Terra Computerata

[ομιλία σε συνάντηση εκπαιδευτικών οργανωμένη από το περιοδικό Νέα Παιδεία, 19.3.09]

Για τη γλώσσα στο σχολείο θα ’θελα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μαζί σας, σκέψεις που σίγουρα τις έχετε κάνει οι περισσότεροι από σας, κατά τη διδακτική πράξη. Αλλά πρώτα ας πάμε λίγο ή και αρκετά πριν απ’ τα σχολικά χρόνια.

Ξέρουμε ότι κάθε παιδί, πριν ακόμα πάει στο σχολείο, είναι επαρκής χρήστης της γλώσσας του, κατέχει δηλαδή τον μηχανισμό της γλώσσας. Ήδη ένα τρίχρονο παιδί λέει θέλω να φάω και όχι *θέλω να έφαγα, λέει θέλω τη μαμά μου και όχι *θέλω η μαμά μου, χρησιμοποιεί δηλαδή σωστά εν προκειμένω υποτακτική φωνή και πτώσεις, χωρίς να έχει φυσικά ακούσει ποτέ το όνομά τους. Απομένει να καλλιεργήσει το γλωσσικό του όργανο, να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του, αλλά και να μάθει πλέον για τη γλώσσα του, να μάθει γραμματικούς κανόνες κτλ. Να εντάξει δηλαδή σε κάποιο σύστημα τις εμπειρικές ώς τότε γνώσεις του.

Ήρθε όμως η ώρα του σχολείου –το παιδί πάει στο σχολείο.

Εδώ συμβαίνουν πράγματα από μιαν άποψη κοσμογονικά. Τώρα όλη η έως τώρα γνώση του παιδιού μετακενώνεται σε σκέτα σχήματα, στα γράμματα, τώρα όλος του ο κόσμος πρέπει να χωρέσει σ’ αυτά τα κουλουράκια και τα μπαστουνάκια· οι τρισδιάστατες, πολύχρωμες εικόνες του γίνονται σκέτες γραμμούλες, κυρίως μαύρες.

Η πρώτη ρήξη έχει επέλθει, κάτι που είναι ωστόσο αναπόφευκτο –και που προφανώς αντισταθμίζεται από πολλά άλλα συναρπαστικά που του συμβαίνουν στο σχολείο. Αυτό που δεν είναι αναπόφευκτο, αυτό που σχετίζεται με το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ότι η γλώσσα ταυτίζεται με τη γραφή, ότι «σωστή» γλώσσα θεωρείται κατεξοχήν, αν όχι αποκλειστικά, ο γραπτός λόγος, σύμφωνα άλλωστε με μια γενικότερη, κυρίαρχη αντίληψη. 

Διαβάστε τη συνέχεια στο blog του Γιάννη Χάρη

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Πέμπτη 26 Μαρτίου 2009 στις 01:17 στην κατηγορία γλώσσα, Ελλάδα, σχολείο. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Μπορείς να πας στο τέλος του άθρου και να αφήσεις σχόλιο. Τα pings προσωρινά δεν επιτρέπονται.