Terra Computerata

Όταν το 1821 οι ένδοξοι ημών πρόγονοι εξεγέρθηκαν κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας κάποιοι είδαν μία ευκαιρία. Πρότειναν στους αρχηγούς των εξεγερμένων να εκδώσουν ανταλλάξιμα ελληνικά επαναστατικά ομόλογα στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Οι Ελληνες θα υπόσχονταν να αποπληρώσουν τα ομόλογά τους με τόκο, αν και όταν κέρδιζαν την ανεξαρτησία τους. Η αξία των ομολόγων ανέβαινε και έπεφτε στο χρηματιστήριο ανάλογα με τις στρατιωτικές  επιτυχίες και αποτυχίες στα πεδία  της μάχης στην Ελλάδα. Όμως οι Τούρκοι άρχιζαν σταδιακά παίρνουν το πάνω χέρι. Με τη διαφαινόμενη ήττα των επαναστατών οι ομολογιούχοι αντιμετώπιζαν το ενδεχόμενο να χάσουν τα πάντα. Το συμφέρον των ομολογιούχων ήταν εθνικό συμφέρον, έτσι οι Βρετανοί συγκρότησαν έναν διεθνή στόλο, ο οποίος το 1827 βύθισε τον κύριο Οθωμανικό στόλο στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η Ελλάδα ήταν επιτέλους ελεύθερη, ύστερα από αιώνες υποταγής. Αλλά η ελευθερία συνοδευόταν από ένα τεράστιο χρέος, το οποίο η νέα χώρα δεν είχε τρόπο να ξεπληρώσει.

Μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, οι Βρετανοί καπιταλιστές ήταν πιο πρόθυμοι να επενδύσουν σε ριψοκίνδυνες επενδύσεις στο εξωτερικό. Είχαν δει πως εάν ένας ξένος πιστωτής αρνιόταν να πληρώσει το χρέος του, η Μεγαλειότητά  Της θα φρόντιζε να πάρουν τα λεφτά τους πίσω.. Αυτός είναι ο λόγος που σήμερα η πιστοληπτική ικανότητα μιας χώρας είναι σημαντικότερη για την οικονομική της ευμάρεια απ΄ότι οι φυσικοί της πόροι.

Yoval Noah Harari Sapiens

Η εθνική μας αφήγηση εξαίρει τη γενναιότητα και τον ηρωισμό, προκειμένου να καλύψει τα κενά της. Σκεφθείτε, λ.χ., αν καταλάβατε ποτέ από τα σχολικά βιβλία το συνολικό σχήμα της Επανάστασης του 1821. Μάλλον όχι. Μαθαίνουμε για τις νίκες της αρχής, διερχόμεθα στα πεταχτά τους εμφυλίους που κατά κύριο λόγο μας απασχόλησαν στη συνέχεια και, ενώ η επανάσταση έχει ουσιαστικά ηττηθεί, παρεμβαίνουν οι τρεις δυνάμεις και, χωρίς να έχουμε καταλάβει πώς δένουν όλα αυτά, καταλήγουμε να δοξάζουμε τη γενναιότητά μας και την αγάπη για την ελευθερία. Οταν ο ηρωισμός εκθειάζεται συστηματικά με τόση υπερβολή, επόμενο είναι ο φόβος, που μπορεί να είναι σύνεση και σωφροσύνη, να θεωρείται περιφρονητέος. Ο Ελληνας θαυμάζει τη γενναιότητα περισσότερο από την εξυπνάδα, εξ ου και είμαστε ο «εξυπνότερος» λαός του κόσμου, με εισαγωγικά απαραιτήτως.

Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε μια προϊούσα υποβάθμιση στη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Μια σειρά από κινήσεις οι οποίες υπαγορεύονται, στην καλύτερη περίπτωση, είτε από άστοχους σχεδιασμούς είτε από κριτήρια αμιγώς οικονομικά, οδηγούν στην περιθωριοποίηση του γνωστικού αντικειμένου, αφού:

1. Η Ιστορία δίδεται για διδασκαλία ως πρώτη ανάθεση στους φιλολόγους (ΠΕ02) και σε αποφοίτους του Τμήματος Μεθοδολογίας Ιστορίας και  Θεωρίας της Επιστήμης-ΜΙΘΕ (ΠΕ33)[1] του ΕΚΠΑ και ως δεύτερη ανάθεση σε ειδικότητες οι οποίες έχουν διδαχθεί ελάχιστα το επιστημονικό αντικείμενο και καθόλου την ειδική διδακτική του στην αρχική τους επιμόρφωση (Πανεπιστήμιο). Οι ειδικότητες αυτές είναι ΠΕ01 – Θεολόγοι, ΠΕ05, ΠΕ06, ΠΕ07, ΠΕ34 (Γαλλικής, Αγγλικής, Γερμανικής, Ιταλικής Γλώσσας αντίστοιχα), ΠΕ10 (Κοινωνιολόγων) και ΠΕ13 (Νομικών – Πολιτικών Επιστημών).

2. Η πραγματικότητα (στοιχεία των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) δείχνει ότι η Ιστορία, πρακτικά, δεν διδάσκεται πλέον από τους φιλολόγους αλλά από όλες τις άλλες ειδικότητες – καθεστώς πια στα Γυμνάσια[2] της χώρας τα τελευταία χρόνια.

3. Από την προηγούμενη σχολική χρονιά έχει καταργηθεί η διδασκαλία της Ιστορίας στη Β’ τάξη των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Έτσι, για τους μαθητές των σχολείων αυτών η διδασκαλία της Ιστορίας σταματά στην Α΄ τάξη με την ‘Αλωση της Κωνσταντινούπολης. Φυσικά, δεν διδάσκονται καθόλου Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία.

4. Το μάθημα της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου από το σχολικό έτος 2015-2016 διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομάδα αντί για 3 που διδασκόταν μέχρι πέρσι. Ωστόσο,  παραμένουν σε ισχύ το ίδιο Πρόγραμμα Σπουδών και το ίδιο σχολικό εγχειρίδιο, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για τρίωρη διδασκαλία.

5. Η διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας που εντάσσεται από την παρούσα σχολική χρονιά στη ζώνη των βιωματικών δράσεων ανατίθεται σε ΟΛΕΣ τις ειδικότητες πλην φιλολόγων,  μαθηματικών και φυσικών!

Συνέχεια »

Μέσα από μια σειρά ντοκιμαντέρ του Νικίτα Μιχάλκοφ για τους σημαντικότερους Ρώσους ζωγράφους του 19ου αιώνα, παρακολουθείται η ιστορική εξέλιξη της ρωσικής κοινωνίας.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης -Ο αρχιστράτηγος του 21

εκπομπή: Μηχανή του χρόνου

Διάβασα με σφιγμένο το στομάχι τη συγκλονιστική ιστορία της κυρίας Εσθήρ Κοέν, Εβραίας κατοίκου Ιωαννίνων, όπως την παρουσίασε ο Σταύρος Τζίμας στην «Καθημερινή» της περασμένης Πέμπτης. Την 90χρονη Γιαννιώτισσα ανέσυρε από την καθημερινότητά της η επικαιρότητα: ως επιζήσασα του Αουσβιτς, μία από τους δύο εν ζωή και τους 50 που γύρισαν από το κολαστήριο των ναζί, θα συναντούσε τον πρόεδρο της Γερμανικής Δημοκρατίας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ηπειρο.

Θα μου πείτε, γιατί συγκλονίστηκα; Επειτα από τόσα χρόνια, τόσα βιβλία και τόσες ταινίες, γι’ αυτά που υπέφεραν οι Εβραίοι, τι απέμενε να μάθουμε; Και όμως… 1.725 άνδρες, γυναίκες και παιδιά συνελήφθησαν τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου του 1944 στην εβραϊκή γειτονιά της πόλης, στοιβάχτηκαν σε φορτηγά και οδηγήθηκαν στο Αουσβιτς. Σε αυτό το σημείο του ρεπορτάζ δέχτηκα την πρώτη γροθιά στο στομάχι: «Με μια καλοσχεδιασμένη επιχείρηση και με τη βοήθεια της χωροφυλακής, η Γκεστάπο…». Πήραμε κι εμείς μέρος. Κάποιοι από εμάς.

Χάρη σ’ ένα παιχνίδι της τύχης, η Εσθήρ Κοέν και η αδελφή της γλίτωσαν από τους φούρνους του Αουσβιτς. Οι γονείς τους και τα τέσσερα αδέρφια δεν γύρισαν ποτέ. Το μαρτύριό τους δυστυχώς δεν τελείωσε με τη λήξη του πολέμου. Πίσω στα Γιάννενα το πατρικό της σπίτι είχε καταληφθεί· όταν χτύπησε την πόρτα, άνοιξε ένας άγνωστος. «Εξαφανίσου», της είπε! «Γλίτωσες από τους φούρνους στη Γερμανία, θα σε ψήσω εδώ, στον φούρνο του σπιτιού σου». Δεύτερη γροθιά στο στομάχι. Ενας ναζί που μιλούσε ελληνικά. Αναζητώντας τις δύο ραπτομηχανές Singer της οικογένειας, η Εσθήρ έφτασε ώς την εκκλησία, όπου είχαν καταλήξει. Εκεί της ζήτησαν αριθμό πλαισίου για να της τις δώσουν! Εχει και άλλη φρίκη η αφήγηση. Περί τα τέλη της δεκαετίας του ’60, ένας θεολόγος έβρισε δημοσίως την κόρη της «παλιοεβραία» δι’ ασήμαντον αφορμήν. Το παιδί δεν άντεξε την ντροπή, στο τέλος της χρονιάς εγκατέλειψε την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε για πάντα στο Ισραήλ.

Οφείλουμε μία συγγνώμη στην Εσθήρ Κοέν. Οσο για εκείνους που αναρωτιούνται πού βρέθηκαν τόσοι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής, ίσως σε αυτή την ιστορία βρίσκουν μια απάντηση.

Καθημερινή -άρθρο του Σταύρου Τζίμα

Σήμερα στη βόλτα μου συνάντησα τον φύλακα του συμμαχικού νεκροταφείου που μου διηγήθηκε μια ιστορία:
Πριν λίγο καιρό είδε να καταφτάνει στο νεκροταφείο ένας άντρας με δύο μπύρες στα χέρια του. Οι άνθρωποι που τον συνόδευαν του είπαν την ιστορία. Ήταν ο αδελφός ενός από τους θαμμένους στρατιώτες στο συμμαχικό νεκροταφείο.

Μία Κυριακή στα χρόνια του πολέμου ενώ έτρωγαν στο κυριακάτικο τραπέζι πετάχτηκε να πάρει δύο μπύρες να πιουν με το φαγητό τους. Όταν γύρισε βρήκε κόσμο έξω από το σπίτι του γιατί είχε έρθει η στρατολογία να πάρει τον αδελφό του. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδε.
Μετά από πολλά χρόνια ήρθε στην Ελλάδα φέρνοντας του τις μπύρες που δεν πρόλαβαν να πιουν ποτέ. Οι φύλακες έμειναν παράμερα.
Τα αναφιλητά του αντήχησαν μέσα σε αυτόν τον κήπο της φθοράς.

ντοκιμαντέρ του National Geographic

Στις 10 Ιουνίου 1944 οι κάτοικοι του Διστόμου δέχονται μια από τις πιο άγριες επιθέσεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα σε λίγες ώρες, 218 άμαχοι πέφτουν νεκροί από τους Γερμανούς στρατιώτες. 65 χρόνια μετά, οι «Νέοι Φάκελοι» επιστρέφουν στο Δίστομο και καταγράφουν συγκλονιστικές μαρτυρίες των κατοίκων που είδαν τους πιο κοντινούς τους ανθρώπους να δολοφονούνται μπροστά στα μάτια τους. Σήμερα, οι συγγενείς των θυμάτων, μετά από ένα μαραθώνιο δικαστικό αγώνα, βρίσκονται πολύ κοντά στην εκδίκαση μιας απόφασης που θα τους αποζημιώσει με 25 εκατομμύρια ευρώ, και η οποία όπως φαίνεται θα ανοίξει τον δρόμο και για δεκάδες ελληνικά χωριά που είχαν την ίδια μοίρα.

Η Αρετή Μαγκοπούλου ταξίδεψε στη Γερμανία και σε μια αποκλειστική συνέντευξη με τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Εξωτερικών αναζητά την απάντηση στο πότε η Γερμανία σκοπεύει να δώσει τα χρήματα των αποζημιώσεων. Ακόμα, σε ένα μικρό χωριό έξω το Ανόβερο, συναντά τον Ντίτερ Μπέγκεμαν, τον ιστορικό που εδώ και 25 χρόνια ερευνά την σφαγή του Διστόμου. Τέλος, η εκπομπή φέρνει στο φως αποκαλυπτικά νέα στοιχεία, όπως ένα μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο Γερμανού στρατιώτη, ο οποίος περιέγραψε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τις σκηνές που είδε στο Δίστομο το 1944. Εικόνες που, όπως χαρακτηριστικά είπε, «δεν μπορούν να βγουν από το μυαλό μου.»