Terra Computerata

Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η 15η Σύνοδος της Βουλής των Εφήβων. Τριακόσιοι μαθητές της Β΄ Λυκείου (260 από την Ελλάδα, 20 από την Κύπρο και 20 από την Ομογένεια) κάθησαν στα έδρανα της Βουλής καταθέτοντας «τις προσωπικές τους αλήθειες για τα προβλήματα, τις αγωνίες και τις ανησυχίες της γενιάς τους». Είναι πράγματι έτσι; Συγκροτώντας επιτροπές, αντίστοιχες με αυτές της Βουλής των Ελλήνων (Μορφωτικών και Κοινωνικών Υποθέσεων, Οικονομικών, Δημόσιας Διοίκησης, κ.ο.κ.), τόνισαν «την ανάγκη για ανανέωση του εκπαιδευτικού συστήματος, προτείνοντας τη διαρκή αξιολόγηση και επιμόρφωση των καθηγητών». Μίλησαν για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, την παγκόσμια οικονομική κρίση και τις συνέπειές της, την έλλειψη αξιοκρατίας σε όλους τους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης και –ασφαλώς– επισήμαναν την ανάγκη να ενισχυθεί η συμμετοχή των νέων στα κοινά.

Ακούγοντας, αποσπασματικά, εισηγήσεις, με το μονότονο, νανουριστικό ρυθμό των επίσημων ομιλιών, που υπαγορεύει, η «επίσημη» γλώσσα, στρωτή, άνευρη και ομογενοποιημένη, αναρωτιέται κανείς γιατί θα πρέπει να χειροκροτεί τον –μηχανικά επαναλαμβανόμενο– θεσμό. Γιατί θα πρέπει να προστεθεί άλλη μια υποκριτική εργασία, άλλο ένα κείμενο έκθεσης πανελληνίων εξετάσεων, στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Είναι η δημοσιότητα που παίρνει το γεγονός ή ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του προγράμματος; Μπορούμε πράγματι να μιλήσουμε για «καλλιέργεια θετικής στάσης των νέων απέναντι στην αξία “συμμετοχή στα κοινά” και μύησή τους στους κανόνες και τις πρακτικές της δημοκρατίας»;

Θα πείτε: τι ενοχλεί να γίνεται η ετήσια αυτή συνάντηση των εφήβων, με όποιες ενστάσεις κι αν υπάρχουν; Η απάντηση εμπίπτει στην κατηγορία: τι είδους μοντέλο διαπαιδαγώγησης καλλιεργούμε στους νέους. Μας ενδιαφέρει να βλέπουμε να αναπαράγεται η κοινωνία που καταδικάζουμε ή να προωθήσουμε εκείνη που θα αντικαταστήσει ληγμένες και αποδεδειγμένα αποτυχημένες, με καταστροφικές συνέπειες μάλιστα, συμβάσεις και στερεότυπα;

Καμαρώνουμε παιδιά που μιλάνε «σαν κι εμάς», που εγκαταλείπουν τον εαυτό τους στον προθάλαμο για να φορέσουν την επίσημη «στολή» και τον ενδεδειγμένο λόγο συμμετέχοντας σε μια θεατρική παράσταση. Γιατί πώς αλλιώς μπορούν να συμπεριφερθούν παρά μόνο μιμούμενοι πρόσωπα–ρόλους, αλλοιώνοντας τη δική τους φύση για να προσαρμοστούν στην αρεστή εικόνα, υιοθετώντας τον απαιτούμενο μικρομεγαλισμό.

Σε αυτές τις παραστάσεις μπερδεύουμε τη σοβαρότητα με τη σοβαροφάνεια, την αξιοπρέπεια με τον καθωσπρεπισμό, την ηθική με τον συντηρητισμό, την ανέφικτη έστω πρόταση με την αναμενόμενη θέση. Προφανώς και θα εισηγηθούν την «ανανέωση του εκπαιδευτικού συστήματος» ή θα επισημάνουν «την έλλειψη αξιοκρατίας». Ομως αυτός είναι λόγος δάνειος και πεποιημένος, δεν έχει καμία επαφή με τη βιωμένη πραγματικότητα της μέσης εκπαίδευσης, τις αναζητήσεις ενός μαθητή Β΄ Λυκείου.

Οι έφηβοι υποδύονται την εξουσία που παρεμβαίνει και η εξουσία επιβεβαιώνει τον πατερναλιστικό χαρακτήρα της, κατευοδώνοντας με ευχές του τύπου «να ονειρεύεστε… με πολλά όνειρα σ’ αυτήν την ηλικία ξεκινάνε όλα…». Ή αναπαράγοντας κλισέ και κοινοτοπίες όπως «μόνο δρώντας συλλογικά, τοποθετώντας το “εμείς” πιο πάνω από το “εγώ” κ.λ.π. κ.λ.π.

Στη Βουλή των Εφήβων επαναλαμβάνεται το ψευδές και ψευδεπίγραφο, η «φούσκα» που συντηρούσαμε δεκαετίες ως κοινωνία. Μόνο που επειδή αφορά παιδιά, το συναίσθημα και η ενοχή εμπίπτουν σε διαφορετικό συνταγολόγιο το οποίο οφείλει να περιέχει αμφισβήτηση, οργή, μομφές προς τους ενήλικες, γενικότητες για «καλύτερο αύριο».

Ετσι όμως η δημοκρατία απλώς λουστράρεται. Ούτε κατανοείται ούτε καλλιεργείται. Είναι μία ακόμη έννοια που παπαγαλίζεται ως εκθεσιακή ύλη, χρήσιμη και αποτελεσματική.

Το εγχείρημα που ξεκίνησε φιλόδοξα πριν από 15 χρόνια καλουπώθηκε σαν δεκάλογος επιτυχίας του καλού υποψήφιου. Παρωδία εκπαιδευτικού προγράμματος, αυτοματοποιημένη λειτουργία, περισσότερο συγγενής με τον πολιτικό παραγοντισμό ή την τηλεοπτική δημοκρατία παρά με την αδιαμεσολάβητη επικοινωνία ή τον συνειδητό διάλογο.

Η Βουλή των Εφήβων έχει απομείνει αδειανή. Κενή από νόημα, χωρίς ηλικία.

Tης Mαρίας Kατσουνάκη στην Καθημερινή

Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω. Ευτυχώς οι βουλευτές του βίντεο φαίνεται ότι διατήρησαν το χιούμορ τους.

Αν δεν υπήρχαν σχολεία, να παίρνουν τα παιδιά μακριά από το σπίτι κάποιες ώρες, τα τρελοκομεία θα ήταν γεμάτα από μητέρες.

Εντγκαρ Χάουι (αμερικανός δημοσιογράφος-συγγραφέας)

Υπάρχουν και χειρότερα…

Καλό θα ήταν να αφήσετε το παιδί σας να επιλέξει μόνο του τα ρούχα που θα φορέσει την πρώτη ημέρα στο σχολείο, ώστε να τονωθεί η αυτοπεποίθησή του και να νιώσει ως το next top model. Βέβαια, αν ο Κωστάκης επιλέξει το μαγιό και τα μπρατσάκια ή η Μαιρούλα ντυθεί και βαφτεί σαν την Μπάρμπι, χώστε τους καμιά σφαλιάρα, ώστε να συνειδητοποιήσουν πως πρόκειται να πάνε στο σχολείο και όχι στο καρναβάλι του Μοσχάτου. Είναι πολύ πιθανό το παιδί σας να θελήσει να πάρει μαζί του στο σχολείο κάτι οικείο, ώστε να αισθάνεται άνετα. Εξηγήστε του πως δεν μπορεί να πάρει τη γιαγιά στο σχολείο -γιατί η γιαγιά πρέπει να μαγειρέψει, να βάλει πλυντήριο, να απλώσει, να σιδερώσει και να σφουγγαρίσει το σπίτι σας- και επιτρέψτε του να πάρει μαζί του τον σκύλο· ένα λυσσασμένο ντόμπερμαν θα του φανεί πολύ χρήσιμο στο σχολείο, αφού θα κρατήσει μακριά του τους συμμαθητές του και θα τους κάνει να αντιμετωπίζουν το παιδί σας με σεβασμό.

Συμβουλές του Πιτσιρίκου

Με παρέμβασή του ο Συνήγορος του Πολίτη ζητάει από το Υπ.Παιδείας την ελαχιστοποίηση των αποβολών ως παιδαγωγικού μέτρου και την αντικατάσταση αυτών από εναλλακτική εργασία.

Σύμφωνα με το υπόμνημά της, η ανεξάρτητη αρχή έχει χειριστεί πλήθος υποθέσεων που σχετίζονται με την αποβολή σχολικού περιβάλλοντος εξαιτίας παραπτωμάτων που σχετίζονται με την εμφάνιση, τη χρήση απρεπών εκφράσεων, την μαγνητοσκόπηση μέσω κινητού και άλλα παραπτώματα που ,όπως υποστηρίζει η αρχή, δεν θεραπεύονται με την αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.

Πέρα της εναλλακτικής εργασίας προτείνονται επιπλέον μια σειρά μέτρων όπως αιτιολόγηση από πλευράς του σχολείου της αναγκαιότητας της ποινής και της ευεργετικής επίδρασής της προς τον μαθητή, αναλυτική αναφορά των προηγούμενων παιδαγωγικών μεθόδων που εφαρμόσθηκαν στον μαθητή σε προηγούμενα παραπτώματα κ.α.

Θα ήθελα να δω κάποιες εναλλακτικές προτάσεις από το ΥΠΔΒΜΘ για τις ποινές των μαθητών. Θα έπρεπε να έχουν προστεθεί οι εναλλακτικές ποινές εδώ και χρόνια. Σίγουρα έχουμε αργήσει.

Πολλές φορές επίσης έχω παρευρεθεί σε συλλόγους που είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στην εσχάτη των ποινών γιατί ο μαθητής ξύνισε του διευθυντή. Η ομερτά τηρείται σε αυτήν την περίπτωση. Για να μη θυμηθούμε την Αμάρυνθο…

Αλλαγή του τόπου μελέτης, προσέγγιση με πολλούς τρόπους, δύσκολα… τεστ

The New York Times – Καθημερινή

Κάθε Σεπτέμβριο, εκατομμύρια γονείς καταφεύγουν στη… μαγεία προσπαθώντας να μετατρέψουν τους ξέγνοιαστους μικρούς παραθεριστές σε καλούς μαθητές. Φυσικά, πάντα οι συμβουλές στους φιλόδοξους γονείς είναι οι ίδιες: να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος μελέτης, να οργανωθεί το διάβασμα, να μπουν στόχοι και όρια. Φυσικά επιβάλλεται να ελεγχθεί το σχολείο, ώστε οι διδακτικές μέθοδοι να ταιριάζουν και να διευκολύνουν το παιδί.

Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι θεωρίες που κατά καιρούς διατυπώνονται δεν καθοδηγούν ουσιαστικά τους γονείς. Τα χαρακτηριστικά κάθε μαθητή και οι μέθοδοι διδασκαλίας βρίσκονται σε μια δυναμική σχέση την οποία κανείς δεν αποκρυπτογράφησε. Τα τελευταία χρόνια οι ψυχολόγοι απέδειξαν ότι διαθέτουν τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν όποιον ενδιαφέρεται να διαπρέψει στα θρανία, είτε πρόκειται για οκτάχρονο μαθητή είτε για συνταξιούχο που προσπαθεί να μάθει μια νέα γλώσσα.

Οι νέες τεχνικές αντιτίθενται στις «συμβατικές». Οι ειδικοί σήμερα λένε ότι ο μαθητής πρέπει να αλλάζει τον τόπο όπου μελετά και να μην επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε ένα μόνο αντικείμενο σε κάθε ώρα μελέτης, αλλά να προσεγγίζει συναφή θέματα. Πείραμα που πραγματοποιήθηκε το 1978 έδειξε ότι φοιτητές που μελετούσαν σε δύο χώρους, σε ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα, γεμάτο αντικείμενα, και σε ένα που είχε θέα την αυλή, κατέκτησαν το αντικείμενο της μελέτης καλύτερα από συναδέλφους τους που περιορίστηκαν στο ίδιο δωμάτιο.

Αναλόγως η ποικιλομορφία του υλικού που μελετάμε κάθε φορά βοηθά στην καλύτερη καταγραφή του από τον εγκέφαλο. Αυτό είναι κάτι που γνωρίζουν οι μουσικοί εδώ και χρόνια, γι’ αυτό όταν μελετούν αναμειγνύουν μουσικά κομμάτια, απλές σκάλες ή ασκήσεις για την τήρηση του ρυθμού. Επίσης μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Psychological Science διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν διαφορές στον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης.

Oι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι το εξοντωτικό διάβασμα ακόμα και την τελευταία στιγμή πριν από τον διαγωνισμό μπορεί να αποφέρει καρπούς. Αλλά η υπερφόρτωση του εγκεφάλου με πληροφορίες της τελευταίας στιγμής είναι ακριβώς το ίδιο με το να γεμίζουμε μια φτηνή βαλίτσα με πολλά πράγματα. Το φορτίο παραμένει στη θέση του για λίγο και μετά όλα «σβήνουν». Αντίθετα, όταν ο εγκέφαλος «γεμίζει» σταδιακά και συστηματικά η γνώση παραμένει για πολύ μεγαλύτερο διάστημα. Κανείς δεν γνωρίζει γιατί συμβαίνει αυτό. Ισως, όταν ξανάρχεται σε επαφή με υλικό που έχει λησμονήσει, το «ξαναμαθαίνει» προτού προσθέσει τα νέα στοιχεία. Και αυτό ενισχύει το σύνολο της γνώσης.

«Η λήθη είναι φίλη της γνώσης», εξηγεί ο δρ Κορνέλ του Γουίλιαμς Κόλετζ. Οταν ξεχνάς κάτι μπορείς να το ξαναμάθεις καλύτερα όταν το συναντήσεις.

Τέλος, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι εξετάσεις ή καλύτερα τα τεστ αποτελούν ένα θαυμαστό και αποτελεσματικό εργαλείο εκμάθησης, και αυτό διότι δεν μετρούν απλά τη γνώση· τη μεταβάλλουν, τη σταθεροποιούν και την κάνουν πιο σημαντική.

Επίσης, όσο πιο δύσκολα είναι τα τεστ τόσο καλύτερα, διότι όπως λένε οι ερευνητές όσο δυσκολότερα θυμάσαι κάτι τόσο πιο δύσκολα το ξεχνάς. Σίγουρα, καμιά από αυτές τις τεχνικές δεν θα κάνει ένα μαθητή του μηδέν άριστο. Ομως, όλες δίνουν στους γονείς και τους μαθητές κάτι που δεν είχαν ποτέ έως σήμερα. Ενα σχέδιο μελέτης, βασισμένο σε επιστημονικές αποδείξεις.

Κάθε Σεπτέμβριο εκατομμύρια γονείς πασχίζουν να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να ξαναβάλουν τα παιδιά σε πρόγραμμα και ρυθμούς σχολείου μετά την ανεμελιά των διακοπών. Οι συμβουλές είναι γνωστές: Δημιουργήστε έναν ήσυχο χώρο όπου θα μπορούν να μελετούν. Βάλτε πρόγραμμα για το διάβασμα στο σπίτι. Βάλτε τους στόχους. Βάλτε τους όρια.

Αλλά, αντίθετα από ό,τι πιστεύαμε ως σήμερα, για να εντυπωθεί καλύτερα η γνώση απαιτείται ένας βαθμός «επιθυμητής δυσκολίας» στη διάρκεια της μελέτης. Οπως λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες (UCLΑ), «όσο μεγαλύτερη είναι η πρόκληση για να αποθηκευτεί μια πληροφορίατόσο πιο δύσκολα σβήνεται από τη μνήμη αυτή η πληροφορία αργότερα».

Οι αμερικανοί ψυχολόγοι κατέληξαν σε ορισμένες «καλές συνήθειες» που αν καλλιεργήσουμε μικροί και μεγάλοι θα εξασφαλίσουμε το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα. Με δυο λόγια, θα πετύχουμε την έξυπνη μελέτη.

Η πρώτη είναι να εναλλάσσουμε συχνά τον χώρο στον οποίο διαβάζουμε. Η ιδέα μπορεί να ακούγεται ανορθόδοξη, έχει όμως αποδειχθεί ότι η αλλαγή του χώρου όχι μόνο δεν αποσυντονίζει τον εγκέφαλο αλλά αυξάνει τις πληροφορίες που συγκρατούμε μελετώντας.

Φαίνεται λοιπόν ότι η συμβουλή που δίνουμε στους μαθητές να βρουν έναν συγκεκριμένο χώρο στο σπίτι ή μια ήσυχη γωνιά σε κάποια βιβλιοθήκη δεν βοηθάει το διάβασμά τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος συνδέει, συχνά υποσυνείδητα, αυτό που μελετάμε με τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από το περιβάλλον και το αποθηκεύει καλύτερα στη μνήμη. «Πιστεύουμε ότι όσο περισσότερο ποικίλλει το εξωτερικό περιβάλλοντόσο εμπλουτίζεται η πληροφορία αναγκάζοντας τον εγκέφαλο να κάνει περισσότερους συσχετισμούς… Ξεχνάμε πιο δύσκολα όσα έχουμε μάθει με αυτόν τον τρόπο» λέει ο Ρόμπερτ Μπιορκ, καθηγητής Ψυχολογίας στο UCLΑ. Κάτι ανάλογο ισχύει όταν εναλλάσσουμε τον τύπο του γνωστικού αντικειμένου που μελετάμε σε μια ημέρα. Αν, π.χ., ασχοληθεί κανείς με το λεξιλόγιο, την ανάγνωση κειμένου και ορισμένους γραμματικούς κανόνες μιας ξένης γλώσσας το ίδιο απόγευμα, οι γνώσεις αυτές θα εντυπωθούν καλύτερα στον εγκέφαλο από ό,τι αν μελετούσε μόνο λεξιλόγιο στη διάρκεια του απογεύματος.

«Τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου είναι εντυπωσιακά. O εγκέφαλος εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει τη στρατηγική που απαιτείται κάθε φορά για την επίλυση ενός προβλήματος ή τη χρήση μιας πληροφορίας» λέει ο δρ Μπιορκ. Αν και οι ερευνητές δεν αρνούνται ότι η εντατική και εξαντλητική μελέτη ενός και μόνο γνωστικού αντικειμένου σε μικρό χρονικό διάστημα μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερη βαθμολογία σε κάποιο διαγώνισμα, παρομοιάζουν τη διαδικασία της μάθησης με το πακετάρισμα μιας βαλίτσας.

Οταν γίνεται χωρίς βιασύνη, τακτικά και σταδιακά, η βαλίτσα θα κρατήσει για περισσότερο καιρό το περιεχόμενό της χωρίς να διαλυθεί.

Οταν ο εγκέφαλος επανέρχεται σε γνώσεις που απέκτησε στο παρελθόν, αναγκάζεται να μάθει από την αρχή κάποια από τα στοιχεία που είχε απορροφήσει προτού προσθέσει νέες πληροφορίες σε μια πρακτική που εμπεδώνει τη γνώση.

Οσο για τα διαγωνίσματα, παρά τα αρνητικά συναισθήματα που συχνά τα συνοδεύουν, φαίνεται ότι κάνουν θαύματα: όταν αναγκάζεται κανείς να ανασύρει μια πληροφορία από τη μνήμη του, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύεται και κάνει την πρόσβαση σε αυτήν πιο εύκολη στο μέλλον.

tovima.gr

Η επιστροφή στο σχολείο των παιδιών είναι μια περίοδος προσαρμογής που απαιτεί προετοιμασία. Δεν είναι εύκολο για τα παιδιά να περάσουν από την ξεγνοιασιά του καλοκαιριού στο νέο απαιτητικό, αυστηρό ρυθμό του σχολείου.

Οι γονείς έχουν καθοριστικό ρόλο στην ορθή προετοιμασία των παιδιών τους, οποιαδήποτε και εάν είναι η ηλικία τους. Η κάθε ηλικία έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες.

Ο ρόλος των γονιών δεν περιορίζεται μόνο στην υλική προετοιμασία των παιδιών. Η υλική προετοιμασία είναι βέβαια σημαντική αλλά η ψυχολογική προσέγγιση και καθοδήγηση από την αρχή του χρόνου, έχουν τεράστια σημασία στην εξέλιξη, απόδοση και ικανοποίηση του παιδιού.

Η ορθή υποστήριξη των γονιών, μεγιστοποιεί την απόδοση και τις πιθανότητες επιτυχίας των παιδιών. Παράλληλα η προσεγμένη, έξυπνη φροντίδα προς τα παιδιά που θα δίνεται από την έναρξη του σχολικού έτους, θα τα προστατεύει από πολλούς κινδύνους και θέτει τις προϋποθέσεις για να είναι ευτυχισμένα.

Το να είναι κάποιος γονιός δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δυστυχώς η διαπαιδαγώγηση των νέων για σημαντικά θέματα που θα έχουν να αντιμετωπίζουν ως γονείς, απουσιάζει.

Ας δούμε μερικά βασικά σημεία που είναι ιδιαίτερα σημαντικό, οι γονείς να προσέχουν από την περίοδο της επιστροφής στο σχολείο και καθόλη τη διάρκεια του σχολικού χρόνου.

1. Κανόνες, ρουτίνα και ύπνος

Είναι σημαντικό για τα παιδιά να έχουν μια ρουτίνα και κάποιους κανόνες για να ακολουθούν. Είναι καθήκον των γονιών να μεριμνούν για την τοποθέτηση και τήρηση των ορίων αυτών που κατευθύνουν και προσανατολίζουν τα παιδιά.

Σίγουρα το πρώτο μέλημα είναι η ρύθμιση της ώρας του ύπνου. Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά χρειάζονται τουλάχιστο 8 ώρες ύπνου. Ακόμη καλύτερα 9 ή 10 ώρες ύπνου τα βοηθούν περισσότερο.

Οι γονείς πρέπει να αποφασίσουν την ώρα του ύπνου ανάλογα με την ώρα που θα πρέπει να ξυπνήσουν και το χρόνο ύπνου που χρειάζονται. Όταν φτάσει η ώρα του ύπνου, τα φώτα κλείνουν και τα παιδιά πανε κρεβάτι. Η τήρηση του κανόνα αυτού είναι μεγάλης σημασίας.

Τουλάχιστο 1 ώρα πριν από το χρόνο που το παιδί παει στο κρεβάτι, πρέπει να διακόπτονται τα παιγνίδια βίντεο ή εκπομπές της τηλεόρασης που τα ερεθίζουν. Εάν παίζουν έξω παιγνίδια ή αθλούνται, πρέπει να επιστρέφουν στο σπίτι. Αυτό τους επιτρέπει να ηρεμίζουν, να χαλαρώνουν και έτσι να προετοιμάζονται για ένα καλύτερο ύπνο.

Ένα ζεστό μπάνιο λίγο πριν από το κρεβάτι, βοηθά. Το μπάνιο είναι προτιμότερο από το ντους διότι το ντους διεγείρει ενώ το μπάνιο ηρεμίζει. Επίσης το παιδί μπορεί να φαει κάτι ελαφρύ όπως για παράδειγμα ένα μπισκότο, γάλα, ψωμί με τυρί ή μέλι που είναι δυνατόν να βοηθήσουν το παιδί να αποκοιμηθεί.

Μετά από το μπάνιο και το μικρό σνακ, το παιδί είναι καλά να διαβάσει ένα βιβλίο ή κάτι άλλο που του αρέσει. Για μικρότερα παιδιά, οι γονείς τους μπορούν να τους διαβάζουν κάτι. Όταν έρθει η προκαθορισμένη ώρα, τα φώτα πρέπει να κλείνουν.

2. Η διατροφή

Έκτός από τον ύπνο, η διατροφή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την προετοιμασία για το σχολείο. Τα παιδιά κατά το καλοκαίρι, τρωνε πιο συχνά λιπαρά εδέσματα, γλυκά, τσιπς, τηγανητές πατάτες, παγωτά, σοκολάτες.

Η προετοιμασία για το σχολείο απαιτεί μια καλύτερη διατροφή πιο πλούσια σε φρούτα και λαχανικά.

Παράλληλα τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες και άλλα τρόφιμα ή ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη πρέπει να αποφεύγονται. Η καφεΐνη προκαλεί στα παιδιά αϋπνία και διαταραχές του ύπνου. Η κακή διατροφή προκαλεί δυσπεψία και εφιάλτες στα παιδιά. Συνέχεια »

Η ευρωπαϊκή «Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111» είναι μια νέα συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή αποκλειστικά για παιδιά και εφήβους. Αν είσαι παιδί ή έφηβος μέχρι 18 ετών μπορείς να τηλεφωνήσεις δωρεάν από σταθερό ήκινητό τηλέφωνο από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας. Οι μέρες και ώρες που μπορείς να καλέσεις είναι από Δευτέρα έως και Παρασκευή από τις 14:00 το μεσημέρι ως τις 20:30 το βράδυ.

Στη «Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111» μπορείς να μιλήσεις γιαοτιδήποτε σε απασχολεί. Για εμάς όλα τα προβλήματα, μικρά και μεγάλα, είναι το ίδιο σημαντικά. Μη διστάσεις λοιπόν να τηλεφωνήσεις αν έχεις ανησυχίες για το μέλλον σου, αν βρίσκεις δυσκολίες στη σχέση με τους γονείς ή τους φίλους σου, αν αντιμετωπίζεις προβλήματα στην οικογένεια, όπως χωρισμό των γονιών, θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου ή αν απλά νιώθεις φοβισμένος. Είμαστε πάντα στη διάθεσή σου για ό,τι χρειαστείς.

Όταν είσαι μόνος, κάθε πρόβλημα, κάθε δυσκολία μοιάζει αξεπέραστη. Μαζί όμως, μπορούμε να βρούμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις για εσένα. Γιατί στο 116 111, πίσω από κάθε γραμμή υπάρχει κάποιος που νοιάζεται πραγματικά για όσα σε απασχολούν.

Με ένα τηλεφώνημα έχεις δίπλα σου ειδικούς σύμβουλους ψυχικής υγείας. Αν θέλεις, τηλεφώνησε ανώνυμα. Για κάθε κλήση τηρούμε απόλυτη εχεμύθεια. Οι σύμβουλοι ενεργούν μόνο εάν νιώσουν ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη και αφού πρώτα συζητήσουν μαζί σου γι’ αυτό.

Σε αυτό τον διαδικτυακό τόπο θα βρεις πληροφορίες σχετικά με θέματα που σε αφορούν. www.tilefonikigrammi.gr

Ενα πρότζεκτ σε εξέλιξη ανέβηκε στο netschoolbook. Απευθύνεται σε διδάσκοντες της λογοτεχνίας θεωρητικής κατεύθυνσης και φυσικά στους μαθητές. Πρόκειται για μία ερασιτεχνική προσπάθεια να ανασυσταθεί το “εργαστήριο” του ποιητή, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές- ίσως- να βιώσουν το ποίημα και όχι να απομνημονεύσουν απλά τις σκέψεις των άλλων.

Η δημιουργός της συλλογής υλικού, μας εμπιστεύεται τις σκέψεις της: “Πριν από χρόνια βίωσα και εγώ στο πανεπιστήμιο το άγχος και την πλήξη που δοκιμάζουν και οι μαθητές μου τώρα, καθώς τους βομβαρδίζω με έναν όγκο υλικού στα πλαίσια της προετοιμασίας για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Ένας όγκος που πλακώνει το ποίημα και το εμποδίζει να “μιλήσει” στα παιδιά. Κάποια κείμενα στάθηκαν για μένα η αφορμή να ξανακοιτάξω τον Κρητικό διαφορετικά. Μετά από πολλά χρόνια, πολλά διαβάσματα, πολλές εμπειρίες ανάγνωσης και διδασκαλίας, με μιαν ενορατική (;) διαδικασία το ποίημα άρχισε να ζει μαζί μου”.

Η συνέχεια επί της οθόνης…

Ευχές και κατάρες, προτάσεις επέκτασης ευπρόσδεκτες.

Μέχρι εκεί έφτασε η Αμερική: ζητούν από τους γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο με ένα χαρτί τουαλέτας παραμάσχαλα. Και όχι μόνο με αυτό, αλλά και με ένα σωρό άλλα είδη που κάποτε τα παρείχαν δωρεάν τα σχολεία. Είναι μια τάση ανησυχητική, την οποία περιγράφουν οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και που φορτώνει στις πλάτες των γονέων τα οικονομικά βάρη τα οποία άλλοτε σήκωνε το κράτος με τα λεφτά των φορολογουμένων (σήμερα πού να περισσέψουν με τόσους τραπεζίτες;).

Ευτυχώς εμείς δεν ανησυχούμε, ποτέ δεν είχαμε τέτοιες πολυτέλειες…

…ότι μετά την περσινή επιτυχία της καταγραφής των περιστατικών γρίπης το Υπουργείο Δια Βίου κτλ προσανατολίζεται φέτος στην καταγραφή των τσιμπημάτων κουνουπιών. Ειδικά για τη χρονιά 2010-11 μαζί με τα βιβλία θα μοιραστούν στους μαθητές  και ατομικές κουνουπιέρες, εντομοαπωθητικά σπρέι και φυσικά το καταραμένο αροξόλ…

Να τονωθεί λίγο κι η βιομηχανία των εντομοκτόνων…

«Μπορούν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να παρουσιάσουν κατάθλιψη;», αναρωτιέται σε άρθρο της στο περιοδικό των New York Times η Πάμελα Πολ, συγγραφέας του βιβλίου «Parenting, Inc.», που αναφέρεται στη βιομηχανία της ανατροφής παιδιών.

Η απάντηση που δίνει είναι θετική. Σήμερα σημαντικός αριθμός παιδοψυχιάτρων θεωρεί ότι η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά ηλικίας 2 ώς 3 ετών. Για ενηλίκους που έχουν βιώσει την κατάθλιψη, η προοπτική έγκαιρης διάγνωσης έχει νόημα. Η μητέρα του 6χρονου Κιράν, που πάσχει από προσχολική κατάθλιψη εδώ και δύο χρόνια, πιστεύει ότι έπασχε κι η ίδια από την ίδια νόσο. «Αναμφισβήτητα υπήρχαν σημάδια καθ’ όλη τη διάρκεια των ετών του δημοτικού. Αν μου είχαν προτείνει να υποβληθώ σε ψυχοθεραπεία, φαντάζομαι θα είχα αδράξει την ευκαιρία. Οι γονείς μου ήξεραν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τη συμπεριφορά μου αλλά δεν ήξεραν τι να κάνουν», θυμάται η Ελίζαμπεθ, μηχανικός στο επάγγελμα.

Αντίθετα, ο γιος της δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως προβληματικός. Σε αντίθεση με τους συμμαθητές του στο νηπιαγωγείο προαστίου του Σεντ Λιούις, στο οποίο πήγαινε, ουδέποτε ήταν ανυπάκουος ή άτακτος. Υπήρχαν όμως κάποια ανησυχητικά σημάδια. Σε ηλικία μόλις 4 ετών ο Κιράν φαινόταν λυπημένος. «Τίποτα δεν έχει πλάκα, βαριέμαι», είχε πει μια μέρα στην Ελίζαμπεθ. Κι όταν του θύμισε το επικείμενο ταξίδι τους στην Ντίσνεϊλαντ, ο μικρός απάντησε: «Ο Μίκι λέει ψέματα, τα όνειρα δεν γίνονται πραγματικότητα». Ηταν ανασφαλής και δεν τολμούσε να μετρήσει φωναχτά ώς το δέκα για να μην κάνει λάθος. Τα παζλ και τα lego τον τρέλαιναν όταν δεν μπορούσε να τα ολοκληρώσει. «Είμαι ανίκανος να φτιάξω lego. Ποτέ δεν θα τα καταφέρω», ανακοίνωσε ένα απόγευμα, ζητώντας από τους γονείς του να απομακρύνουν το καινούργιο του παιχνίδι.

Οπως πολλοί ειδικοί που αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη, ο Ντάνιελ Κλάιν, καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, έχει επανειλημμένα ακούσει από ασθενείς του τη φράση «έχω κατάθλιψη όσο θυμάμαι τον εαυτό μου». Εχει πειστεί πλέον ότι οι ρίζες της ασθένειας βρίσκονται στα πρώτα παιδικά χρόνια.

Η ψυχαναλυτική προσέγγιση θεωρεί ότι τα παιδιά δεν έχουν την πνευματική ικανότητα να βιώσουν την κατάθλιψη. Μέχρι τη δεκαετία του ’80 έφηβοι και παιδιά κάτω των 12 ετών θεωρούνταν ψυχικά ανώριμα για να είναι καταθλιπτικά. Σημαντικό ρόλο έπαιζε και ο φόβος του στίγματος.

Η σημαντικότερη ανακάλυψη στον τομέα τα τελευταία 10-20 χρόνια είναι ότι οι χρόνιες ψυχικές ασθένειες εκδηλώνονται σε νέους ανθρώπους, υπογραμμίζει ο Ντάνιελ Πάιν, επικεφαλής εργαστηρίου στο Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας.

Πολλοί, ωστόσο, είναι οι επιστήμονες που φοβούνται ότι αν η προσχολική κατάθλιψη καταχωρισθεί ως ψυχιατρική διαταραχή, θα σπεύσουν να εκμεταλλευτούν την εξέλιξη οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Αν και η έρευνα δεν υποστηρίζει τη χρήση αντικαταθλιπτικών σε παιδιά τόσο μικρά, η χορήγηση σκευασμάτων παρουσιάζει ανησυχητική αύξηση.

Αρθρο New York Times –  Καθημερινή

Ενα εύλογο αλλά δυστυχώς αναπάντητο ερώτημα αφορά το γιατί σε μια εποχή κάθε άλλο παρά σεξοφοβική, όπως η σημερινή, οι πρώτες σεξουαλικές εμπειρίες των εφήβων εξακολουθούν να γεννούν μεγάλη αμηχανία και ανασφάλεια όχι μόνο στους ίδιους τους πρωτάρηδες -κάτι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο-, αλλά και στους πολύ πιο έμπειρους και ερωτικά απελευθερωμένους γονείς τους.

Γιατί άραγε ακόμη και οι πιο «άνετοι» και «προοδευτικοί» γονείς αποδέχονται με εξαιρετική δυσκολία, και ενίοτε βιώνουν ως «καταστροφή», τις πρώτες σεξουαλικές αναζητήσεις των παιδιών τους;

Σήμερα, ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός γονιών δεν έχει την παραμικρή δυσκολία ή αμηχανία στο να μιλά «ανοιχτά» για το σεξ με τα παιδιά του όσο είναι πολύ μικρά (κάτι που σπανιότατα συνέβαινε πριν από μερικά χρόνια). Τα πράγματα βέβαια αλλάζουν άρδην όταν το παιδί αρχίζει να μεγαλώνει και μπαίνει στην εφηβεία. Οσο το παιδί ήταν μικρό, το σεξ αποτελούσε γι’ αυτό μια «αθώα» διανοητική περιέργεια. Αντίθετα, με την είσοδο στην εφηβεία, η ψυχοσωματική εμπλοκή του είναι πολύ πιο άμεση: για κάθε έφηβο το σεξ αποτελεί κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, κυριολεκτικά το… «καυτό» ζήτημα.

Ταυτόχρονα, όμως, ο/η έφηβος/-η δεν διαθέτει ακόμη τις βιωματικές εμπειρίες και τα απαραίτητα «νοητικά εργαλεία» για να κατανοήσει και, κυρίως, για να αποδεχτεί τις συγκλονιστικές αλλαγές που συντελούνται στο σώμα και τις διαθέσεις του. Και ακριβώς εδώ υπεισέρχεται η προβληματική στάση των γονιών του: είτε πρόκειται για την ενδεχόμενη αμηχανία είτε, ακόμη χειρότερα, για την προσποιητή αδιαφορία, που συχνά επιδεικνύουν με πρόσχημα τον υποκριτικό σεβασμό της ιδιωτικής ζωής των παιδιών τους.

Η αμηχανία τους αυτή επιτείνεται και από τη συστηματική πλέον άρνηση των εφήβων να συζητήσουν ή έστω να ακούσουν τις πληροφορίες που ενδεχομένως θα επιθυμούσαν να τους μεταφέρουν οι γονείς τους για την πρωτόγνωρη κατάσταση που αντιμετωπίζουν. Πράγματι, οι έφηβοι -κατά κανόνα- μετά τις πρώτες σεξουαλικές τους εμπειρίες εκλαμβάνουν ως ανεπίτρεπτη παρέμβαση κάθε προσπάθεια διαλόγου ή επικοινωνίας με τους γονείς τους γύρω από τις νέες και υπερβολικά μυθοποιημένες ερωτικές τους εμπειρίες. Παραδόξως, το σεξ αποτελεί πια ένα θέμα ταμπού, τόσο για τους αμήχανους και υπερβολικά ανήσυχους γονείς όσο και για τους ολοένα και περισσότερο κλεισμένους στον εαυτό τους εφήβους.

Τα αγόρια μάλιστα αποδέχονται να μιλήσουν γι’ αυτά τα «πολύ προσωπικά» θέματα μόνο με την κοπέλα τους ή με τους πολύ στενούς τους φίλους (αν βέβαια έχουν!).

Παραπληροφορημένοι και άπειροι

Πολλοί γονείς, έχοντας λησμονήσει προ πολλού τις δικές τους εφηβικές τραυματικές εμπειρίες, καλλιεργούν την καθησυχαστική αυταπάτη ότι τα σημερινά παιδιά, μεγαλωμένα μέσα στον καταιγισμό ερωτικών πληροφοριών και εικόνων από το Διαδίκτυο ή την TV, γνωρίζουν σχεδόν τα πάντα ή, έστω, όσα πρέπει να ξέρει ένα παιδί γύρω από το σεξ.

Στην πραγματικότητα βέβαια συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: η τηλεόραση προβάλλει απλώς παθητικά σκηνές σεξ, χωρίς καθόλου να εξηγεί ή να πληροφορεί για τη σωματική εμπειρία ή το ψυχολογικό περιεχόμενο αυτού που βλέπουμε· δηλαδή, τι ακριβώς είναι και τι σημαίνει αυτό που διαδραματίζεται στην οθόνη.

Οσο για τις πορνογραφικές ιστοσελίδες, αυτές όχι μόνο δεν παρέχουν καμία χρήσιμη πληροφορία, αλλά, επιπλέον, προβάλλουν μια εντελώς απρόσωπη, διαστρεβλωτική και παραπλανητική εικόνα για το τι είναι και το πώς συντελείται η ερωτική πράξη σε φυσιολογικές συνθήκες. Και αν αυτό ισχύει για τους ενήλικους θεατές, φανταστείτε πόσο ζημιογόνος ή καταστροφική μπορεί να αποδειχτεί η συχνή κατανάλωση πορνογραφικού υλικού από έναν άπειρο ερωτικά έφηβο.

Σε αυτό το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο τα περιθώρια επιρροής ή έστω διάλογου των γονιών με τα παιδιά για το καυτό ζήτημα του σεξ είναι απελπιστικά στενά· αλλά σε καμιά περίπτωση ανύπαρκτα.

ΕΝΕΤ

Αντίθετα όμως με τις μεγαλόστομες διακηρύξεις των αναλυτικών προγραμμάτων, το θέμα τής έκθεσης, που δίνεται κάθε φορά στους μαθητές επιβεβαιώνει πανηγυρικά, ότι αυτό που ζητείται από τους μαθητές δεν είναι ούτε η καλλιέργεια τής εκφραστικής τους ικανότητας, ούτε η δόμηση μιας στοιχειωδώς στέρεης συλλογιστικής και επιχειρηματολογίας. Αυτό που ζητείται από τους μαθητές είναι απλώς η καταγραφή στο χαρτί απόψεων, που προϊδεάζονται ύπουλα από το εκάστοτε δοθέν θέμα. «Απόψεων», που υποτίθεται, ότι οι μαθητές πρέπει να δομήσουν και να εκφράσουν ελεύθερα, αφού θα πρόκειται για τις «δικές» τους. Ωστόσο, αυτό δεν διαφέρει από την κατά παραγγελία αρθρογραφία των δημοσιογραφίσκων τού ημερήσιου τύπου, οι οποίοι πληρώνονται για να γράφουν ό,τι θέλει ο εκδότης και η «γραμμή» της εφημερίδας.

Αλλά ας δούμε καλύτερα το θέμα που δόθηκε:

«Σε άρθρο, που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα τού σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία τής αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια τής ζωής τού ανθρώπου.»

Ως εδώ τα πράγματα δείχνουν πολύ αθώα και δημοκρατικά. Όμως, εκτός από το εκάστοτε θέμα, είθισται να δίνονται και κάμποσες «επεξηγήσεις» εν είδει κομματικής γραμμής. Κι εδώ είναι που ασκείται η ωμότερη χειραγώγηση. Συγκεκριμένα ως «επεξήγηση» στο φετεινό θέμα δόθηκε ένα παλαιότερο (2002) κείμενο τής (πανεπιστημιακής, όπως μάθαμε) Αλεξάνδρας Κορωναίου, με τίτλο «Εκπαιδεύοντας εκτός σχολείου».

Στο «επεξηγητικό» αυτό κείμενο πληροφορούμαστε, ότι:

«Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία, τής οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών και των επιθυμιών του, καλείται να συμβάλει αποφασιστικά στην πορεία τής εκπαιδευτικής και επαγγελματικής του κατάρτισης.».

Πληροφορούμαστε δηλαδή, ότι η αυτομόρφωση έχει αποκλειστικά εκπαιδευτική διάσταση και έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την επαγγελματική κατάρτιση τού ατόμου. Πληροφορούμαστε επίσης, ότι η επίγνωση των επιθυμιών και των αναγκών μας για μόρφωση –πρέπει να- αφορά κυρίως στην επαγγελματική μας κατάρτιση. Απ΄ ό,τι φαίνεται, έξω από αυτό το αυστηρά εκπαιδευτικοεπαγγελματικό πλαίσιο δεν θα αποκτήσουμε ποτέ γνήσια επίγνωση των γνωστικών αναγκών και επιθυμιών μας.

Διαβάζοντας αυτό το ακαδημαϊκό μαργαριτάρι καταλάβαμε -με συντριβή ψυχής- ότι τόσα χρόνια, που ξοδέψαμε από τη ζωή μας (τόσο ο γράφων, όσο και τόσοι άλλοι εργαζόμενοι άνθρωποι) διαβάζοντας (στον ελεύθερο χρόνο μας φυσικά) κάποια επιστημονική (πολιτική, ιστορική κ.λπ.) εργασία, ή ερχόμενοι σε επαφή με κάποιο καλλιτεχνικό έργο, ή μαθαίνοντας ίσως κάποιο μουσικό όργανο, ή πηγαίνοντας ένα ταξίδι σε κάποιον τόπο, που μάς εξήπτε το ενδιαφέρον, δεν αυτομορφωνόμασταν. Τόσα χαμένα από τη ζωή μας χρόνια, τα σπαταλήσαμε ως λιμοκοντόροι και καιροσκόποι χομπίστες.

Παρακάτω πληροφορούμαστε, ότι:

«Σε αυτή την ατομική, και πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολη, πορεία κατάκτησης νέων γνώσεων, δεν ενεργεί μόνος του, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε με βάση το πρώτο συνθετικό τής λέξης αυτο-μόρφωση. Ο άνθρωπος δεν δραστηριοποιείται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Βρίσκεται δηλαδή σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους, σε επαφή και ανταλλαγή με τους επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης, ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες τού επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους.»

Εδώ πληροφορούμαστε, ότι η αυτομόρφωση, αν και είναι μια «ατομική πορεία», ωστόσο δεν είναι καθόλου ατομική ως διαδικασία. Εδώ μπερδευτήκαμε λίγο (φανταστείτε πόσο θα μπερδεύτηκαν οι εξεταζόμενοι μαθητές). Γιατί, όπως ορίζει την αυτομόρφωση η κυρία πανεπιστημιακός (και όπως θέλουν να την περάσουν -την «αυτομόρφωση»- στους ταλαίπωρους μαθητές), η αυτομόρφωση δεν είναι το να κατακτάς με προσωπικό κόπο και κόστος αυτά που δεν σου έμαθαν, ή που δεν ήθελαν να σου μάθουν. Αντιθέτως, η αυτομόρφωση, στενά νοούμενη ως δεκανίκι της επαγγελματικής κατάρτισης, αφορά σε όλα αυτά, που δεν πρόλαβαν να σού μάθουν, για την εκμάθηση των οποίων θα πρέπει να τρέξεις από μόνος σου και να απευθυνθείς στους «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης». Έτσι, ώστε να γίνεις ένα καταρτισμένο έμψυχο εργαλείο των εκάστοτε εργοδοτών σου. Προφανώς η κυρία πανεπιστημιακός θεωρεί «αυτομόρφωση» και το κοινωνικοοικονομικό καρκίνωμα της παραπαιδείας.

Αξίζει να προσεχθεί, ότι η «αυτομόρφωση» δεν περιγράφεται ούτε κατά διάνοια ως ελεύθερη και αυτόβουλη επιλογή και αναζήτηση, ή ως κατασταλαγμένη στάση ζωής. Η «αυτομόρφωση» είναι απλώς μια περίπου αναγκαστική «επιλογή». Το γιατί το μαθαίνουμε λίγο παρακάτω:

«Όμως, οι πρωταρχικοί παράγοντες, που καθιστούν την αυτομόρφωση αναγκαία για τα άτομα των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις τής αγοράς εργασίας. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι, ότι πολλά επαγγέλματα χάνουν γρήγορα την αξία και τη χρησιμότητά τους, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες, που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς για το παρόν και το μέλλον. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση τής εργασιακής δραστηριότητας στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια τής ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής τής κατάστασης για τα άτομα, οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς γνώσεις, να ανανεώνουν τις δεξιότητές τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις, δηλαδή, να εκπαιδεύονται συνεχώς.»

Πληροφορούμαστε λοιπόν, ότι η «αυτομόρφωση» είναι απλώς μια διαδικασία προσαρμογής σε έναν δοσμένον, πέρα από κάθε αμφισβήτηση κόσμο, όπου τα διάφορα επαγγέλματα και οι ανθρώπινες δεξιότητες (και φυσικά οι άνθρωποι-φορείς τους) απαξιώνονται κάθε τόσο. Ο κυριότερος λόγος αυτής τής απαξίωσης τής εργασίας και τής μεταβολής των εργαζομένων ανθρώπων σε πολυεργαλεία, που θα αλλάζουν πολλές δουλειές στη ζωή τους, δηλαδή η συνεχής κερδοσκοπική «κινητικότητα» των «αγορών», αποφεύγεται να κατονομαστεί. Προφανώς, το να προβληματιστεί κάποιος γιατί τα πράγματα είναι όπως είναι δεν αφορά σε καμμία αυτομορφωτική διαδικασία. Οι «ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής τής κατάστασης για τα άτομα» (δηλαδή το ότι ζουν μέσα σε μια αδιάκοπη «εκπαιδευτική» ποντικοτρεχάλα και επαγγελματική ανασφάλεια) είναι «ανεξάρτητες» από την αυτομόρφωση, πράγμα λογικοφανές, αφού η «αυτομόρφωση» δεν έχει φυσικά σαν στόχο την ψυχοπνευματική (αυτο)πραγμάτωσή μας αλλά, το πώς θα αρέσουμε στους εργοδότες μας, με οποιοδήποτε ψυχικό κόστος (για εμάς).

Η «αυτομόρφωση» δεν είναι, όπως ίσως νομίζατε, διαδικασία ανάπτυξης τής κριτικής ικανότητας, αλλά διαδικασία μοιρολατρικής «ευελιξίας» και «προσαρμογής» σε, πέραν κάθε αμφισβήτησης, δοσμένες κοινωνικές καταστάσεις.

Εν κατακλείδει, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες «επεξηγήσεις» που δόθηκαν στους εξεταζόμενους μαθητές, η αυτομόρφωση ταυτίζεται με την περίπου αναγκαστική προσφυγή των ατόμων μιας σύγχρονης κοινωνίας σε «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης», οι οποίοι έχουν σαν αποκλειστικό λόγο ύπαρξης την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση.

Με άλλα λόγια ο μαθητής, που θα ορίσει την αυτομόρφωση σαν αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή ως μια μή υποχρεωτική ή επιβαλλόμενη από τις κοινωνικές συνθήκες γνωστική διαδικασία, ως μια αυτόβουλη και προσωπική διαδικασία αναζήτησης, η οποία θα συμβάλλει στην ψυχοπνευματική του εξέλιξη και ωριμότητα, ως μια δραστηριότητα προπαντός ευχάριστη και χρήσιμη κατ΄ εξοχήν στον ασκούντα αυτήν (και όχι ντε και καλά στους εκάστοτε εργοδότες) έχει τεθεί προκαταβολικά εκτός θέματος (δηλαδή εκτός των διανοητικών οριοθετήσεων τής χειραγώγησης) και εκτός «γραμμής».

Επιπλέον ο μαθητής, που θα ορίσει την αυτομόρφωση ως μια ψυχική ασπίδα και ως νοητικό όπλο, το οποίο θα θέσει υπό αίρεση τον δοσμένο κόσμο τού συνεχούς εργασιακού νομαδισμού, απαξίωσης και δουλείας, καθώς και τις «ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα», κινδυνεύει γενικότερα στη ζωή του να τεθεί, όχι απλώς «εκτός θέματος», αλλά και εκτός κοινωνικού κοπαδιού. Βέβαια, στην πραγματικότητα, αυτός που κινδυνεύει περισσότερο από όλους (και το γνωρίζει), είναι το δοσμένο κοινωνικό καθεστώς στην περίπτωση, που οι μαθητές αφεθούν ανεξέλεγκτοι να οδηγήσουν το μυαλό τους σε τέτοιες απαγορευμένες περιοχές…

Υπ΄ αυτή την έννοια, στο μάθημα της έκθεσης επιτρέπεται μόνο η διατύπωση απόψεων, οι οποίες ελάχιστα θα διαφέρουν από δήλωση κοινωνικών φρονημάτων.

Βέβαια, στις διαδικαστικές επεξηγήσεις τού θέματος αναφέρεται υποκριτικά, ότι «κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή». Όμως, αυτή η φαινομενικώς δημοκρατική ρήτρα προορίζεται μόνο για τους αφελείς, αφού κάθε διαφορετική άποψη, όσο τεκμηριωμένα και αν διατυπωθεί, έχει τεθεί προκαταβολικά («επεξηγηματικά») εκτός θέματος. Δεν μπορείς να ζητάς (όπως συνήθως συμβαίνει στο μάθημα της έκθεσης) από εφήβους να προτείνουν «οπτικές» και «τρόπους» για κοινωνικά φαινόμενα και προβλήματα (για τα οποία μάλιστα δεν φέρουν την παραμικρή ευθύνη και ως προς τα οποία επίτηδες δεν τους έχει παρασχεθεί η παραμικρή πνευματική, ή ψυχική προετοιμασία). Και μάλιστα να το κάνεις υπό την μορφή μιας άνανδρης και υποβολιμαίας πρακτικής του τύπου «διατυπώστε την άποψή σας για το τάδε ζήτημα» κ.λπ. τη στιγμή, που ήδη από την πρώτη λέξη τού δοθέντος θέματος έχεις ήδη δρομολογήσει τί πρέπει να γραφεί, για να μην βγούν οι εξεταζόμενοι «εκτός θέματος» (και εκτός «γραμμής», εκτός κοινωνικώς επιβαλλόμενης αντίληψης, εκτός μαντριού κ.λπ).

Θα μπορούσαμε να αποφανθούμε ότι τα θέματα της έκθεσης αντανακλούν απλώς την πνευματική ανεπάρκεια και την επιδερμική αντίληψη των βυζαντινά σχολαστικών νεοελλήνων φιλολόγων τής Ρωμιοσύνης για την κοινωνία και για τα προβλήματα, που θέτει η ζωή.

Η έκφραση και η συλλογιστική ικανότητα των εφήβων θα καλλιεργείτο πραγματικά αν τους επέτρεπε το εκπαιδευτικό σύστημα να γράψουν γι΄ αυτά που ξέρουν και που ζούν. Γιατί το «μάθημα» τής έκθεσης (δηλαδή τής γραπτής έκφρασης) είναι πάνω από όλα μια μορφή ψυχοθεραπείας για τον μαθητή. Ας ζητηθεί έστω μία δοκιμαστική φορά να εκφραστούν τα παιδιά για κάτι που γνωρίζουν βιωματικά και για κάτι που ζουν καθημερινά. Ας τους ζητηθεί να μιλήσουν για τις αγωνίες τους και για την ψυχοφθόρα τρεχάλα στα «φροντιστήρια» (βλ. «επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης») και (σε κραυγαλέα αντίθεση με την ξενοιασιά των υπολοίπων Ευρωπαίων συμμαθητών τους, οι οποίοι μετά το πέρας τού σχολικού ωραρίου χαίρονται την εφηβεία τους), για την αβεβαιότητα, που τα έχουν βυθίσει και για το ζοφερό μέλλον τους, όπως το προαισθάνονται. Ας τους ζητήσουν να μιλήσουν για το τί νιώθουν, ότι τους λείπει, για το πώς βλέπουν τον κόσμο, για τον έρωτα (ένα θέμα που σταθερά απουσιάζει από την βυζαντινότροπα σχολαστική νεοελληνική εκπαίδευση), για τα όνειρά τους, για το τί θεωρούν ως περιορισμό στην ανάπτυξή τους και για το τί θα έκαναν αν δεν είχαν τέτοιους περιορισμούς. Τέλος, θα μπορούσαν να τους ρωτήσουν για ποιόν πραγματικά λόγο βγήκαν στους δρόμους τον Δεκέμβρη τού 2008 (ορίστε ένα θέμα αυτοθεραπείας)

Μόνο έτσι τα παιδιά θα «σκάψουν» μέσα τους και μόνο έτσι θα αναπτύξουν γνήσια, πηγαία και πρωτότυπη έκφραση και συνεπή με το εαυτό της συλλογιστική. Όχι με στημένη θεματολογία και υποβολιμαία επιχειρηματολογία, η οποία θα διαιωνίζει τα εκάστοτε θεωρούμενα ως θέσφατα και ως κοινωνικώς «δοσμένα».

Ή μήπως οι υποκριτές ταγοί των χρηστών ηθών και της σχολικής εκπαίδευσης φοβούνται μήπως ακουστούν τίποτε πικρές αλήθειες από τα παιδιά; Και μήπως εκτός από τα βιβλία, που καίγονται λυτρωτικά κάθε τέλος σχολικής χρονιάς, καεί και η γούνα τους;

Θεόδωρος Α. Λαμπρόπουλος

www.freeinquiry.gr

Υπόδειξη προς τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έστειλε την Τρίτη το ΕΣΡ, ζητώντας τους να μην καλούν ανηλίκους ως «κοινό» στα στούντιο, ιδίως όταν το περιεχόμενο κάποιων εκπομπών ενδέχεται να έχει δυσμενή επίδραση στην ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.

Το πιο ακραίο παράδειγμα ήταν οι μαθητές που χρησιμοποιήθηκαν σαν ζωντανό ντεκόρ στο «Αξίζει να το δεις» με καλεσμένη την Τζούλια Αλεξανδράτου, που μίλησε για το πορνο-καλλιτεχνικό επίτευγμά της. Το εξωφρενικό δεν είναι ότι οι μαθητές είδαν με σάρκα και οστά το «πρότυπό» τους, όπως η ίδια αυτοχαρακτηρίζεται. Το εξωφρενικό είναι ότι όλη η Ελλάδα, μωρά και χούφταλα, γνωρίζουν, κυρίως μέσω της τηλεόρασης, την Τζούλια και, ταυτόχρονα, αγνοούν άλλα πρόσωπα και πράγματα που ίσως θα έπρεπε να γνωρίζουν. Οι πιτσιρικάδες γίνονται τηλεοπτική μαρίδα, καθώς, με την ενθάρρυνση της τηλεόρασης «και» με τη γονική συναίνεση, δανείζουν τα νιάτα και τη δροσιά τους σε ένα στημένο και γελοίο θέαμα. Και η μαρίδα γελάει και χειροκροτεί, ενώ τα πιράνχας εξασφαλίζουν το γεύμα της ημέρας.

Και να ’ταν μόνο οι ανήλικοι σαν «ακροατήριο»… Κανένας νόμος δεν προστατεύει τα παιδιά που συμμετέχουν σε σόου τύπου «make over», δηλαδή, «εγώ, το κανάλι, βάζω τα υλικά και τα εργατικά και σου ανακαινίζω το σπίτι» και «εσύ βάζεις την ανθρώπινη ιστορία σου», στην οποία ιστορία υπάγονται και οι ανήλικοι αποδέκτες της τηλεοπτικής φιλανθρωπίας. Δείτε τα ευτυχισμένα παιδάκια που τώρα έχουν το δικό τους δωμάτιο! Δείτε πως κλαίνε από χαρά η γιαγιά και η μαμά!

Ποιος νόμος προστατεύει τα παιδιά που συμμετέχουν σε τάλεντ σόου και βαθμολογούνται και κρίνονται οn camera από άτομα με μηδενικές γνώσεις παιδαγωγικής και παιδοψυχολογίας; Μιλάμε για την «αξιολόγηση» των εκπαιδευτικών, που έχουν σπουδάσει και έχουν περάσει από δεκάδες εξετάσεις και έχουν μακρά διδακτική πείρα, όμως ποιος αξιολογεί εκείνους που μόνο από σόουμπιζ γνωρίζουν και αξιολογούν μικρά παιδιά; Οσο βαθαίνει η κρίση, θα πληθαίνουν οι γονείς που θα παραδίδουν το παιδί τους βορά στο τηλεοπτικό θηρίο με την ψευδαίσθηση πως του προσφέρουν ευκαιρίες για μια καλλιτεχνική καριέρα.

Απλήρωτη εργασία και χωρίς καμία ομπρέλα προστασίας προσφέρουν τα παιδιά που συμμετέχουν σε εκπομπές «real life» ή ριάλιτι με οικογένειες. Τα τηλεοπτικά αυτά είδη είναι μια γκρίζα ζώνη ακόμα και για τις ΗΠΑ, όπου ισχύουν πολύ αυστηροί κανόνες για τα παιδιά-ηθοποιούς, όμως παραμένει ασαφές το πλαίσιο της συμμετοχής παιδιών κι εφήβων σε ριάλιτι/ψευδοντοκιμαντέρ. Πολλές είναι οι εκπομπές που, δίχως ανήλικο ακροατήριο στο στούντιο, επωάζουν τις αυριανές Τζούλιες, πάμπολλοι είναι οι επώνυμοι επίδοξοι μέντορές τους, οι οποίοι βρίσκονται στο απυρόβλητο και καμία υπόδειξη του ΕΣΡ δεν τους αγγίζει.

Καθημερινή

«Προσπαθώ όσο περισσότερο γίνεται να περιορίσω τον χρόνο των παιδιών μπροστά στην τηλεόραση.Τώρα το καλοκαίρι,μόλις γυρνάω από τη δουλειά παίρνουμε τα ποδήλατα και πάμε στο διπλανό σχολείο για παιχνίδι. Οταν όμως πρέπει να κάνω δουλειές στο σπίτι και δεν υπάρχει κάποιος να ασχοληθεί με τα παιδιά,αναγκαστικά θα καθήσουν και θα δουν τηλεόραση». Η Χριστίνα Βασιλάκη είναι από τις τυχερές, αφού η μητέρα της τη βοηθάει τόσο με τα παιδιά όσο και με τις δουλειές του σπιτιού. Ετσι αργά το μεσημέρι που γυρίζει από τη δουλειά έχει τον χρόνο να ασχοληθεί με τα παιδιά της, ώστε να αποφύγουν την καθιστική ζωή και κατά συνέπεια την τηλεόραση. «Αν δεν έβρισκα κάποια πράγματα έτοιμα από τη μητέρα μου και έπρεπε να τα κάνω εγώ, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά και σίγουρα τα παιδιά θα έμεναν πολύ περισσότερο μέσα στο σπίτι και άρα θα έβλεπαν περισσότερη τηλεόραση» αναφέρει η 35χρονη μητέρα δύο αγοριών, τριάμισι και δυόμισι χρόνων. Προσπαθεί λοιπόν να περιορίσει τον χρόνο που βλέπουν τηλεόραση στη μία ώρα το πολύ την ημέρα.

Δεν έχουν όμως όλες οι εργαζόμενες μητέρες τα προνόμια της Χριστίνας, γι΄ αυτό και η τηλεόραση συχνά παίζει ρόλο… μπέιμπι σίτερ. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ένας στους τρεις μαθητές του Δημοτικού παρακολουθεί τηλεόραση πάνω από δύο ώρες τις καθημερινές, ενώ τα Σαββατοκύριακα ο χρόνος που περνούν μπροστά στη μικρή οθόνη διπλασιάζεται! Η τηλεόραση αντικαθιστά το παιχνίδι, τη συναναστροφή, με αρνητικές συνέπειες για τους μικρούς τηλεθεατές. Μάλιστα, ένα πρόσθετο «βάσανο» για τους γονείς στη σχέση των παιδιών τους με την τηλεόραση είναι τα προϊόντα που διαφημίζονται και που αποτελούν «παιδικούς πειρασμούς». Δεν πρόκειται μόνο για παιχνίδια, αλλά και για δεκάδες σνακ ή άλλες «λιχουδιές» που ευθύνονται για την παιδική παχυσαρκία. Τέτοια προϊόντα, εξάλλου, συνηθίζεται να συνοδεύουν τις ώρες που παρακολουθεί κανείς τηλεόραση, είτε μεγάλος είτε παιδί. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παχυσαρκίας, η τηλεόραση και άλλα «συστατικά» του σύγχρονου τρόπου ζωής προσθέτουν στο σώμα παιδιών και ενηλίκων ως και 800 γραμμάρια λίπους ετησίως. Οι επιστήμονες παρατηρούν όλο και περισσότερα παιδιά με κοιλιακό λίπος, το οποίο επιβαρύνει την ποιότητα ζωής και μειώνει το προσδόκιμο ζωής. Η κοιλιακή παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενώ αυξάνει και τον κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη τύπου ΙΙ.

Αδύνατο ένα στα τρία
Ενδεικτικά είναι και τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Εuropean Journal of Ρublic Ηealth»: Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αν οι διαφημίσεις σνακ και άλλων παχυντικών τροφίμων εξαφανίζονταν από τα τηλεοπτικά προγράμματα, ως και ένα στα τρία παχύσαρκα παιδιά θα ήταν αδύνατο! Με άλλα λόγια, εκτιμάται ότι η καθολική απαγόρευση τέτοιων διαφημίσεων θα μπορούσε να μειώσει την εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας από 2,5% ως και 6,5%. «Εχουμε βρεθεί πολλές φορές μπροστά στα ράφια του σουπερμάρκετ με τα παιδιά να μου ζητάνε ό,τι έχουν δει στην τηλεόραση και εγώ να… επιχειρηματολογώ γιατί δεν πρέπει να το αγοράσουμε. Προσπαθώ ήδη από το σπίτι να συμφωνήσω μαζί τους για τα πράγματα που θα αγοράσουμε.Επιπλέον, εκτός από το καθημερινό φαγητό φτιάχνουμε πολύ συχνά και γλυκά στο σπίτι, και αφήνω τα παιδιά να συμμετέχουν στη διαδικασία ακριβώς για να μαθαίνουν στον πιο υγιεινό τρόπο ζωής» αναφέρει η Χριστίνα Βασιλάκη.

« Οι γονείς πρέπει να μάθουν να λένε “όχι” όταν τα παιδιά ζητούν σνακ από το σουπερμάρκετ ή το περίπτερο. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και ο παππούς και η γιαγιά» τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, καθηγητής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος . Ο ίδιος επισημαίνει ότι το ιδανικό, κυρίως για τα μικρά παιδιά, θα ήταν να μη βλέπουν καθόλου τηλεόραση. «Αν κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, τότε ο χρόνος παρακολούθησης πρέπει να μειωθεί στο ελάχιστο και σε καμία περίπτωση να μην υπάρχει τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο».

www.tovima.gr