Στις αρχές Φεβρουαρίου, η 12χρονη Αλέξα Γκονζάλες, μαθήτρια σε δημοτικό σχολείο του Κουίνς της Νέας Υόρκης, συνελήφθη μέσα στο σχολικό κτίριο από ένοπλους αστυνομικούς που της φόρεσαν χειροπέδες και την οδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς.
Το έγκλημά της; Εγραψε με μαρκαδόρο πάνω στο θρανίο της «από εδώ πέρασε η Αλέξα». Εκατοντάδες μίλια βορειότερα, τις ίδιες μέρες, ο 15χρονος Μπλέικ Ρόμπινς, μαθητής στο Μέριον της Πενσυλβάνιας, οδηγήθηκε επίσης σιδηροδέσμιος στο αστυνομικό τμήμα επειδή αρνήθηκε να υπακούσει σε εντολή της δασκάλας του.
Δύο «μεμονωμένα» περιστατικά που απασχόλησαν την τοπική ειδησεογραφία, έφτασαν μαζί με μερικά παρόμοια που προστέθηκαν λίγες μέρες αργότερα, ώς τα πρωτοσέλιδα των πανεθνικών αμερικανικών εφημερίδων. Κοινή απορία των δημοσιογράφων που συνέταξαν τα σχετικά ρεπορτάζ: μήπως το παρακάνουμε; Και πιο συγκεκριμένα, μήπως το πνεύμα της διαβόητης «μηδενικής ανοχής» που πνέει στις κακοτοπιές της κοινής ποινικής παραβατικότητας δεν πρέπει να απλωθεί και στις σχολικές αυλές;
Η απάντηση ήταν προφανής και διατυπώθηκε κυρίως από τους δικηγόρους των οικογενειών των συλληφθέντων μαθητών – φυσικά και το παρακάνανε. Ακόμη και οι μεγάλες οργανώσεις πολιτικών ελευθεριών και ατομικών δικαιωμάτων, όπως η ACLU, έσπευσαν να προσθέσουν τη δική τους αγανάκτηση για το νέο φαινόμενο αστυνομοκρατίας που χτυπά, αυτή τη φορά, τη μαθητική κοινότητα στις ΗΠΑ. Ακόμη και το CNN μετέδωσε ότι τα περιστατικά δεν ήταν μεμονωμένα, αλλά χαρακτηριστικά μιας ανησυχητικής τάσης αστυνομικής αντιμετώπισης της αταξίας των μαθητών στα σχολεία. «Οι διευθύνσεις των σχολείων και η αστυνομία παρατράβηξαν το σχοινί και αντιδρούν υπερβολικά στη μη βίαιη παραβατικότητα των νέων» μετέδωσε το CNN, καταλήγοντας: «Συλλαμβάνουμε παιδιά, ενώ θα έπρεπε το πολύ πολύ να τα στείλουμε στο γραφείο του διευθυντή».
Προς το παρόν η Αθήνα παραμένει παράξενα ανθρώπινη, απολαύστε όσο μπορείτε σήμερα, αύριο, το Σαββατοκύριακο. Μέχρι να ανοίξουν τα σχολεία και να την ξανακάνουν Κόλαση, διότι ζούμε πια στον αστερισμό της μάθησης, αν και δεν μας φαίνεται. Πάσχα, Χριστούγεν- να, καλοκαίρι, μόλις τα σχολεία κλείσουν βρίσκει ξανά η πόλη τις ανθρώπινες διαστάσεις της, στοιχειωδώς τουλάχιστον. Είναι μυστήριο, τόσα πολλά είναι τα σχολικά που κυκλοφορούν; Ή μήπως είναι γονείς με γιωταχί που πάνε τα παιδιά σε μακρινά σχολεία; Και όταν κλείνουν τα σχολεία, οι γονείς τι κάνουν; Πάνε διακοπές κι αυτοί; Δεν δουλεύουν; Πώς τα καταφέρνουν; Μαζί με τα σχολεία ανοίγουν και τα ωδεία; Μήπως αυτά δημιουργούν την κίνηση; Τα αγγλικά, το πιάνο, το μπαλέτο; Τι γίνεται ακριβώς; Πόσα χιλιόμετρα πρέπει να κάνει ο μέσος μαθητής για να ολοκληρώσει τη μόρφωσή του; Γιατί ποτέ κανείς δεν το ερεύνησε;
Πάρτε μια ανάσα πριν ξαναρχίσουμε να ζούμε στη φρενίτιδα του μέλλοντος των παιδιών μας. Τα οποία, θέλουμε να ξεφύγουν και τα στέλνουμε σε μακρινά σχολεία. Τι να κάνουμε, αφού τα σχολεία στις γειτονιές ήταν πολύ ακριβά οικόπεδα και δεν έβγαζαν τα έξοδά τους; Έγιναν τεράστιες πολυκατοικίες τα παλιά σχολεία, εκείνης της παράξενης περιόδου που μπορούσες να πας στο σχολείο με τα πόδια. Όλο και μακρύτερα αναζητούνται οικόπεδα για ωραία σχολεία, θες ένα μικρό ταξίδι κάθε μέρα για να φτάσεις. Δεν φτάνουν οι περιφερειακές Υμηττού, σε λίγο θα χρειάζονται αεροδρόμια. Τα παιδιά φυγαδεύονται όλα, εκτός από όσα δεν μπορούν για οικονομικούς λόγους. Τα πιο φτωχά, τα λιγότερα προνομιούχα, τα παιδιά των μεταναστών, μόνο αυτά έχουν ακόμα το προνόμιο να πηγαίνουν με τα πόδια στο σχολείο τους. Αλλά η διαδρομή είναι δύσκολη και δυσάρεστη, όπως όλων των πεζών, οπότε εξισώνεται το πράγμα.
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος… Τις προάλλες έβλεπα το ντοκιμαντέρ που είχαν επιλέξει οι “Φάκελοι” και καθώς το συζητήσαμε στο σχολείο είχα την αίσθηση ότι σαν να το περιμέναμε. Και να που έγινε… Φαίνεται η ΟΛΜΕ θα είχε έτοιμη την ανακοίνωση, γιατί αλλιώς… τέτοια αντανακλαστικά… δεν μας έχετε συνηθίσει… μας κακομαθαίνετε.
Μέχρι σήμερα, συνέβαιναν μόνο στο εξωτερικό. Οι αιματηρές επιθέσεις σε σχολεία, με δράστες κυρίως νεαρούς, ανήλικους, μαθητές, είναι φαινόμενο που πρωτοεμφανίστηκε στην Αμερική και εξαπλώθηκε πρόσφατα και στην Ευρώπη. Από το αμερικανικό Κολομπάιν, το 1999 μέχρι το Γυμνάσιο Άλμπερτβιλ, στη Γερμανία, πριν από έναν μήνα, τα περισσότερα περιστατικά έχουν σημειωθεί, όχι σε φτωχογειτονιές και γκέτο αλλά κυρίως σε ιδιωτικά σχολεία, ενώ επίσης στις περισσότερες περιπτώσεις οι δράστες αυτοκτονούν λίγα λεπτά αργότερα με το ίδιο όπλο που σκοτώνουν τους συμμαθητές τους.
Ήταν 20 Απριλίου του 1999, όταν στο αμερικάνικο σχολείο Κολομπάϊν, εισέβαλαν πυροβολώντας δύο μαθητές, ο Εντ Χάρις και ο Ντίλαν Κλέμπολντ. Οι δύο οπλοφόροι μαθητές σκότωσαν 12 συμμαθητές τους και έναν καθηγητή τους και στη συνέχεια αυτοκτόνησαν. Το μακελειό, το οποίο αποτέλεσε μεταξύ άλλων και θέμα σε ταινία-ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μούρ, συνέβη μέσα σε 16 μόλις λεπτά. Τα θύματα θα ήταν πολύ περισσότερα, εάν είχε εκραγεί και η βόμβα που είχαν τοποθετήσει οι δύο δράστες μέσα στην καφετέρια του σχολείου, όπου βρίσκονταν 488 άτομα.
Ως η μεγαλύτερη μαζική δολοφονία στην αμερικανική ιστορία χαρακτηρίστικε το περιστατικό που σημειώθηκε στο Τεχνολογικό Πάρκο της Βιρτζίνια, στις 16 Απριλίου 2007. Ο Νοτιοκορεατικής καταγωγής 23χρονος Τσο Σεούνγκ Χούι αυτοκτόνησε, αφού πρώτα σκότωσε 32 άτομα και τραυμάτισε άλλα 26. Η τραγωδία εκτυλίχθηκε σε δύο φάσεις με διαφορά δύο ωρών.
Το πιο πρόσφατο περιστατικό πυροβολισμών σε σχολείο σημειώθηκε στις 11 Μαρτίου στη Γερμανία στο Γυμνάσιο Άλμπερτβιλ της πόλης Βίνεντεν, κοντά στη Στουτγάρδη. Συνολικά έχασαν τη ζωή τους 16 άτομα, όταν ο 17χρονος δράστης, παλιός μαθητής του σχολείου, ντυμένος στα μαύρα εισέβαλε στο σχολείο και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως.
Στις 7 Νοεμβρίου 2007 οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν από τις σφαίρες 18άχρονου σε σχολείο της πόλης Τουουσούλα της νότιας Φινλανδίας. Ο δράστης αυτοκτόνησε με το όπλο του. Νεκροί από τις σφαίρες του έπεσαν επτά συμμαθητές του και η διευθύντρια του σχολείου. Ο 18χρονος Πέκα Ερικ Αουβίνεν είχε μόλις αποκτήσει άδεια οπλοφορίας.
Στις 2 Οκτωβρίου 2006 ο 32χρονος οδηγός φορτηγού Τσαρλς Καρλ Ρόμπερτς άνοιξε πυρ σε σχολείο κομητείας της Πενσιλβάνια, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις μαθήτριες και μία δασκάλα, ενώ τραυματίστηκαν άλλοι έξι μαθητές. Το σχολείο ανήκε στη θρησκευτική κοινότητα των Άμις. Ο δράστης και σε αυτή την περίπτωση έβαλε τέλος στη ζωή του.
Στις 28 Σεπτεμβρίου 2006 ο 53χρονος Ντουέιν Μόρισον εισέβαλε στο Γυμνάσιο Πλέιτ Κάνιον της πόλης Μπέιλι, στο Κολοράντο. Αρχικά κράτησε ομήρους έξι μαθήτριες και κακοποίησε σεξουαλικά κάποιες από αυτές. Αργότερα ελευθέρωσε τα τέσσερα κορίτσια και κράτησε δύο ομήρους. Όταν η μία προσπάθησε να διαφύγει, την πυροβόλησε από πίσω στο κεφάλι. Η τελευταία μαθήτρια κατάφερε να βγει ζωντανή, ενώ κατά την έφοδο της αστυνομίας ο δράστης αυτοκτόνησε.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 13 Σεπτεμβρίου 2006, άγνωστος εισέβαλε στο κολέγιο Ντόουσον του Μόντρεαλ, στον Καναδά και άρχισε να πυροβολεί αδιακρίτως. Σκοτώθηκε μια 20χρονη γυναίκα και τραυματίστηκαν τουλάχιστον 19 άτομα, πριν ο δράστης πέσει νεκρός από τα πυρά των αστυνομικών.
Στις 22 Μαρτίου 2005 17χρονος μαθητής, με μια καραμπίνα και ένα περίστροφο που είχε κλέψει από το σπίτι του παππού του, πυροβόλησε και σκότωσε εννέα ανθρώπους και στη συνέχεια αυτοκτόνησε, στο λύκειο Ρεντ Λέικ, σε ινδιάνικο καταυλισμό της Μινεσότα. Μεταξύ των θυμάτων είναι ο φύλακας του σχολείου, μια καθηγήτρια και τουλάχιστον έξι μαθητές, συμπεριλαμβανομένου του δράστη. Τουλάχιστον άλλα 12 άτομα τραυματίστηκαν. Νωρίτερα, πριν πάει στο σχολείο του, ο μαθητής Τζεφ Βάιζε σκότωσε μέσα στο σπίτι του τον παππού του και τη γιαγιά του.
«Δεν μπορώ να καταλάβω αυτή τη μανία των παιδιών. Είμαι κοντά τους, αν και κρατάω μια απόσταση γιατί τα φοβάμαι κι εγώ, από το πρωί μέχρι το απόγευμα. Τέτοια μανία καταστροφής!
Τόσο μίσος! Το βλέπεις στα μάτια τους. Δεν είναι ζωηρά πλέον τα παιδιά, είναι αγριεμένα. Κλείνουν την πόρτα κλοτσώντας τη μέχρι να σπάσει. Χαράζουν τα θρανία, ό,τι βρουν. Καινούργιο κτίριο και μέσα σε έξι μήνες έχει γίνει ρημαδιό. Σπασμένα ντουλάπια, θρανία, παράθυρα, καρέκλες, φώτα.
Στους τοίχους βλέπεις αποτυπώματα απ’ όλα τα μεγέθη και τους τύπους παπουτσιών που κυκλοφορούν. Είναι άγρια και μεταξύ τους. Να φάει το ένα το άλλο. Υπάρχουν και παιδιά με έντονα προβλήματα. Ψυχολογικά ή και άλλα προβλήματα που δεν μπορώ να καταλάβω. Νομίζω ότι μόλις φύγουν από δω θα είναι έτοιμα για φόνο. Μα, να κυκλοφορούν με μαχαίρια και κάτι άλλα, που μοιάζουν με μεγάλα δακτυλίδια, και να μην τους μιλά κανένας; Κρίμα γιατί είναι και παιδιά από πλούσιες οικογένειες…». Είναι η μαρτυρία μιας καθαρίστριας από μικρομεσαίο ιδιωτικό σχολείο των βορείων προαστίων. Τα όσα είπε μού τα επιβεβαίωσε σχεδόν με τα ίδια λόγια μια καθηγήτρια, αλλά σε άλλο σχολείο! Μια έμπειρη καθηγήτρια την οποία έχει εντυπωσιάσει το μίσος των παιδιών για το σχολείο, εκτός των όσων συμβαίνουν στη ζωή τους. Είναι από τις ελάχιστες/ελάχιστους που μου μίλησαν καθαρά.
Σήμα κινδύνου στέλνουν εκπαιδευτικοί δημόσιων σχολείων προς όλους τους αρμόδιους φορείς αλλά και τους γονείς για τα εκτεταμένα φαινόμενα βίας που παρατηρούνται μέσα και έξω από τα σχολεία.
Οι καθηγητές φοβούνται τα χειρότερα (σ.σ.: έχοντας στο μυαλό τους περιστατικά όπως το πρόσφατο τραγικό γεγονός της δολοφονίας μαθητών σε σχολείο της Γερμανίας) και εκφράζουν έντονο προβληματισμό και αγωνία, δηλώνοντας ότι δουλειά τους είναι η διδασκαλία και όχι να κάνουν «τους μπράβους» για να προφυλάξουν τους μαθητές από τις επιθέσεις εξωσχολικών ατόμων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι καθηγητές της Ζακύνθου, οι οποίοι έστειλαν μέσω της ΕΛΜΕ μια επιστολή προς όλους τους φορείς εκπαίδευσης του νομού, στην οποία μεταξύ άλλων επισημαίνουν ότι:
«Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώροι γύρω από τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε επισφαλείς «ζώνες» (συμμορίες ανηλίκων, εκφοβισμοί μαθητών – καθηγητών κ.λπ.), έχουμε την επιτακτική υποχρέωση, προς τους μαθητές, τους γονείς και τους εαυτούς μας, να επισημάνουμε την πολύ σοβαρή ευθύνη όλων των αρμόδιων φορέων που με τις ενέργειές τους ή την ολιγωρία τους συμβάλλουν ανάλογα στην ενίσχυση καταστάσεων ή στην αύξηση της συχνότητας περιστατικών που υποβαθμίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία».
Οι καθηγητές του νομού δηλώνουν ότι «αφού μάλιστα κινδυνεύει η ασφάλεια υπαλλήλων και μαθητών, οι αρμόδιες υπηρεσίες, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η Περιφέρεια, ως έχουν καθήκον, πρέπει να συμβάλλουν στην προϋπόθεση της ασφάλειας με δικές τους παρεμβάσεις, ενέργειες προς το υπουργείο Παιδείας, τη Δικαιοσύνη και την Αστυνομία». Οσον αφορά τη Ζάκυνθο, το ποτήρι ξεχείλισε για τους καθηγητές όταν νεαρός απείλησε με μαχαίρι συνάδελφό τους μέσα σε σχολείο γιατί ο εκπαιδευτικός δεν του επέτρεπε να μπει με τη… μηχανή του στο προαύλιο.
Οπως τόνισε στο «Εθνος» ο κ. Διονύσης Μαυροπόδης, καθηγητής στο 2ο Γυμνάσιο Ζακύνθου, «το πρόβλημα αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά παγκόσμιο και αυτό που μας φοβίζει δεν είναι η συχνότητα τέτοιων περιστατικών αλλά η έντασή τους».
Μάρτυρες επεισοδίων Οι καθηγητές συχνότατα γίνονται μάρτυρες βίαιων επεισοδίων ανάμεσα σε ομάδες εξωσχολικών νεαρών, σε επιθέσεις κατά μαθητών και εκπαιδευτικών και γενικά σε περιστατικά βίας και παραβατικότητας, και όπως είναι αναμενόμενο φοβούνται εκείνη τη στιγμή που η κατάσταση θα «βγει εκτός ελέγχου», όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν.
«Εμείς δεν θέλουμε αστυνομοκρατία στο σχολείο αλλά ασφάλεια για τα παιδιά και τους καθηγητές. Η κοινωνία έχει φτάσει στο απροχώρητο και αυτή η ένταση φαίνεται πολύ έντονα στα σχολεία και πέριξ αυτών. Γι αυτό θα πρέπει όλοι οι φορείς να ευαισθητοποιηθούν και να λάβουν μέτρα. Σε ολόκληρο τον νομό υπάρχουν 17 σχολεία και μόνο τρία από αυτά έχουν φύλακες. Δεν είναι δυνατόν οι καθηγητές να βγαίνουν έξω από τα σχολεία και να διαπληκτίζονται με εξωσχολικούς για να προστατέψουν τους μαθητές τους», συμπληρώνει ο κ. Μαυροπόδης.
Αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρείται βέβαια μόνο στη Ζάκυνθο, αλλά σε δεκάδες σχολεία ανά τη χώρα. «Οντως υπάρχουν προβλήματα μέσα και έξω από τα σχολεία και όσο θα συνεχίζονται οι πολιτικές της κοινωνικής αδικίας, τα φαινόμενα αυτά θα πολλαπλασιάζονται», τόνισε στο «Εθνος» ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ Κώστας Μανιάτης.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ Απαιτείται άμεση ανταπόκριση στα επείγοντα περιστατικά
Στην επιστολή τους προς τους φορείς του νομού οι καθηγητές της ΕΛΜΕ Ζακύνθου επισημαίνουν μεταξύ άλλων την ανεπαρκή επιτήρηση των χώρων γύρω από τα σχολικά συγκροτήματα και υπογραμμίζουν:
«Δεδομένων των σύγχρονων και χρόνιων κοινωνικών αιτίων που ευνοούν τέτοιου είδους συμπεριφορές και πράξεις, όπως η ανεργία, η όξυνση των οικονομικών ανισοτήτων, η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και ρατσισμός, η «εμπορευματοποίηση» κάθε μορφής ψυχαγωγίας, η ανυπαρξία χώρων πρασίνου σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, η συρρίκνωση του ελεύθερου χρόνου, η υποχώρηση θεσμών και αξιών, ο λαϊκισμός, η απουσία κατάλληλων δομών παρέμβασης, στήριξης της οικογένειας, καλούμε όλους να συμβάλετε αποτελεσματικά στη δημιουργία αισθήματος ασφάλειας που είναι προϋπόθεση για την εξάλειψη φαινομένων που υποβαθμίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία.
Είναι αυτονόητο ότι, όταν οι εκπαιδευτικοί καταφεύγουν στη συνδρομή των τοπικών Αρχών για επείγοντα τέτοια περιστατικά, πρέπει να βρίσκουν άμεση ανταπόκριση.
Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου κάθε οικογένεια εμπιστεύεται τα παιδιά της, για χάρη της μόρφωσης και της κοινωνικοποίησής τους. Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου και εμείς οι εκπαιδευτικοί ζούμε και εργαζόμαστε μαζί με τους μαθητές. Το σχολείο είναι ένας θεσμός που κατέκτησε και δικαιούται την εγγύηση της δημόσιας μέριμνας και προσοχής».
ΕΡΕΥΝΕΣ Το 36,5% των αγοριών έχει συμμετάσχει σε βίαιο περιστατικό
Το φαινόμενο της βίας στη χώρα μας όσον αφορά τα σχολεία έχει καταγραφεί από πολλές έρευνες, οι οποίες αναφέρονται κυρίως στη βία μεταξύ μαθητών και μεταξύ εξωσχολικών και μαθητών.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι στη χώρα μας η σχολική βία δεν έχει πάρει τις διαστάσεις που παρατηρούνται σε άλλες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ, όπου γίνονται και εγκληματικές ενέργειες. Στην Ελλάδα μέχρι τώρα παρατηρούνται κυρίως λεκτική κακοποίηση, ξυλοδαρμοί, βανδαλισμοί, απειλές και επιθέσεις, αλλά όλοι φοβούνται «την κακιά στιγμή».
Πάντως, σύμφωνα με έρευνα που έχει κάνει η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, το 23,2% των μαθητών (ποσοστό που θεωρείται υψηλό) έχει πάρει μέρος σε κάποιο βίαιο περιστατικό, ενώ για τα αγόρια αυτό το ποσοστό φτάνει το 36,5%. Επίσης, το 60% των μαθητών δήλωσαν ότι έχουν αντιληφθεί βίαια περιστατικά μέσα και έξω από τα σχολεία τους.
Ο κ. Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης είναι επίκουρος καθηγητής της Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και σχολιάζει από τις σελίδες του Βήματος: “Δεν απαιτείται ιδιαίτερη οξυδέρκεια για να διαπιστώσει κανείς ότι το ελληνικό σχολείο (που από αυτό εκκινούν και σε αυτό βασίζονται όλα συμπεριλαμβανομένης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) είναι τόπος γκρίζος, αγχώδης και θλιβερός. Ποιες οι συνιστώσες αυτού του ερεβώδους τοπίου και ποιοι οι γενεσιουργοί του παράγοντες;
Πρώτο μεγάλο σταθμό αποτελεί η σχολική στέγη. Κτίρια φαιά και κακοσυντηρημένα– σύμβολα υπολειμματικής προχειρότητας και εγκατάλειψης (φτιαγμένα κυριολεκτικά με ό,τι έχει περισσέψει), που σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν έχουν το όμοιό τους και που περίτρανα διαψεύδουν ό,τι μεγαλόσχημο συχνά- πυκνά διακηρύσσεται. Πρόκειται για εθνικό όνειδος. Αραγε το συνειδητοποιούν οι εκάστοτε «μεταρρυθμιστές»; Τους απασχόλησε ποτέ η καθημερινότητα που βιώνουν τα παιδιά σε αυτό το σχολείο και ένιωσαν την ανάγκη να απολογηθούν; Και βέβαια το ερώτημα που αμείλικτο εκρήγνυται στα χέρια όποιου έστω και στοιχειωδώς επιχειρεί να αναλύσει την κατάσταση είναι: τι φταίεικαι επί τόσες δεκαετίες το πρόβλημαδεν αντιμετωπίζεται;Σιωπούν εδώ οι κυβερνήσεις, σιωπά όμως και η ορθοφρονούσα διανόηση που αδυνατεί να χρεώσει ευθύνες στους συνήθεις υπόπτους της επιχειρηματολογίας της. Πώς να φορτώσει κανείς τα χάλια της σχολικής στέγης στον «στείρο αρνητισμό» των συνδικαλιστικών ή στη διεκδικητική «παραβατικότητα» της νεολαίας;
Παρεμφερή ισχύουν και πίσω από τις σχολικές καγκελόπορτες, στις γκρίζες αίθουσες διδασκαλίας. Το μήνυμα είναι και πάλι τόσο ηχηρό, που για να καταδειχθεί η γύμνια του «μεταρρυθμιστή» βασιλιά δεν χρειάζεται παρά ένας ρητορικός ψίθυρος: Απαιτείταιάραγε μακροχρόνιος «διάλογος» για να διαπιστωθεί ότι τα λύκεια (όπως επίσης τα δημοτικά, τα γυμνάσια, αλλά και τα πανεπιστήμια) χρειάζονται βιβλιοθήκες,εργαστήρια και υπολογιστέςμε διαρκή πρόσβαση στο Διαδίκτυο; Αν, όπως φορτικά διατείνεται η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, επιθυμεί συναινέσεις, ο τομέας αυτός αποτελεί πεδίον δόξης λαμπρόν: Δεν έχει παρά να ξεκινήσει ένα γενναίο πρόγραμμα εξοπλισμού των σχολικών μονάδων και δεν θα βρεθεί ούτε ένας πολίτης που να μην την επαινέσει (έστω και χωρίς διάλογο).
Τρίτο σταθμό αποτελούν, τέλος, τα εγχειρίδια που οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να αντιμετωπίσουν όταν, γεμάτοι άγχος και ανούσιες υποχρεώσεις, επιστρέφουν στο σπίτι. Με ελάχιστες εξαιρέσεις (που επιβεβαιώνουν τον κανόνα) πρόκειται για πονήματα παροιμιώδους προχειρότητας και ευτέλειας: από το μέγεθος των γραμματοσειρών και την ποιότητα της εκτύπωσης μέχρι την αποσπασματική και ανερμάτιστη διάρθρωση της ύλης. Χρειάζονται άραγε επιτροπές και ανακτοβούλια ώστε να εκσυγχρονιστεί ο τομέας αυτός; Για να διαδραματίσουν βέβαια τον ρόλο τους ως εφαλτήρια έρευνας, κόντρα στη λογική της αποστήθισης, τα συγγράμματα, όπως άλλωστε και το διδακτικό έργο στο σύνολό του, προϋποθέτουν τις υπόλοιπες υποδομές (βιβλιοθήκες, πολυμέσα κτλ.). Πρόκειται για σύνδρομο που η συνδυαστική προσέγγισή του αποτελεί λυδία λίθο μεταρρυθμιστικής σοβαρότητας.
Η Νίκη και ο Φώτης της ΣΤ΄ Δημοτικού, ο Σελμάν της Β΄ Γυμνασίου και η Εφη της Γ΄ Δημοτικού ταξιδεύουν συχνά σε όλη την Ελλάδα ?Ρόδος, Νυμφαίο, Αθήνα και Ακρόπολη? αλλά και στην Ευρώπη, Παρίσι και Πύργο του Αϊφελ, Λονδίνο και Μπιγκ Μπεν. Επισκέπτονται μουσεία της χώρας, κουβεντιάζουν με συνομηλίκους τους σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, παρακολουθούν συχνά διαλέξεις και ενημερωτικές ημερίδες.
Από το δυσπρόσιτο Αργύρι Καρδίτσας, τη Γλαύκη Ξάνθης και τις Πυλές της ακριτικής Καρπάθου οι μαθητές και οι μαθήτριες των σχολείων, με όχημα το δορυφορικό ευρυζωνικό Ιντερνετ που έχει εγκατασταθεί στα ολιγοθέσια σχολεία τους, ψηλαφούν όλον τον κόσμο.
Τα «Φτερά της γνώσης» με τις δορυφορικές συνδέσεις Διαδικτύου, που «ταξιδεύουν» τους μαθητές της χώρας που ζουν σε ακριτικές ή δυσπρόσιτες περιοχές, είναι ευρωπαϊκό πρόγραμμα την υλοποίηση του οποίου στην Ελλάδα έχουν αναλάβει το ΕΜΠ και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σε συνεργασία με ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Πριν μερικά χρόνια ένα αντίστοιχο πρόγραμμα ονομαζόταν”Τηλέμαχος”.
Ο Γιαν είναι Φιλανδός. Μαθητής της δευτέρας λυκείου, σε ένα δημόσιο λύκειο (ιδιωτικά δεν υπάρχουν στην χώρα του) στο Ελσίνκι. Η Βανέσα είναι Ελληνίδα. Μαθήτρια της τρίτης Λυκείου, στο δημόσιο του Χολαργού. Συνομιλούν στο ίντερνετ. Η Βανέσα, έκπληκτη, ανακαλύπτει ότι ο συνομήλικος της έχει πολύ ελεύθερο χρόνο, ελάχιστη πίεση, κανένα άγχος για την μαθητική του ζωή και για την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο κι ότι το σχολείο του- δημόσιο- έχει μέχρι και μικρό στούντιο τηλεόρασης για να κάνουν το μάθημα δημοσιογραφίας! Κι όμως, αυτός ο «χαλαρός» νέος, που πιέζεται ελάχιστα από το σχολείο και βασανίζεται σπάνια από τον βραχνά των εξετάσεων, φοιτά σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έρχεται σταθερά πρώτο στον κόσμο, με βάση τις αξιολογήσεις του ΟΟΣΑ, ενώ εκείνη, που βασανίζεται δέκα και δώδεκα ώρες την ημέρα σε σχολείο και φροντιστήριο και την πνίγει το άγχος, ζει σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που είχε αξιολογηθεί στην 28η θέση το 2000 κι έχει ήδη πέσει στην 38η!
Την ιστορία αυτών των δύο μαθητών, ένα τυπικό τους 24ωρο, παρακολουθεί η κάμερα της «Έρευνας», καταγράφει τις διαφορές στο εκπαιδευτικό τους περιβάλλον και την καθημερινή τους ζωή και μένει με το αναπάντητο ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν το δικό μας σχολείο να πιέζει τόσο πολύ τους μαθητές του με τόσο φτωχά αποτελέσματα; Πώς γίνεται να συζητάμε τόσο πολύ για την παιδεία και να τα καταφέρνουμε στην πράξη τόσο άσχημα;
Καθώς μια ακόμη συζήτηση («από μηδενική βάση», όπως ειπώθηκε αρμοδίως) ξεκινά για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η «Έρευνα» της Τρίτης θέτει τον δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων, μέσα σε μια σχολική τάξη κι ένα μαθητικό δωμάτιο δύο διαφορετικών χωρών. Κι έπειτα ρωτά δασκάλους, ειδικούς και υπουργούς τι φταίει, τι ματαιώνει κάθε απόπειρα βελτίωσης του ελληνικού σχολείου.
Η ελληνική κοινωνία, η οικογένεια και οι εκπαιδευτικές πρακτικές εμφανίζονται απροετοίμαστες απέναντι σε μια νέα πραγματικότητα. Σε αρκετά σχολεία στην καρδιά της Αθήνας η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών αποτελείται από παιδιά αλλοδαπών. Το στοίχημα που οφείλει η παιδεία μας να κερδίσει δεν είναι η προσαρμογή αυτών των αλλοδαπών μαθητών αλλά η δική της προσαρμογή της στα νέα δεδομένα.
Η ένταξη των παιδιών των μεταναστών στα σχολεία είναι καθοριστική για την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία. Η ηλικία εισόδου τους στην χώρα μας, η κουλτούρα, το οικογενειακό περιβάλλον και η ενδεχόμενη ρατσιστική αντιμετώπιση μέσα στο χώρο του σχολείου δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο αυτές τις ευαίσθητες κατηγορίες μαθητών.
Οι αλλοδαποί μαθητές να καταλήγουν αναλφάβητοι όχι μόνο στην ελληνική γλώσσα, αλλά ακόμα και στην μητρική τους. Το κράτος δεν μπορεί να διαχειριστεί την ανάγκη των παιδιών αυτών να γνωρίζουν σωστά τη μητρική τους γλώσσα αλλά και οι γονείς τους δεν διαθέτουν ούτε τον απαραίτητο χρόνο ούτε και τις γνώσεις ώστε να ασχοληθούν με την εκπαίδευση των παιδιών τους. Αφενός οι γονείς αδυνατούν να στηρίξουν τη μαθησιακή διαδικασία των παιδιών τους και αφετέρου οι εκπαιδευτικές υποδομές και το σχολείο ως φορείς κοινωνικοποίησης οδηγούν σε αρκετές περιπτώσεις – χωρίς πρόθεση -στην γκετοποίηση των αλλοδαπών μαθητών, στους οποίους τελικά αποτυπώνεται μια συγκεχυμένη εθνική, γλωσσική, πολιτισμική και κοινωνική ταυτότητα και μένουν μετέωροι σε δύο διαφορετικούς κόσμους.
Αυτή η σύγχυση μπορεί εύκολα να οδηγεί τα αλλοδαπά παιδιά στην εγκατάλειψη του σχολείου, από μικρή κιόλας ηλικία, ενισχύοντας όχι απλά την εθνική και πολιτισμική διάσταση αλλά και τον κοινωνικοοικονομικό διαχωρισμό.
Άραγε τα κενά στην εφαρμογή μέτρων για την σωστή εκμάθηση και της μητρικής γλώσσας των αλλοδαπών μαθητών οφείλονται στην εκπαιδευτική και θεσμική αμέλεια ή πηγάζουν από ένα συναίσθημα απειλής; Η διγλωσσία και η ετερότητα φοβίζουν ή και ενοχλούν πολλές ελληνικές οικογένειες, καθώς πιστεύουν ότι είναι αυτά τα στοιχεία που θα αποτελέσουν παράγοντες επιβράδυνσης στην εκπαίδευση των δικών τους παιδιών. Συνέχεια »
Οσο αδυνατίζουν οι Ελληνικές Κοινότητες στο εξωτερικό, τόσο αδυνατίζουν και τα ελληνικά σχολεία, όπου ακόμη υπάρχουν. Μειώνεται ο αριθμός των παιδιών που φοιτούν σ’ αυτά, απαξιώνονται παιδευτικά, συρρικνώνονται. Οι Ελληνες ή ελληνικής καταγωγής γονείς τού εξωτερικού, οι γονείς τής ελληνικής Ομογένειας, όσο πληθαίνουν και τα παιδιά από μικτούς γάμους και όσο προχωρούμε σε νεότερες γενιές γονέων, προτιμούν – στην πλειονότητά τους – να στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία τής χώρας όπου ζουν, δημόσια ή (αν έχουν την ευχέρεια) και ιδιωτικά, προκειμένου να τους εξασφαλίσουν καλύτερες προϋποθέσεις επιτυχίας στη ζωή τους (επαγγελματικής, κοινωνικής, οικονομικής κ.λπ.). Κι επειδή τους καίει συγχρόνως το πρόβλημα «ταυτότητας» των παιδιών κι επειδή αγαπούν την Ελλάδα και αισθάνονται οι ίδιοι περήφανοι για την ελληνική τους καταγωγή, τα στέλνουν και σε μαθήματα ελληνικής γλώσσας, που κατά κανόνα λειτουργούν με τη φροντίδα τής Εκκλησίας. Αυτά όμως, λόγω τού ελάχιστου χρόνου (2-3 ώρες την εβδομάδα) και τού φόρτου των μαθητών από τις υποχρεώσεις τους στο (ολοήμερο συνήθως) σχολείο, έχουν πολύ περιορισμένα αποτελέσματα.
Τα σχολεία φθίνουν, παρά το αδιαμφισβήτητο ενδιαφέρον τής Ελληνικής Πολιτείας, των Κοινοτήτων, τής Εκκλησίας, των εκπαιδευτικών, των γονέων και όλων όσοι βλέπουν την ελληνική παιδεία να υποχωρεί και να χάνεται σε βάθος χρόνου. Η αγωνία κορυφώνεται, για να δώσει συχνά τη θέση της στην απαισιοδοξία και στην απόγνωση.
Τα αμιγή ελληνικά σχολεία στο εξωτερικό, αν συνεχίσουν να λειτουργούν ως έχουν, παρά την οποιαδήποτε ενίσχυση που ήδη υπάρχει, θα φυτοζωούν και θα οδηγούνται σταδιακώς σε άρση τής λειτουργίας τους ελλείψει μαθητών, ενώ μπορούν να μεταβληθούν σε πρότυπα σχολεία, με κύρος, προσφορά και ευρεία ζήτηση, σχολεία που θα παρέχουν ελληνική παιδεία περιωπής και γερή μόρφωση εν γένει αντί για «τα κολλυβογράμματα» που όλο και περισσότερο θα αναγκάζονται να δίνουν εκ των πραγμάτων.
Καθώς όλοι επιμένουν φιλανδικά, ας δούμε λίγο τι μας λέει μία σπουδάστρια – ερευνήτρια του ιδρύματος Fulbright, η οποία μελέτησε την ιαπωνική προσέγγιση στο θέμα σχολείο. Οταν πριν χρόνια είχα επισκεφθεί την Ιαπωνία είχα γίνει μάρτυρας μίας ανάλογης σκηνής καθαρισμού του σχολείου. Οι μαθητές μετά το τέλος του προγράμματος, προετοιμάζουν το σχολείο για την επόμενη ημέρα, με την επίβλεψη των καθηγητών τους. Αφού περνούσαν με ηλεκτρική τη μοκέτα ( ω ναι!) μετά με κολλητική ταινία αφαιρούσαν όποιο σκουπιδάκι ήταν λίγο πιο επίμονο. ‘Οσο τους παρατηρούσα, σκεφτόμουν, πως ποτέ δεν το έχω κάνει αυτό στο σπίτι μου. Επιστρέφοντας έπρεπε να υποβάλω αναφορά με προτάσεις βελτίωσης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Το κεφάλαιο καθαριότητα αποφάσισα να το παραλείψω. Θα ξεσπούσε επανάσταση έτσι και βάζαμε τους μαθητές μας να σκουπίσουν ή να επιμεληθούν τις τουαλέτες. Ειδικά τα αγοράκια. Νες πα;
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
Στις αρχές Φεβρουαρίου, η 12χρονη Αλέξα Γκονζάλες, μαθήτρια σε δημοτικό σχολείο του Κουίνς της Νέας Υόρκης, συνελήφθη μέσα στο σχολικό κτίριο από ένοπλους αστυνομικούς που της φόρεσαν χειροπέδες και την οδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς. 
Άρθρα (RSS)