Ο εγκέφαλος είναι αναμφίβολα το πολυτιμότερό μας όργανο. Η διαμόρφωσή του και συνακόλουθα η λειτουργία του εξαρτάται τόσο από τον γενετικό προγραμματισμό του καθενός- από τα γονίδιά μας δηλαδή και τις παραλλαγές τους που έχει το κάθε άτομο- όσο και από τα παιδαγωγικά-περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δέχεται, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Γεννιόμαστε με 100 δισεκατομμύρια νευρώνες (νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου) και τελειώνουμε με τον αριθμό αυτό. Εκείνο που αλλάζει με την εμπειρία, τη μάθηση δηλαδή, είναι οι διασυνδέσεις μεταξύ των εν λόγω νευρώνων, οι συνάψεις, ο αριθμός των οποίων φθάνει το μέγεθος του περίπου 1,5 τετράκις εκατομμύρια· οι συνάψεις αυτές δημιουργούν τα περίπλοκα νευρωνικά δίκτυα, στα οποία έχουν αποτυπωθεί οι γνώσεις μας και τα συναισθήματά μας, η εμπειρία μας όλη. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι ο εγκέφαλος ενός πεντάχρονου παιδιού φτάνει το 90% του όγκου του ενήλικου σταδίου του. Η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει ότι το 90% των γνώσεων-εμπειριών μας κατακτάται ως τα πέντε μας χρόνια. Γι΄ αυτό οι μικρές ηλικίες είναι πολύ ευαίσθητες στη διαπαιδαγώγηση, με τους παιδαγωγούς τους, γονείς και δασκάλους, να έχουν μεγάλη ευθύνη για το τι «εγγράφουν» στον εγκέφαλο των μικρών παιδιών.
Οι νευρωνικές συνάψεις που δημιουργούνται μέσω της μάθησης για να παραμείνουν ενεργές πρέπει να καλλιεργούνται· ο εγκέφαλος δηλαδή χρειάζεται εξάσκηση, όπως και το σώμα μας χρειάζεται άσκηση για να είμαστε σε φόρμα και ευεξία. Μens sana in corpore sano- νους υγιής εν σώματι υγιεί. Ο εγκέφαλός μας όμως δεν έχει ανάγκη μόνο τη σωματική άσκηση, με την οποία βελτιώνεται η κυκλοφορία του οξυγόνου σε αυτόν, ούτε μόνο τη γνωσιακή εξάσκηση που μορφοποιεί και ενδυναμώνει τις συνάψεις του.
Καλή ύδρευση και λίπανση
Ο εγκέφαλός μας έχει ανάγκη και τη σωστή διατροφή του σώματος, καθώς εκτός από το οξυγόνο χρειάζεται γλυκόζη για να λειτουργεί, όπως και υγρά, αφού αποτελείται κατά 80% από νερό. Γι΄ αυτό η αφυδάτωση, η μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης και η κακή διατροφή εν γένει μπορεί να έχουν επιπτώσεις στη μάθηση. Τέτοιες παραλείψεις μπορεί ακόμη να οδηγήσουν και σε πνευματικό λήθαργο, σε αδιαφορία και αδυναμία διαβάσματος και μάθησης, ιδιαίτερα σε περιόδους που εντατικοποιείται το έργο του εγκεφάλου, όπως είναι οι πανελλαδικές λ.χ. εξετάσεις αυτή την περίοδο.
Γι΄ αυτό τόσο οι μαθητές και οι μαθήτριες- που αγωνίζονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, όπως και οι φοιτητές, ή εντατικοποιούνται κατά την περίοδο των εξετάσεωνόσο και οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν και τον ρόλο της σωστής διατροφής στην αποτελεσματικότητα της μάθησης. Υπό το πρίσμα αυτό, η σημερινή επικοινωνία μας εστιάζεται σε αυτό τα θέμα και ορισμένες γνώσεις δίνουν νόημα στη γιγαντιαία προσπάθεια που γίνεται από μαθητές (τριες)- φοιτητές (τριες)- γονείς.
Για τις ορμόνες της ευχαρίστησης
Σε ορισμένες τροφές, όπως τα ψάρια που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, υπάρχουν δύο αμινοξέα, η τρυπτοφάνη και η L-φαινυλαλανίνη, τα οποία συμβάλλουν στην αύξηση της ενέργειας, καθώς και στην ενίσχυση παραγωγής της σεροτονίνης και της νοναδρεναλίνης, χημικά μόρια που παίζουν ρόλο στη δημιουργία ευχάριστης διάθεσης. Το αμινοξύ τυροσίνη που βρίσκεται στα ψάρια και στα λαχανικά δημιουργεί επίσης την αίσθηση της ενεργότητας και συμμετέχει στην παραγωγή στον εγκέφαλό μας της ορμόνης της ευχαρίστησης, την ντοπαμίνης, όπως και της προαναφερθείσας νοναδρεναλίνης.
Η ενδορφίνη επίσης, που είναι και αυτή μια ουσία ευχαρίστησης, λαμβάνεται με την τροφή, καθώς υπάρχει στις ζωικές πρωτεΐνες (γαλοπούλα, κοτόπουλο, αβγά, τυρί κ.ά.). Συζήτηση γίνεται ακόμη και για τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, τα οποία υπάρχουν στα ψάρια και θεωρούνται σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, έχοντας θετικές επιδράσεις στη διάθεση και στην αποτελεσματικότερη καλλιέργεια των γνωσιακών δεξιοτήτων. Η σημαντικότητα λοιπόν της σωστής διατροφής για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του εγκεφάλου και συνακόλουθα για τη βαθύτερη μάθηση είναι αναμφίβολη.
Διατροφή εναντίον στρες
Η ισορροπημένη διατροφή μπορεί ακόμη να ελαχιστοποιήσει και το ισχυρό στρες που προκαλείται από την αγωνία όσων δίνουν εξετάσεις στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο. Αυτό το υπερβολικό άγχος, που καταλαμβάνει πολλά παιδιά και πολλούς νέους, επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τη μαθησιακή δυνατότητα, καθώς συμβάλλει στην έκκριση των ορμονών του άγχους, της κορτιζόλης λ.χ., η οποία επηρεάζει τους υποδοχείς της ντοπαμίνης και ταυτόχρονα επάγει τη δημιουργία περισσότερων των κανονικών συνάψεων στους νευρώνες, με αποτέλεσμα την πρόκληση «βραχυκυκλώματος» στον εγκέφαλο και τη συνακόλουθη ανάδυση συμπτωμάτων κατάθλιψης και προβλημάτων μαθησιακών δυσκολιών.
Η ελλιπής ή η κακή διατροφή λοιπόν έχει σοβαρότατες επιπτώσεις όχι μόνο στην ανάπτυξη του σώματος αλλά και στη διαμόρφωση και λειτουργία του εγκεφάλου ιδιαίτερα· και ο καθένας αντιλαμβάνεται το έγκλημα που επιτελείται αφήνοντας φτωχά παιδιά, στις τριτοκοσμικές χώρες κυρίως, πεινασμένα και εξουθενωμένα, χωρίς καμιά διάθεση, αλλά και δυνατότητα μάθησης. Μπορεί βέβαια στις πολιτισμένες χώρες να μην υπάρχει ποσοτικό πρόβλημα διατροφής· υπάρχει όμως ποιοτικό πρόβλημα επειδή δεν δόθηκε η πρέπουσα έμφαση στη σχέση διατροφή- μάθηση, που είναι αναγκαία ακόμη και για μη φτωχά παιδιά, πολλά από τα οποία όμως δεν διατρέφονται σωστά και περνούν στην άλλη όχθη· σε αυτή της παχυσαρκίας, με τις δραματικές διά βίου επιπτώσεις της. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι και στη χώρα μας παρατηρούνται σήμερα καταστάσεις υπερχοληστεριναιμίας σε παιδιά τεσσάρων ετών!
Η μάθηση λοιπόν είναι μια περίπλοκη διαδικασία, στην οποία συμμετέχει όχι μόνον ο κυρίαρχος εγκέφαλος αλλά και ό,τι τον επηρεάζει· με τη φύση, την ανατροφή και τη διατροφή να αλληλεπιδρούν σωστά για να υπάρχει ένα καλό αποτέλεσμα. Γι΄ αυτό προτού «εγγράψουμε» στον εγκέφαλο του μαθητή ό,τι πιστεύουμε χρήσιμο, πρέπει να το περνούμε από τη βάσανο της δικής μας σκέψης και της δικής μας υπευθυνότητας· είτε απλή γνώση λέγεται είτε συναίσθημα είτε συμπεριφορά. Γι΄ αυτό γονείς και δάσκαλοι κάθε βαθμίδας πρέπει να γνωρίζουν τη δύναμή τους απέναντι στον άπλαστο εγκέφαλο των μαθητών ή ακόμη και των φοιτητών και να πράττουν ανάλογα, αναλαμβάνοντας πλήρως τις ευθύνες που απορρέουν από τη θέση τους.
Ο κ. Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής.
Στο άμεσο μέλλον, τα κοινωνικά δίκτυα θα βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο οι ειδικοί παρακολουθούν τις επιπτώσεις από τη μακροχρόνια λήψη ενός φαρμάκου, διαπιστώνοντας για παράδειγμα ότι ένα σκεύασμα δεν έχει τελικά την αποτελεσματικότητα που προβλεπόταν όταν κυκλοφόρησε. Αυτό υποστηρίζουν οι ιδρυτές του PatientsLikeMe, μιας διαδικτυακής υπηρεσίας στην οποία είναι ήδη εγγεγραμμένοι χιλιάδες Αμερικανοί με χρόνια νοσήματα, για να επικοινωνούν με άλλους χρήστες οι οποίοι πάσχουν από την ίδια ασθένεια και να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματά τους, αλλά και τις πιθανές παρενέργειες από την αγωγή που τους έχει χορηγηθεί.
Παράλληλα, από αυτές τις πληροφορίες οι υπεύθυνοι του site μπορούν να δημιουργήσουν προγνωστικά μοντέλα σχετικά με τη δράση μιας μεγάλης σειράς φαρμάκων, αρκετές φορές μάλιστα προβλέποντας τη «συμπεριφορά» μιας δραστικής ουσίας πριν ολοκληρωθούν οι αντίστοιχες κλινικές μελέτες. Για παράδειγμα, το 2008 με τη βοήθεια του PatientsLikeMe διαπιστώθηκε πως η λήψη λιθίου δεν ανακόπτει την εξέλιξη των νευροεκφυλιστικών παθήσεων που επηρεάζουν τα εγκεφαλικά κύτταρα – και μάλιστα 18 μήνες προτού μια επίσημη κλινική μελέτη καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα.
Η ιδέα για τη δημιουργία του PatientsLikeMe προήλθε από τους James και Ben Heywood, θεωρώντας πως μία τέτοια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσε κατ’ αρχάς να βοηθήσει ανθρώπους σαν τον αδερφό του Stephen (ο οποίος έπασχε από πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, ALS) να έρθουν σε επαφή με ομοιοπαθείς, για να αλληλοενημερωθούν σχετικά με την εξέλιξη της υγείας τους και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Αυτό για τους ίδιους τους ασθενείς σήμαινε πως εντάσσονταν αυτόματα σε μία διαδικτυακή κοινότητα που τους έδινε τη δυνατότητα όχι μόνο να αλληλοεπικοινωνούν, αλλά και να πληροφορούνται για τις τελευταίες ιατρικές έρευνες που αφορούν την πάθησή τους. Ετσι, η υπηρεσία απέκτησε σύντομα μεγάλη δημοφιλία -σήμερα αριθμεί περισσότερους από 6.500 χρήστες- καλύπτοντας αρκετές ακόμη νόσους όπως το AIDS, η κατάθλιψη ή η επιληψία. Για τους διαχειριστές του site, από την άλλη, συνεπαγόταν πως πλέον διέθεταν μία τεράστια και ολοένα διευρυνόμενη βάση δεδομένων, η οποία τους επέτρεπε να πραγματοποιήσουν μία μεγάλη σειρά στατιστικών αναλύσεων.
Οπως είναι φυσικό, οι James και Ben Heywood δεν υποστηρίζουν πως αυτές οι στατιστικές αναλύσεις θα αντικαταστήσουν τις τυπικές κλινικές δοκιμές, στις οποίες, άλλωστε, συμπεριλαμβάνονται και ασθενείς που υποβάλλονται σε εικονική θεραπεία (placebo), ώστε τα πορίσματα να είναι απολύτως έγκυρα. Υποστηρίζουν ωστόσο πως προσφέρουν σημαντικά στοιχεία σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες σκευασμάτων σε ασθενείς που πάσχουν και από κάποια άλλη, δευτερεύουσα, νόσο, ή ότι αποτελούν ένα βοηθητικό εργαλείο που παρέχει σημαντικά ευρήματα τα οποία μπορούν να καθοδηγήσουν τις ιατρικές έρευνες.
«Και εσύ λαέ βασανισμένε…» ξέχνα τα επί πιστώσει φάρμακα: από σήμερα οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου ακόμα και αν έχουν συνταγή θα πληρώνουν τα φάρμακά τους και θα παίρνουν απόδειξη λιανικής πώλησης. Με αυτή την απόδειξη θα διεκδικούν το ποσό που τους αντιστοιχεί από το Ταμείο τους.
Να προσέχετε και να μην αρρωσταίνετε. Δεν είναι καιρός για τέτοιες πολυτέλειες.
Υποφέρετε από αϋπνίες; Μπορεί να φταίει το… λάπτοπ. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές, που προειδοποιούν για τις βλαβερές συνέπειες στον ύπνο μας από το φως που εκπέμπουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και τα γκάτζετ που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Συστήνουν μάλιστα να κλείνουμε τον υπολογιστή τουλάχιστον δύο ώρες προτού πέσουμε στο κρεβάτι.
Και αυτό γιατί η χρήση υπολογιστών ως και δύο ώρες προτού κοιμηθούμε ξεγελάει τον εγκέφαλο που νομίζει ότι είναι ακόμη ημέρα. Αποτέλεσμα είναι να διαταράσσονται οι συνήθειες του ύπνου μας και να αυξάνεται η πιθανότητα να εμφανίσουμε χρόνια αϋπνία.
Ειδικοί σε θέματα ύπνου τονίζουν ότι το βιολογικό ρολόι του ανθρώπινου οργανισμού αρχίζει να «χτυπάει» πιο αργά- μεταξύ 9 και 10 το βράδυ. Οι δεκάδες ηλεκτρονικές συσκευές όμως και ειδικότερα τα λάπτοπ, τα «έξυπνα τηλέφωνα» και το iΡad προκαλούν σύγχυση σε αυτό το ρολόι. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι βιολογικά προγραμματισμένος να βρίσκεται σε κατάσταση εγρήγορσης κατά τη διάρκεια της ημέρας γιατί η έκθεση του οργανισμού σε δυνατό φως για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλεί διακοπή της έκκρισης από τον εγκέφαλο της ορμόνης μελατονίνης, η οποία διεγείρει τη διάθεση για ύπνο και ρυθμίζει τους νυχτερινούς ρυθμούς του σώματος.
Αν όμως οι ηλεκτρονικές συσκευές εκπέμπουν δυνατό φως κατευθείαν στα μάτια μας λίγο προτού κοιμηθούμε ο εγκέφαλος παύει να παράγει μελατονίνη και ο ύπνος μας διαταράσσεται.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η μπλε ακτινοβολία (η οποία είναι συνήθης κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά όχι το βράδυ) που εκπέμπει από κοντινή απόσταση το iΡad- η νέα συσκευή της Αpple που εκτιμάται ότι το προσεχές μέλλον θα χρησιμοποιείται ευρέως για την ανάγνωση κειμένωναποδιοργανώνει περισσότερο το βιολογικό μας ρολόι σε σχέση με την τηλεόραση στην άλλη άκρη του δωματίου ή την αναμμένη λάμπα στο κομοδίνο.
«Αν γίνεται χρήση μιας τέτοιαςηλεκτρονικής συσκευής (σ.σ.: iΡad ή λάπτοπ) προτού κοιμηθούμε,το φως είναι ιδιαίτερα διεγερτικό για τον εγκέφαλο και έτσι επιβραδύνεται η ικανότητα του ύπνου. Αυτό είναι αρκετό για να επηρεάσει τον κιρκάδιο ρυθμόμας, δηλαδή το “ρολόι” στον εγκέφαλό μας, που καθορίζει το πότε κοιμόμαστε και πότε είμαστεξύπνιοι» τόνισε στο CΝΝ η Φίλις Ζι, καθηγήτρια νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Νorthwestern και διευθύντρια του Κέντρου Υπνου και Κιρκαδιανής Βιολογίας.
Στη Σπιναλόγκα, το μικρό νησί στον κόλπο της Ελούντας, τόπο απομόνωσης των λεπρών από το 1902 έως το 1957, ήταν αφιερωμένοι οι προχθεσινοί «Πρωταγωνιστές» (Mega) του Σταύρου Θεοδωράκη.
Το πιο συναρπαστικό κομμάτι της εκπομπής ήταν οι αφηγήσεις, σε πρώτο πρόσωπο, αυτών που γνώρισαν τη Σπιναλόγκα την εποχή της λειτουργίας της, καθώς και κάποιων χανσενικών που εδώ και δεκαετίες ζουν μόνιμα στο Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων στην Αγία Βαρβάρα. Το άλλο δυνατό κομμάτι ήταν η αυστηρή ομορφιά του κρητικού τοπίου, η εκφραστικότητα των αρχιτεκτονικών ερειπίων (ενετικές οχυρώσεις, μισογκρεμισμένες λίθινες κατοικίες, λιθόστρωτα πνιγμένα στα αγριόχορτα). Φαρμάκι, απομόνωση, απόγνωση, αλλά και δίψα για ζωή.
Για το στίγμα, τη δυσφήμηση μίλησε με πάθος ένας θαλερός κύριος, ο Μανώλης Φουντουλάκης, που έζησε στη Σπιναλόγκα την εποχή που ο ασθενής σχεδόν ταυτιζόταν με τον εγκληματία: «Εχω επαναστατήσει μέσα μου… Ολα τα χρόνια με κυνηγούσε το στίγμα, όμως τώρα έχω πάρει το τουφέκι και το κυνηγάω εγώ, το τουφεκάω!».
Πράγματι, στίγμα ήταν κάποτε η λέπρα, όπως και η φυματίωση, το «χτικιό». Τώρα οι ασθένειες αυτές θεραπεύονται και τα παλιά στίγματα έχουν ξεθυμάνει, όμως σε μια ανασφαλή, φοβισμένη και ανταγωνιστική κοινωνία, νέα στίγματα γεννιούνται και άλλα παλιά εδραιώνονται: ο μετανάστης, ο οροθετικός, ο σεξουαλικά διαφορετικός, ο ψυχικά ασθενής, ο εξαρτημένος από ουσίες, ο πρώην φυλακισμένος. Ταυτόχρονα, εξαπλώνεται το στίγμα της ανεργίας, η αβάστακτη αίσθηση της αποτυχίας, της αχρηστίας. Υπάρχει μεγαλύτερο στίγμα από το να νιώθει κανείς άχρηστος, βάρος της γης, της κοινωνίας, της οικογένειάς του; Τη θέση της φαγωμένης σάρκας παίρνουν οι φαγωμένες ψυχές.
Τα στίγματα, λοιπόν, αλλάζουν, το ίδιο και οι προκαταλήψεις μας. Και η Σπιναλόγκα, που έχει κηρυχθεί προστατευμένο αρχαιολογικό μνημείο, δεν είναι «μια πελώρια σιδερόπετρα στη μέση του πελάγου», όπως την είχε χαρακτηρίσει προπολεμικά ο Θέμος Κορνάρος, και δεν μας τρομάζει πια. Και όχι μόνο δεν μας τρομάζει, αλλά μας γοητεύει, καθώς φέρει το αποτύπωμα της μεγάλης ιστορίας αλλά και των μικρών ιστοριών των ανθρώπων που έζησαν και έλιωσαν εκεί και, ανάμεσά τους, η ιστορία ενός άγνωστου ήρωα, του Επαμεινώνδα Ραμουντάκη στον οποίο αναφέρθηκαν οι «Πρωταγωνιστές», ενός φοιτητή της Νομικής, εξόριστου στο νησί, που αγωνίστηκε για το κοινό καλό των ασθενών.
Ενα μέρος της εκπομπής αφορούσε τα γυρίσματα της σειράς «Το νησί», που βασίζεται στο ομώνυμο μπεστ-σέλερ της Αγγλίδας Βικτόρια Χίσλοπ και θα προβληθεί την επόμενη σεζόν στο Mega -μια διαφήμιση θεμιτή, ιδίως σε εποχές ισχνών αγελάδων για την τηλεοπτική μυθοπλασία.
Η μεγάλη πρόκληση για την έντυπη και την ηλεκτρονική δημοσιογραφία είναι να μιλήσει, με σύγχρονο τρόπο, για τους κοινωνικά και οικονομικά (και όχι απλώς γεωγραφικά) αποκλεισμένους της νέας εποχής, για τις Σπιναλόγκες όπου δεν κυματίζει η κίτρινη σημαία της καραντίνας.
Ηλεκτρονικοί υπολογιστές που δεν ανταποκρίνονται στις εντολές του χρήστη, αργές συνδέσεις και μεγάλο χρονικό διάστημα αναμονής της τεχνικής υποστήριξης είναι μερικοί από τους λόγους που προκαλούν το λεγόμενο «Σύνδρομο άγχους του υπολογιστή» («Computer Stress Syndrome» ή CSS), σύμφωνα με μια αμερικανική έρευνα για τις επιπτώσεις της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην υγεία. Οπως αναφέρει η μελέτη του Chief Μarketing Οfficer Council, εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτημένοι από το Διαδίκτυο στη δουλειά τους βρίσκονται καθημερινά σε μια κατάσταση αναστάτωσης και άγχους εξαιτίας προβλημάτων τεχνικής φύσεως, που όμως επηρεάζουν τη ζωή και την ψυχική υγεία σε βαθμό… κακουργήματος.
Σε έρευνα μέσω ερωτήσεων σε 1.000 ανθρώπους στη Βόρεια Αμερική, οι ειδικοί διαπίστωσαν με λύπη τους ότι «οι καθημερινές έγνοιες των ανθρώπωναυτών ήταν το πώς να αντιμετωπίσουντα δεκάδες τεχνικά προβλήματασύνδεσης, λειτουργίας των συσκευών και μόλυνσης από ιούς που ενέσκηπταν στους ηλεκτρονικούς τους υπολογιστές».
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, το 64% των χρηστών ηλεκτρονικών υπολογιστών αντιμετώπισαν, κατά το 2009, τουλάχιστον μία φορά «Σύνδρομο άγχους του υπολογιστή». Το 40% των ερωτηθέντων είχαν προβλήματα στο σύστημα του υπολογιστή τους, ενώ περισσότεροι από τους μισούς χρήστες ζήτησαν βοήθεια από έναν τεχνικό ηλεκτρονικών υπολογιστών, προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα.
Οι κυριότερες αιτίες άγχους ήταν για το 51% η καθυστέρηση στη σύνδεση με μια ιστοσελίδα, για το 36% η αργή επιστροφή των συνδέσεων, για το 16% η μόλυνση από ιούς του Διαδικτύου, για το 15% η αδυναμία σύνδεσης στο Διαδίκτυο και για το 14% η αδυναμία εύρεσης ενός προσβάσιμου δικτύου Wi-Fi. Χαρακτηριστικό είναι ότι 94% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι η καθημερινότητά τους εξαρτάται απολύτως από την πρόσβαση σε έναν υπολογιστή.
«Ακριβώς επειδή οι κομπιούτερ είναιτόσο σημαντικοί για την καθημερινότητάμας, η χρήση τους τείνει να καταντήσει δίκοπο μαχαίρι για τον χρήστη. Οταν οι υπολογιστές λειτουργούνσωστά,είναι υπέροχοι.Αλλά όταν εμφανίσουν ένα πρόβλημα στη λειτουργία τους, τότε όλοι μας πανικοβαλλόμαστε.Αυτόακριβώς ορίζεται ως Σύνδρομο Αγχους του Υπολογιστή» λέει ο αμερικανός φυσικός και ένας εκ των διοργανωτών της έρευνας Μάρεϊ Φάινγκολντ. «Η πραγματικότητα είναι ότι αναρίθμηταπροβλήματα απασχολούν καθημερινά εκατομμύρια χρήστες. Και το αποτέλεσμα των προβλημάτων αυτώνείναι άγχος και στρες» υποστηρίζει η ερευνήτρια Λιζ Μίλερ, καταλήγοντας: «Ευελπιστούμε η μελέτη αυτήνα ωθήσει πολλές εταιρείες κατασκευήςηλεκτρονικών υπολογιστών να εστιάσουν την προσοχή τους επάνωστο σύνδρομο αυτό και να γίνουν πιο αποτελεσματικές και ευέλικτες, προς όφελος των καταναλωτών».
Εννέα στα δέκα μελανώματα που εντοπίζονται εγκαίρως θεραπεύονται. Αυτό είναι το μήνυμα της φετινής Ευρωπαϊκής Ημέρας Μελανώματος (3 Μαΐου) και της Ελληνικής Εβδομάδας κατά του Καρκίνου του Δέρματος (από 3 έως 7 Μαΐου), κατά τη διάρκεια της οποίας δερματολόγοι θα εξετάζουν δωρεάν το κοινό. Οσοι επιθυμούν να κλείσουν ραντεβού μπορούν να καλέσουν τον αριθμό 800 11 11 222 και να επισκεφθούν την ιστοσελίδα www.myskincheck.gr. Κατά την περυσινή αντίστοιχη εβδομάδα εξετάστηκαν 4.200 άτομα και εντοπίστηκαν 76 μελανώματα, η πλειονότητα των οποίων σε πρώιμο στάδιο.
Η εδρεύουσα στο Νότιγχαμ επιστημονική ομάδα ερεύνησε 500 ιστοσελίδες που παρείχαν ιατρικές πληροφορίες και φιλτράροντας τες υπό το πρίσμα πέντε συνηθισμένων ζητημάτων που αναζητούν οι γονείς, βρήκαν ότι μόνο οι 200 έδιναν ορθές συμβουλές.
Με το 70% των νοικοκυριών στη Βρετανία να έχει πρόσβαση στο Ινττερνετ και τους γονείς να στρέφονται ολοένα και πιο πολύ στις μηχανές αναζητήσεων για μια δεύτερη γνώμη, η ιατρική πληροφόρηση μάλλον απομακρύνεται από τους παραδοσιακούς επικοινωνητές της.
Ήδη αρκετοί γιατροί ανησυχούν για την μεγάλη ποσότητα πληροφοριών και συμβουλών που σε μεγάλο βαθμό είναι αναξιόπιστες και αρκετές φορές αποδεικνύονται επικίνδυνες. Στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε επιλέχτηκαν, μεταξύ άλλων, θέματα όπως ο αυτισμός, ο θηλασμός, η στάση ύπνου των βρεφών καθώς και ο εμετός. Η ποιότητα των συμβουλών διέφερε σημαντικά ενώ οι μισές αναζητήσεις δεν έδιναν σαφείς απαντήσεις στα αρχικά ερωτήματα.
O διάσημος τηλεμάγειρας Τζέιμι Ολιβερ, σταυροφόρος της υγιεινής διατροφής των παιδιών, κατάφερε με τα υγιεινά γεύματα που εισήγαγε σε δημόσια σχολεία της Βρετανίας να βελτιώσει τις επιδόσεις των μαθητών στις εξετάσεις τους. Τα εντυπωσιακά στατιστιστικά στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ετήσια διάσκεψη οικονομολόγων της Βασιλικής Οικονομικής Εταιρείας, μιας από τις αρχαιότερες οικονομικές λέσχες του κόσμου, με περισσότερα από 3.000 μέλη, το 60% των οποίων ζει εκτός Ηνωμένου Βασιλείου.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Δήμος του Γκρίνουιτς στο νότιο Λονδίνο. Το ποσοστό των 11χρονων μαθητών και μαθητριών του Γκρίνουιτς που τα πήγαν καλά στα μαθήματα της αγγλικής γλώσσας, αλλά και σε εκείνα της θετικής κατεύθυνσης, αυξήθηκε μετά την κατάργηση από τα μενού των σχολείων τους έτοιμων φαγητών «εγκληματικά» πλούσιων σε λιπαρά, όπως βιομηχανικώς επεξεργασμένα λουκάνικα από γαλοπούλα και λίπος χοιρινού.
Η ίδια έρευνα πάντως έδειξε πως οι μαθητές από τις φτωχότερες οικογένειες δεν επωφελήθηκαν πολύ από την αλλαγή των σχολικών γευμάτων, η οποία βασίστηκε στις εκπομπές μαγειρικής του κ. Ολιβερ από το βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο Channel 4. «Αυτός είναι λόγος να ανησυχούμε,διότι τα νέα σχολικά γεύματαέχουν έναν ακόμη στόχο: να γίνουν πρότυπο για να αλλάξειη διατροφή των παιδιών, ίσως και των οικογενειών, στο σπίτι» αναφέρει η έκθεση που συνέταξαν οι καθηγητές Μισέλ Μπελότου Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και Τζόναθαν Τζέιμς του Πανεπιστημίου του Εσσεξ.
Αντιθέτως, τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες της μεσαίας τάξης είδαν τις επιδόσεις τους να απογειώνονται με το «μενού του Ολιβερ». Συγκεκριμένα, αυξήθηκαν κατά 4,5% οι μαθητές που πήραν βαθμό 4 (με άριστα το 5) στο μάθημα των αγγλικών και κατά 6% αυτοί που πήραν «άριστα 5».
Οι δύο καθηγητές εκτιμούν ότι είτε τα παιδιά από πλουσιότερα σπίτια προσαρμόστηκαν ευκολότερα στις αλλαγές των σχολικών γευμάτων, είτε ότι τα πιο φτωχά παιδιά είναι ούτως ή άλλως περισσότερα ανάμεσα σε αυτά με τις χειρότερες επιδόσεις. Συνεπώς τα «φτωχόπαιδα» δυσκολεύονται να βελτιωθούν σε σχέση με όσα ήδη παίρνουν καλούς βαθμούς.
Η αντίδραση του ίδιου του κ. Ολιβερ στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων αυτών ήταν ενθουσιώδης και τα χαρακτήρισε « φανταστικά». «Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια μελέτη για τα θετικά αποτελέσματα της εκστρατείαςκαι δείχνει πως είχαμεδίκιο από την αρχή» είπε.
Ο Δήμος του Γκρίνουιτς δαπάνησε πάνω από 100.000 ευρώ μέσα σε έναν χρόνο για τη μετεκπαίδευση των μαγειρισσών, ενώ αύξησε τη δημοτική επιδότηση για κάθε γεύμα μαθητή στα 90 λεπτά του ευρώ (από 36 λεπτά του ευρώ).
Το 2005 ο κ. Ολιβερ εξασφάλισε 244,5 εκατ. ευρώ, σε βάθος χρόνου, από την κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ προκειμένου να εισαγάγει υγιεινότερα μενού σε δημόσια σχολεία, ξεκινώντας από 80 σχολεία του Γκρίνουιτς.
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι στον κόσμο που καλούνται να αντιμετωπίσουν, άλλοι καθημερινά και άλλοι σε μικρότερη συχνότητα, κάποια φοβία τους, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να αδυνατούν να συμμετάσχουν σε συνηθισμένες πνευματικές ή σωματικές δραστηριότητες. Ορισμένες εκ των πιο διαδεδομένων φοβιών είναι αυτές που σχετίζονται με τη θέα συγκεκριμένων εντόμων, όπως για παράδειγμα οι αράχνες και οι κατσαρίδες, και εκείνες που αφορούν την παραμονή κάποιου ανθρώπου σε κλειστούς χώρους, όπως είναι οι σήραγγες και οι ανελκυστήρες.
Επίσης σημαντικό είναι το ποσοστό, ανάμεσα στους κλειστοφοβικούς, εκείνων που αρνούνται κατηγορηματικά να ταξιδέψουν με κάθε μέσο εναέριας μεταφοράς, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που αποφεύγουν τις μεταφορές ακόμη και με αυτοκίνητο…
Τα εντυπωσιακά ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, άλματα της επιστήμης και δη της υψηλής τεχνολογίας, υπόσχονται άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις. Η επιστημονική ομάδα του πανεπιστημίου του Τούμπινγκεν, με επικεφαλής τον ψυχολόγο Αντρέας Μούλμπεργκερ, ήταν η πρώτη που δημιούργησε μια ηλεκτρονική συσκευή με την οποία μπορεί κανείς να πραγματοποιεί εικονικά αεροπορικά ταξίδια, ερχόμενος πιο συχνά αντιμέτωπος με τη φοβία του για τις πτήσεις.
Σήμερα ο Μούλμπεργκερ, υπεύθυνος του Ινστιτούτου Ψυχολογίας του Βούρτσμπουργκ, έχει στενή συνεργασία με την ειδική επιστημονική ομάδα του τμήματος Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας στην πανεπιστημιακή κλινική του Μίνστερ. Μαζί προσπαθούν να φέρουν τους ασθενείς αντιμέτωπους με τους καθημερινούς εφιάλτες τους στο πλαίσιο ενός εικονικού κόσμου.
Το πρόγραμμα Χαρακτηριστικό είναι ότι το ποσοστό όσων εκδήλωσαν έστω και μια φορά στη ζωή τους ένα είδος φοβίας αγγίζει το 10% του γερμανικού πληθυσμού, με το ποσοστών των γυναικών «ασθενών» να είναι διπλάσιο από των πασχόντων αντρών.
Πώς όμως λειτουργεί το πρόγραμμα εικονικής αεροπορικής πτήσης που δημιούργησαν οι ειδικοί του πανεπιστημίου Τούμπινγκεν;
Ο «ασθενής» κάθεται σε μια πολυθρόνα, φορώντας στο κεφάλι του ένα ειδικό κράνος με ενσωματωμένα γυαλιά, οι φακοί των οποίων δεν είναι τίποτα άλλο από δύο μικροσκοπικές οθόνες προβολής. Στα αυτιά του προσαρμόζεται ένα ζευγάρι ακουστικών, τα οποία αναπαράγουν με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, κάθε ήχο που πρόκειται να συνοδεύσει την εικονική πτήση.
Μέσω του κράνους, το οποίο «κρύβει» στο εσωτερικό του έναν επεξεργαστή και μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων, ο «ασθενής» μεταφέρεται στον εικονικό κόσμο του εσωτερικού ενός αεροπλάνου, το οποίο έχει αναπαραχθεί πιστά μέχρι και την παραμικρή του λεπτομέρεια. Από τα παράθυρα, μπορεί ο «ασθενής» να δει το αεροπλάνο να προσπερνάει τον πύργο ελέγχου, να κατευθύνεται αργά προς τον διάδρομο απογείωσης και στη συνέχεια να απογειώνεται.
Ρεαλιστικοί όμως, όπως αναφέρει το «Spiegel», είναι και οι ήχοι που συνοδεύουν την εικονική πτήση. Ο θόρυβος των κινητήρων, η φωνή του κυβερνήτη και η ειδική πολυθρόνα που «δονείται» κάθε φορά που το «αεροπλάνο» πέφτει σε κενά αέρος, συνθέτουν μια παράλληλη πραγματικότητα, που διαφέρει ελάχιστα από την «πρωτότυπη».
Μια πιο εξελιγμένη τεχνολογικά μέθοδος «προσομοίωσης φόβου» εφαρμόζεται σήμερα, σύμφωνα με το περιοδικό «Focus» στην πανεπιστημιακή κλινική του Μίνστερ, ωστόσο το λογισμικό που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση ορισμένων φοβιών, διαθέτει προς το παρόν περιορισμένο… ρεπερτόριο, καθώς οι εικονικές καταστάσεις που μπορεί να δημιουργήσει αφορούν τις αράχνες, την οδήγηση ή τη μεταφορά με αυτοκίνητο.
Η επιστημονική ομάδα του πανεπιστημίου βρίσκεται ωστόσο μια ανάσα από την ανάπτυξη μιας σειράς άλλων σεναρίων, όπως αυτά της υψοφοβίας και ορισμένων ειδών κοινωνικής φοβίας.
Η πλατφόρμα αναζήτησης Google προτείνει στους χρήστες να αποθηκεύουν στο διαδίκτυο το ιατρικό τους ιστορικό. Ως κίνητρο αναφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με το μεγαλύτερο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στις ΗΠΑ.
Εδώ και δύο χρόνια, η Google προσφέρει δωρεάν λογαριασμούς στο google.com/health που επιτρέπει στους χρήστες του συστήματος αυτού να αποθηκεύουν, να οργανώνουν και εάν το επιθυμούν να μοιράζονται τις λεπτομέρειες του ιατρικού τους φακέλου με ένα γιατρό ή με έναν συγγενή τους.
Η Google Health δεν κοινοποιεί τον αριθμό των χρηστών που έχουν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες του προγράμματος αυτού, αλλά σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ο κλάδος αυτός εμφανίζεται να είναι ιδιαιτέρως επικερδής.
Η Google Health συνεργάστηκε πρόσφατα με την Surescripts, το πιο διαδεδομένο δίκτυο ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στις ΗΠΑ, το οποίο συνδέει το ιατρικό προσωπικό της χώρας με τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες και με τα περισσότερα ανεξάρτητα φαρμακεία.
Με την συγκατάθεση του χρήστη, ο γιατρός μπορεί να κάνει χρήση του προγράμματος της Google για να βρει το ιστορικό του ασθενή ανά πάσα ώρα και στιγμή, έτσι η Google διαμηνύει ότι χάριν στο πρόγραμμα της αυτό μπορεί όπου και να είσαι, ό,τι και να σου τύχει να δεις και να χρησιμοποιήσεις το ιστορικό σου αρχείο, έχοντας αμέσως τις συνταγές όλων των γιατρών που έχει κάποιος επισκεφτεί.
Το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ μόλις ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει να μοιράζεται το αρχείο του με την Google Health. Παρ’όλα αυτά δύσπιστος παραμένει μέχρι στιγμής ο μεγαλύτερος αριθμός γιατρών.
Η τεράστια επιτυχία των κινητών τηλεφώνων iΡhone της Αpple έχει δημιουργήσει μια μικρή βιομηχανία ανάπτυξης εφαρμογών οι οποίες παρέχουν διαφόρων ειδών υπηρεσίες στους κατόχους τους. Μία από τις πιο πρωτοποριακές και ενδιαφέρουσες είναι αυτή που ανάπτυξε ο Ντάνιελ Λόου , αναισθησιολόγος στο Royal United Ηospital στη Βρετανία. Η εφαρμογή ονομάζεται iResus και τόσο γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό όσο και απλοί πολίτες μπορούν χρησιμοποιώντας τη να πάρουν οδηγίες και πληροφορίες για το πώς να αντιμετωπίσουν κάποιον ασθενή που βρίσκεται στα πρόθυρα ή έχει ήδη υποστεί καρδιακή προσβολή.
Η εφαρμογή αναφέρει στον χρήστη τι ακριβώς πρέπει να κάνει σε κάθε περίπτωση (τον αριθμό των μαλάξεων, των «φιλιών της ζωής», κ.ο.κ.), διαδικασίες που μπορεί γιατροί και νοσηλευτές να έχουν διδαχθεί στο παρελθόν, αλλά σε μια κρίσιμη στιγμή είναι πιθανόν να μην μπορούν να τις θυμηθούν. Οπως φαίνεται, ο Λόου έπραξε σωστά, αφού το iResus είναι ήδη μια από τις πιο δημοφιλείς ιατρικές εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί για το iΡhone και την τοποθετούν στο τηλέφωνό τους περισσότερα από χίλια άτομα την ημέρα, η πλειονότητα των οποίων είναι γιατροί και νοσηλευτές. Για την ανάπτυξη της εφαρμογής χρειάστηκαν οκτώ μήνες και ο Λόου συνεργάστηκε με εταιρεία λογισμικού.
Διάβασα στο Βήμα το άρθρο Και την υγειά μας και τα λεφτά μας! και μου ανέβηκε η πίεση. Πόσο εκτός τόπου και χρόνου είναι μερικοί δημοσιογράφοι. Για να σχολιάσεις όμως στο Βήμα πρέπει να πληρώσεις συνδρομή αλλιώς μούγκα στη στρούγκα. Οπότε θα το λουστείτε εσείς αθώοι αναγνώστες μου!
Διαβάζω λοιπόν για την πρόταση του αρθογράφου: “Στην αρχή κάθε χρόνου παίρνω από το Ταμείο μου τη λίστα με τους συμβεβλημένους γιατρούς και επιλέγω έναν από κάθε ειδικότητα. Ετσι για όλον τον χρόνο εξασφαλίζω δωρεάν ιατρικές επισκέψεις και τσεκάπ».
Μισή αλήθεια. Αποσιωπά το γεγονός ότι λόγω μέτρων λιτότητας δεν ανανεώθηκαν οι συμβάσεις των ελεγκτών ιατρών. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιφερειακά ιατρεία. Ολη η Νότια Αθήνα πάει στην Καλλιθέα για να εγκρίνει εξετάσεις. Υπάρχουν και χειρότερα. Συνάδελφοι που υπηρετούν στη Βούλα πρέπει να πάνε στην Παλλήνη!
Και άντε και πάς. Και στήνεσαι στην ουρά 2 ώρες όρθιος στο δρόμο – χωρίς υπερβολή. Γιατί μέσα είχε μόνο τέσσερεις καρέκλες. Αλλά άντε και αντέχεις. Οταν φτάνεις μπροστά στον ελεγκτή, σου απορρίπτει τη συνταγή δι’ ασήμαντον αφορμήν. Του προηγούμενου μου κυρίου του απέρριψαν τους καρκινικούς δείκτες γιατί μόνο σε καρκινοπαθείς εγκρίνονται. Πάει η προληπτική ιατρική.
Κάπως έτσι σιωπηρά καταργείται η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τόσα χρόνια οι συνδικαλιστές μας στα 45 αιτήματα που κατέβαζαν για το Βιλαμπάχο και τη Βιλαρίμπα δεν είπαν να ζητήσουν την απλούστευση αυτών των ψυχοφθόρων διαδικασιών. Οτι ο καθένας δικαιούται δύο φορές το χρόνο εξετάσεις αίματος χωρίς να στήνεται στην ουρά. Ζητούσαν επιδόματα για να τα δούμε τώρα να εξαφανίζονται…
Η Κ.S. Υoung (1988), καθηγήτρια της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, η οποία με τη ρηξικέλευθη έρευνά της έκανε γνωστό τον εθισμό στο Διαδίκτυο στο ευρύ κοινό, υποστηρίζει ότι πρόκειται για έναν όρο ο οποίος καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών και προβλημάτων ελέγχου των παρορμήσεων. Ταξινομείται σε πέντε ειδικούς υποτύπους:
1) Εθισμός στο διαδικτυακό σεξ: Καταναγκαστική χρήση ιστοσελίδων που απευθύνονται σε ενηλίκους για διαδικτυακό σεξ (cybersex) και διαδικτυακό
πορνογραφικό υλικό (cyber porn).
2) Εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις: Υπερβολική ενασχόληση σε διαδικτυακές διαπροσωπικές σχέσεις.
3) Καθαροί καταναγκασμοί: Εμμονή στον τζόγο, στις αγορές ή στις συναλλαγές ημέρας.
4) Υπερβολική αναζήτηση πληροφοριών: Καταναγκαστική περιήγηση (σερφάρισμα) στο Διαδίκτυο ή καταναγκαστικές αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων.
5) Εθισμός στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές: Εμμονή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Η εξάπλωση του φαινομένου είναι παγκόσμια, αφορά όλες τις ηλικιακές και τις κοινωνικές ομάδες. Επί του παρόντος, εκτιμάται ότι περίπου 9 εκατ. αμερικανοί και 10 εκατ. κινέζοι πολίτες μπορούν να χαρακτηριστούν εθισμένοι στο Διαδίκτυο, με επιπτώσεις στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, που περιλαμβάνουν απώλεια ελέγχου των παρορμήσεων, έντονη επιθυμία για απόσυρση, κοινωνική απομόνωση, συζυγικά προβλήματα, ακαδημαϊκές αποτυχίες και οικονομικά χρέη. Η διαφορά μεταξύ διαταραχής εθισμού στο Διαδίκτυο και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών είναι εξαιρετικά λεπτή. Δεν έχει προσδιοριστεί αν η διαταραχή εθισμού στο Διαδίκτυο είναι ξεχωριστή συμπεριφορά ή αποτελεί μέρος κάποιας άλλης ψυχιατρικής διαταραχής. Πρέπει να τονιστεί ότι ο εθισμός στο Διαδίκτυο δεν αποτελεί αναγνωρισμένη ψυχιατρική διαταραχή σε κανένα ταξινομικό σύστημα νόσων.
Ο όρος «Τhinspiration» προέρχεται από τις λέξεις «thin» και «inspiration», που έχουν την ερμηνεία τού να «εμπνέεται» κάποιος από το «αδύνατο». «Τhinspiration» αποτελούν κατά κύρια βάση εκατομμύρια φωτογραφίες ανορεκτικών σωμάτων με τα κόκαλά τους να ξεπετιούνται μέσα από το δέρμα τους που βρίσκουμε στα «pro-ana».
Τέτοια σώματα αποτελούν πρότυπο ομορφιάς, δύναμης και επιτυχίας και όχι παράδειγμα προς αποφυγήν. Κοιτάζοντας τέτοιες φωτογραφίες, τα μέλη «pro-ana» θέλουν να μοιάσουν και να αποκτήσουν το σώμα του απεικονιζόμενου και έτσι υπενθυμίζουν στον εαυτό τους ότι πρέπει να μείνουν πιστοί στον στόχο τους.
Ενα από τα κύρια χαρακτηριστικά που μπορούμε να παρατηρήσουμε μέσα από τις ιστοσελίδες «pro-ana» είναι το ότι τα μέλη τους αποκτούν μέσα από την ταυτότητα του ανορεκτικού μια ταυτότητα. Χωρίς την ανορεξία αισθάνονται μηδαμινοί, ένα «τίποτε».Με το να είναι «Αna», με το να ανήκουν σε αυτήν, με το να είναι μέλη μιας ομάδας, με το να έχουν τις δικές τους συνήθειες,«πιστεύω» και τρόπο ζωής, νιώθουν ότι ανήκουν κάπου, ότι είναι σημαντικοί για κάποιους, ότι κάποιος τούς υπολογίζει και τους βρίσκει διαφορετικούς. Μέσα από την «Αna» αποκτούν μια κάποια ταυτότητα. Ακόμη και αν είχαν πριν μια ταυτότητα, εκείνη ήταν ασήμαντη μπροστά στην τωρινή.
Διαβάζοντας συζητήσεις μεταξύ των μελών, κείμενα που παρουσιάζουν, ποιήματα, τραγούδια και άλλα, είναι εύκολο για κάποιον να διακρίνει τη δυστυχία, τη μοναξιά, την απελπισία αλλά και τον κοινωνικό αποκλεισμό που αντιμετωπίζουν, καθώς και την κριτική που τους ασκείται από γνωστούς και αγνώστους για την «άρρωστη», όπως λένε, εμφάνισή τους.
Οι ιστοσελίδες «pro-ana» αποτελούν έναν χώρο όπου ανορεκτικά, κυρίως, άτομα μπορούν να μιλήσουν ελεύθερα για τα συναισθήματά τους και τις εμπειρίες τους. Βρίσκουν την ευκαιρία να μοιραστούν «πιστεύω» για τα οποία θα περιθωριοποιούνταν από την κοινωνία αν τα εξέφραζαν ελεύθερα σε οποιονδήποτε άλλον χώρο. Θα ήταν σημαντικό όμως να αναρωτηθούμε πού ξεκινούν και πού τελειώνουν τα δικαιώματα τέτοιων ατόμων να προωθούν τέτοιου είδους «πιστεύω» στον χώρο του Διαδικτύου, έναν χώρο ο οποίος μπορεί πολύ εύκολα να εντοπιστεί, για παράδειγμα, από παιδιά και νεαρής ηλικίας άτομα, τα οποία θα μπορούσαν πολύ πιθανώς να παρασυρθούν και να γίνουν μέλη αυτής της ομάδας. Οι «pro-ana» υποστηρίζουν στην πλειονότητά τους ότι δεν θέλουν καινούργια μέλη στον κόσμο τους, δεν ενδιαφέρονται να μεγαλώσουν τον αριθμό των ακολούθων τους αλλά κάνουν τη ζωή που κάνουν για τον εαυτό τους και για τη δική τους ψυχική ηρεμία και όχι για τα μάτια του κόσμου, ισχυριζόμενοι ότι δεν είναι απειλή για την κοινωνία και για όσους ασχολούνται με το Διαδίκτυο.
Αν δεχθούμε ότι το περιεχόμενο των ιστοσελίδων «pro-ana» είναι αρρωστημένο, παρανοϊκό και προωθεί «πιστεύω» και πρότυπα τα οποία θα έπρεπε να καταπολεμηθούν, τι κάνουμε ως κοινωνία για να σταματήσουμε ένα τέτοιο κίνημα; Πώς βοηθάμε άτομα με ανάλογες εμπειρίες και προβλήματα να επανενταχθούν στην κοινωνία μας; Πόσοι από εμάς κατακρίνουν απλώς και περιθωριοποιούν τους ανορεκτικούς αλλά και τους παχύσαρκους; Μας δυσαρεστούν ιστοσελίδες που προωθούν διατροφικές διαταραχές όπως η ανορεξία ως πρότυπο, αλλά δεν επιτρέπουμε στα άτομα που υποφέρουν από αυτές να ζουν ανάμεσά μας φυσιολογικά. Μήπως είναι η ώρα να δείξουμε περισσότερη κατανόηση, να βρούμε μια λύση στο πρόβλημα και όχι απλώς να κατηγορούμε, να απαγορεύουμε και να τιμωρούμε;
Μπορεί άραγε ένα κινητό τηλέφωνο να βοηθήσει μια γυναίκα να μείνει έγκυος; Ή μήπως να σώσει τη ζωή ενός άνδρα εγκλωβισμένου στα ερείπια κάποιου κτιρίου; Πριν από μερικά χρόνια η απάντηση θα ήταν αρνητική, αφού οι δυνατότητες των κινητών τηλεφώνων περιορίζονταν στις συνομιλίες, στην αποστολή γραπτών ή ηλεκτρονικών μηνυμάτων μεταξύ των χρηστών και στη λήψη χαμηλής ποιότητας φωτογραφιών. Πλέον όμως μια νέα γενιά «έξυπνων» τηλεφώνων ανατρέπει όλα όσα μέχρι σήμερα θεωρούσαμε τεχνολογικά θαύματα στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας. Ετσι, μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη βιομηχανία ειδικών εφαρμογών μετατρέπει τα κινητά σε… «γιατρό τσέπης», ο οποίος φυσικά είναι διαθέσιμος επί 24ώρου βάσεως.
Ηδη υπάρχουν περισσότερες από 2.000 διαθέσιμες εφαρμογές κινητών τηλεφώνων που σχετίζονται με την υγεία. Η Αpple ανακοίνωσε ότι οι απανταχού χρήστες των iΡhone «κατεβάζουν» περίπου 100 εκατομμύρια εφαρμογές κάθε μήνα μόνο από την ιστοσελίδα της και ότι η πλειοψηφία αυτών είναι διαθέσιμη δωρεάν. Με την εφαρμογή uΗear της Unitron παρέχεται η δυνατότητα στο άτομο να ελέγχει την ακοή του σε διάφορες συχνότητες, ενώ με το ΡocketCΡR της Ζoll Μedical να μαθαίνει τη σωτήρια τεχνική της καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης. Η εφαρμογή Diabetes Μanager της Wave Sense προσφέρει στον χρήστη ένα σύστημα τήρησης αρχείου των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, της πρόσληψης υδατανθράκων και των δόσεων της ινσουλίνης. Παραλλήλως, η ΑcneΑpp υπόσχεται σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα ακμής ένα καθαρό και υγιές δέρμα. Η εφαρμογή εκπέμπει από την οθόνη του κινητού τηλεφώνου μπλε και κόκκινο φως, που πιστεύεται ότι έχει αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Ανησυχητική έκταση λαμβάνει πλέον και στην Ελλάδα το πρόβλημα των διατροφικών διαταραχών, οι οποίες αποτελούν μια σοβαρότατη πάθηση, η οποία εμφανίζεται κυρίως στην περίοδο της εφηβείας. Υπολογίζεται ότι σήμερα ένα εκατομμύριο έφηβοι και νεαροί ενήλικες πάσχουν από κάποια μορφή τους στη χώρα μας, γεγονός που σημαίνει ότι δύο εκατομμύρια οικογένειες βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα αυτό.
Η σοβαρότερη μορφή είναι η νευρική ανορεξία, που είναι και η ψυχική νόσος με το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας (20%). Με βάση έγκυρες επιδημιολογικές έρευνες, στην Ελλάδα νοσεί τη στιγμή αυτή το 6% του πληθυσμού (1% από νευρική ανορεξία και 5% από νευρική βουλιμία), ενώ ένα επιπλέον 7% φέρει μερικώς κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα και από τις δύο νόσους, ανεβάζοντας έτσι το συνολικό ποσοστό των πασχόντων σε περίπου 13%.
Στη χώρα μας, όμως, η ενημέρωση γύρω από τις διατροφικές διαταραχές είναι ελλιπής, επισήμανε σε χθεσινή συνέντευξη τύπου η Μ. Τσιάκα, διευθύντρια Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών (ΕΚΔΔ), που δόθηκε με αφορμή τη διοργάνωση της 1ης Πανελλήνιας Ημερίδας για την Οικογένεια και τις Διατροφικές Διαταραχές (Δ.Δ.), η οποία θα πραγματοποιηθεί αύριο στο αμφιθέατρο της Γερμανικής Σχολή Αθηνών (DSA) στο Μαρούσι. Η κυρία Τσιάκα ανέφερε πως έχουν εδραιωθεί λάθος αντιλήψεις και μύθοι γύρω από το θέμα αυτό. Οι οικογένειες, οι φίλοι και γενικότερα ο κοινωνικός περίγυρος των ατόμων που πάσχουν, αδυνατούν να τα βοηθήσουν ουσιαστικά. Παράλληλα, η έλλειψη εξειδικευμένων θεραπευτών/θεραπευτικών μονάδων και ο κοινωνικός στιγματισμός οδηγούν τα άτομα που υποφέρουν σε αδιέξοδο.
Οι βασικές κατηγορίες διατροφικών διαταραχών είναι η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία και η αδηφαγική διαταραχή. Τα στοιχεία της προσωπικότητας των ατόμων με νευρική ανορεξία είναι: τελειομανή, ευσυνείδητα, συνεπή, επιθυμούν να ευχαριστούν τους άλλους, να έχουν υψηλές επιδόσεις, έχουν χαμηλή αυτο-εκτίμηση, δεν επιθυμούν να ρισκάρουν, εκτιμούν την αγνότητα, τον ασκητισμό, αποφεύγουν να κάνουν καινούργια πράγματα και έχουν υψηλές πιθανότητες για ιδεο-ψυχαναγκαστική διαταραχή, κατάθλιψη και αυτοτραυματισμούς.
Οι γονείς
Τις περισσότερες φορές οι ίδιοι οι γονείς συμπαρασύρονται από την εμμονή του παιδιού τους για τη μείωση του βάρους του, τον έλεγχο των θερμίδων, το καθημερινό ζύγισμα. Η αναζήτηση βοήθειας από κάποιο διαιτολόγο δεν έχει αποτέλεσμα, αφού τις περισσότερες φορές αδυνατεί να διαγνώσει και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το σύμπτωμα όντας μη εξειδικευμένος σ’ αυτό.
Δυστυχώς οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται τη δύναμη και την επιρροή που ασκεί το σύμπτωμα στο παιδί τους. Πολλές φορές οι ακραίες συμπεριφορές που αναπτύσσονται εξαιτίας των διατροφικών διαταραχών ενοχοποιούν τους γονείς προς όφελος του φαντάσματος της νευρικής βουλιμίας ή της νευρικής ανορεξίας. Περισσότερες πληροφορίες στο www.hcfed.gr
Δεν έχει σημασία αν κάνετε κάθε πρωί τζόγκινγκ ή αν επισκέπτεστε τακτικά το γυμναστήριο. Εφόσον περνάτε το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης ημέρας καθισμένος διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη, καρδιοπάθειας, διαφόρων καρκίνων και πρόωρου θανάτου.
Ανεξάρτητα από το αν γυμνάζεστε ή όχι, το να κάθεστε για μακρές περιόδους- στο αυτοκίνητό σας, στο γραφείο σας, στον καναπέ του σπιτιού σας- σας κάνει κακό. Η καρέκλα σας είναι ο εχθρός σας. Αυτό είναι το συμπέρασμα αρκετών πρόσφατων μελετών. Αν εξετάσει κανείς μόνο υγιείς ανθρώπους που γυμνάζονται τακτικά, αυτοί που κάθονται περισσότερο στη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας έχουν μεγαλύτερες περιφέρειες και χειρότερες τιμές αρτηριακής πίεσης και σακχάρου στο αίμα απ΄ ό,τι αυτοί που κάθονται λιγότερο. Μεταξύ αυτών που κάθονται μπροστά στην τηλεόραση περισσότερο από τρεις ώρες την ημέρα, αυτοί που ασκούνται είναι εξίσου υπέρβαροι με αυτούς που δεν ασκούνται: η καθιστική ζωή φαίνεται ότι αναιρεί μερικά από τα οφέλη του τζόγκινγκ. Σκληρή δουλειά
Γιατί όμως το να κάθεσαι κάνει κακό; Η απάντηση φαίνεται πως έχει δύο μέρη. Κατ΄ αρχάς, το να κάθεσαι είναι από τα πιο παθητικά πράγματα που μπορείς να κάνειςκαις περισσότερη ενέργεια ακόμη και μασώντας τσίχλα. Σε σύγκριση με το να κάθεσαι, το να στέκεσαι όρθιος είναι σκληρή δουλειά, καθώς τεντώνονται οι μύες των ποδιών και λειτουργούν οι μύες της πλάτης και των ώμων· επίσης, όταν στέκεσαι όρθιος, συχνά ρίχνεις το βάρος σου από το ένα πόδι στο άλλο. Έτσι καις ενέργεια.
Μπορεί να νομίζετε ότι δεν μπορείτε να επιλέξετε πόση ώρα θα κάθεστε, όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Ας υποθέσουμε ότι κοιμάστε οκτώ ώρες την ημέρα και γυμνάζεστε άλλη μία. Και πάλι σας μένουν 15 ώρες δραστηριοτήτων και την περισσότερη ενέργεια θα την κάψετε μέσα σ΄ αυτό το 15ωρο. Συνεπώς η πρόσληψη βάρους είναι συχνά το σωρευτικό αποτέλεσμα μιας σειράς από μικρές αποφάσεις: ανεβαίνετε από τις σκάλες ή με το ασανσέρ; Στέλνετε e-mail στον συνάδελφο στην άλλη άκρη του διαδρόμου ή σηκώνεστε και πηγαίνετε ώς το γραφείο του; Όταν επιστρέφετε σπίτι, ασχολείστε με τα φυτά στη βεράντα ή κάθεστε μπροστά στην τηλεόραση; Περπατάτε μέχρι το γωνιακό κατάστημα ή πηγαίνετε με το αυτοκίνητό σας;
Η «φυσιολογία της αδράνειας»
ΟΤΑΝ ΜΕΝΕΙΣ ώρες καθιστός, συμβαίνουν στο σώμα σου κακά πράγματα. Για παράδειγμα, σκεφθείτε τη λιποπρωτεϊνική λιπάση. Είναι ένα μόριο που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επεξεργασία των λιπών από το σώμα. Παράγεται από πολλούς ιστούς, περιλαμβανομένων των μυών. Χαμηλά επίπεδα της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης συνδέονται με διάφορα προβλήματα υγείας, περιλαμβανομένων των καρδιοπαθειών. Μελέτες σε ποντικούς έδειξαν πως οι μύες των ποδιών παράγουν το μόριο αυτό μόνο όταν βρίσκονται σε λειτουργία (για παράδειγμα, όταν το ζώο είναι όρθιο και περπατάει). Αυτό σημαίνει πως όταν κάθεσαι ένα κρίσιμο τμήμα του μεταβολισμού σου επιβραδύνεται. Από μελέτη που έγινε σε ανθρώπους οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να κάθονται για πολλές ώρες, διαπιστώθηκε ότι όσοι κάνουν συχνά μικρά διαλείμματα- σηκώνονται για να τεντωθούν ή για να περπατήσουν στον διάδρομο- έχουν μικρότερες περιφέρειες και μεταβολίζουν καλύτερα τα σάκχαρα και το λίπος, απ΄ ό,τι αυτοί που μένουν καθισμένοι για πολλές ώρες χωρίς διάλειμμα.
Μια νέα εφαρμογή του iPhone, το AcneApp, φέρεται να βοηθάει στη θεραπεία της ακμής. Η αρχή λειτουργίας του βασίζεται σε μη ορατή ακτινοβολία, η οποία χρησιμοποιείται από ειδικά μηχανήματα δερματολόγων.
Η εφαρμογή δημιουργήθηκε από τον αμερικανό δερματολόγο Γρεγκ Πίρσον και χρησιμοποιεί κόκκινο φως 550 νανόμετρων, που βοηθούν στο να σκοτωθούν τα βακτήρια και ταυτόχρονα να ενισχυθεί η παραγωγή κολλαγόνου στο δέρμα.
«Υπάρχει ένα μηχάνημα που δρα βακτηριοστατικά με τη χρήση υπέρυθρης ακτινοβολίας, δηλαδή συχνότητα μεγαλύτερης από το ορατό φως (το κόκκινο δηλαδή). Άρα εάν η εφαρμογή εκπέμπει το κόκκινο θα μπορούσε να βοηθήσει. Επειδή όμως η ακμή είναι πολυπαραγοντική νόσος δεν μπορείς να πεις ότι θεραπεύει μόνο η χρήση φωτός» εξηγεί η δερματολόγος δρ Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, διδάκτορ Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η εφαρμογή κοστίζει 1,59 ευρώ, «δουλεύει» στο δέρμα του προσώπου την ώρα που ο χρήστης μιλάει.
Όπως είπε ο δερματολόγο Γρεγκ Πίρσον, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», η εφαρμογή θα πρέπει να τεθεί σε κλινικές δοκιμές για να καταδειχτεί ο βαθμός αποτελεσματικότητάς της, όμως δήλωσε «γοητευμένος από την προοπτική οι χρήστες να μπορούν δυνητικά να θεραπεύουν την ακμή τους, ενώ μιλάνε στο τηλέφωνο.
Πάντως, ακόμη και η Appleκατά την πώληση του προϊόντος από το appstore διευκρινίζει πως «η εφαρμογή παρέχεται μόνο για ψυχαγωγία και δεν προτείνεται για θεραπεία οποιασδήποτε νόσου».
Η μουσική μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο για τη θεραπεία κοινών ασθενειών, σύμφωνα με τον δόκτορα Χανς Γιοακίμ Τράπε της πανεπιστημιακής κλινικής Μαριχόσπιταλ στην Χέρνη, της Γερμανίας.
Η κλασσική μουσική είναι η πλέον αποτελεσματική, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα επί του άγχους, της κατάθλιψης και των καρδιοαγγειακών παθήσεων. Εκτός αυτών βοηθά στην αντιμετώπιση των πόνων, του στρες και των διαταραχών του ύπνου και έχει πολύ θετικές επιρροές στο ανοσοποιητικό σύστημα, γράφει ο Τράπε σε γερμανικό ιατρικό περιοδικό.
Επιπλέον η κλασσική μουσική βοηθά στη συγκέντρωση, στη μνήμη, τη δημιουργικότητα και την ενέργεια σύμφωνα πάντα με τη μελέτη του ίδιου επιστήμονα.
Ωστόσο υπάρχουν άνθρωποι που δεν τους αρέσει η ορχηστρική μουσική. Ο Τράπε στην περίπτωση αυτή συστήνει να δοκιμάσουν ως εναλλακτική λύση την ποπ ή τη ροκ μουσική. Τα δύο αυτά είδη μουσικής έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζουν την ανθρώπινη διάθεση. Επίσης η λατινοαμερικάνικη μουσική έχει παρατηρηθεί ότι διαθέτει ιδιότητες βελτίωσης της διάθεσης.
Το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί σε καμιά περίπτωση για τη μουσική χέβι μέταλ ή την τέκνο, υπογραμμίζει ο Τράπε και προσθέτει ότι αυτά τα είδη μουσικής αυξάνουν τους καρδιακούς παλμούς και την αρτηριακή πίεση.
Γι’αυτό η Terra φροντίζει κάθε μέρα να σας τονώνει τη δημιουργικότητα με τη μουσική επιλογή της ημέρας.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Ο εγκέφαλος είναι αναμφίβολα το πολυτιμότερό μας όργανο. Η διαμόρφωσή του και συνακόλουθα η λειτουργία του εξαρτάται τόσο από τον γενετικό προγραμματισμό του καθενός- από τα γονίδιά μας δηλαδή και τις παραλλαγές τους που έχει το κάθε άτομο- όσο και από τα παιδαγωγικά-περιβαλλοντικά ερεθίσματα που δέχεται, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες. Γεννιόμαστε με 100 δισεκατομμύρια νευρώνες (νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου) και τελειώνουμε με τον αριθμό αυτό. Εκείνο που αλλάζει με την εμπειρία, τη μάθηση δηλαδή, είναι οι διασυνδέσεις μεταξύ των εν λόγω νευρώνων, οι συνάψεις, ο αριθμός των οποίων φθάνει το μέγεθος του περίπου 1,5 τετράκις εκατομμύρια· οι συνάψεις αυτές δημιουργούν τα περίπλοκα νευρωνικά δίκτυα, στα οποία έχουν αποτυπωθεί οι γνώσεις μας και τα συναισθήματά μας, η εμπειρία μας όλη. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι ο εγκέφαλος ενός πεντάχρονου παιδιού φτάνει το 90% του όγκου του ενήλικου σταδίου του. Η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει ότι το 90% των γνώσεων-εμπειριών μας κατακτάται ως τα πέντε μας χρόνια. Γι΄ αυτό οι μικρές ηλικίες είναι πολύ ευαίσθητες στη διαπαιδαγώγηση, με τους παιδαγωγούς τους, γονείς και δασκάλους, να έχουν μεγάλη ευθύνη για το τι «εγγράφουν» στον εγκέφαλο των μικρών παιδιών.
Άρθρα (RSS)