προσφέρει διαρκώς τη δυνατότητα (ή και την ψευδαίσθηση, απλώς) της διάδρασης, μιας κάποιας συμμετοχής, έστω υπό μορφήν ανάρτησης σχολίου σ’ ένα φόρουμ, σ’ ένα μπλογκ· κι ακόμη, προσφέρει τη δυνατότητα της ανώνυμης περιπλάνησης και της ανώνυμης διάδρασης. Προσοχή, όμως: η ανωνυμία ή η ψευδωνυμία του δικτυακού αναγνώστη – περιπλανητή δεν αναιρεί την ατομικότητα, απεναντίας επισωρεύει στο άτομο περσόνες και μάσκες, πέραν του καλού και του κακού.
Ο χρόνος της εφημερίδας δεν μπορεί να είναι ακαριαίος. Η εφημερίδα δεν μπορεί καν να καμώνεται ότι αντιδρά ακαριαία· αν το κάνει, ρεζιλεύεται. Ο χρόνος του Τύπου είναι αναστοχαστικός, ξετυλίγεται βραδύτερος και βαρύς. Κι έτσι προϋποτίθεται και ο αναγνώστης του Τύπου. Η δε συμμετοχή του στο εφημεριδικό ανάγνωσμα είναι νοερή αναδιάταξη του αφηγήματος, είναι εσωτερικός μονόλογος.
Η απάντησή του, όποια προκύψει, τελείται κι αυτή σε δεύτερο χρόνο. Δεύτερου, αργού χρόνου είναι ακόμη και η πρόσβαση στο χάρτινο κείμενο: ο αναγνώστης πρέπει να πάει μέχρι το περίπτερο ή έστω στην εξώθυρα και να αγοράσει. Αυτό το παλαιό κείμενο δεν μπαίνει στο σπίτι απροσκάλεστο και δωρεάν.
Νέα αίσθηση του χρόνου, υπερδιαφάνεια, υπερπληροφόρηση, νέοι τρόποι οργάνωσης της εργασίας και του βίου, καινοφανείς ανάγκες και συμπεριφορές. Το παλαιό χάρτινο κείμενο, για να επιβιώσει, οφείλει να προσαρμοστεί· να διεκδικήσει τον πολύ μικρότερο ζωτικό χώρο που του διατίθεται και να τον διεκδικήσει δυναμικά, πειστικά και ταπεινά· υπερβαίνοντας τον στερεοτυπικό εαυτό του και την εξουσιαστική φενάκη, ανακαλύπτοντας νέο εαυτό για το νέο Παράδειγμα, ανταποκρινόμενο στις νέες ανάγκες του κοινού, ανακαλύπτοντας επίπονα το νέο κοινό. Ο «Ελεύθερος Τύπος», παρά το ντιζάιν, δεν μπόρεσε να το κάνει. Και δεν το κάνει καμία εφημερίδα. Ο γδούπος της πτώσης ίσως ξυπνήσει τις εναπομείνασες. Ισως.
Ως κόρην οφθαλμού πασχίζουν να προφυλάξουν, σύμφωνα με τους New York Times, την τελευταία κολόνα της βιομηχανίας του Τύπου, την καλωδιακή τηλεόραση, οι μεγιστάνες του χώρου στις ΗΠΑ. Το Ιντερνετ απορροφά πελάτες με ραγδαίους ρυθμούς, σαν πελώριο ρήγμα στον πάτο ζείδωρης λίμνης, αποστραγγίζοντας τη μουσική, τηλεοπτική και έντυπη βιομηχανία ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού. Ο αριθμός όσων προτίθενται να πληρώσουν αντίτιμο ή συνδρομή για την απόκτηση κειμένων ή προγραμμάτων σε παραδοσιακή ή νόμιμη μορφή, συνεχώς συρρικνώνεται. Οι επικεφαλής γιγαντόσωμων συγκροτημάτων της βιομηχανίας των ΜΜΕ όπως οι Time Warner, Viacom και NBC Universal αναζητούν μετά τις εφημερίδες την απάντηση σε ένα πρόβλημα, η οποία διαρκώς τους διαφεύγει.
Ενδεικτική των ηθών μιας ταχύτατα μεταβατικής εποχής αποτελεί η πολύ πρόσφατη ανέλιξη της Ρεμπέκα Γουέιντ από εκδότρια της εμβληματικότερης, ίσως, στο επίπεδο των ταμπλόιντ, εφημερίδας The Sun στον πολυτίμητο θώκο της διευθύντριας όλων των βρετανικών εφημερίδων του Ρούπερτ Μέρντοχ: The Sun, The News of the World, οι πολυθρύλητοι The Times και The Sunday Times, η Freepress εφημερίδα του Λονδίνου thelondonpaper. Η πεζή πραγματικότητα του «πεζοδρομίου» της έντυπης δημοσιογραφίας επιστρατεύεται ως ύστατη λύση για την αναζωογόνηση της έγκριτης δημοσιογραφίας των ιστορικά αρχοντικών ανωγείων. Τέτοιες όμως δοκιμασμένες πολύβουες βουτιές δύσκολα συγκινούν το βαριεστημένο τηλεοπτικό-αναγνωστικό κοινό που σουλατσάρει ικανοποιώντας κάθε του επιθυμία στο Διαδίκτυο.
Στην Ελλάδα τα συνδρομητικά, καλωδιακού τύπου κανάλια διανύουν ακόμη περίοδο άνθησης. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη έχει ήδη ξεκινήσει η συζήτηση για τη χρέωση όλων των κειμένων και προγραμμάτων που διατίθενται στο Διαδίκτυο. Η αδυναμία συμφωνίας επί του θέματος απειλεί να κλονίσει επικίνδυνα όλο το οικοδόμημα των παραδοσιακών ΜΜΕ απειλώντας το με κατάρρευση. Οι σεισμικές όμως δονήσεις γίνονται αισθητές…
Όταν μία τάση υφίσταται επί μακρόν παύει να θεωρείται σημείο των καιρών και γίνεται ιστορική κατεύθυνση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οποιαδήποτε κίνηση που αντιβαίνει στο ευρύτερο ρεύμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα- ενίοτε αποτελεί και είδηση. Στον χώρο του Τύπου, η σημαντικότερη τάση της τελευταίας δεκαπενταετίας δεν είναι η μειούμενη αναγνωσιμότητα, η συρρίκνωση του μεριδίου στη διαφημιστική δαπάνη, η άνοδος των ειδικών εντύπων ή η έλευση των δωρεάν εφημερίδων. Είναι ξεκάθαρα η στροφή του ενδιαφέροντος (και των επενδύσεων) της αγοράς του Τύπου από τις έντυπες στις ηλεκτρονικές εκδόσεις- αρχικά πολύ διστακτικά, έπειτα κάπως συστηματικότερα, για να φθάσουμε σήμερα στην κατάσταση όπου το Διαδίκτυο κρίνεται ως πρώτη προτεραιότητα. Έτσι, ένα «ανάποδο» πείραμα- κατά το οποίο ύλη που βρίσκεται στο Ίντερνετ θα μεταμορφωνόταν σε έντυπο προϊόν- θα φάνταζε από ανορθόδοξο έως οπισθοδρομικό. Κι όμως, κάτι τέτοιο συμβαίνει στις ΗΠΑ – και μάλιστα με υλικό που θεωρείται κατ΄ εξοχήν «διαδικτυακό», αφού το νέο Μέσο τού έδωσε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί: τα ιστολόγια απλών χρηστών.
Ο λόγος για το Ρrinted Βlog (Έντυπο Ιστολόγιο), μία εταιρεία που λανσάρει- αρχικά στο Σικάγο και στο Σαν Φρανσίσκο- μία εβδομαδιαία δωρεάν εφημερίδα, της οποίας το βασικό περιεχόμενο είναι αναδημοσιεύσεις επιλεγμένων ιστολογίων που αφορούν την πόλη, φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί και αποσταλεί από χρήστες, λοιπά σχόλια αναγνωστών- και εν καιρώ, ελπίζει ο επικεφαλής του εγχειρήματος κ. Τζόσουα Καρπ, πολλές τοπικές διαφημίσεις. Σίγουρα δεν μπορεί κανείς να τον κατηγορήσει για έλλειψη ενθουσιασμού ή αισιοδοξίας, αφού το σχέδιο είναι εντυπωσιακά μεγαλόπνοο: όχι μόνο η συχνότητα έκδοσης θα γυρίσει στο μέλλον σε ημερήσια (ίσως και δύο φορές καθημερινώς) αλλά η ύλη θα γίνει ακόμα πιο στοχευμένη γεωγραφικώς, με τον κ. Καρπ να στοχεύει σε πενήντα εκδόσεις «γειτονιάς» ανά πόλη- που προφανώς θα είναι αρκετά περισσότερες των δύο αρχικών. Επίσης ευρηματική είναι και η λύση της εκτύπωσης: για να αποφευχθεί το κόστος των μεγάλων πιεστηρίων, τα αντίτυπα θα παράγονται ψηφιακά στα γραφεία των ειδικών διανομέων της.
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου του Κωνσταντίνου Καμάρα στα Νέα
Δωρεάν ετήσια συνδρομή στην εφημερίδα της προτίμησής τους προσφέρει η γαλλική κυβέρνηση στους νέους μεταξύ 18 και 24 ετών, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την κυκλοφορία των εφημερίδων, γράφει η εφημερίδα «Le Figaro». «Τα συνδικάτααναμένουν περίπου 200.000 συνδρομές, με δυνατότητεςνα προσελκύσουν ένα κοινό μέχρι και 750.000 νεαρών ατόμων» δήλωσε η γαλλίδα υπουργός Πολιτισμού Κριστίν Αλμπανέλ. Η κίνηση αναμένεται να στοιχίσει στην κυβέρνηση περίπου 5 εκατ. ευρώ.
Πριν από μερικές εβδομάδες απεβίωσε ο διάσημος συνθέτης Maurice Zarre (Μορίς Ζαρ). Στις εφημερίδες διαβάσατε νεκρολογίες, πράγματα που είχαν ειπωθεί για τον Ζαρ, έργα που δημιούργησε, βιογραφικά στοιχεία. Ανάμεσα στα σύντομα ή πιο εκτενή δημοσιεύματα και ρεπορτάζ των Μέσων ενημέρωσης, αναφερόταν και μια ρήση του συνθέτη. Η ρήση αυτή όμως δεν είχε ειπωθεί ποτέ από τα δικά του χείλη. Χρειάστηκε ένας ολόκληρος μήνας για να αποκαλυφθεί η «ενοχλητική» αλήθεια, για την οποία ήταν υπεύθυνος ένας νεααρός φοιτητής. Η υπόθεση αυτή συνιστά το πιο πρόσφατο σκάνδαλο στην ιστορία των Μέσων, σε μια πολύ ταραγμένη είναι αλήθεια ιστορία εξαπατήσεων και ψευδών διαδόσεων. Σύμφωνα με τη Shawn Pogatchnik, του Associated Press, η ιστορία ξεκινά απ’ το δωμάτιο ενός νεαρού φοιτητή στο University College στο Δουβλίνο, ο οποίος είχε την ιδέα να δοκιμάσει πόσο εύκολα διαδίδεται ένα ψέμα στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Ο 22χρονος φοιτητής κοινωνιολογίας Shane Fitzgerald, πρόσθεσε στο λήμμα του διάσημου συνθέτη τις παρακάτω φράσεις:“One could say my life itself has been one long soundtrack. Music was my life, music brought me to life, and music is how I will be remembered long after I leave this life. When I die there will be a final waltz playing in my head that only I can hear.”
«Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι όλη μου η ζωή ήταν ένα μακρύ σάουντρακ. Η μουσική ήταν η ζωή μου, η μουσική με έφερε στη ζωή, και η μουσική θα είναι ο λόγος για να με θυμούνται όταν φύγω απ’ αυτή τη ζωή. Όταν πεθαίνω ένα βαλς θα παίζεται μέσα στο κεφάλι μου, ένα βαλς που μόνο εγώ θα ακούω».
Η όλη «επέμβαση» δεν του πήρε παρά δεκαπέντε λεπτά. Μπορεί όμως οι υπεύθυνοι και οι εθελοντές της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας να αντέδρασαν σε ελάχιστα λεπτά ή ελάχιστες ώρες, αλλά το κακό, η δημοσίευση, είναι γίνει. Οι δημοσιογράφοι των παραδοσιακών ή των νεότερων Μέσων, είχαν ήδη αντιγράψει το ψεύτικο κείμενο και οι υποτιθέμενες φράσεις του μουσικού έκαναν ήδη το «γύρο του κόσμου». Η βουλιμία των δημοσιογράφων για γρήγορη ενημέρωση είχε θριαμβεύσει. Ο Fitzgerald αποκάλυψε το γεγονός ένα μήνα μετά, τονίζοντας ότι σκοπός του δεν ήταν να εκθέσει την Wikipedia, αλλά τους δημοσιογράφους και την ευκολία τους να διαδίδουν αδιασταύρωτες πληροφορίες που αλιεύουν στο διαδίκτυο. Απ’ τα δεκάδες Μέσα, στα οποία γνωστοποίησε την «απάτη» του, μόνο κάποιοι απ’ τη Guardian ένιωσαν την ανάγκη να επικοινωνήσουν μαζί του. Οι υπόλοιποι δημοσιογράφοι και διευθυντές Μέσων, σημειώνει, τον αντιμετώπισαν σαν βάνδαλο…
«Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας δεν είναι ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποφεύγουν την Wikipedia, αλλά ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν πληροφορίες που βρίσκουν εκεί και δε μπορούν να τις εντοπίσουν και σε άλλες αξιόπιστες πηγές» έγραψε ο Siobhain Butterworth στη Guardian.
Οι πρώην εργαζόμενοι του Ελεύθερου Τύπου, του portal e-tipos και του city 99.5 έχουν αναρτήσει blog στη διεύθυνση http://ergazomenoieleftherostipos.blogspot.com Εκεί δημοσιεύονται τα τελευταία τους αποχαιρετιστήρια κείμενα… μετά το αιφνιδιαστικό κλείσιμο των επιχειρήσεων.
Ο Κώστας Αργυρός γράφει ένα μικρό απολογισμό:
ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ στις 10 Απριλίου του 1983 από τον Αρη Βουδούρη. Ηταν η δεύτερη ελληνική εφημερίδα που αποφάσισε να δοκιμάσει το σχήμα ταμπλόιντ στην Ελλάδα.ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΗΚΕ στην οικογένεια Αγγελοπούλου το καλοκαίρι του 2006. ΕΠΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ από την ισπανική Innovation και κυκλοφόρησε με την σημερινή του μορφή στις 23 Μαϊου του 2007 ημέρα του τελικού του Τσάμπιονς Λιγκ στην Αθήνα. ΚΛΕΙΝΕΙ σήμερα, 23 Ιουνίου, ημέρα που η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά την Κοίμηση Αγίου Μάρκου Ευγενικού.
Επί μία ώρα (μαζί με το χρόνο που χρειάστηκε για τη μετάφραση), τα είπαν χθες το απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου ο Κ. Καραμανλής με τον Τ. Ερντογάν, ο οποίος ήρθε στην Αθήνα για τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Η υλοποίηση των συμφωνιών για τους μετανάστες και οι παραβιάσεις στο Αιγαίο ήταν δυο από τα βασικά θέματα που μπήκαν στην κουβέντα. Σε τέτοιου είδους συναντήσεις «πιάνεις κλίμα» από τις δηλώσεις που ακολουθούν. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έγινε χθες, αφού δηλώσεις δεν ήταν προγραμματισμένες.
Μόνο που ο Ερντογάν δεν ήρθε ποτέ. Και τα ίδια έγραψε το Βήμα και το Εθνος.
Αυτό θα πει ποιότητα στην ενημέρωση…
Διαβάστε όμως και το σχετικό απόσπασμα από άρθρο του Π. Μπουκάλα στην Καθημερινή:
Πολλές δεκαετίες πριν, όταν τα μέσα ενημέρωσης ήταν λιγοστά και δεν κατακάλυπταν τον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο, ευκολότερο ήταν να διαστρεβλωθεί η πραγματικότητα κατά την έντυπη αναπαράστασή της παρά να διασταυρωθεί μια είδηση. Είναι αρκετά γνωστό, λ.χ., το ψεματάκι που σκαρφίστηκε το 1940 κάποιος δημοσιογράφος αθηναϊκής εφημερίδας που είχε αναλάβει να πάει στην Τήνο για να καλύψει τον Δεκαπενταύγουστο. Παρά να μπει στον μπελά του ταξιδιού, προτίμησε άλλον προορισμό, κοντινότερο και τερπνότερο. Εστειλε ωστόσο στην εφημερίδα του ένα τηλεγράφημα όπου περιέγραφε γλαφυρά τα συμβάντα (όσα υπέθετε ότι είχαν λάβει χώρα), κλείνοντας την «ανταπόκρισή» του με μια θρησκευτικώς ορθή φρασούλα, με την οποία διαβεβαίωνε ότι «έγιναν τα συνήθη θαύματα». Είχε χάσει βέβαια, ως απών, τον τορπιλισμό της «Ελλης» από τους Ιταλούς. Λιγότερο γνωστό είναι ένα εθνικώς ορθό ψεματάκι που είχαν συναποφασίσει να γράφουν στις εφημερίδες τους όσοι συνόδευαν τα παλιά τα χρόνια, προ φαξ, τηλεοράσεως, κινητών και Γιουροσπόρ, την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου σε φιλικούς αγώνες στο εξωτερικό. Αδύνατη ήταν τότε η ομάδα μας, λογικό ήταν να πέφτουν βροχή τα γκολ στο τέρμα της· άλλωστε, ο Νίκος Εγγονόπουλος δεν είχε γράψει ακόμα το σχετικό προειδοποιητικό του ποίημα. Για να μην πλήττεται όμως το εθνικό φρόνημα (και με το δεδομένο ότι η διασταύρωση ήταν αδύνατη), οι αθλητικογράφοι δεν ανέφεραν στις ανταποκρίσεις τους το πραγματικό σκορ (10–0, ας πούμε) αλλά ένα πολύ τιμητικότερο, 3–1 λ.χ., προσέχοντας να γράφουν το ίδιο, ώστε να μην αυτοπροδοθούν, και προσθέτοντας επικολυρικές περιγραφές φάσεων που δεν είχαν γίνει καν – τι «υπέροχες κατεβασιές», τι «μελέ μες στη μικρή περιοχή», τι «γρανιτένια άμυνα» και «αίλουροι τερματοφύλακες». Το ξέρουμε κι από τον Οδυσσέα Ελύτη: την αλήθεια τη φτιάχνει κανείς όπως φτιάχνει και το ψέμα. Και ξέρουμε από τους εθνολόγους ότι οι μύθοι ωφελούν, μέχρις ενός σημείου φυσικά, τους λαούς.
Άρθρο των New York Times, επισημαίνει αλλοιώσεις στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων. «Υπήρχε μια εποχή», αναπολεί η συντάκτρια του εν λόγω άρθρου, «πριν αρχίσουμε να βλέπουμε παλιά επεισόδια του «The Wilde» κάθε βράδυ, που συμπεριφερόμασταν σαν τυπική οικογένεια». Μια εποχή που οι οικογένειες δειπνούσαν μαζί. Που οι γονείς μιλούσαν στα παιδιά τους. Που έβγαιναν τα Σαββατοκύριακα έξω. Που κάποιος έπλενε πιάτα ή ρούχα. Μέχρι που ο κόσμος άρχισε να εθίζεται στις τηλεοπτικές σειρές, περνώντας αρχικά ολόκληρα Σαββατοκύριακα κι έπειτα κάθε βράδυ αργά, ενίοτε μέχρι το χάραμα στον καναπέ βλέποντας ατέλειωτους κύκλους ξένων δημοφιλών σειρών. Κι όποιος μπαίνει στον φαύλο αυτό κύκλο δύσκολα βγαίνει. Ακόμη και οι άνθρωποι που επαίρονταν ότι δεν βλέπουν τηλεόραση. Και που εξακολουθούν να μη βλέπουν. Ούτε ειδήσεις. Αλλά βλέπουν μανιωδώς βίντεο.
Από την επιφυλλίδα του Χρήστου Γιανναρά στην Καθημερινή
Να δηλώσω λοιπόν εθισμένη και στις ξένες τηλεοπτικές σειρές. Ξεκίνησα από Lost & Desperate Housewives αλλά πλέον η λίστα είναι τεράστια: όλοι οι κύκλοι CSI, (Las Vegas, Miami, NY), Weeds, Bones, Dexter, Prison Break, Cold case, Criminal Minds,Private Practice, το πιο πρόσφατο Nurse Jackie και το πιο αγαπημένο όλων Grey’s Anatomy.
Απορώ δε με αυτούς που συνεχίζουν να παρακολουθούν ελληνικά σήριαλ…
Τώρα που βλέπω τον κατάλογο απορώ και πως προλαβαίνω να γράφω και το blog…
«Τα αποτελέσματα των ερευνών που γίνονται τακτικά από ειδικούς όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο -αναφέρει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων, Ροδόλφος Μορώνης- συγκλίνουν σε μια διαπίστωση: Τα παιδιά αποτελούν το φανατικότερο κοινό και τους φανατικότερους χρήστες των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης, κυρίως των ψηφιακών».
Και γι’ αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκε το «Media Smart», ένα μη κερδοσκοπικό πρόγραμμα με στόχο την Παιδεία στα μέσα ενημέρωσης (media literacy), από το ΙΟΜ και την Ενωση Εταιρειών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος (ΕΔΕΕ) σε συνεργασία με το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.
Το πρόγραμμα, όπως επίσης αναφέρει ο Ροδόλφος Μορώνης, θα υλοποιηθεί σε πειραματικό επίπεδο από του χρόνου σε ολοήμερα σχολεία και σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, ενώ στη συνέχεια είναι «στο χέρι» του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου να αποφασίσει αν θα ενταχθεί ή όχι και στα υπόλοιπα σχολεία της χώρας μας.
Εχοντας σκοπό τα παιδιά να διδαχθούν και να προσεγγίζουν κριτικά το περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης στην καθημερινότητά τους και πιο απλά να γίνουν σκεπτόμενοι καταναλωτές, το εν λόγω πρόγραμμα παρέχει δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό σε σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το «Media Smart» ξεκίνησε το 2002 στη Μεγάλη Βρετανία (www.mediasmart.org.uk), κι από τότε εφαρμόζεται σε επτά ακόμη χώρες της Ευρώπης: τη Γερμανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ουγγαρία και την Πορτογαλία.
Η σημερινή εκπομπή του Παύλου Τσίμα “Ερευνα” ανοίγει ξανά το φάκελο των μαρμάρων του Παρθενώνα. Ο Παύλος Τσίμας ταξιδεύει στο Εδιμβούργο, συναντά τον 11ο λόρδο Έλγιν, τον απόγονο του ανθρώπου που αφαίρεσε τα γλυπτά του Παρθενώνα το 1803, ψάχνει μαζί του τα αρχεία του πύργου του και ανακαλύπτει θησαυρούς: σπάνιας αξίας γλυπτά από την Αθήνα των χρόνων του Περικλή και χειρόγραφες μαρτυρίες των ανθρώπων που εκτέλεσαν στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα την επιχείρηση αποκαθήλωσης των μαρμάρων!
Ο Απόστολος Μαγγηριάδης επισκέπτεται το Βρετανικό Μουσείο και συζητά με τον υποδιευθυντή του το ενδεχόμενο επιστροφής των Ελγινείων τώρα που η Αθήνα έχει ένα χώρο κατάλληλο να τα υποδεχθεί.
Ο Δημήτρης Παντερμαλής, ο Διευθυντής του μουσείου της Ακρόπολης αποκαλύπτει στην Έρευνα τα μυστικά του μουσείου.
Ο Υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς εξηγεί στον Παύλο Τσίμα την ελληνική στρατηγική για την επανένωση του μνημείου.
Αρχαιολόγοι που εργάζονται καθημερινά, και με πάθος, για τη διάσωση και την ανάδειξη των μνημείων ξεναγούν την κάμερα της Έρευνας στα μνημεία που σώζουμε και σ’εκείνα που πληγώνουμε.
«Δίαιτα στην τηλεόραση»: αυτή είναι η συμβουλή που δίνει ο διακεκριμένος καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον κ. Δημήτρης Χριστάκης. Μελετώντας επί χρόνια την επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά, κατέληξε πως μπορεί μεν τα μάτια των παιδιών να μην κινδυνεύουν από την τηλεόραση, η τηλεθέαση όμως βλάπτει σοβαρά τον εγκέφαλό τους! Η εξαίρεση; Το παιδικό πρόγραμμα «Σουσάμι άνοιξε»…
Η δαιμονοποίησητης τηλεόρασης δεν είναι ο στόχος του καθηγητή κ. Χριστάκη, γι΄ αυτό και διευκρινίζει πως δεν είναι μόνον η ποσότητα που κάνει τη διαφορά αλλά και η ποιότητα. Και από ό,τι φαίνεται η «συνταγή» των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που ενισχύουν τις διανοητικές ικανότητες των παιδιών ηλικίας τριών έως πέντε ετών κρύβεται στο «Σουσάμι άνοιξε».
Η μία έρευνα μετά την άλλη έχουν δείξει ότι η συγκεκριμένη παιδική εκπομπή που έχει προβληθεί σε 120 χώρες «μεγαλώνει» έξυπνα παιδιά: αναγνωρίζουν εύκολα αριθμούς, γράμματα και σχήματα. Μάλιστα, όταν οι ερευνητές ακολούθησαν 500 παιδιά έως την εφηβεία τους, διαπίστωσαν πως οι λάτρεις του Μπερτ και του Έρνι έπαιρναν καλύτερους βαθμούς στο σχολείο, διάβαζαν περισσότερα βιβλία και ήταν γενικότερα πιο δημιουργικά!
Ψυχαγωγία και εκπαίδευση
Το μυστικό, σύμφωνα με τον κ. Χριστάκη, είναι ότι το «Σουσάμι άνοιξε» συνδυάζει την ψυχαγωγία με την εκπαίδευση. «Κάθε επεισόδιο είναι σαν να αποτελεί μέρος μιας διδακτέας ύλης. Ένας τρόπος για να ελέγξουν οι γονείς κατά πόσο εκπαιδευτικό είναι για τα παιδιά τους, είναι να τα ρωτήσουν στο τέλος τι έμαθαν. Και ακόμη καλύτερο είναι από εκεί και πέρα να πάρουν οι ίδιοι στα χέρια τους τη “σκυτάλη”». Έτσι, για παράδειγμα, εάν το πρόγραμμα επικεντρώνεται στα πρώτο γράμμα της αλφαβήτου, θα μπορούσαν οι γονείς να συνεχίσουν το… παιχνίδι με τα παιδιά τους προσπαθώντας να βρουν λέξεις που αρχίζουν από Α. Κατά τον ίδιο τρόπο οι ταινίες και οι σειρές δεν αποτελούν πάντα την πέτρα του… σκανδάλου.
Σειρές όπως, «Το μικρό σπίτι στο λιβάδι» που πραγματεύεται ανθρώπινες ιστορίες, κάνουν τα παιδιά πιο ευγενικά και πιο ανεκτικά.
Μέσα σε ένα επικοινωνιακό περιβάλλον που βρίσκεται σε πλήρη μεταβολή και διαμόρφωση, ένας νέος δικτυακός τόπος πληροφοριών που ξεκίνησε να λειτουργεί στις ΗΠΑ φιλοδοξεί να εγκαθιδρύσει μία νέα σχέση ανάμεσα στους δημοσιογράφους, τους διαφημιστές και τους αναγνώστες, προτείνοντάς τους μία διέξοδο “για να θραύσουν τα στεγανά που τους χωρίζουν”. Η ιστοσελίδα του trueslant.com, που ξεκίνησε επισήμως την Δευτέρα σε πειραματική μορφή αντιμετωπίζοντας τους δημοσιογράφους οιονεί επιχειρηματίες του δικού τους μέσου, δημιουργεί ένα πεδίο που “επιτρέπει στους συνεργάτες να δημιουργήσουν τον δικό τους ηλεκτρονικό χώρο στα πλαίσια ενός δικτύου”, τονίζει ο ιδρυτής και διευθυντής της Λιούις Ντουόρκιν.
Ο δικτυακός τόπος απευθύνεται σε “παραδοσιακούς δημοσιογράφους, συγγραφείς, μπλόγκερς, πανεπιστημιακούς, ή ακόμη και σε ειδικούς του τομέα αυτού”, τόνισε ο Ντουόρκιν, ο οποίος μετρά 35ετή εμπειρία στα μέσα ενημέρωσης, ιδίως στο Νιουζγουΐκ, στους Τάιμς της Νέας Υόρκης και στη Ουόλ Στριτ Τζέρναλ.
Παράλληλα, το trueslant.com έχει προσαρμόσει την ιστοσελίδα του κατά τρόπο ώστε να διευκολύνει “τους διαφημιστές, που αναζητούν ένα αποτελεσματικότερο μέσο για να έλθουν σε επαφή με ένα νέο κοινό”, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να διαθέτουν μία ιστοσελίδα όπως αυτή των δημοσιογράφων, που θα αναγνωρίζεται σαφώς ως διαφημιστικός χώρος.
Το www.mediaplanetaria.com είναι ένας λεπτομερέστατος και συγκεντρωτικός ιστότοπος που σας δίνει πρόσβαση σε περισσότερες από 14.000 εφημερίδες, πάνω από 8.000 web ράδιο από κάθε γωνιά του πλανήτη, 3.000 και πλέον webtv, ενώ έχετε ακόμα τη δυνατότητα να κάνετε chat, να παρακολουθείτε βίντεο κ.λπ. Εχετε τα νέα όλου του κόσμου δηλαδή, με ένα μόνο κλικ στις οθόνες του pc σας, όποια στιγμή εσείς επιθυμείτε! Η υπηρεσία είναι εντελώς δωρεάν και η πλοήγηση γίνεται εύκολα με τη βοήθεια παγκόσμιου χάρτη. Επιλέξτε ήπειρο, επιλέξτε χώρα, και από εκεί μπείτε στις λίστες με τα ΜΜΕ. Διαλέξτε τα e-έντυπα που θέλετε και ξεφυλλίσετε με την ψυχή σας! Παράλληλα μπορείτε να συνδεθείτε με οποιονδήποτε από τους χιλιάδες ραδιοφωνικούς σταθμούς ή να ανοίξετε παράθυρο σε κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα!
Ποιοι είναι οι πλέον αναγνωρίσιμοι Ελληνες; Οι Αλέκος Φασιανός, ΝικόλαοςΓύζης, Γιώργος Σεφέρης και Οδυσσέας Ελύτης; Αν πιστέψουμε την έρευνα των μαθητών της Στ Δ τάξης του 24ου Δημοτικού Σχολείου της Θεσσαλονίκης, όχι! Σύμφωνα με τα όσα διαπίστωσαν, στις ηλικίες 9-40 ετών οι πιο γνωστοί είναι οι Αννίτα Πάνια, Χριστίνα Λαμπίρη, ΚατερίναΚαραβάτου, Σάκης Ρουβάς , Ηλίας Ψινάκης, ΜατθίλδηΜαγγίρα, Εφη Θώδη και ο νομάρχης Παναγιώτης Ψωμιάδης .
Σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, η έρευνα των παιδιών, που τιτλοφορείται «Τέχνες και Τέχνη», αποδεικνύει ότι τόσο οι μαθητές όσο και οι ενήλικοι γνωρίζουν πολύ καλύτερα τα πρόσωπα που προβάλλονται στην τηλεόραση. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο στην Ανατολική Θεσσαλονίκη, στοχεύοντας τόσο στη διερεύνηση των τηλεοπτικών συνηθειών των κατοίκων όσο και στην καταγραφή των λόγων για τους οποίους αφιερώνουν χρόνο στη «μικρή οθόνη». Επίσης όσοι συμμετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να διακρίνουν μέσα από μια μεγάλη λίστα ονομάτων ποιοι είναι καλλιτέχνες και ποιοι παρουσιαστές. Τα αποτέλεσμα ήταν διόλου ενθαρρυντικά: Πολλοί δήλωσαν ότι ο Σεφέρης είναι τραγουδιστής, ενώ άλλοι σημείωσαν ότι ο κ. Φασιανός είναι πτηνό. Ορισμένοι δεν είχαν ιδέα τι εστί Ελύτης, ενώ οι περισσότεροι αναγνώριζαν με ευκολία τις σύγχρονες «τηλεπερσόνες».
Άρθρο της Arianna Huffington ιδρύτριας της Huffington Post (www.huffingtonpost.com), ιστοσελίδας με μεγάλη επιρροή στις ΗΠΑ. Το άρθρο αυτό βασίζεται στην πρόσφατη κατάθεσή της στην υποεπιτροπή επικοινωνιών και εμπορίου της αμερικανικής γερουσίας δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian και αναδημοσιεύεται στην Καθημερινή.
Παρά τα άσχημα νέα για την κατάσταση στο χώρο των εφημερίδων, στην πραγματικότητα διανύουμε μια χρυσή εποχή για τους «καταναλωτές ειδήσεων», οι οποίοι μπορούν να σερφάρουν στο Ιντερνετ, να χρησιμοποιήσουν μηχανές αναζήτησης, να έχουν πρόσβαση στα καλύτερα ρεπορτάζ απ’ όλο τον κόσμο, να επικοινωνούν διαδραστικά και να σχηματίζουν διαδικτυακές κοινότητες. Η δημοσιογραφία παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στη δημοκρατία μας, αλλά έχει σημασία να θυμόμαστε ότι το μέλλον της δημοσιογραφίας δεν εξαρτάται απόλυτα από το μέλλον των εφημερίδων.
Η μεγάλη αναταραχή που σημειώνεται στη βιομηχανία των ειδήσεων είναι το αποτέλεσμα της τεχνολογικής καταιγίδας, των δραματικών αλλαγών στις καταναλωτικές συνήθειες, αλλά και των δυσμενών συνεπειών που είχε η οικονομική κρίση στη διαφήμιση. Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι, καθώς ο κλάδος βαδίζει μπροστά και επινοούμε νέους κανόνες προχωρώντας, θα χρειαστεί πολύς πειραματισμός όσον αφορά τα νέα μοντέλα εισοδηματικής πολιτικής στον Τύπο. «Βρισκόμαστε σήμερα στη μέση ενός ιστορικού διαλόγου για την αξία του περιεχομένου», είπε πρόσφατα ο Ρούπερτ Μέρντοχ, πρόεδρος του News Corporation «και είναι σαφές σε πολλές εφημερίδες ότι το τρέχον πρότυπο δεν λειτουργεί».
Εκείνο που σίγουρα δεν μπορεί να λειτουργήσει είναι να προσποιούμαστε ότι δεν ζήσαμε τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ότι, στο χώρο της δημοσιογραφίας, δουλεύουμε ακόμα στην παλιά «οικονομία του περιεχομένου», σε αντίθεση με αυτό που ο καθηγητής δημοσιογραφίας Τζεφ Τζάρβις αποκάλεσε «η νέα διασυνδεόμενη οικονομία», και ότι η επιβίωση του κλάδου μας θα εξασφαλιστεί με την «προστασία» του περιεχομένου πίσω από ψηλά τείχη. Το έχουμε δει αυτό το έργο – και οι καταναλωτές του έδωσαν κακές κριτικές.
Πιστεύω ακράδαντα σε ένα υβριδικό μέλλον, όπου οι παλιοί παίκτες των ΜΜΕ θα ενστερνιστούν τρόπους λειτουργίας των νέων ΜΜΕ (ανάμεσά τους η διαφάνεια, η διαδραστικότητα και η αμεσότητα) και οι νέοι παίκτες των ΜΜΕ θα υιοθετήσουν τις καλύτερες πρακτικές των παλιών ΜΜΕ (ανάμεσά τους η εντιμότητα, η ακρίβεια και η υψηλής επιρροής ερευνητική δημοσιογραφία).
To πάθημα της μουσικής βιομηχανίας φαίνεται ότι έγινε μάθημα για το Χόλιγουντ, καθώς τα κινηματογραφικά στούντιο αναζητούν τρόπους, ώστε να παρέχουν περιεχόμενο στους χρήστες του διαδικτύου, χωρίς να τους φορτώνουν με επιπρόσθετες χρεώσεις και δρακόντεια μέτρα κατά της πειρατείας. Οι Lionsgate, Paramount και MGM ανακοίνωσαν μια νέα υπηρεσία, την Epix, που θα προσφέρει ταινίες α΄προβολής, δωρεάν, μέσω καλωδιακής τηλεόρασης, αλλά και του διαδικτύου.
Η Epix θα είναι ανταγωνιστική των υπηρεσιών Pay TV, θα μεταδίδει δηλαδή ταινίες, πριν αυτές κυκλοφορήσουν σε DVD και λίγους μόλις μήνες μετά την προβολή τους στους κινηματογράφους. Η διαφορά από τις υπηρεσίες Pay TV, είναι ότι η Epix θα προσφέρεται στους συνδρομητές “πακέτων” καλωδιακής τηλεόρασης και ίντερνετ, χωρίς επιπλέον χρέωση.
…Tο καλωδιακό τηλεοπτικό κανάλι Comedy Central, που προσφέρει σε όλους τους πολίτες της οικουμένης προγράμματα, όπως το South Park και τις σατιρικές πολιτικές εκπομπές Daily Show και Colbert Report, χωρίς χρέωση και συνδρομή. Αρκεί μια επίσκεψη στο διαδικτυακό του τόπο.
To palo.gr, φιλοδοξεί να γίνει η πληρέστερη μηχανή αναζήτησης ειδήσεων στο ελληνικό Διαδίκτυο, διαβάζουμε στο Βήμα. Το palo συγκεντρώνει καθημερινά πάνω από 3.000 ειδήσεις, τις συσχετίζει μεταξύ τους και στη συνέχεια τις ομαδοποιεί σε θεματικές ενότητες. Στη κεντρική σελίδα του palo o αναγνώστης βλέπει μόνο τις ειδήσεις που αυτός έχει προεπιλέξει, αφού η πρώτη σελίδα είναι προσωποποιημένη απόλυτα στις ανάγκες ενημέρωσής του. Η κεντρική σελίδα του palo μπορεί να διαμορφωθεί ξεχωριστά από κάθε αναγνώστη σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες ενημέρωσης. Με αυτόν τον τρόπο το palo. gr έρχεται να καλύψει το κενό της εύκολης και φιλικής αναζήτησης όλων των ειδήσεων στο ελληνικό Διαδίκτυο.
Ο επισκέπτης του palo μπορεί να βλέπει καθημερινά ομαδοποιημένες πάνω από 3.500 ειδήσεις από τα μεγαλύτερα αλλά και από τα πιο άγνωστα ελληνικά ειδησεογραφικά sites.
Ο Λου Γιουρένεκ είναι πρόεδρος του Τμήματος Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή το έγραψε ενώ βρισκόταν στην Αθήνα, όπου συμμετείχε σε συνέδριο για τα μέσα ενημέρωσης.
Η σημερινή ροή των «δωρεάν» ειδήσεων δεν είναι βιώσιμη. Οι ειδήσεις είναι ακριβές, η συλλογή και η παρουσίασή τους κοστίζουν και αν οι αναγνώστες δεν είναι πρόθυμοι να πληρώσουν γι’ αυτό που παίρνουν, το ρεύμα θα στερέψει. Το Google, το Yahoo και οι άλλοι που χτίζουν τις ιστοσελίδες τους με αυτά που άλλοι παράγουν θα ανακαλύψουν κάποια στιγμή ότι τα νέα εξαφανίστηκαν.
Η καταιγίδα αυτή είναι σαν όλες τις άλλες. Τελικά, ο ήλιος βγαίνει ξανά – αν και συχνά πάνω από ένα τοπίο που το έχουν αλλάξει η βροχή και ο άνεμος.
Ισως δούμε να αναδύεται μια νέα και ρωμαλέα δημοσιογραφία –ηλεκτρονική και έντυπη– που θα μένει πιστή στις παλιές αξίες αλλά θα υιοθετήσει ένα δυναμικό συνδυασμό κειμένου, διαδραστικότητας, ηλεκτρονικής επικοινωνίας, αξιοποίησης των πολυμέσων στην αφήγηση. Και αυτή η δημοσιογραφία είναι πολύ πιθανόν να γίνει καλοδεχούμενη, έστω και με κάποιο τίμημα, από τους ανθρώπους που την εκτιμούν – τους αναγνώστες της.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή