Terra Computerata

Κάθε Σεπτέμβριο εκατομμύρια γονείς πασχίζουν να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να ξαναβάλουν τα παιδιά σε πρόγραμμα και ρυθμούς σχολείου μετά την ανεμελιά των διακοπών. Οι συμβουλές είναι γνωστές: Δημιουργήστε έναν ήσυχο χώρο όπου θα μπορούν να μελετούν. Βάλτε πρόγραμμα για το διάβασμα στο σπίτι. Βάλτε τους στόχους. Βάλτε τους όρια.

Αλλά, αντίθετα από ό,τι πιστεύαμε ως σήμερα, για να εντυπωθεί καλύτερα η γνώση απαιτείται ένας βαθμός «επιθυμητής δυσκολίας» στη διάρκεια της μελέτης. Οπως λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες (UCLΑ), «όσο μεγαλύτερη είναι η πρόκληση για να αποθηκευτεί μια πληροφορίατόσο πιο δύσκολα σβήνεται από τη μνήμη αυτή η πληροφορία αργότερα».

Οι αμερικανοί ψυχολόγοι κατέληξαν σε ορισμένες «καλές συνήθειες» που αν καλλιεργήσουμε μικροί και μεγάλοι θα εξασφαλίσουμε το καλύτερο δυνατόν αποτέλεσμα. Με δυο λόγια, θα πετύχουμε την έξυπνη μελέτη.

Η πρώτη είναι να εναλλάσσουμε συχνά τον χώρο στον οποίο διαβάζουμε. Η ιδέα μπορεί να ακούγεται ανορθόδοξη, έχει όμως αποδειχθεί ότι η αλλαγή του χώρου όχι μόνο δεν αποσυντονίζει τον εγκέφαλο αλλά αυξάνει τις πληροφορίες που συγκρατούμε μελετώντας.

Φαίνεται λοιπόν ότι η συμβουλή που δίνουμε στους μαθητές να βρουν έναν συγκεκριμένο χώρο στο σπίτι ή μια ήσυχη γωνιά σε κάποια βιβλιοθήκη δεν βοηθάει το διάβασμά τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος συνδέει, συχνά υποσυνείδητα, αυτό που μελετάμε με τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από το περιβάλλον και το αποθηκεύει καλύτερα στη μνήμη. «Πιστεύουμε ότι όσο περισσότερο ποικίλλει το εξωτερικό περιβάλλοντόσο εμπλουτίζεται η πληροφορία αναγκάζοντας τον εγκέφαλο να κάνει περισσότερους συσχετισμούς… Ξεχνάμε πιο δύσκολα όσα έχουμε μάθει με αυτόν τον τρόπο» λέει ο Ρόμπερτ Μπιορκ, καθηγητής Ψυχολογίας στο UCLΑ. Κάτι ανάλογο ισχύει όταν εναλλάσσουμε τον τύπο του γνωστικού αντικειμένου που μελετάμε σε μια ημέρα. Αν, π.χ., ασχοληθεί κανείς με το λεξιλόγιο, την ανάγνωση κειμένου και ορισμένους γραμματικούς κανόνες μιας ξένης γλώσσας το ίδιο απόγευμα, οι γνώσεις αυτές θα εντυπωθούν καλύτερα στον εγκέφαλο από ό,τι αν μελετούσε μόνο λεξιλόγιο στη διάρκεια του απογεύματος.

«Τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου είναι εντυπωσιακά. O εγκέφαλος εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει τη στρατηγική που απαιτείται κάθε φορά για την επίλυση ενός προβλήματος ή τη χρήση μιας πληροφορίας» λέει ο δρ Μπιορκ. Αν και οι ερευνητές δεν αρνούνται ότι η εντατική και εξαντλητική μελέτη ενός και μόνο γνωστικού αντικειμένου σε μικρό χρονικό διάστημα μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερη βαθμολογία σε κάποιο διαγώνισμα, παρομοιάζουν τη διαδικασία της μάθησης με το πακετάρισμα μιας βαλίτσας.

Οταν γίνεται χωρίς βιασύνη, τακτικά και σταδιακά, η βαλίτσα θα κρατήσει για περισσότερο καιρό το περιεχόμενό της χωρίς να διαλυθεί.

Οταν ο εγκέφαλος επανέρχεται σε γνώσεις που απέκτησε στο παρελθόν, αναγκάζεται να μάθει από την αρχή κάποια από τα στοιχεία που είχε απορροφήσει προτού προσθέσει νέες πληροφορίες σε μια πρακτική που εμπεδώνει τη γνώση.

Οσο για τα διαγωνίσματα, παρά τα αρνητικά συναισθήματα που συχνά τα συνοδεύουν, φαίνεται ότι κάνουν θαύματα: όταν αναγκάζεται κανείς να ανασύρει μια πληροφορία από τη μνήμη του, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύεται και κάνει την πρόσβαση σε αυτήν πιο εύκολη στο μέλλον.

tovima.gr

Μια εγκληματολογική και ποινική προσέγγιση του Νέστορα. Ε. Κουράκη, Καθηγητή Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Αν δικαζόταν σήμερα η Φόνισσα του Παπαδιαμάντη

Για την εικονογράφηση επισκεφθείτε το blog με τη διασκευή σε κόμικς της Ντ. Τσαρούχα

Οι φοιτητές που σκέπτονται μεγαλόφωνα όταν καλούνται να λύσουν μία μαθηματική άσκηση, τη λύνουν γρηγορότερα κι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρουν τη σωστή απάντηση. Αυτό υποστηρίζουν Ισπανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου της Γρανάδας, που ανέλυσαν σε βάθος την εργασία τελειοφοίτων φοιτητών του Μαθηματικού Τμήματος του συγκεκριμένου πανεπιστημίου, οι οποίοι βιντεοσκοπήθηκαν ενόσω έλυναν ο καθένας μόνος του σε ξεχωριστή αίθουσα ένα πρόβλημα. Οπως επιβεβαιώνουν οι ειδικοί, «η αναπαράσταση του προβλήματος –είτε μέσω μεγαλόφωνης σκέψης είτε σχεδιασμού του στο χαρτί– διαδραματίζει καίριας σημασίας ρόλο στη μαθηματική σκέψη, ευνοεί την κατανόηση εννοιών και διεγείρει την ανάπτυξη ενός ευέλικτου και εύστροφου τρόπου σκέψης στην επίλυση προβλημάτων». Σύμφωνα με τους ίδιους, η ικανότητα αναπαράστασης των προβλημάτων «σχετίζεται στενά με την επιτυχή επίλυσή τους».

Καθημερινή

Η Νικολίτσα Τρίγκα στο Εθνος βοηθά τους μαθητές με μικρά τρικ να αποθηκεύσουν γνώσεις και την κατάλληλη στιγμή να τις ανακαλέσουν και να τις χρησιμοποιήσουν με επιτυχία.

Οι τεχνικές μελέτης είναι μικρά τρικ για την αποθήκευση της πληροφορίας στον εγκέφαλο σε συνδυασμό με μία εικόνα, μία ιστορία, έναν ήχο, μία μέθοδο, δηλαδή με απλά πράγματα που την κατάλληλη στιγμή λειτουργούν ως «κορδόνι μνήμης» για την ανάκληση της πληροφορίας.

Διαβάστε τι προτείνει

Με αφορμή αυτό το άρθρο θυμήθηκα τι είχαμε τραβήξει στο Πανεπιστήμιο με ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα, την Ιστορία Τέχνης, που εξεταζόμασταν σε καταλόγους έργων των καλλιτεχνών. Τότε είχα ανακαλύψει την τεχνική φανταστικής ιστορίας, όπου έπλαθα ιστορίες με τις ονομασίες των πινάκων. Κι ήταν τόσο ωραίο μάθημα…αλλά όταν έφτανε ο Ιούνιος μεταμορφωνόταν σε εφιάλτη.

Η κ. Λέλα Μαγκανάρη είναι υπέρμαχος της «ανεξαρτησίας» των παιδιών. Αυτή είναι και η τακτική που ακολούθησε με τις δύο κόρες της όσον αφορά τις σχολικές τους υποχρεώσεις. «Τις άφησα και τις δύο να έχουν την πρωτοβουλία. Είναι ο μοναδικός τρόπος για να μάθει κανείς και κατ΄ επέκταση να τα πηγαίνει και καλά στο σχολείο, γιατί μαθαίνει να είναι υπεύθυνος» λέει στα «ΝΕΑ».

Η μικρή της κόρη θα πάει σε λίγο στη Β΄ Δημοτικού και ήδη από πέρυσι που ήταν πρωτάκι, η κ. Μαγκανάρη φρόντισε να της μάθει πως το διάβασμα είναι η «δουλειά» της και πρέπει να έχει τη δυνατότητα να το κάνει μόνη της, πράγμα για το οποίο δεν μετάνιωσε αφού, όπως δηλώνει, η Χλόη είναι πολύ καλή μαθήτρια. Την ίδια τακτική είχε ακολουθήσει και με τη μεγάλη κόρη της, η οποία είναι τώρα 17 ετών. Βέβαια όπως τονίζει, «ανεξαρτησία δεν σημαίνει αδιαφορία. Και οι δύο γνωρίζουν ότι μπορούν να έλθουν να με ρωτήσουν για οποιαδήποτε απορία έχουν. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τους δίνω μασημένη τροφή».

Για πολλούς γονείς ένας από τους κύριους στόχους της ανατροφής είναι τα παιδιά τους να έχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο. Ειδικά οι Έλληνες γονείς- σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς- κάνουν κάποια λάθη σε αυτήν τους την προσπάθεια.

Επικουρικός ρόλος
Όπως υπογραμμίζει η ψυχολόγος κ. Αλεξάνδρα Καππάτου, «το αν θα γίνει ένα παιδί “καλός” μαθητής είναι απόρροια πολλών παραγόντων». Ωστόσο επισημαίνει ότι αν οι γονείς θέλουν να ωθήσουν το παιδί τους προς αυτή την κατεύθυνση, το μυστικό είναι ένα: «να συνειδητοποιήσουν ότι ο ρόλος τους πρέπει να είναι επικουρικός. Το παιδί από τις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού πρέπει να μάθει και να κατανοήσει ότι το διάβασμα είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη». Τονίζει δε ότι «καλό είναι η εκπαίδευση σε αυτό να ξεκινήσει πριν ακόμη αρχίσει το σχολείο. Αν από πολύ μικρή ηλικία μάθει να αναλαμβάνει ευθύνες μέσα στο σπίτι, θα είναι πολύ πιο εύκολη η προσαρμογή στη νέα του “δουλειά”, τα μαθήματα δηλαδή».

Το κλασικό λάθος των Ελλήνων γονέων, σύμφωνα με την κ. Καππάτου, είναι ότι «συνήθως αντί να μαθαίνουν το παιδί να διαβάζει μόνο του, επιλέγουν να το διαβάζουν αυτοί από την αρχή μέχρι το τέλος. Έτσι όμως καταλήγουμε να παίρνουν βαθμούς οι ίδιοι εις βάρος της ψυχική υγείας των παιδιών. Και υπάρχει ο κίνδυνος στο γυμνάσιο, που τα περισσότερα παιδιά κάνουν την επανάστασή τους, να πέσει κατακόρυφα η σχολική απόδοση γιατί πολύ απλά δεν έχουν μάθει να οργανώνουν τη μελέτη τους».

ΤΟ «ΚΛΕΙΔΙ»

Είναι λάθος να μελετά το παιδί υπό διαρκή επιτήρηση γιατί έτσι δεν μαθαίνει να είναι υπεύθυνο

«Να μην τα φορτώνουμε με τις δικές μας προσδοκίες»

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ για την απόδοση των μαθητών μπορούν να αποδειχθούν οι προσδοκίες των γονέων. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Αλ. Καππάτου«είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν προσδοκίες ανάλογες των δυνατοτήτων των παιδιών. Όταν συμβιβάζονται μόνο με το άριστα, το πιθανότερο είναι αυτό να μετατραπεί σε αντικίνητρο για τα παιδιά». Ανάλογη είναι και η άποψη της φιλολόγου κ. Μαρίας Κοντοπάνου, για την οποία για να γίνει ένα παιδί καλός μαθητής σε ένα μάθημα πρέπει πρώτα απ΄ όλα το ίδιο να αγαπά το αντικείμενό του. «Οι γονείς καλό είναι να καταλάβουν ότι δεν πρέπει να εστιάζουν στη βαθμολογία, αλλά να προτάσσουν την υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, κατευθύνοντάς τα να ανακαλύψουν και να αξιοποιήσουν τις πραγματικές κλίσεις τους».

Τον τελευταίο καιρό ακούω όλο και περισσότερες γκρίνιες για το διάβασμα των παιδιών στο σπίτι. Εκτός από τις αθώες μαμάδες που έχουν μπλεχτεί με τα δεκαδικά αναπτύγματα και τα ακρωτήρια της Πελοπονήσου ακόμα και οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουμε προβλήματα με τους γόνους μας. Σε όλες τις φαμίλιες τα ίδια, γκρίνια, μίρλα, τσίτα κι ένα νευρικό σύστημα εκτοξευμένο στη στρατόσφαιρα. Οπως φαίνεται τα τέκνα μας δεν συμμερίζονται τις ανησυχίες μας για την πρόοδό τους και προτιμούν να μας αναθέτουν εν λευκώ τις εργασίες π.χ. της τεχνολογίας.

Διαβάζω ότι υπάρχει, ωστόσο, ένα σχολείο στη Βρετανία, το οποίο αποφάσισε να αντιμετωπίσει ριζικά το θέμα, καταργώντας τη μελέτη στο σπίτι. Το νέο σχολείο, το οποίο θα αριθμεί μελλοντικά 3.570 μαθητές και ονομάζεται Nottingham East Academy, με απόφαση του διευθυντή καταργεί τη μελέτη στο σπίτι, προσθέτοντας μία ακόμη ώρα διδασκαλίας στο ημερήσιο πρόγραμμα.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της βρετανικής κυβέρνησης, οι ώρες μελέτης στις μεγαλύτερες τάξεις του γυμνασίου δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις δυόμισι ώρες την ημέρα, όριο το οποίο δεν τηρείται σήμερα σχεδόν από κανέναν μαθητή ιδιωτικού ή δημόσιου σχολείου στη Βρετανία.

Ο Μπάρι Ντέι, ωστόσο, διευθυντής του νέου σχολείου, θεωρεί ότι οι ώρες αυτές είναι πραγματικά χαμένες ώρες, που θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο αποδοτικές για τους μαθητές οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της άρνησής τους να μελετήσουν στο σπίτι.

Μία επιπλέον ώρα διδασκαλίας αρκεί, σύμφωνα με τον κ. Ντέι, να αντικαταστήσει τη μελέτη στο σπίτι, επιτρέποντας έτσι πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο στους μαθητές. «Πολλά σχολεία θεωρούν ότι η μελέτη στο σπίτι αναπτύσσει την ικανότητα του μαθητή να συγκεντρώνεται μόνος του και χωρίς βοήθεια. Εγώ θεωρώ ότι το μόνο που επιτυγχάνει είναι να αυξάνει τους οικογενειακούς καβγάδες, ενώ ο μαθητής μπορεί κάλλιστα να αναπτύξει την ικανότητα συγκέντρωσης και μελέτης και εντός της σχολικής αίθουσας», υπογραμμίζει ο κ. Ντέι.

Εσείς τι πιστεύετε;

Οι Ελληνες φοιτητές συνεχίζουν να παπαγαλίζουν τα μαθήματά τους, όπως έκαναν τα 12 προηγούμενα χρόνια. Ερευνα σε δευτεροετείς φοιτητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας δείχνει ότι κουβαλούν όλες τις κακές συνήθειες από το σχολείο. Αγωνιούν να αποστηθίσουν σωστά, δεν έχουν σύστημα στο διάβασμά τους, δεν γνωρίζουν πώς να ξεφύγουν από το στενό πλαίσιο του σχολικού βιβλίου αξιοποιώντας και άλλες πηγές γνώσης, δεν έχουν αναπτύξει κριτική σκέψη. Μόλις το 5% των φοιτητών μπορεί να διαβάζει πανεπιστημιακά βιβλία και άρθρα με γόνιμο τρόπο, ώστε τη γνώση που παίρνουν να την κατανοούν και να μπορούν να την εφαρμόσουν στην πράξη. Το 93,2% ελάχιστα αξιοποιεί για τη μελέτη του επιστημονικά βιβλία και άρθρα από τη βιβλιοθήκη ή το Διαδίκτυο. Μάλιστα, σχεδόν οι δύο στους τρεις μελετούν πρόχειρα αφού, όπως δήλωσαν, εντοπίζουν τις σημαντικότερες ιδέες των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων διαβάζοντας επιλεγμένες σελίδες.

Δηλαδή μόνο τα SOS. Φανταστείτε λοιπόν να πάσχετε από μία κάπως σπάνια ασθένεια, για την οποία ο γιατρός σας δεν έχει διαβάσει…

Καθημερινή 20/7/2008 άρθρο του Απ. Λακασά