Terra Computerata

Στο άμεσο μέλλον, τα κοινωνικά δίκτυα θα βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο οι ειδικοί παρακολουθούν τις επιπτώσεις από τη μακροχρόνια λήψη ενός φαρμάκου, διαπιστώνοντας για παράδειγμα ότι ένα σκεύασμα δεν έχει τελικά την αποτελεσματικότητα που προβλεπόταν όταν κυκλοφόρησε. Αυτό υποστηρίζουν οι ιδρυτές του PatientsLikeMe, μιας διαδικτυακής υπηρεσίας στην οποία είναι ήδη εγγεγραμμένοι χιλιάδες Αμερικανοί με χρόνια νοσήματα, για να επικοινωνούν με άλλους χρήστες οι οποίοι πάσχουν από την ίδια ασθένεια και να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματά τους, αλλά και τις πιθανές παρενέργειες από την αγωγή που τους έχει χορηγηθεί.

Παράλληλα, από αυτές τις πληροφορίες οι υπεύθυνοι του site μπορούν να δημιουργήσουν προγνωστικά μοντέλα σχετικά με τη δράση μιας μεγάλης σειράς φαρμάκων, αρκετές φορές μάλιστα προβλέποντας τη «συμπεριφορά» μιας δραστικής ουσίας πριν ολοκληρωθούν οι αντίστοιχες κλινικές μελέτες. Για παράδειγμα, το 2008 με τη βοήθεια του PatientsLikeMe διαπιστώθηκε πως η λήψη λιθίου δεν ανακόπτει την εξέλιξη των νευροεκφυλιστικών παθήσεων που επηρεάζουν τα εγκεφαλικά κύτταρα – και μάλιστα 18 μήνες προτού μια επίσημη κλινική μελέτη καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα.

Η ιδέα για τη δημιουργία του PatientsLikeMe προήλθε από τους James και Ben Heywood, θεωρώντας πως μία τέτοια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσε κατ’ αρχάς να βοηθήσει ανθρώπους σαν τον αδερφό του Stephen (ο οποίος έπασχε από πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, ALS) να έρθουν σε επαφή με ομοιοπαθείς, για να αλληλοενημερωθούν σχετικά με την εξέλιξη της υγείας τους και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Αυτό για τους ίδιους τους ασθενείς σήμαινε πως εντάσσονταν αυτόματα σε μία διαδικτυακή κοινότητα που τους έδινε τη δυνατότητα όχι μόνο να αλληλοεπικοινωνούν, αλλά και να πληροφορούνται για τις τελευταίες ιατρικές έρευνες που αφορούν την πάθησή τους. Ετσι, η υπηρεσία απέκτησε σύντομα μεγάλη δημοφιλία -σήμερα αριθμεί περισσότερους από 6.500 χρήστες- καλύπτοντας αρκετές ακόμη νόσους όπως το AIDS, η κατάθλιψη ή η επιληψία. Για τους διαχειριστές του site, από την άλλη, συνεπαγόταν πως πλέον διέθεταν μία τεράστια και ολοένα διευρυνόμενη βάση δεδομένων, η οποία τους επέτρεπε να πραγματοποιήσουν μία μεγάλη σειρά στατιστικών αναλύσεων.

Οπως είναι φυσικό, οι James και Ben Heywood δεν υποστηρίζουν πως αυτές οι στατιστικές αναλύσεις θα αντικαταστήσουν τις τυπικές κλινικές δοκιμές, στις οποίες, άλλωστε, συμπεριλαμβάνονται και ασθενείς που υποβάλλονται σε εικονική θεραπεία (placebo), ώστε τα πορίσματα να είναι απολύτως έγκυρα. Υποστηρίζουν ωστόσο πως προσφέρουν σημαντικά στοιχεία σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες σκευασμάτων σε ασθενείς που πάσχουν και από κάποια άλλη, δευτερεύουσα, νόσο, ή ότι αποτελούν ένα βοηθητικό εργαλείο που παρέχει σημαντικά ευρήματα τα οποία μπορούν να καθοδηγήσουν τις ιατρικές έρευνες.

Καθημερινή

Οι ερευνητές μόλις το τελευταίο χρονικό διάστημα άρχισαν να αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα της φιλίας, αλλά και των κοινωνικών επαφών, αναφορικά με τη γενική κατάσταση της υγείας των ανθρώπων. Για παράδειγμα:

– Μελέτη διάρκειας 10 ετών στην Αυστραλία, έδειξε ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που είχαν έναν ευρύ κύκλο φίλων αντιμετώπιζαν κατά 22% μικρότερη πιθανότητα να αποβιώσουν κατά τη διάρκεια της μελέτης απ’ ό,τι τα άτομα με λιγοστές φιλίες.

– Τον περασμένο χρόνο, ερευνητές από το Χάρβαρντ διαπίστωσαν ότι οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί προάγουν την καλή λειτουργία του εγκεφάλου και μάλιστα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

«Σε γενικές γραμμές δεν αποτιμάται επαρκώς ο καθοριστικός ρόλος της φιλίας στη ζωή μας», είπε η Rebecca G. Adams, καθηγήτρια Kοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας. «Ελάχιστη είναι η επένδυση στη φιλία, ενώ η φιλία έχει σαφώς μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχολογική μας υγεία απ’ ό,τι οι οικογενειακές μας σχέσεις», συμπλήρωσε η ίδια.

Διαβάστε σχετικά στην Καθημερινή

Ολοένα και περισσότερες έρευνες επιβεβαιώνουν την επίδραση της μουσικής στην ψυχή και το σώμα. Πρόσφατα, Αμερικανοί επιστήμονες αποφάνθηκαν πως το άκουσμα εκλεπτυσμένων μουσικών συνθέσεων και η τακτική παρακολούθηση κοντσέρτων αφαιρούν πέντε χρόνια από την επονομαζόμενη «πραγματική ηλικία» μας. Θα μπορέσει όμως ποτέ να πάρει η μουσική τη θέση που φαίνεται να δικαιούται ως φάρμακο; Να «παρασκευάζεται» και να «συνταγογραφείται» ανάλογα με την περίπτωση, να λαμβάνεται σαν… χάπι; Η Βέρα Μπράντες, «η πρώτη μουσική φαρμακολόγος στον κόσμο», στοιχηματίζει ότι είναι απλώς θέμα χρόνου. Σήμερα η Μπράντες είναι διευθύντρια ενός ερευνητικού προγράμματος για τη μουσική και την ιατρική στην Ιδιωτική Ιατρική Σχολή Παράκελσος, στο Ζάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Παράλληλα, έχει ιδρύσει μια εταιρεία, τη Sanoson, η οποία σχεδιάζει κατά παραγγελία μουσικά συστήματα για ιατρικές εγκαταστάσεις. «Η πρώτη μουσική φαρμακολόγος», έτσι αυτοχαρακτηρίζεται. Και με την ιδιότητα αυτή «παρασκευάζει» φάρμακα υπό μορφή μουσικής.

Πώς ακριβώς γίνεται αυτό; Η Μπράντες και οι συνεργάτες της δεν χρησιμοποιούν γνωστά κομμάτια- υπάρχει πάντα ο κίνδυνος των προσωπικών συσχετισμών. Όπως οι παλιοί φαρμακοποιοί, που διύλιζαν αποστάγματα από το «κατάστημα» βοτάνων και φυτών της φύσης, έτσι και αυτοί αναλύουν μουσικές κάθε είδους με σκοπό να «εξαγάγουν» τα «ενεργά συστατικά» τους, τα οποία κατόπιν αναμειγνύουν στις σωστές ισορροπίες, «ρίχνοντας» μέσα τις σωστές δόσεις ρυθμού, αρμονίας και ηχοχρώματος, στον σωστό χρόνο, στη σωστή σειρά…

Η ομάδα μένει μακριά από σοβαρές παθολογικές ή μολυσματικές νόσους, υποστηρίζει ωστόσο ότι οι μέθοδοί της έχουν ευρείες εφαρμογές στις ψυχοσωματικές διαταραχές, την αντιμετώπιση του πόνου και τις επονομαζόμενες «ασθένειες της εποχής»: άγχος, κατάθλιψη, αϋπνία και ορισμένες μορφές αρρυθμίας. Άπαξ και ο γιατρός έχει κάνει τη διάγνωση, ο ασθενής στέλνεται σπίτι με ένα ηχητικό πρωτόκολλο και μια συσκευή που μοιάζει πολύ με iΡod, φορτωμένη τις κατάλληλες για αυτόν μουσικές.

Σε πιλοτική έρευνα που πραγματοποίησαν πέρυσι, η Μπράντες και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι το άκουσμα ενός ειδικά σχεδιασμένου μουσικού προγράμματος για 30 λεπτά την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, επί τέσσερις εβδομάδες, βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος ασθενών που υπέφεραν από υπέρταση- για την οποία δεν μπορούσε να εντοπιστεί οργανικό αίτιο.

Τα Νέα

Εδώ κι ένα μήνα διαπιστώνω ότι το φανάρι ενός κεντρικού δρόμου της γειτονιάς μου παραμένει σβηστό. Διαβάζω ότι ένα “τυπικό” πρόβλημα σε ένα διαγωνισμό του ΥΠΕΧΩΔΕ δημιούργησε «κενό» στη συντήρηση των φωτεινών σηματοδοτών της Αθήνας. Ένα τυπικό πρόβλημα θα στείλει στα νοσοκομεία έναν ικανό αριθμό επιβατών.

Α στα νοσοκομεία, που δεν έχουν γάζες. Γιατί ένα άλλο τυπικό πρόβλημα δεν επιτρέπει τον εξοπλισμό των νοσοκομείων με βασικά είδη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Φυσικά ούτε φάρμακα μπορεί να πάρει ο άτυχος ήρωας της ιστορίας μας στην περίπτωση που είναι ασφαλισμένος του δημοσίου. Δεν ξέρω πιο τυπικό πρόβλημα το απαγορεύει. Ούτε εξετάσεις μπορεί να κάνει, το βιβλιάριό του δεν είναι καλοδεχούμενο.

Το συνδικαλιστικό του όργανο από την άλλη τον καθησυχάζει, γιατί κάνει παραστάσεις διαμαρτυρίας. Άραγε έκαναν ποτέ την αυτοκριτική τους οι συνδικαλιστές; Ούτε όταν πληροφορήθηκαν από τον τύπο ότι: “Οι εργαζόμενοι της Αθήνας απομακρύνονται από τα συνδικάτα. Σε ποσοστό 68% δεν είναι μέλη σωματείου, ενώ ένας στους δύο δεν λαμβάνει ποτέ μέρος σε απεργιακές κινητοποιήσεις”.

Σκέφτομαι ότι είναι καιρός να μεταναστεύουμε. Τόσα χρόνια δεν είδα να σημειώνουμε κάποια αξιοσημείωτη πρόοδο στους βασικούς τομείς υγείας και παιδείας.

Έκανα το λάθος χτες να ανοίξω την τηλεόραση. Εχω την εντύπωση ότι τα κανάλια ζουν σε μία εναλλακτική πραγματικότητα την οποία επιμένουν να αναπαράγουν. Είχαν αφιερώσει τρία τέταρτα της ώρας να μιλούν για dvd. Στη χειρότερη δυνατή διεθνή συγκυρία, τη στιγμή που όλα δείχνουν ότι επέρχεται μια σοβαρότατη ύφεση,  το έθνος σύσσωμο ασχολείται με dvd. Με άλλα λόγια, «…ημείς άδομεν».  Στο μεταξύ στο τελευταίο του τεύχος ο «Εconomist» διατύπωνε για την Ελλάδα ένα ερώτημα και μία πρόβλεψη. Το ερώτημα είναι αν υπό τις παρούσες συνθήκες «μπορούν η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα να μοιράζονται ένα κοινό νόμισμα».

Η πρόβλεψη είναι ότι συντόμως η Ελλάδα και η Ιταλία «ή θα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους ή θα φύγουν από το κοινό νόμισμα ή (το πιθανότερο) και τα δύο».

Η πρόβλεψη του «Εconomist» όμως δεν είναι απλώς ένα καμπανάκι. Είναι ολόκληρο καμπαναριό.

Τώρα αν επιμένουμε στο τσάμικο…

Σίγουρα θα έχετε ακούσει το ‘Σεσουάρ για δολοφόνους” , παίζεται άλλωστε για πολλοστή χρονιά. Τι θα λέγατε όμως αν μαθαίνατε ότι το σεσουάρ σας είναι δολοφόνος; Διαβάζω στα ΝΕΑ ότι κινδυνεύουμε από τα μαγνητικά πεδία αλλά και τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν οι οικιακές μας συσκευές. Οι πλέον επικίνδυνες συσκευές με σειρά προτεραιότητας είναι: η βάση ασύρματου τηλεφώνου, ο φούρνος μικροκυμάτων, το WiFi και το σεσουάρ, ω ναι!

Από μετρήσεις του Εργαστηρίου Κυτταρικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μία ασύρματη βάση κινητού τηλεφώνου δημιουργεί σε απόσταση μερικών εκατοστών μαγνητικό πεδίο έντασης 50 μιλιγκάους. Μπορεί το όριο που έχει υιοθετηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προ δεκαετίας να φτάνει τα 1.000 μιλιγκάους, ωστόσο, πριν από περίπου ενάμιση μήνα το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε με 522 ψήφους υπέρ και 16 κατά να εξετάσει την υιοθέτηση αυστηρότερων ορίων λόγω του ότι τα υπάρχοντα όρια θεωρούνται «παρωχημένα». Η έκθεση που προβλημάτισε τους ευρωβουλευτές ακούει στο όνομα «Βioinitiative report» και αναφέρεται σε έρευνες που καταδεικνύουν ότι μαγνητικά πεδία έντασης άνω των 4 μιλιγκάους δύναται να προκαλούν σε παιδιά και ενηλίκους σοβαρά προβλήματα υγείας και να συνδέονται με κακοήθεις όγκους, λευχαιμίες, νευρικές διαταραχές, αλλοιώσεις του DΝΑ, καθώς και βλάβες του ανοσοποιητικού συστήματος.

Έχετε φρικάρει; Ακούστε τώρα τις επιδόσεις μερικών παραδοσιακών συσκευών του νοικοκυριού: μία παλαιού τύπου τηλεόραση καθοδικού σωλήνα δημιουργεί μαγνητικό πεδίο έντασης έως 100 μιλιγκάους σε απόσταση μερικών εκατοστών, ενώ στα 2 μέτρα η ένταση πέφτει στα 10. Επιπλέον, όταν λειτουργεί το σεσουάρ, ανάλογα με την ισχύ του, η ένταση του μαγνητικού πεδίου μπορεί να φτάσει έως και τα 500 μιλιγκάους.

Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να χάσουν βάρος. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Μετά αρχίζουν τα δύσκολα. Λίγοι μπορούν να διατηρήσουν το χαμηλό βάρος για μεγάλο διάστημα. Οι επιστήμονες τώρα αρχίζουν να αναζητούν το γιατί. Και οι απαντήσεις που βρίσκουν δεν θα αρέσουν σε εκατομμύρια ανθρώπους που παλεύουν με τα κιλά.

Το ανθρώπινο σώμα είναι σχεδιασμένο να σαμποτάρει την απώλεια βάρους. Από τη στιγμή που το σώμα έχει υπάρξει κάποια στιγμή υπέρβαρο, θέλει να επιστρέψει σε εκείνα τα κιλά. Η φυσιολογία του οργανισμού έχει αλλάξει με δύο τρόπους. Το σώμα χρειάζεται λιγότερες θερμίδες για να διατηρηθεί, αλλά η επιθυμία του για φαγητό είναι περισσότερο έντονη από ποτέ.

Έτσι, για να διατηρήσει κάποιος το φυσιολογικό του βάρος, από τη στιγμή που θα χάσει τα κιλά, πρέπει να πολεμήσει μια σειρά από βιολογικές διαδικασίες που έχουν να κάνουν με τον εγκέφαλο, τις ορμόνες, τον μεταβολισμό και την αποθήκευση λίπους. «Τώρα μόλις αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πώς μπορούμε να διατηρήσουμε το φυσιολογικό βάρος», λέει ο Πολ Μακλίν, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. «Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι να χάσεις το βάρος, αλλά να μην το ξαναπάρεις. Μόνο το 5-10% των ανθρώπων μπορούν να το κάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Διαβάστε ακόμη για τη βαθμολογία των τροφών. Με άριστα το 100, το μπρόκολο, το πορτοκάλι και τα φασολάκια παίρνουν 100. Το χοτ ντογκ, αντίθετα, μόλις 5, ενώ ακόμη πιο κάτω, στον πάτο του καταλόγου αξιολόγησης των τροφίμων, η γρανίτα παίρνει μόνον έναν βαθμό.