Terra Computerata

Κοντά μια δεκαετία τώρα, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, καλλιτέχνες αναζητούν τις αιτίες που οπλίζουν τα εφηβικά χέρια. Το 1999, οι Burns και Crawford ανήγαγαν το θέμα της σχολικής βίας σε ύψιστο κοινωνικό πρόβλημα, το 2002 ο David Altheide επεξεργάστηκε την ιδέα των εφήβων ως απειλής, το 2002 ο Μάικλ Μουρ δημιούργησε το γνωστό του ψευδο-ντοκυμαντέρ «Bowling for Columbine», συνδέοντας τη σχολική βία με την οπλοκατοχή και τον εκρηκτικό συνδυασμό φόβου, βίας και τιμωρίας που διαπερνά όχι μόνο τη λαϊκή κουλτούρα, αλλά και την αμερικανική ιστορία, ενώ το 2003 ο Γκας Βαν Σαντ παρουσίασε την έξοχη ταινία του «Elephant», ανακαλώντας το μακελειό του Columbine για να αποτυπώσει τη νεανική δίνη. Ομως το φαινόμενο δεν είναι μόνο αμερικανικό και δεν είναι απλώς ανησυχητικό: είναι τόσο πολύπλοκο, ώστε αντιστέκεται στις ερμηνείες, γεννά την έμφοβη αμηχανία και εκτρέπεται σε άκρα εχθρότητα και καχυποψία απέναντι στην εφηβεία και τη νιότη.

Τι είναι λοιπόν οι μαζικές δολοφονίες στο εκπαιδευτικό περιβάλλον; Εκδήλωση νοσηρών προσωπικοτήτων που η παγερή ανάσα τους έχει βαλθεί να εκμηδενίσει τη ζωή; Περιφρόνηση και καταδίκη τού απόλυτα εκπεπτωκότος σχολικού θεσμού; Ανταρσία ενάντια στον κόσμο των ενηλίκων που αντιμετωπίζει τον εγωισμό, την αδιαφορία, την αναισθησία, τους χιλιάδες τρόπους με τους οποίους εκφράζεται η απόλυτη ηγεμονία της ζωτικότητας –γιατί αυτό είναι η νιότη –ως κάτι το ανένδοτα ξένο; Φαινόμενο αποπροσανατολισμού μιας νεολαίας «που απεχθάνεται το κενό και γι’ αυτό δημιουργεί γύρω της κενό»; Και τι ευθύνεται για τέτοια φαινόμενα; Η κατάρρευση των αξιών; Τα ψυχοτρόπα φάρμακα που γνωρίζουν ευρύτατη διάδοση μεταξύ των εφήβων; Το αίσθημα της απομόνωσης και της ακατανοησίας που βιώνει τόσο έντονα η εφηβεία; Η εξοικείωση με τα όπλα από την τρυφερή ηλικία; Η τηλεόραση, που λειτουργεί ως αντηχείο τέτοιων συμβάντων και δημιουργεί μιμητισμό; Τα βίαια βίντεογκέιμς; Η λατρεία της βίας ως έκφρασης ανδρισμού;

Ολα και τίποτα, θα απαντούσε κανείς. Και η λογοτεχνία, πότε αμήχανη, πότε ανησυχητικά διαυγής, επισφραγίζει την ετυμηγορία. Ηδη από το 1993, ένας Ελληνας συγγραφέας, ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης, βάσισε το μυθιστόρημά του «Ανωφελές Διήγημα» στο πραγματικό περιστατικό που συγκλόνισε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το πανελλήνιο, όταν ένας μεταπτυχιακός υπότροφος θετικών επιστημών εισέβαλε σε αμφιθέατρο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας στο Ηράκλειο Κρήτης και με μια καραμπίνα σκότωσε δύο καθηγητές και τραυμάτισε τρία ακόμη άτομα, για να αυτοκτονήσει αργότερα στις ερημιές των κρητικών βουνών. Το βιβλίο δεν είναι παρά η έκθεση ενός μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας και μάρτυρα του περιστατικού προς τον κοσμήτορα της σχολής, η λεπτό προς λεπτό εξιστόρηση των συμβάντων προκειμένου να ανακαλυφθεί και να αποκαλυφθεί η αλήθεια, δηλαδή η βαθύτερη και ασύλληπτη ουσία των πολλαπλών φονικών και της αυτοχειρίας. Το 2003, ο DBC Pierre απέσπασε το βραβείο Booker με το μυθιστόρημά του «Βέρνον ο μικρός Θεός», μια μαύρη κωμωδία θανάτου, με κεντρικό ήρωα έναν εξεγερμένο έφηβο που θεωρείται –αν και δεν είναι– υπεύθυνος για το μακελειό στο σχολείο του.

http://news.kathimerini.gr

Διαβάστε στο openmag τι συνέβη σε ένα σχολείο της Θεσσαλονίκης. Περιστατικά που αντιμετωπίζουν τα σχολεία ολοένα και πιο συχνά.

…η υπόθεση πήρε μεγάλες διαστάσεις. Αυτές που παίρνει η φάτσα μας όταν βρεθούμε στους παραμορφωτικούς καθρέφτες ενός λούνα παρκ, αυτές που έχει η κοινωνία στην οποία ζούμε…

Μια μητέρα που θεώρησε ότι το παιδί της όχι μόνο αποβλήθηκε αλλά διαπομπεύτηκε κατέληξε την Παρασκευή το πρωί να παραπαίει ανάμεσα στο στούντιο του Αντένα , του Γιώργου Παπαδάκη και του γραφείου του Εισαγγελέα…Ένας διευθυντής σχολείου που σύμφωνα με κοινή ομολογία των μαθητών ήταν από τους πιο αγαπητούς στα παιδιά παραιτείται, η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση διεξάγει ΕΔΕ, ο Δήμος της περιοχής εκδίδει σκληρές ανακοινώσεις.

Και γενικά όλοι εκδιδόμαστε κάπως έτσι σε σχολεία που οι καθηγητές έχουν χάσει πια το σεβασμό από τους μαθητές τους, γιατί στην εποχή μας τα πράγματα είναι ζόρικα και ο σεβασμός κερδίζεται δεν αποκτιέται αυτόματα με τον τίτλο, οι μαθητές πέφτουν θύματα βίας από άλλους μαθητές και μετατρέπονται πότε σε θύματα πότε σε θύτες, οι γονείς προσπαθούν να βρουν ένα ρόλο για να παίξουν αν μπορούν, η τοπική κοινωνία έτοιμη από καιρό για γρήγορες ετυμηγορίες και μικροπολιτικές.

Ο Γιάννης Σαλονικίδης μιλά εκ βαθέων για την απόφασή του να γίνει δάσκαλος.

Ταυτίστηκα αρκετές φορές χάρη στο κείμενό του. Θυμάμαι κι εγώ την απογοήτευση που ένιωσα με την είσοδό μου στο Πανεπιστήμιο. Τι ανία, τι σπατάλη χρόνου. Λυπάμαι πολύ περισσότερο φέτος τους νέους εισαχθέντες, μια που από ότι ακούγεται προβλέπεται άλλη μία θερμή χρονιά.

Θυμήθηκα ακόμη την πρώτη μου φορά σε τάξη σχολείου. Είχα την εντύπωση ότι από κάπου θα βγει η κάντιντ κάμερα κι ότι θα ξεσκεπαστεί η πλάκα από στιγμή σε στιγμή. Βλέπετε, μου είχαν πάρει συνέντευξη στο υπουργείο πριν την πρόσληψή μου και μου είχε σχηματιστεί η εντύπωση ότι θα δίδασκα σε επίπεδο τουλάχιστον κολεγίου. Ηταν όμως μία τυπική λυκειακή τάξη του διαπολιτισμικού σχολείου του Ελληνικού. Οι μαθητές είχαν παλιννοστήσει πριν δύο μήνες, μίλαγαν σπαστά ελληνικά κι εμείς θέλαμε να τους διδάξουμε Αντιγόνη από το πρωτότυπο.

Εκεί έμαθα τα πρώτα μου Greeklish. “Επάγγελμα πατρός: ρουφιάνος. Τι εννοείς; δουλεύει σε μυστικές υπηρεσίες; όχι κυρία, φτιάχνει στέγες” (roofs). Και το αμίμητο: “πέσαν τα μπιλοζίρια και φριζάραν τα λέκια”. Οπερ μεθερμηνευόμενον: έπεσαν οι θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν και πάγωσαν οι λίμνες.

Πάντως το μόνο που μπορώ να εγγυηθώ στους μελλοντικούς συναδέλφους είναι ότι στο σχολείο δεν προλαβαίνεις να βαρεθείς. 

Ναι, σίγουρα οι μαθητές μου με έχουν διδάξει πολλά όλα αυτά τα χρόνια.

Σήμερα καλοκαιρινή εφημερία. Λίγες ημέρες ελευθερίας απομένουν ακόμα…

Εφημερίδες στα σχολεία και στα καθ΄ ημάς. Την πιλοτική εισαγωγή του Τύπου με ιδιαίτερη έμφαση στις τάξεις του Λυκείου ανακοίνωσε το υπουργείο εσωτερικών. Προφανώς η ιδέα της γαλλικής κυβέρνησης (σχετικό άρθρο και στην Terra) άρεσε στην πολιτική μας ηγεσία και την ενστερνίστηκε. Είναι και η κρίση του τύπου που χρειάζεται ενίσχυση…

Αλλά σχέδιο για την αξιοποίησή τους δε βλέπω να έχει ετοιμαστεί…

Η φτώχεια φέρνει άγχος, επηρεάζει τις δύο περιοχές του εγκεφάλου και μειώνει την ικανότητα της μνήμης των παιδιών με αποτέλεσμα δυσκολίες στη μάθηση. Αποτέλεσμα αυτών είναι όταν μεγαλώσουν, να υστερούν από πλευράς γνώσεων και η φτώχεια τους να αναπαράγεται.

Πριν από τρία χρόνια, η Μάρθα Φαράχ του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, έδειξε ότι η εν ενεργεία μνήμη των φτωχών παιδιών έχει μικρότερη ικανότητα κατά μέσο όρο σε σχέση με την αντίστοιχη μνήμη των παιδιών της μεσαίας τάξης.

Το συγκεκριμένο είδος μνήμης αφορά την ικανότητα του ατόμου να κρατάει πληροφορίες για τρέχουσα χρήση, π.χ. έναν τηλεφωνικό αριθμό.

Η ικανότητα αυτή θεωρείται ζωτική για πολλές δραστηριότητες, ειδικά εκπαιδευτικές, όπως η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η ανάγνωση, η επίλυση προβλημάτων κ.α.

Μετά από αυτή την ανακάλυψη, έρχεται τώρα μια νέα μελέτη, των Γκάρι Έβανς και Μισέλ Σάμπεργκ του πανεπιστημίου Κορνέλ, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μειωμένη ικανότητα της εν ενεργεία μνήμης των φτωχών, σχεδόν σίγουρα αποτελεί συνέπεια του αυξημένου άγχους που έχουν λόγω της ανατροφής τους σε ένα περιβάλλον γεμάτο στερήσεις, ένταση και μειωμένα ερεθίσματα, πράγμα που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.

Μελετώντας μεγάλη ομάδα εθελοντών, με βάση μια σειρά δείκτες του άγχους, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα φτωχά παιδιά έχουν όντως βιώσει επί χρόνια αυξημένα επίπεδα άγχους κατά την ανάπτυξή τους σε σχέση με τα παιδιά της μεσαίας τάξης.

Όσα παιδιά έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στη φτώχεια, μπορούν κατά μέσο όρο να κρατήσουν 8,5 αντικείμενα στη μνήμη τους οποιαδήποτε στιγμή, έναντι 9,4 αντικειμένων ενός παιδιού μεσαίας τάξης, ενώ όσα παιδιά είχαν μικτές οικονομικές και κοινωνικές εμπειρίες, βρίσκονται κάπου στη μέση.

Με μια σειρά άλλων τεστ, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι η αυτή η διαφορά προκαλείται από τα διαφορετικά επίπεδα συσσωρευμένου άγχους και από τίποτε άλλο.

ΣΚΑΪ

Η Τασούλα Καραϊσκάκη επισημαίνει σε άρθρο της στην Καθημερινή:

Tα Ελληνόπουλα είναι από τα λιγότερο χαρούμενα παιδιά της Ευρώπης, έδειξε βρετανική έρευνα και ως ένας από τους λόγους αναφέρθηκε η υπερβολική πίεση που ασκείται από το σχολείο. Η πραγματικότητα είναι αρκετά πιο πολύπλοκη. Διότι δεν είναι μόνο το βαρύ πρόγραμμα μελέτης και η ροπή προς τη βαθμοθηρία που δεν αφήνει στα παιδιά ελεύθερο χρόνο, είναι και η πίεση που ασκείται από την οικογένεια για επιτυχία· το συνεχές κέντρισμα του «αλόγου» ώστε να φτάσει και να διατηρηθεί στην πρώτη γραμμή με αντάλλαγμα τη συμμετοχή στις ενήλικες απολαύσεις –κατανάλωση, τηλεθέαση, μύηση στα ανήκουστα, τα παράτυπα, τα σκανδαλιστικά που μας κατατρέχουν.

Τα παιδιά είναι το ζαμπόν στο σάντουιτς μεταξύ σπιτιού και σχολείου. Υπό τη συνεχή διπλή πίεση των εκπαιδευτικών εντολών δασκάλου και γονέα. Οσοι έχουν παιδιά γνωρίζουν καλά τον… καταμερισμό εργασίας μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Οι δάσκαλοι, όσο κι αν γκρινιάζουν για την παρέμβαση των υπερπροστατευτικών γονέων στο εκπαιδευτικό τους έργο, μεταθέτουν συστηματικά αξιοσημείωτο κομμάτι των δικών τους διδακτικών ευθυνών στους γονείς. Οι οποίοι, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, ευέλικτα ή άκαμπτα, φιλικά ή αυταρχικά, παίρνουν στα χέρια τους το «νήμα» της εκπαίδευσης των παιδιών τους πέφτοντας ενδόμυχα στην παγίδα να αποδείξουν πόσο καλά τα καταφέρνουν (ως δάσκαλοι στο παιδί και ως μαθητές στον δάσκαλο). Και στομώνουν την κρίση τους, σβήνουν τη φλόγα τους, αναλώνουν τον αναντικατάστατο χρόνο της άγουρης ζωής τους.

Η υπερδραστηριότητα γονέων και η αμηχανία εκπαιδευτικών δεν αποτελούν βεβαίως αιτίες, αλλά συνέπειες της παθογένειας του συστήματος και των δραματικών κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών (εμμονή στην απόκτηση υλικών αγαθών, άκρατος ανταγωνισμός, φόβος της ανεργίας, έλλειψη χρόνου, απουσία ασφαλούς χώρου για τα παιδιά…). Αν σ’ αυτά προσθέσει κανείς τα λάθη και τις ασυνέπειες μεθόδων και εγχειριδίων, βρίσκει ικανοποιητικές απαντήσεις στο γιατί της ακριβοπληρωμένης αμορφωσιάς μαθητών και αποφοίτων.

Μήπως βλέπουμε τα δέντρα και χάνουμε το δάσος;

Συνέχεια »

Βάζουν τους μαθητές να κάνουν φασίνα στα σχολεία τους για λόγους οικονομίας. Η πόλη Χίλντεσαϊμ στην Κάτω Σαξονία της Γερμανίας αποφάσισε ότι τα παιδιά θα καθαρίζουν στο εξής τις τάξεις τους προκειμένου να εξοικονομεί ο δήμος 174.000 ευρώ τον χρόνο από τον προϋπολογισμό για την καθαριότητα. Η απόφαση ελήφθη με αφορμή την οικονομική κρίση- και προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις.

Πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί αμφισβητούν τον «παιδαγωγικό χαρακτήρα» της φασίνας. «Οι εργαζόμενοι στο δημαρχείο θα αναλάβουν άραγε και εκείνοι την καθαριότητα του χώρου εργασίας τους;» διερωτάται με νόημα ο διευθυντής γυμνασίου της πόλης.

«Γελοιοποιηθήκαμε στα μάτια όλης της Γερμανίας» δηλώνει τοπικό στέλεχος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SΡD). Με δεδομένη την κατακραυγή της κοινής γνώμης – δημοσκόπηση κατέδειξε ότι το 64% των δημοτών διαφωνεί με την ιδέα- η δημοτική αρχή αναγκάστηκε να υποχωρήσει, δηλώνοντας ότι τελικά η εφαρμογή της εγκυκλίου δεν θα είναι υποχρεωτική, αλλά «στη διακριτική ευχέρεια κάθε σχολικού ιδρύματος».

«Κανένα ταμπού δεν είναι πολύ ισχυρό όταν πρόκειται για εξοικονόμηση χρημάτων». Με αυτό το σύνθημα ο δήμαρχος του Χίλντεσαϊμ προώθησε την εφαρμογή του μαθήματος της οικιακής οικονομίας «στην πράξη» και μάλιστα εντός των σχολικών τάξεων.

Η επιστολή του Κουρτ Μάχενς προς τους διευθυντές των 27 δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων της πόλης ήταν σαφής: ο προϋπολογισμός του δήμου δεν επαρκεί για να πληρώνονται οι καθαρίστριες των σχολείων και έτσι από την 1η Απριλίου «το σκούπισμα στις τάξεις,ο καθαρισμός του πίνακα και το καθάρισμα των απορριμμάτων» θα πρέπει να γίνεται από τους μαθητές υπό την επιτήρηση των δασκάλων. O ι τουαλέτες θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στην αποκλειστική ευθύνη των καθαριστριών των οποίων όμως οι ώρες εργασίας θα μειωθούν. Ετσι οι υπόλοιποι χώροι των κτιρίων δεν θα καθαρίζονται καθημερινά αλλά δύο φορές την εβδομάδα.

Φαίνεται ότι η σχολική κοινότητα δεν έχει στην πραγματικότητα και πολλές επιλογές αν θέλει να συνεχίσει να εργάζεται μέσα σε καθαρά κτίρια. «Δεν έχουμε χρήματα» δηλώνουν οι αρμόδιοι επί των οικονομικών του δήμου. Ελέω κρίσης λοιπόν αποφασίστηκε να μειωθεί κατά το ήμισυ το προσωπικό που απασχολείται στην καθαριότητα (και) των δημοτικών κτιρίων.

Πάντως η «αγγαρεία για την καθαριότητα» δεν είναι κάτι άγνωστο στη Γερμανία. Μόνο στο Αμβούργο το 87% των σχολικών ιδρυμάτων εφαρμόζει κάποιες τέτοιες πρακτικές, αν και όχι με τόση αυστηρότητα όπως στον δήμο της πόλης Χίλντεσαϊμ, προκειμένου όπως δηλώνει ο εκπρόσωπος του κρατιδίου Γιαν Μπρουνς «να ενισχυθεί η υπευθυνότητα των μαθητών».

Βήμα

Να υπενθυμίσω ότι αυτή είναι πάγια τακτική των Ιαπώνων, που προετοιμάζουν το σχολείο για την επόμενη ημέρα με σχολαστικό καθαρισμό. Φυσικά εμείς ούτε να το διανοηθούμε για τους γόνους μας, επανάσταση θα ξεσπούσε έτσι και υπήρχε ανάλογη πρόταση…

[ομιλία σε συνάντηση εκπαιδευτικών οργανωμένη από το περιοδικό Νέα Παιδεία, 19.3.09]

Για τη γλώσσα στο σχολείο θα ’θελα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μαζί σας, σκέψεις που σίγουρα τις έχετε κάνει οι περισσότεροι από σας, κατά τη διδακτική πράξη. Αλλά πρώτα ας πάμε λίγο ή και αρκετά πριν απ’ τα σχολικά χρόνια.

Ξέρουμε ότι κάθε παιδί, πριν ακόμα πάει στο σχολείο, είναι επαρκής χρήστης της γλώσσας του, κατέχει δηλαδή τον μηχανισμό της γλώσσας. Ήδη ένα τρίχρονο παιδί λέει θέλω να φάω και όχι *θέλω να έφαγα, λέει θέλω τη μαμά μου και όχι *θέλω η μαμά μου, χρησιμοποιεί δηλαδή σωστά εν προκειμένω υποτακτική φωνή και πτώσεις, χωρίς να έχει φυσικά ακούσει ποτέ το όνομά τους. Απομένει να καλλιεργήσει το γλωσσικό του όργανο, να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του, αλλά και να μάθει πλέον για τη γλώσσα του, να μάθει γραμματικούς κανόνες κτλ. Να εντάξει δηλαδή σε κάποιο σύστημα τις εμπειρικές ώς τότε γνώσεις του.

Ήρθε όμως η ώρα του σχολείου –το παιδί πάει στο σχολείο.

Εδώ συμβαίνουν πράγματα από μιαν άποψη κοσμογονικά. Τώρα όλη η έως τώρα γνώση του παιδιού μετακενώνεται σε σκέτα σχήματα, στα γράμματα, τώρα όλος του ο κόσμος πρέπει να χωρέσει σ’ αυτά τα κουλουράκια και τα μπαστουνάκια· οι τρισδιάστατες, πολύχρωμες εικόνες του γίνονται σκέτες γραμμούλες, κυρίως μαύρες.

Η πρώτη ρήξη έχει επέλθει, κάτι που είναι ωστόσο αναπόφευκτο –και που προφανώς αντισταθμίζεται από πολλά άλλα συναρπαστικά που του συμβαίνουν στο σχολείο. Αυτό που δεν είναι αναπόφευκτο, αυτό που σχετίζεται με το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ότι η γλώσσα ταυτίζεται με τη γραφή, ότι «σωστή» γλώσσα θεωρείται κατεξοχήν, αν όχι αποκλειστικά, ο γραπτός λόγος, σύμφωνα άλλωστε με μια γενικότερη, κυρίαρχη αντίληψη. 

Διαβάστε τη συνέχεια στο blog του Γιάννη Χάρη

Ο Γιάννης Γιανναράκης στο Βήμα:

Για μια ακόμη χρονιά επιστρέφοντας οι μαθητές και οι μαθήτριες της Ελλάδας στο σχολείο μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς διαπίστωσαν ότι δεν το επισκέφθηκε ο Αγιος Βασίλης. Δεν βρήκαν κανένα από τα εκπαιδευτικά δώρα της νέας εποχής να τους περιμένει και βασιλεύει η ίδια μετριότητα, η αθεράπευτη ανοργανωσιά και η φτώχεια των υποδομών και του περιεχομένου της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και δεν βρήκαν κανένα αισιόδοξο μήνυμα που να τους λέει ότι η νέα χρονιά θα είναι διαφορετική, καλύτερη από την προηγούμενη.

Την ίδια στιγμή ευρύτατα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας αντιμετωπίζουν με δέος τον κίνδυνο να βρεθούν ανάμεσα στους «αναλφάβητους του 21ου αιώνα», το ενδεχόμενο δηλαδή οι ίδιοι και τα παιδιά τους να αρμενίζουν χωρίς τα απαιτούμενα εφόδια σε έναν κόσμο εξαιρετικά περίπλοκο, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την τεχνολογική πρόοδο, την πολύγλωσση επικοινωνία, την πληροφορική.

Σήμερα η έλλειψη είναι εμφανέστατη, σε έναν κόσμο όπου, όπως ανακαλύπτουν τα ίδια τα παιδιά, ένα μεγάλο κομμάτι της ανθρώπινης γνώσης είναι ήδη ψηφιακό… Στην απέραντη βιβλιοθήκη του Ιnternet υπάρχει τεράστιος πλούτος επεξεργασμένου ή και ανεπεξέργαστου, αλλά χρήσιμου, εκπαιδευτικού υλικού που σπάνια βρίσκει δίοδο προς τις σχολικές αίθουσες· μόνο στις ελάχιστες περιπτώσεις που το εντοπίζουν και το αξιοποιούν αγχίνοι δάσκαλοι προσφέροντας στους μαθητές τους μια φρέσκια, δημιουργική προσέγγιση στον κόσμο της γνώσης.

Υπάρχει διέξοδος; Ναι, και άμεση: Να αποκτήσει κάθε μαθητής τον δικό του υπολογιστή και κάθε σχολείο τη δική του ευρυζωνική σύνδεση. Τώρα! Και να αναδιοργανωθεί το εκπαιδευτικό υλικό ώστε την επόμενη χρονιά να μοιραστούν νέα «ηλεκτρονικά βιβλία» και το αντίστοιχο εκπαιδευτικό λογισμικό που θα φέρει τα σχολεία μας στον 21ο αιώνα και μπορεί να δώσει καινούργια πνοή στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Αχ κε Γιανναράκη μας, δεν σας έχει ενημερώσει κανείς για τη διαρκώς ανανεούμενη συλλογή άχρηστων λογισμικών των σχολείων μας; Μακάρι να γίνονταν όλα έτσι μαγικά… αλλά το πρόβλημα είναι πολύ πιο σύνθετο… κι έχει αφεθεί στον πατριωτισμό των Ελλήνων…

Πίσω στο παλιό σχολείο

Πριν από δέκα σχεδόν χρόνια, ο σεισμός της Πάρνηθας άφησε άστεγους – εκτός των άλλων – τους μαθητές του 1ου ΤΕΕ Άνω Λιοσίων. Η προσωρινή λύση που δόθηκε ήταν να στεγαστούν σε προκάτ αίθουσες διδασκαλίας.

Ως γνωστόν όμως στην Ελλάδα τίποτε μονιμότερο του προσωρινού. Αν επισκεφθείτε το σχολείο θα αντικρίσετε αίθουσες χωρισμένες στη μέση, με μονάχα μία είσοδο – έξοδο. Τάξεις κλουβιά, χωρίς παράθυρα. Χώροι διδασκαλίας, όπου το κρύο είναι πιο τσουχτερό μέσα, παρά έξω. Επικίνδυνα εργαστήρια μηχανολογίας και ηλεκτρολογίας στεγασμένα σε άκρως ακατάλληλα κοντέινερ, χωρίς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.

Κι ας ζήτησε συγγνώμη ο υφυπουργός από τους μαθητές εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας.

Το σύγχρονο «Γεφύρι της Άρτας», όπως σαρκαστικά χαρακτηρίζουν το νέο κτίριο του σχολείου οι καθηγητές, σκοντάφτει πάνω σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς και σε «λεηλατημένους» προϋπολογισμούς. Το πιο ειρωνικό από όλα είναι πως όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς – ο δήμος Άνω Λιοσίων, ο ΟΣΚ, το υπουργείο Παιδείας – δηλώνουν την κατανόησή τους στο πρόβλημα των μαθητών, όμως μεταφέρουν τις ευθύνες ο ένας στον άλλον και η κατάσταση παραμένει ίδια, για δέκα ολόκληρα χρόνια.

Η κυρία Σοφία Μανέα, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης κατά του Νεανικού Διαβήτη έχει συγκεντρώσει επώνυμες και ανώνυμες καταγγελίες για μεγάλα ιδιωτικά σχολεία που κατά την περυσινή χρονιά αρνήθηκαν να προχωρήσουν στην εγγραφή παιδιών όταν ενημερώθηκαν ότι πάσχουν από νεανικό διαβήτη. Σε μία περίπτωση παρενέβη ο Συνήγορος του Πολίτη.

Η ίδια ανέφερε ότι οι οικογένειες των παιδιών με διαβήτη αντιμετωπίζουν προβλήματα και στα δημόσια σχολεία. Περιέγραψε μάλιστα περιστατικό άρνησης εγγραφής από δημόσιο σχολείο που απαιτούσε από τους γονείς να φυλάει κάποιος «σκοπιά» σε μόνιμη βάση για να φροντίσει το παιδί. Η κυρία Μανέα κατήγγειλε επίσης κρούσματα κακής συμπεριφοράς δασκάλων σε πάσχοντα παιδιά, τα οποία τιμωρήθηκαν επειδή κατά τη διάρκεια του μαθήματος έφαγαν καραμέλα για να αντιμετωπίσουν την υπογλυκαιμία.

Με ποια ετικέτα να το κατατάξω τώρα αυτό το άρθρο; άγνοια, ευθυνοφοβία;

Το πρωί γνωστός τηλεπαρουσιαστής απορούσε: “Μα αφού δεν είναι μεταδοτικός ο διαβήτης, γιατί αρνούνται την εγγραφή τους;”  Ασχολίαστο

Θυμάμαι όταν συνάντησα για πρώτη φορά μία εκπαιδευτικό του σχολείου που λειτουργεί εντός του Νοσοκομείου Παίδων είχα σοκαριστεί για μέρες. Εχω δει δύσκολα σχολεία αλλά αυτό θέλει αποθέματα ψυχικού σθένους. Η δασκάλα τότε μου είχε ζητήσει να μεσολαβήσω για να αποκτήσουν διαδίκτυο τα παιδιά. Άρχισα τα διαβήματα, οι υποδομές υπήρχαν αλλά η διεύθυνση του νοσοκομείου το είχε μπλοκάρει. Κάτι ασαφές για παρεμβολές στα μηχανήματα. Μέτρησα άλλη μία ήττα απέναντι στους έχοντες και κατέχοντες την εξουσία. Έμεινα να ονειρεύομαι πως θα ήταν για αυτά τα παιδιά ένα παράθυρο στον κόσμο. Πριν λίγο διάβασα το άρθρο της Πέννυς Μπουλουτζά στην Καθημερινή και συγκινήθηκα.

Για τα παιδιά που νοσηλεύονται, είμαστε οι άνθρωποι που δεν φορούν λευκές μπλούζες. Εμείς έχουμε χρώμα. Δεν τους μιλάμε για ενέσεις, για φάρμακα, για θεραπείες. Τους μιλάμε για το χρώμα και τους ήχους του περιβάλλοντος εκτός νοσοκομείου». Με αυτές τις φράσεις ο κ. Κωνσταντίνος Κοτζιούλας, διευθυντής του γυμνασίου που στεγάζεται στο νοσοκομείο «Παίδων Αγία Σοφία», περιγράφει την ουσία του σχολείου εντός του νοσοκομείου. Μπορεί τυπικά να πρόκειται για μία εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί μία γέφυρα με τον έξω κόσμο, μία ψυχολογική βοήθεια για παιδιά τραυματισμένα σωματικά και ψυχικά, αλλά και την ελπίδα ότι «θα επιστρέψω», «θα γυρίσω ξανά στο σχολείο».

Στα νοσοκομεία παίδων «Αγία Σοφία» και «Αγλαϊα Κυριακού» λειτουργούν δύο νηπιαγωγεία, δύο δημοτικά σχολεία και ένα γυμνάσιο, τα μαθήματα των οποίων παρακολουθούν συνολικά περίπου 1.500 παιδιά – ασθενείς κάθε χρόνο.Το γυμνάσιο ξεκίνησε τη λειτουργία του εντός του 2001. Απευθύνεται σε παιδιά που χρειάζεται να νοσηλευτούν στα δύο παιδιατρικά «Αγία Σοφία» και «Αγλαΐα Κυριακού» για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πέρυσι, παρακολούθησαν μαθήματα του γυμνασίου συνολικά 398 μαθητές, με μέσο όρο παρακολούθησης περίπου τρεις εβδομάδες. Λειτουργεί τις απογευματινές ώρες και το κάθε μάθημα διαρκεί έως 30 λεπτά. Τα προβλεπόμενα για διδασκαλία μαθήματα είναι τα: Αρχαία, Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Μαθηματικά, Φυσική, Ιστορία, Καλλιτεχνικά (Μουσική και Ζωγραφική), Πληροφορική. Το γυμνάσιο τυγχάνει συμπαράστασης της πολιτείας, του Δήμου Αθηναίων και του προσωπικού του σχολείου και χαίρει πλήρους αποδοχή τόσο από τους γονείς όσο και από τους ίδιους τους μαθητές-ασθενείς.

Αξέχαστες εικόνες
«Θυμάμαι την περίπτωση ενός 13χρονου αγοριού, που θα υποβαλλόταν για δεύτερη φορά σε μεταμόσχευση μυελού των οστών», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Κοτζιούλας. «Το αγόρι, κάθε φορά που ήταν να κάνει μάθημα, περίμενε τους καθηγητές έξω από το δωμάτιο να τους υποδεχθεί. Μέχρι και την τελευταία στιγμή ήθελε να κάνει μάθημα. Αντίστοιχη περίπτωση ήταν αυτή ενός 14χρονου με λευχαιμία, που τελικά ξεπέρασε. Το αγόρι υποβαλλόταν σε δύσκολη και επίπονη θεραπεία και δεν δεχόταν κανέναν στο δωμάτιο, εκτός από τους καθηγητές». «Αλλη περίπτωση που μου έχει μείνει στη μνήμη», συνεχίζει ο κ. Κοτζιούλας, «είναι μίας 14χρονης με σκλήρυνση κατά πλάκας, η οποία ήταν ίσως η καλύτερη μαθήτρια που είχα ποτέ. Δεν μάθαμε εγκαίρως ότι λόγω της πάθησης ούτε έβλεπε, ούτε άκουγε καλά. Το πρόβλημα το αντιλήφθηκαν στο τέταρτο μάθημα ο μουσικός μας και ο ζωγράφος. Τόσο καλή μαθήτρια ήταν!»

Για τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνεται το μάθημα ο κ. Κοτζιούλας τονίζει: «Δεν είναι εύκολο. Εχει δυσκολία να αντέξεις και πρέπει πάντα να τηρείς λεπτές ισορροπίες. Μπορεί να χρειαστεί να κάνεις μάθημα σε θάλαμο με οκτώ παιδιά, ανοικτή τηλεόραση, γονείς που κλαίνε. Και εσύ θα πρέπει να βάλεις έναν αόρατο τοίχο γύρω από το παιδί και να κάνεις μάθημα».«Είναι πολύ ιδιαίτερο σχολείο», σημειώνει στην «Κ» η φιλόλογος κ. Σταυρούλα Δρακοπούλου. «Εδώ πολλές φορές ξεχνάς τα δικά σου προβλήματα. Παίρνεις δόσεις σκληρής πραγματικότητας». Και προσθέτει: «Τα παιδιά επιζητούν το μάθημα για να ξεφύγουν από τη ρουτίνα».Ο κ. Κοτζιούλας είναι ο ίδιος νεφροπαθής και χρειάζεται να υποβάλλεται τακτικά σε αιμοκάθαρση. Η πάθησή του εκδηλώθηκε για πρώτη φορά ενώ ήδη είχε αναλάβει τη διεύθυνση του γυμνασίου. Οπως τονίζει: «Για εμένα είναι μάθημα αυτά τα παιδιά. Με βοήθησαν πάρα πολύ. Με ατσάλωσαν για να αντιμετωπίσω το πρόβλημά μου. Aισθάνομαι σαν υγιής που απλώς πρέπει να κάνω αιμοκάθαρση. Εχω δει με πόσο χαμόγελο αντιμετωπίζουν τη δική τους ασθένεια. Μόνο να σας πω ότι τόσα χρόνια που είμαι εδώ, δεν έχω δει ένα παιδί να κλαίει».

Δε γνωρίζω την κατάστασή σας. Αν γεμίσατε τις μπαταρίες σας και τώρα ετοιμάζετε χαρωπά την κασετίνα σας για το ντεμπουτάρισμα του Σεπτεμβρίου. Τη Δευτέρα μαζί με το σχολείο, τις εξετάσεις ξεκινάνε και τα νέα σεμινάρια επιμόρφωσης. Που θα είναι και τα τελευταία. Ισως για πολλά-πολλά χρόνια. Συνήθως μία τετράμηνη περίοδο επιμόρφωσης ακολουθεί μία τετράχρονη περίοδος επώασης των επόμενων επιδοτούμενων προγραμμάτων. Γιατί έτσι σκεφτόμαστε εδώ στο Ελλαδιστάν. Με πανωσηκώματα, με υποστηλώσεις να μη γκρεμιστεί το τσαρδί μας.

Με ρωτούν γιατί τα γράφω «μαύρα», γιατί είμαι απαισιόδοξη. Δεν είμαι. Ούτε αισιόδοξη είμαι, καταστατικά. Είμαι και έτσι και αλλιώς, ανάλογα με τον καιρό, όπως όλοι.

Νιώθω όμως ότι οι Ελληνες δεν έχουν πολλούς λόγους να αισιοδοξούν για το φθινόπωρο που έρχεται. Συνέχεια »

Ο έτερος Δάσκαλος (με το Δ κεφαλαίο) προβληματίζεται γιατί τα γνωστά συγκεκριμένα προβλήματα της Παιδείας δεν φθάνουν ποτέ σε λύση: “όλοι μιλούν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις για μια ριζική ουσιαστική αλλαγή τού περιεχομένου των σπουδών. Για ένα άλλο σχολείο, που θα ετοιμάζει τον μαθητή με γνώσεις που θα συνιστούν γνώση και με μια γενικότερη καλλιέργεια που θα τον βοηθήσει κι αυτόν και την κοινωνία γενικότερα σε μια άλλη ποιότητα ζωής. Ενα περιεχόμενο σπουδών κι έναν τρόπο διδασκαλίας με μεγάλη συμμετοχή τού μαθητή που θα δημιουργήσει ευαίσθητους και υπεύθυνους πολίτες.  
Λέμε λ.χ. ότι σχολείο που δεν διαμορφώνει ένα «σχολικό κλίμα», μία αίσθηση Κοινότητας, όπου ο μαθητής μπορεί να μείνει περισσότερο για να μιλήσει με τους δασκάλους του, για να δουλέψει σε μια Βιβλιοθήκη ή σε μια αίθουσα Πληροφορικής ή και για να παίξει με τους συμμαθητές του, ένα τέτοιο Σχολείο είναι «σχολείο-πέρασμα»! Τι κάνει η Πολιτεία, τι κάνουμε οι γονείς, τι κάνουν οι δάσκαλοι, τι κάνει η κοινωνία, ώστε να δημιουργηθεί αυτού τού είδους το σχολείο; ”

Άρθρο του Γ. Μπαμπινιώτη στο Βήμα της Κυριακής 20/7/2008

Δύο μαθήτριες ενός Γ3 τμήματος, ενός ελληνικού σχολείου, το αποχαιρετούν με ανακούφιση…

Netschoolbook

Πάνε χαμένες οι προσπάθειες των φιλότιμων εκπαιδευτικών. Χάρος πάνω τους και τους τρώει το υπαλληλίκι των συναδέλφων τους, ο ωχαδερφισμός και η ευθυνοφοβία. Χάρος πάνω τους το κράτος -να τους προσβάλλει με τους χαμηλούς μισθούς, να τους συκοφαντεί και να τους απαξιώνει κοινωνικώς.

Και πάνω απ’ όλα το ψεύδος.

Με ψεύδος διδάσκονται οι ποιητές, με ψεύδος διαμελίζεται η ιστορία – δεν είναι κορόιδα τα παιδιά, διαισθάνονται ποιος τους διδάσκει Κάλβο και Παλαμά από καρδιάς, ποιος κάνει τα μαθηματικά τραγούδι και ποιοι απ’ την άλλη υπονομεύουν το σθένος των παιδιών έχοντας πλήρως ενταχθεί στην παθολογία που βολεύει την αμορφωσιά των ίδιων, την απέχθειά τους για τον ίδιον τους τον εαυτό, την υποταγή τους σ’ όσους τους ταΐζουν θέσεις, λεφτά, ασυλία.

Δεν δουλεύει το σχολείο στην Ελλάδα, όπως δεν δουλεύει το υπόλοιπο μαγαζί.

Ευτυχείς εξαιρέσεις όσοι διδάσκοντες δεν θυσιάζουν στον κυνισμό, στο μαράζι που τους προκαλεί ο γλίσχρος μισθός, και την ιδιοτέλεια που τους «ελευθερώνει». Ευτυχείς εξαιρέσεις όσοι διδασκόμενοι κρατούν ψυχή, φλόγα, ήθος, όνειρα και μαθαίνουν τρόπο να τα κάνουν πράξη.