Terra Computerata

Πετάω το µικρό χαρτάκι µε τον αριθµό 31 στα σκουπίδια. Πετάω και εκείνο µε το 1. Σεπτέµβριος 2010. Ετσι τουλάχιστον µε διαβεβαιώνει το ηµερολόγιό µου, το οποίο πολύ θα ήθελα σήµερα να αµφισβητήσω. Ισως επειδή ο Σεπτέµβριος – όπως και ο Ιανουάριος – είναι µήνες-αφετηρία. Μήνες που αποχαιρετάµε τις διακοπές και θέτουµε νέους στόχους. Υψηλούς και συχνά µη ρεαλιστικούς. Είναι δύο περίοδοι κατά τη διάρκεια του χρόνου που – ακόµα και ηµερολογιακά να το δεις – ωθούµαστε υποσυνείδητα στο να θέλουµε να κάνουµε µια νέα αρχή. Και µπορεί έννοιες όπως η επιτυχία, η ευτυχία και η ευηµερία να µην έχουν σήµερα καµία θέση σε ευχετήριες κάρτες µε γκλίτερ και αγγελάκια, υπάρχει όµως και µία λέξη η οποία παραµένει επίκαιρη: ο χρόνος. Ο χρόνος και η σωστή διαχείρισή του.

Διαβάζοντας πρόσφατα το αµερικανικό περιοδικό «Τhe Αtlantic» µαθαίνω ότι η σχέση µας µε τον χρόνο έχει επηρεαστεί ακόµα και από τον τρόπο που διαβάζουµε ειδήσεις στο Διαδίκτυο. Εχουµε γίνει πιο ανυπόµονοι, παρατηρεί ο συντάκτης Νίκολας Καρ, συµπληρώνοντας ότι ο τρόπος που το βλέµµα µας µεταπηδά στιγµιαία από τη µία ιστοσελίδα στην άλλη και από τη µία αναζήτηση στο Google σε µία δεύτερη, αντανακλάται σε εκείνον µε τον οποίο διαβάζουµε, σκεφτόµαστε και αντιδρούµε. Γρήγορα, όπως ακριβώς διαβάζω και εγώ το συγκεκριµένο άρθρο – το οποίο παραείναι τεχνικό και κουραστικό – επιβεβαιώνοντας τον κανόνα.

Διατρέχοντάς το στάθηκα στο εξής: «Η επιρροή του Διαδικτύου δεν σταµατά στην οθόνη του υπολογιστή», γράφει ο Καρ. «Δεν υπήρξε κανένα άλλο µέσο επικοινωνίας που να έπαιξε τόσους πολλούς ρόλους στη ζωή µας – ή να έχει τόση µεγάλη επιρροή στις σκέψεις µας – όσο το Διαδίκτυο σήµερα», λέει συµπληρώνοντας πως ύστερα από την ευφυέστατη ανακάλυψη του Google το µυαλό µας έχει αρχίσει σιγά σιγά να εκπαιδεύεται στο να καταναλώνει µόνο σύντοµες, απλοποιηµένες ειδήσεις στο Ιντερνετ, επηρεάζοντας και τα άλλα µέσα επικοινωνίας. Στην τηλεόραση τα ρεπορτάζ µικραίνουν, στις εφηµερίδες και τα περιοδικά τα άρθρα απλοποιούνται και συµπτύσσονται ανάµεσα σε φωτογραφίες, αναφέρει ο Καρ.

Και πράγµατι, ο τρόπος που διαβάζουµε θυµίζει εκείνον µε τον οποίο ζούµε: µε ταχύτητα, πολλές επιλογές και συχνά λίγη ουσία. Κι αν πάντοτε – και ιδιαίτερα κάθε Σεπτέµβριο και Ιανουάριο – είχαµε την αίσθηση ότι ο χρόνος περνά γρήγορα, σήµερα περισσότερο από ποτέ η ταχύτητά του οφείλεται στον τρόπο µε τον οποίο εµείς τον διαχειριζόµαστε.

Τα Νέα

Ένα εξαιρετικό κείμενο του  Νίκου Ξυδάκη από την Καθημερινή

…Η παρούσα εποχή βάζει πλάι στον Τύπο, ανταγωνιστικά, όχι μόνο την πληθωρική τηλεόραση, αλλά και το οικιακό ευρυζωνικό Διαδίκτυο σε κάθε νοικοκυριό και γραφείο και τα διαρκώς δικτυωμένα smart-phones σε κάθε τσέπη και το πλήθος των καινοφανών social media σε κάθε φαντασιακό, που κάνουν τον κάθε χρήστη μηχανής όχι μόνο καταναλωτή, αλλά δυνάμει παραγωγό δημοσιότητας, της δικής του μικροδημοσιότητας έστω.

Το νέο περιβάλλον τηλεπικοινωνιών διαμορφώνει νέες ανάγκες, νέες συμπεριφορές, νέα υποκείμενα. Οι πληροφορίες, τα κείμενα, τα σήματα, οι ταινίες, οι μουσικές, τα προσωπικά στοιχεία από εκατομμύρια ζωές κυκλοφορούν διαρκώς και παντού, είναι διαρκώς διαθέσιμα, στην άκρη του ποντικιού και του δαχτύλου, σε ατέλειωτη ροή, διαφανή. Μάλιστα, υπερδιαφανή.

Σε αυτήν την υπερδιαφάνεια, όλα φαίνονται, μα ελάχιστα είναι ορατά. Και μαζί με τον πληθωρισμό των σημάτων αλλάζει και ο χρόνος του κάθε μέσου, η αίσθηση, η αντίληψη του χρόνου τους. Αλλος ο χρόνος του Τύπου, άλλος της τηλεόρασης, άλλος του Διαδικτύου.

Στην τηλεόραση ρέουν αδιάκοπα εικόνες, που όμως δεν χορταίνουν το άδειο βλέμμα. Στον Τύπο και στο Δίκτυο ρέουν κείμενα. Η εκρηκτική εξάπλωση του Διαδικτύου πολλαπλασίασε σύστοιχα την ανάγνωση· όμως, μειώθηκαν οι αναγνώστες εφημερίδων. Τα νέα μαζικά ακροατήρια που προσήλθαν στο Δίκτυο και διαμορφώνονται απ’ αυτό διαβάζουν περισσότερο, μα κυρίως διαβάζουν διαφορετικά: διότι ο χρόνος του Δικτύου είναι ακαριαίος και διότι η δικτυακή αφήγηση προσφέρει διαρκώς τη δυνατότητα (ή και την ψευδαίσθηση, απλώς) της διάδρασης, μιας κάποιας συμμετοχής, έστω υπό μορφήν ανάρτησης σχολίου σ’ ένα φόρουμ, σ’ ένα μπλογκ· κι ακόμη, προσφέρει τη δυνατότητα της ανώνυμης περιπλάνησης και της ανώνυμης διάδρασης. Προσοχή, όμως: η ανωνυμία ή η ψευδωνυμία του δικτυακού αναγνώστη – περιπλανητή δεν αναιρεί την ατομικότητα, απεναντίας επισωρεύει στο άτομο περσόνες και μάσκες, πέραν του καλού και του κακού.

Ο χρόνος της εφημερίδας δεν μπορεί να είναι ακαριαίος. Η εφημερίδα δεν μπορεί καν να καμώνεται ότι αντιδρά ακαριαία· αν το κάνει, ρεζιλεύεται. Ο χρόνος του Τύπου είναι αναστοχαστικός, ξετυλίγεται βραδύτερος και βαρύς. Κι έτσι προϋποτίθεται και ο αναγνώστης του Τύπου. Η δε συμμετοχή του στο εφημεριδικό ανάγνωσμα είναι νοερή αναδιάταξη του αφηγήματος, είναι εσωτερικός μονόλογος.

Η απάντησή του, όποια προκύψει, τελείται κι αυτή σε δεύτερο χρόνο. Δεύτερου, αργού χρόνου είναι ακόμη και η πρόσβαση στο χάρτινο κείμενο: ο αναγνώστης πρέπει να πάει μέχρι το περίπτερο ή έστω στην εξώθυρα και να αγοράσει. Αυτό το παλαιό κείμενο δεν μπαίνει στο σπίτι απροσκάλεστο και δωρεάν.

Νέα αίσθηση του χρόνου, υπερδιαφάνεια, υπερπληροφόρηση, νέοι τρόποι οργάνωσης της εργασίας και του βίου, καινοφανείς ανάγκες και συμπεριφορές. Το παλαιό χάρτινο κείμενο, για να επιβιώσει, οφείλει να προσαρμοστεί· να διεκδικήσει τον πολύ μικρότερο ζωτικό χώρο που του διατίθεται και να τον διεκδικήσει δυναμικά, πειστικά και ταπεινά· υπερβαίνοντας τον στερεοτυπικό εαυτό του και την εξουσιαστική φενάκη, ανακαλύπτοντας νέο εαυτό για το νέο Παράδειγμα, ανταποκρινόμενο στις νέες ανάγκες του κοινού, ανακαλύπτοντας επίπονα το νέο κοινό. Ο «Ελεύθερος Τύπος», παρά το ντιζάιν, δεν μπόρεσε να το κάνει. Και δεν το κάνει καμία εφημερίδα. Ο γδούπος της πτώσης ίσως ξυπνήσει τις εναπομείνασες. Ισως.

Σε αντίθεση με τις σύγχρονες αντιλήψεις καταγραφής του ετήσιου χρόνου και εφαρμογής του ημερολογίου, οι αρχαίοι Έλληνες δεν έκαναν χρήση ενός πανελλήνιου ετήσιου λειτουργικού κειμένου, το οποίο να ρυθμίζει την καθημερινή θρησκευτική και πολιτικοκοινωνική ζωή στο σύνολό της.

Η διάρθρωση του ετήσιου χρόνου στην αρχαία Ελλάδα χαρακτηρίζεται από την εφαρμογή κοινών μεταξύ των πόλεων πρακτικών (υιοθέτηση του σεληνο-ηλιακού ημερολογίου, εφαρμογή εμβόλιμων μηνών) που εξασφάλιζαν, κατά τον Πλάτωνα, τη διευθέτηση της “τάξης” – δηλαδή της τακτοποίησης “των ημερών σε μήνες και των μηνών σε χρόνια”- με σκοπό κυρίως την εξίσωση του εορτασμού των λατρευτικών πράξεων με συγκεκριμένες εποχές του έτους.

Αυτά επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σοφία Κραβαρίτου, αρχαιολόγος – διδάκτωρ Θρησκευτικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης και διδάκτωρ της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας του Πανεπιστημίου της Λωζάννης, η οποία εργάζεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σπουδών (με έδρα στο Βόλο), με αφορμή διάλεξή της στο πλαίσιο εκδήλωσης του Φιλολογικού, Ιστορικού, Λογοτεχνικού Συνδέσμου “Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.”.

Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, η οργάνωση της καθημερινής θρησκευτικής και πολιτικής πραγματικότητας στην αρχαία Ελλάδα χαρακτηρίζεται από δύο παραμέτρους: α) τη διαφοροποίηση των ονομάτων των μηνών από πόλη σε πόλη, την ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού τοπικών εορτών με αναφορά σε τοπικούς ήρωες και τοπικά ιστορικά γεγονότα που μέσω της ετήσιας ανακύκλωσής τους τονίζουν την ιδιαιτερότητα κάθε πόλης ή κοινότητας και β) τις διαρκείς αλλαγές και εμβολές νέων δεδομένων ανάλογα με την εκάστοτε ιστορική περίοδο. Σε αυτά προστίθενται, επίσης, ανορθόδοξες παρεμβολές στην κανονική ροή του χρόνου που επιβάλλονταν από τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει η κ.Κραβαρίτου, οι Έλληνες υιοθέτησαν το σεληνο-ηλιακό “ημερολόγιο” και έκαναν χρήση διαφόρων συστημάτων πρόσθεσης εμβόλιμων μηνών στη διάρκεια ενός κανονικού έτους (διητερίς, τετραετηρίς ή πενταετηρίς, οκταετηρίς και εννεακαιδεκαετηρίς), για να πετύχουν την αντιστοιχία των 12 σεληνιακών μηνών με ένα ηλιακό έτος (365, 242 ημέρες) ή με ένα πλήρη κύκλο των εποχών.

H σταθεροποίηση αυτής της αντιστοιχίας θα εξασφάλιζε κατ’ επέκταση τη σταθερή σχέση των εορτών με τις εποχές.

Συνολικά, γνωρίζουμε πάνω από 130 τοπικά ονόματα μηνών και επιπλέον τις διαλεκτικές παραλλαγές τους, που συνήθως αποτελούσαν παράγωγα των ονομάτων των εορτών ή των θεϊκών επιθέτων και αντιστοιχούσαν σε ξεχωριστές πόλεις. Συνέχεια »

Η ζωή μου περνά και χάνεται
η ζωή περνά και χάνεται, χάνεται
η στιγμή που ποτέ δεν πιάνεται…

Υπάρχουν πολλές λύσεις blogging -υπηρεσίες, εφαρμογές, οτιδήποτε- αλλά όλες, λίγο-πολύ, ακολουθούν τα ίδια μοτίβα. Το This Moment είναι μια από τις λίγες πρωτότυπες προσεγγίσεις στο χώρο, αφού επικεντρώνεται σε “στιγμές ζωής”, κομμάτια της ζωής των χρηστών του που είχαν ενδιαφέρον. Για αυτό και βασικό τμήμα του είναι μια χρονογραμμή με τις “στιγμές” κάθε χρήστη σε χρονική ακολουθία.

Ισως μπορούμε να το αξιοποιήσουμε και στην τάξη…