Μία μεγάλη προσφορά της Αθηνάς Τσαγγάρη, μια ταινία με την υπογραφή της, με αφηγητή τον William Dafoe, αφιερωμένη στο Μουσείο Μπενάκη, την ιστορία του και τον ιδρυτή του.
Γεννήθηκα στη Φλορέστα πριν από 64 χρόνια. Την εποχή εκείνη η Φλορέστα ήταν μια γειτονιά. Δίπλα στο σπίτι μου ήταν μια μεγάλη αλάνα. Οι γείτονες πετούσαν εκεί τα σκουπίδια τους. Μαζεύονταν έντομα. Τα έντομα έφερναν ποντίκια και τα ποντίκια έφερναν γάτες. Τα έντομα έτρωγαν τα σκουπίδια. Τα ποντίκια έτρωγαν τα έντομα και οι γάτες έτρωγαν τα ποντίκια. Ένα οικοσύστημα. Ένα βράδυ, οι γάτες άρχισαν να νιαουρίζουν ασταμάτητα. Η γειτονιά δεν μπορούσε να κοιμηθεί! Πετούσαμε παντόφλες, καρεκλάκια, τραπεζάκια… αλλά τίποτα. Ένας γείτονας αποφάσισε να δει από κοντά τι συμβαίνει. «Ένας Σιαμέζος μετακόμισε στην γειτονιά μας!» Δηλαδή; «Ένας πανέμορφος Σιαμέζος αναστάτωσε τις γάτες της αλάνας. Τα νιαουρίσματα που ακούμε το βράδυ, δεν είναι παρά τα όργια του Σιαμέζου!». Κάποιοι γέλασαν. Άλλοι είπαν πως πρέπει να τον διώξουμε και άλλοι απάντησαν πως και να τον διώξουμε θα επιστρέψει. Έτσι, κάποιοι πρότειναν να τον σκοτώσουμε. Τότε ο κτηνίατρος είπε ότι δεν χρειάζεται να τον σκοτώσουμε, μπορούμε απλά να τον ευνουχίσουμε! Οι άντρες είπαν ένα μεγάλο «Ωχ!» και οι γυναίκες φώναξαν «Και οι γάτες;». Τελικά τα ξημερώματα ο γιατρός εντόπισε τον εξουθενωμένο από τα όργια γάτο, τον πήρε στο ιατρείο του, και με μία επέμβαση που διήρκεσε μόλις 7 λεπτά τον ευνούχισε. Το πρόβλημα είχε λυθεί. Ο γάτος δεν είχε όργανα, άρα δεν είχε ορμόνες, άρα δεν είχε λίμπιντο, άρα δεν είχε επιθυμία για σεξ. Η γειτονιά ηρέμησε. Ξαναγίναμε όλοι φίλοι, κοιμηθήκαμε ξανά. Όλα αυτά για 4 ημέρες. Μετά, οι γάτες άρχισαν πάλι να νιαουρίζουν. Τα βάλανε όλοι με τον γιατρό! «Αποκλείεται», είπε εκείνος. «Η επέμβαση πέτυχε. Έχω την απόδειξη σε ένα μπουκαλάκι στο ιατρείο μου. Πρέπει να πάω να δω τι έχει συμβεί».
Ο γιατρός επέστρεψε όλο χαρά. «Μα και φυσικά η επέμβαση πέτυχε! Απλά τώρα που ο γάτος δεν έχει σεξουαλική ζωή, άρχισε να δίνει διαλέξεις!»
Λίγο πριν ανοίξουν οι πύλες του Μπενάκη στην Πειραιώς
Ιστορίες «για να σκεφτείς»:
Ιστορία 1: Ο φόβος της κρίσης
Ο γιατρός του χωριού έπρεπε να φύγει. Μια έγκυος γυναίκα που ζούσε έξω από το χωριό τον είχε ανάγκη. Όπως έφευγε όμως, συνάντησε την πανούκλα. Ανήσυχος ο γιατρός τη ρώτησε: «Θα μας κάνεις μεγάλο κακό; Πόσες ζωές σκοπεύεις να πάρεις αυτή τη φορά;» και η πανούκλα απάντησε: «Όχι πολλές. Μόλις 700». Για μια στιγμή ο γιατρός σκέφτηκε να επιστρέψει στο χωριό αλλά αποφάσισε τελικά να πάει στην ετοιμόγεννη. Όταν ο γιατρός επέστρεψε στο χωριό, έγινε έξαλλος με την πανούκλα: «Μου είπες ψέματα. Είπες πως θα πάρεις 700 ζωές και πήρες 1400!». «Κάνεις λάθος», απάντησε η πανούκλα. «Εγώ πήρα 700. Τις άλλες 700 τις πήρε ο φόβος για μένα».
Στην Κίνα, η λέξη κρίση γράφεται με δύο ιδεογράμματα. Αν τα απομονώσουμε, το ένα από μόνο του σημαίνει «κίνδυνος» και το άλλο από μόνο του σημαίνει «ευκαιρία», μαζί όμως, σχηματίζουν την λέξη «κρίση». Είναι στο χέρι μας, λοιπόν, λέει ο ψυχοθεραπευτής, αν θα κάνουμε την κρίση «κίνδυνο» ή «ευκαιρία»…
Ανεβαίνοντας σκαλί σκαλί και όροφο τον όροφο την Πινακοθήκη Γκίκα, στην οδό Κριεζώτου, έχεις την αίσθηση ότι ζεις στον αφρό. Μιάμιση ώρα μέσα σε αυτήν την «Κιβωτό» του Μουσείου Μπενάκη, σε μια σύντομη επίσκεψη (γιατί απαιτούνται ώρες και επανειλημμένες επισκέψεις), ρουφάς αυτό που σου λείπει: νόημα, ομορφιά, ουσία, πολιτισμό. Ζωή με μεδούλι.
Γι’ αυτό βγαίνεις λίγο ζαλισμένος, σαν να είχες πάει στον κινηματογράφο και η ταινία να σε πήρε μαζί της. Όταν βγαίνεις στα φώτα, είναι όλα αλλιώς. Έστω για λίγο… Σκεφτόμουν με δέος, είναι η αλήθεια, την επένδυση μόχθου και γνώσης για να στηθεί αυτό το μουσείο – ίσως το πιο «προσωπικό» του ‘Αγγελου Δεληβορριά. Γιατί η Πινακοθήκη Γκίκα είναι ένα μεγάλο ψηφιδωτό από αχανείς μικρόκοσμους, ψηφίδες, θυλάκους, θραύσματα, παλίμψηστα και σπαράγματα, μωσαϊκά και αλυσιδωτές εικόνες, κολάζ και αναπτύγματα, μεγεθύνσεις και σμικρύνσεις, ωκεανούς και δροσοσταλίδες. Είναι ο μέγας κόσμος.
Μπαίνεις στη δίνη του, αφήνεσαι και ζαλίζεσαι στο στριφογύρισμά του, στις ελικοειδείς γέφυρές του που ενώνουν πλαγιές που δεν φανταζόσουν. Εκεί, στην οδό Κριεζώτου, σε αυτό το όμορφο αρχοντικό κτίριο του 1932-34, σχεδιασμένο από τον μετρ αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη για την οικογένεια του Γκίκα, νανουρίζεται ένας ολόκληρος κόσμος. Δυο βήματα από το Σύνταγμα, σε μια «χαράδρα» ανάμεσα στην Πανεπιστημίου και την Ακαδημίας, συναντιέσαι με την Ελλάδα που σου λείπει. Είναι όλοι εκεί. Τους ξέρεις όλους. Αλλά δεν ήξερες πόσο αγαπητοί σού είναι. Ο ένας δίπλα στον άλλον, σου ψιθυρίζουν το τραγούδι της πατρίδας με τα χρώματα της νιότης σου, με το χαμόγελο των γονιών σου, με την ανάσα μιας Ελλάδας που, δεν μπορεί, ζει κάπου ανάμεσά μας. Ακόμα. Ενας ένας, από ποιον να πρωταρχίσεις… Από τον Μόραλη στον Τσαρούχη, από τον Κεφαλληνό στον Τάσσο, από τον Πικιώνη στον Κωνσταντινίδη, από τον Βενέζη στον Θεοτοκά, από τον Σπαθάρη στον Γουναρόπουλο, από τον Σεφέρη στον Ρίτσο, από τον Σκαλκώτα στον Μητρόπουλο, από τον Κόντογλου στον Παπαλουκά. από τον Καρυωτάκη στον Σκαρίμπα, από τον Απάρτη στον Ζογγολόπουλο, από τον Χατζιδάκι στον Θεοδωράκη, από την Παπαϊωάννου στον Χαρισιάδη, από τον Εγγονόπουλο στον Βασιλείου… δεν υπάρχει αρχή, δεν υπάρχει τέλος. Είναι οξυγόνο. Είναι μετάληψη.
Δεν με πείραξε ότι εκείνη την ώρα, Σάββατο πρωί, με τα καταστήματα ανοικτά σε περίοδο εορταστική, ήμουν μόνος σε αυτό το μουσείο-Κιβωτό. Όταν έφευγα, άκουσα τον ψίθυρο από άλλους επισκέπτες και τα βήματά τους. Είχα το προνόμιο, αν και δεν θα έπρεπε σε μια τόσο μεγάλη πόλη, να συνομιλήσω σιωπηρά, μόνος, σαν σε ναό, σαν σε πηγή, με όσους κάνουν το άκουσμα της Ελλάδας γλυκό. Είναι σχεδόν επώδυνο.
Στους επάνω ορόφους, στον κόσμο του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, στο σπίτι και στο ατελιέ του, σαν επίστεψη, σαν παράδεισος και σαν αετοφωλιά, είναι ο κόσμος του ζωγράφου. Σιωπηλός αλλά τόσο εύηχος, πλημμυρισμένος ομορφιά και σοφία. Οι απαντήσεις δίνονται μόνες τους. Κατεβαίνοντας με το ασανσέρ, ένιωσα να έμπαινα σε έναν προθάλαμο προετοιμασίας εξόδου στην «πραγματική» ζωή. Ήξερα ότι πίσω μου άφηνα ένα κομμάτι, που θα ξανάβρισκα σύντομα.
Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη είναι ένας θεσμός – απάντηση στις προκαταλήψεις και τον ρατσισμό
Της Νελλης Αμπραβανελ
Οι οδηγίες δανεισμού της Ζωντανής Βιβλιοθήκης είναι σαφείς. «Οι βιβλιοθηκάριοι βρίσκονται εδώ για να σας βοηθήσουν να επιλέξετε το βιβλίο που ταιριάζει με την προκατάληψή σας… Τα βιβλία επιστρέφονται στην κατάσταση στην οποία τα παραλάβατε. Σεβαστείτε το δανεισμένο βιβλίο!». Η Ζωντανή Βιβλιοθήκη είναι ένας θεσμός που γεννήθηκε πριν από τρία χρόνια από εθελοντές με σκοπό να «δανείζει» προς… ανάγνωση αληθινούς ανθρώπους, που μιλούν ανοιχτά για τον εαυτό τους και τον τρόπο με τον οποίο έχουν βιώσει τον ρατσισμό στη ζωή τους.
Για είκοσι λεπτά, ο αναγνώστης και χρήστης της Ζωντανής Βιβλιοθήκης έχει τη δυνατότητα να καθήσει απέναντι σε έναν οροθετικό, έναν ομοφυλόφιλο και μία παράνομη μετανάστρια, μεταξύ άλλων, και να ακούσει την ιστορία τους, διακόπτοντας για να κάνει ερωτήσεις, να λύσει απορίες και, ενδεχομένως, να καταπολεμήσει τις ίδιες του τις προκαταλήψεις.
Σκοπός είναι να διαλέξεις ένα «βιβλίο» του οποίου το θέμα σε κάνει να νιώθεις έστω και λίγο άβολα. Απώτερος σκοπός, η κατανόηση και η αποδοχή της ποικιλομορφίας, σε μια εποχή που ο φόβος για το ξένο εντείνεται ολοένα και περισσότερο. Οι οδηγίες στην υποδοχή προτρέπουν τους χρήστες της βιβλιοθήκης «να κάνετε “χαζές” ερωτήσεις και να υποστηρίζετε σθεναρά την άποψή σας… Μην ντρέπεστε! Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να μάθετε αν όσα πιστεύετε για τους μουσουλμάνους, ή τους αστυνομικούς, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα του Ζωντανού σας Βιβλίου».
Η ιστορία της Κλικ
«Από guerrilla freedom fighter στη Ζιμπάμπουε, σε σκλάβα στο Μαρούσι» ήταν ο τίτλος που επιλέξαμε το περασμένο Σάββατο όταν τη Ζωντανή Βιβλιοθήκη φιλοξενούσε το Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς. Η ιστορία της Κλικ ήταν σενάριο για κινηματογραφικό έργο. Και η ψυχραιμία της θαυμαστή. Το χιούμορ της επίσης. Είκοσι χρόνια στην Ελλάδα, καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: «οι Ελληνες δεν έχουν αλήθεια τον ρατσισμό μέσα τους». Είναι η αφήγησή της 100% πραγματική; Αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ. Η επαφή με την Κλικ όμως προσέφερε μια άλλη οπτική γωνία των πραγμάτων, κι αυτό από μόνο του έχει αξία.
Τι μπορεί να ωθεί όμως αυτούς τους ανθρώπους να ανοιχτούν σαν βιβλίο σε μια μερίδα κόσμου που ενδεχομένως «έχει πρόβλημα» με την ταυτότητα που έχουν επιλέξει, ή την κατάσταση που ζουν; «Γενικά, πιστεύω πως βοηθάει να καθόμαστε να μιλάμε πρόσωπο με πρόσωπο» λέει στην «Κ» ένα άλλο «ζωντανό βιβλίο», ο τίτλος του οποίου είναι «Ζώντας οροθετικά». « Άλλο να ακούσεις μια διάλεξη για τον ρατσισμό και τις προκαταλήψεις και άλλο να γνωρίσεις έναν άνθρωπο που βιώνει αυτή την κατάσταση, να δεις ότι είναι άνθρωπος, ότι δεν έχει ουρά και κόκκινες βούλες. Είναι μια βιωματική, δυνατή εμπειρία».Συνέχεια »
Το «Δύο Φορές Ξένος» είναι ένα cross-media project με θέμα τις μεγαλύτερες υποχρεωτικές μετακινήσεις πληθυσμών του 20ου αιώνα, όταν εκατομύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να εγκατασταθούν σε μια νέα πατρίδα.
Βασισμένο σε προσωπικές μαρτυρίες και σπάνιο αρχειακό υλικό, φέρνει τον επισκέπτη πρόσωπο με πρόσωπο με όσους έζησαν τα τραυματικά αυτά γεγονότα. Από την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1922-24, μας ταξιδεύει στον διαχωρισμό της Ινδίας και τη δημιουργία του Πακιστάν το 1947, στην μαζική, αναγκαστική Γερμανο-Πολωνική μετανάστευση μετά το τέλος του B’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην κρίση της Κύπρου τις δεκαετίες του 1960 και ’70.
Το «Δύο Φορές Ξένος» είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο και μέσω μιας έκθεσης πολυμέσων που φιλοξενείται στην Αθήνα (Μουσείο Μπενάκη), τη Λευκωσία (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο) και την Κωνσταντινούπολη (Πανεπιστήμιο Istanbul Bilgi).
Συνοδεύεται από εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές ντοκιμαντέρ, αφήγηση παραμυθιού, έκδοση παιδικού βιβλίου, γαστρονομικές βραδιές και εκδηλώσεις γύρω από τον πολιτισμό και τη μουσική της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Καππαδοκίας.
Στην εποχή της μεγέθυνσης των οθονών και όντας εξασκημένοι στην κατανάλωση εικόνων, η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της συλλογής έργων Θεόφιλου της Εμπορικής Τράπεζας μας προσφέρει την ευκαιρία να θυμηθούμε ή να ανακαλύψουμε ένα κομμάτι «της ελληνικής ευαισθησίας», όπως αναφέρει ο Τσαρούχης, του βαθύτερου εαυτού μας. Εξ ου και ο πρόεδρος του μουσείου, Αγγελος Δεληβορριάς, επεσήμανε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου πως «η έκθεση θα μας θυμίσει πράγματα που δεν θα έπρεπε να έχουμε λησμονήσει». Ητοι την ικανότητα να αντικρίζουμε με αθωότητα τον κόσμο.
Η συλλογή, που εκτίθεται για πρώτη φορά στο σύνολό της, περιλαμβάνει 20 έργα του ζωγράφου που συγκεντρώθηκαν στη δεκαετία του ’80 και πίνακες που ανήκουν στη δεύτερη περίοδο της δουλειάς του, εκείνη της Μυτιλήνης, όπου ο Θεόφιλος κατέχει πλέον -όπως λέει ο Τσαρούχης- τη χρωματική του παλέτα, δημιουργώντας πιο ζωντανά έργα. Στην έκθεση εκτίθεται η προτομή του ζωγράφου που φιλοτέχνησε ο Μιχάλης Τόμπρος, ενώ προβάλλεται και το «Παρασκήνιο» «2003 – Θεόφιλος ξανά;» σε σκηνοθεσία Λάκη Παπαστάθη.
Φορούσε πάντα φουστανέλα κι ας μην ήταν η φορεσιά της πατρίδας του, μια κάπα χειμώνα- καλοκαίρι και στα πόδια τσαρούχια, που από τις πολλές σόλες ήταν ασήκωτα. Στο χέρι βαστούσε μπαστούνι και σε έναν τορβά που κρεμόταν στον ώμο του έμπηγε ένα ξύλο με μια σημαία βυζαντινή, με τον αετό. Την παράξενη εμφάνιση συμπλήρωναν μακριά μαλλιά δεμένα κότσο με ένα κορδόνι, όπως κάνουν οι παπάδες, μεγάλα νύχια αλλά και μια ήρεμη, απόκοσμη έκφραση. Ετσι περιγράφουν τον Θεόφιλο όσοι τον γνώρισαν. Εναν πράο άνθρωπο που δεν έπινε, δεν κάπνιζε, απέφευγε τον κόσμο και δεν πήγαινε ποτέ σε καφενείο ή σε διασκεδάσεις αλλά ούτε και στην εκκλησία, παρ΄ ότι ζωγράφιζε εικόνες αγίων. Στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ού αιώνα όλα αυτά συγκεντρωμένα σε ένα πρόσωπο δεν μπορούσε παρά να συνθέτουν σκάνδαλο. Αλλά ειδικά στην περίπτωση του Θεόφιλου δημιουργούσαν εύκολο στόχο αποδοκιμασιών, χλευασμού, σκληρότητας. Εκείνος δεν γνώριζε ότι τα σύνεργα της ζωγραφικής, που έκρυβε στο σελάχι της φουστανέλας του, ήταν το μεγαλύτερο όπλο. Θα έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια και μόνο προς το τέλος της ζωής του κάποιοι θα τον αναγνώριζαν. Και αρκετά χρόνια ακόμη για να δημιουργηθεί ο μύθος γύρω από το όνομά του. Η έκθεση που γίνεται σε λίγες μέρες, από τις 15 Σεπτεμβρίου, στο Μουσείο Μπενάκη με έργα του από τη συλλογή της Εμπορικής Τράπεζας, ξαναφέρνει τον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ στο προσκήνιο. Είναι μια ευκαιρία γνωριμίας για τους νεότερους και μια αποτίμησή του στον 21ο αιώνα.
Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1 και Βασιλίσσης Σοφίας,«Θεόφιλος, έργα από τη συλλογή της Εμπορικής Τράπεζας».
Οσοι δεν είχαν μέχρι τώρα την ευκαιρία να επισκεφθούν την Πινακοθήκη Αβέρωφ στον χώρο της, στο Μέτσοβο, το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς τους δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουν ένα υποδειγματικό μουσείο νεοελληνικής τέχνης, με είκοσι χρόνια λειτουργίας.
Η έκθεση «Το πορτρέτο ενός μουσείου. Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ», από την 1η Απριλίου έως τις 10 Μαϊου, θα μας φέρει σε επαφή με ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της ελληνικής περιφέρειας, το οποίο διαθέτει μία από τις σπουδαιότερες και πληρέστερες συλλογές έργων τέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα.
Στεγάζει δε ορισμένα από τα ωραιότερα έργα της ελληνικής τέχνης, όπως τον «Μάγκα που τρώει καρπούζι» του Περικλή Πανταζή, καλλιτέχνη που εκπροσωπείται με αρκετά έργα στην Πινακοθήκη, ή μερικούς ιστορικούς πίνακες, όπως η «Πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη» του Νικηφόρου Λύτρα.
Η μόνιμη συλλογή της Πινακοθήκης, που λειτουργεί στο Μέτσοβο από το 1988, καλύπτει σχεδόν όλες τις περιόδους της νεοελληνικής τέχνης, από τις απαρχές της με την Προσωπογραφία Καπετάνισσας του Σπυρίδωνα Προσαλέντη, μέχρι δείγματα από τη γενιά του 1980 (Χάρος, Σάμιος, Ζαχαριουδάκης, Σκούρτης κ.ά.).
Φωτογραφικόν Πρακτορείον «Δ.Α. ΧΑΡΙΣΙΑΔΗΣ». Ιδρύθηκε το 1949 και διατηρήθηκε ως το 1985. Δημιουργός του ήταν ένας από τους σημαντικότερους έλληνες φωτογράφους, του οποίου το έργο, από τα πρώτα ερασιτεχνικά ενσταντανέ του Μεσοπολέμου και την εικονογράφηση της ανασυγκρότησης της χώρας μετά τον πόλεμο ως τις καθαρά φορμαλιστικές συνθέσεις του, της δεκαετίας του ΄60, υπήρξε αφενός μια καταγραφή της σύγχρονης Ιστορίας του τόπου και αφετέρου μια εξαιρετική συμβολή στον τομέα της φωτογραφίας. Αυτή η μακρόχρονη πορεία παρουσιάζεται από σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη σε μια έκθεση που περιλαμβάνει 220 φωτογραφίες από τις χιλιάδες που υπήρχαν στο αρχείο του, το οποίο έχει περιέλθει στο μουσείο από το 1997.
Η επιστράτευσή του το 1940 στο Αλβανικό Μέ τωπο έγινε η αφορμή για τις πρώτες επαγγελματικές του λήψεις: ως έφεδρος αξιωματικός και επίσημος φωτογράφος του Στρατού απαθανάτισε τη ζωή των στρατιωτών και την επέλαση της ελληνικής στρατιάς. Κατέγραψε όμως και σκηνές της Κατοχής, ενώ στο τέλος του πολέμου εργάστηκε για λογαριασμό της βρετανικής και στη συνέχεια της αμερικανικής αποστολής. Στο πλαίσιο της εμπορικής φωτογράφισης ειδικεύτηκε στη βιομηχανική φωτογραφία και στη διαφήμιση, ενώ ως φωτογράφος του Εθνικού Θεάτρου αποτύπωσε μεγάλες στιγμές της Ιστορίας του. Συμμετείχε σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ήταν ο μόνος έλληνας φωτογράφος που έλαβε μέρος στην έκθεση «Τhe family of Μan» στη Νέα Υόρκη το 1955. Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη θα διαρκέσει ως τις 19 Απριλίου.
Μια έκθεση του μεγάλου ζωγράφου, που γεννήθηκε στο Βόλο, ετοιμάζεται στο Μουσείο Μπενάκη στα μέσα Μαρτίου για να μας ταξιδέψει στους μεταφυσικούς και συμβολικούς κόσμους του. Η έκθεση, με την ευκαιρία των 120 χρόνων από τη γέννηση και 30 από τον θάνατό του (1978), είναι θεματική: «Ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο και οι μούσες του», με εκατό έργα (75 ζωγραφική, 15 σχέδια και ακουαρέλες, 10 γλυπτά), προερχόμενα από το Ιδρυμα Τζόρτζιο και Ιζα ντε Κίρικο στη Ρώμη.
Η έκθεση «αναλύει» τη σχέση του ζωγράφου με τις γυναίκες, τις πραγματικές και ιδεατές μούσες, που τον συντρόφευσαν στην καλλιτεχνική και προσωπική του διαδρομή.
Από τη μυθολογική μορφή της Αριάδνης, μέχρι τη μητέρα του, με την οποία ήταν πολύ δεμένος συναισθηματικά (μαζί της έφυγε από την Ελλάδα το 1906, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του, υπεύθυνου κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα – Θεσσαλονίκη, για τη Βενετία και το Μιλάνο αρχικά). Κι από τη μητέρα του στις δύο συζύγους, Ραϊσα Γκουρίεβιτς, Ρωσίδα μπαλαρίνα, και Isabella Pakszwer, για την οποία ο ίδιος είχε πει: «Η διαίσθησή της σε ζητήματα της ζωγραφικής μου ήταν πάντα πολύτιμη. Κανείς δεν μπορεί να κρίνει την ποιότητα ή τα ελαττώματα ενός έργου με την πρώτη ματιά, στον βαθμό που μπορεί να το κάνει εκείνη».
Στην ανάδειξη της εξέλιξης της αρχαιολογικής φωτογραφίας στοχεύει η έκθεση «Η δημιουργική φωτογραφία στην αρχαιολογία» που εγκαινιάζεται στις 3 Δεκεμβρίου στο Μουσείο Μπενάκη. Πρόκειται για 76 φωτογραφίες, όλες από την Ελλάδα, έντεκα φωτογράφων, Ελλήνων και ξένων, με τις παλαιότερες να χρονολογούνται στο 1853 και τις νεότερες στον 21ο αιώνα.
Oλες οι φωτογραφίες του 19ου αιώνα έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη δημιουργία τους από ανθρώπους που αναζήτησαν στη φωτογραφία την αντικειμενικότητα της απεικόνισης και την αναμφισβήτητη απόδειξη της παρουσίας τους στον συγκεκριμένο τόπο. Ηταν ο Σκωτσέζος Τζέιμς Ρόμπερτσον , ο Δημήτριος Κωνσταντίνου, ο Αμερικανός ΓουίλιαμΤζέιμς Στίλμαν, ο Πέτρος Μωραΐτης, ο Κωνσταντίνος Αθανασίου , ο Αυστριακός Αντον Σιλμπερχούμπερ … Ως μόνο καλλιτεχνικό εφόδιο στη φωτογράφιση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων είχαν τη ζωγραφική αισθητική- παρά τα προβλήματα που παρουσίαζε αυτή όταν μεταφερόταν στη φωτογραφία.
Χτες το βράδυ πήγα στην αναδρομική έκθεση του Josef Koudelka στο Μπενάκη της Πειραιώς. Οι φωτογραφίες του καρφώνονται στο μυαλό σου. Υπάρχει στο χώρο και μία προβολή από τη συλλογή του της Άνοιξης της Πράγας. Ανάμεσά τους είναι μερικές που ξεχωρίζουν διότι κατά τη γνώμη του έχουν βαθιά ανθρώπινη αξία: «Σε αυτές δεν έχει σημασία ποιος είναι ο Τσέχος και ποιος είναι ο Ρώσος. Είναι πιο σημαντικό ότι ένας άνθρωπος κρατά όπλο και αυτός που είναι απέναντί του όχι».
Τις φωτογραφίες της Πράγας χαρακτήρισε ο ίδιος ο Κουντέλκα ως «τυπικά, ντοκουμέντα που δείχνουν συγκεκριμένα γεγονότα». «Με τις φωτογραφίες μου θυμίζω στους Τσέχους ότι σε μια στιγμή της Ιστορίας τους φέρθηκαν σαν ήρωες. Είναι και μια προειδοποίηση, σαράντα χρόνια μετά, να μην ξαναϋποταχθούν τόσο εύκολα σε οποιαδήποτε εξουσία».
Ντοκουμέντα που συνέβαλαν στο να διαλυθεί η προπαγάνδα της Σοβιετικής Eνωσης ότι ο Kόκκινος Στρατός μπήκε ως απελευθερωτής στην Πράγα.
Εχει μια ιδιαίτερη ματιά στον τόπο και τους ανθρώπους. Στην Ελλάδα, φωτογράφισε δίνοντας την προσωπική του σφραγίδα ιστορικά μνημεία. «Φωτογραφίζω αρχαιολογικούς χώρους, όχι μόνο εδώ στην Ελλάδα, αλλά και στη Σικελία, στη Συρία, σε όλη τη Μεσόγειο. Μόνο που σε αυτό τον κόσμο, το να φωτογραφίζεις γίνεται όλο και πιο δύσκολο».
Η περιήγηση στον φωτογραφικό του κόσμο περιλαμβάνει και τα τοπία του «Χάους». Η ενότητα αυτή περιέχει πανοραμικές φωτογραφίες που τραβούσε από το 1986, πρακτική που τον οδήγησε σε μια εκ βάθρων αλλαγή του φωτογραφικού του στιλ. Σε αυτή την ενότητα φωτογραφιών αποκαλύπτεται ένας ζοφερός χρησμός καθώς αποτυπώνει την απελπιστική κατάσταση του φυσικού τοπίου, μια προειδοποίηση για έναν κόσμο που χάνεται αμετάκλητα.
Η έκθεση χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που διατρέχουν χρονικά όλο το έργο του. Aποτελεί συνδιοργάνωση του Μουσείου Μπενάκη και του φωτογραφικού πρακτορείου Apeiron, ενώ την επιμέλεια την έχει ο ίδιος ο δημιουργός.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Άρθρα (RSS)
και