Terra Computerata

Πληροφορήθηκα ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ανανέωσε την πρόσκλησή του προς τους εκπαιδευτικούς για “καλές πρακτικές”. Διευκρινίζει ότι δεν προβλέπεται αμοιβή αλλά μόνο ο κότινος. Παρήλθαν οι εποχές των παχιών αγελάδων, συγγνώμη Πλειάδων, Νηρηίδων,  Χρυσαλλίδων και άλλων τινών εντόμων που κατέφαγαν τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Στέρεψε το κέρας της Αμάλθειας. Τώρα περάσαμε στις ισχνές αγελάδες. Δεν μας είπαν βέβαια ποτέ που πήγαν τα λεφτά… Γιατί στον μαθητή δεν έφθασαν…

Υποθέτω ότι όλες αυτές οι καλές πρακτικές θα καταλήξουν σε ένα νέο χώρο που σχεδιάζει το Π.Ι. αφού εξασφάλισε και τη διεύθυνση. Και που φυσικά ανταγωνίζεται το e-yliko, την επίσημη εκπαιδευτική πύλη του ΥΠΕΠΘ (το οποίο ειρρήσθω εν παρόδω έχει να ανανεώσει το υλικό της τρία χρόνια τώρα;) Αν είχαν και έναν πίνακα στο e-yliko με τις προσθήκες θα γνωρίζαμε τι προτάσεις έχει υποδεχθεί, αλλά φαίνεται αυτό παραμένει επτασφράγιστο μυστικό.

Από την άλλη το υλικό της επιμόρφωσης Β΄επιπέδου και τα παραγόμενα σχέδια μαθημάτων των επιμορφούμενων καταλήγουν σε άλλη δικτυακή αποθήκη την Ιφιγένεια (τυχαίο; δε νομίζω) που τη χειρίζεται το ΕΑΙΤΥ.

Κι έτσι συνεχίζεται η ανόητη τακτική με τα παραμάγαζα. Ο καθείς οργανισμός/ινστιτούτο, διαθέτει την πραμάτεια του και εισπράττει τα εύσημα. Εστω ότι ο αθώος εκπαιδευτικός ψάχνει κάτι για να το χρησιμοποιήσει στο μάθημά του, είναι υποχρεωμένος να βγει στη γύρα σε όλα αυτά τα μαγαζάκια.  Η ειδεχθής λεπτομέρεια είναι ότι αυτό που προβάλλουν – το δυνατό σημείο κάθε τέτοιου δικτυακού τόπου, το περιεχόμενο- δεν είναι δικιά τους πραμάτεια αλλά το υπερπροιόν της εργασίας των εκπαιδευτικών.

Η πολιτεία κάθε φορά θεωρεί ότι οι εκπαιδευτικοί οφείλουν για την πατρίδα (ρε…μπιμπ) να το διαθέσουν δωρεάν. Πως το λένε στο χωριό μου “ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι”. Θα ήθελα να μάθω πόσα χρήματα έχουμε πληρώσει για κάθε λογής πύλες και πόσα για περιεχόμενο την τελευταία δεκαετία. Πιστεύω θα είναι ενδιαφέρον.

Αντε τρεχάτε στη γαλέρα τώρα…

Η βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων  καθώς είναι ένας από τους στρατηγικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αποτέλεσε το ερέθισμα για την εκπόνηση από το 2005 σχετικής μελέτης από το Τμήμα Ποιότητας της Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2008 με τη δημοσίευση σχετικού τόμου 608 σελίδων.Ο ορισμός της ποιότητας της εκπαίδευσης, και κατά συνέπεια η αποτίμησή της, είναι δύσκολο και πολύπλοκο εγχείρημα, διότι επηρεάζεται από τις κοινωνικές και ιστορικές συγκυρίες, από πολιτικές επιλογές και από τις απαιτήσεις για ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης που έχουν οι εμπλεκόμενες στο ζήτημα ομάδες. Η αποτύπωση της κατάστασης του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όπως διερευνήθηκε από τη μελέτη και αξιολογήθηκε από την έρευνα σε 100 σχολικές μονάδες από όλη τη χώρα, αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, ένα διοικητικό πλαίσιο αυστηρά ιεραρχικό που καθιστά τη σχολική μονάδα αδρανή και εσωστρεφή, με περιορισμένα κίνητρα βελτίωσης. Παράλληλα, η ελλιπής χρηματοδότηση, η απουσία διαδικασιών αξιολόγησης και η αδυναμία αποτελεσματικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού αποτελούν στην πράξη μηχανισμούς που καταπνίγουν κάθε αξιόλογη επιμέρους προσπάθεια. Η πλειονότητα των εκπαιδευτικών θεωρούν αναγκαία την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Ωστόσο, εκφράζουν δυσπιστία ως προς τις διαδικασίες και τους φορείς της αξιολόγησης και προσβλέπουν σε ένα σύστημα που θα εξασφαλίζει τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών. Τεκμηριώνουν, δε, τη δυσπιστία τους με αρνητικά σχόλια που αφορούν την ποιότητα της επιμόρφωσης ή την έλλειψή της με αναφορά, κυρίως, σε θέματα που σχετίζονται με την επικαιροποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών.

Καθημερινή

Μπορείτε να διαβάσετε τη σχετική έρευνα στο δικτυακό τόπο του Π.Ι.

Διαβάζω στο esos για τη με αριθμ.3/2008 Πράξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που εισηγήθηκε τα ακόλουθα μέτρα: “Κατά την κρίση του δασκάλου, ορισμένα βιβλία ή τετράδια εργασιών να παραμένουν στο σχολείο, κάτω από το θρανίο εκάστου μαθητή”.

Mμμ, αν όμως είχαν περάσει έξω από ένα Λύκειο, θα διαπίστωναν, ότι δεν υφίσταται θέμα, αφού οι μαθητές έρχονται με ένα τετράδιο στην κωλότσεπη, στην καλύτερη των περιπτώσεων. Υπάρχει βέβαια και ο μαθητής ελευθέρας βοσκής, ο οποίος έρχεται μόνο με το άρωμά του…

Σαφώς παρατηρείται μία ελάφρυνση των σχολικών αποσκευών με την είσοδο στο Λύκειο, προφανώς και την εγγραφή στο φροντιστήριο. Οι μαθητές δημοτικού-γυμνασίου είναι που σηκώνουν τα βάρη…

Tου Πασχου Μανδραβελη / kathimerini.gr

Oλα δείχνουν ότι η προεκλογική υπόσχεση του 2004, «ένας υπολογιστής για κάθε μαθητή», γίνεται πραγματικότητα. Οπως ανακοίνωσε χθες ο κ. Αρης Σπηλιωτόπουλος 126.000 μαθητές της Α΄ Γυμνασίου πρόκειται να λάβουν από το υπουργείο Παιδείας ένα εκπτωτικό κουπόνι αξίας 450 ευρώ για την αγορά φορητού υπολογιστή.

Είναι μια σημαντική και ευεργετική για την παιδεία απόφαση, αλλά επειδή έχουμε καεί στον χυλό της ελληνικής γραφειοκρατίας, λέμε: είθε να πραγματοποιηθεί η εξαγγελία και τα πρωτάκια του Γυμνασίου να μπουν με φορητούς υπολογιστές στην τάξη τους.

Η σημαντική όμως αυτή απόφαση σκιάζεται από μια λεπτομέρεια. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες το κράτος θα δώσει στα παιδιά ένα κουπόνι των 450 ευρώ για να αγοράσουν έναν υπολογιστή (σχεδόν) της αρεσκείας τους. Και το κουπόνι θετικό είναι. Αντί να γίνονται δημόσιοι μειοδοτικοί διαγωνισμοί για την προμήθεια 126.000 υπολογιστών, οι οποίοι αναγκαστικά θα δημιουργήσουν καθυστερήσεις, ενστάσεις, εντάσεις, διαφθορά κ.λπ., το κράτος (από την εποχή που το ΠΑΣΟΚ ήταν κυβέρνηση) ασπάστηκε τη μέθοδο του «νεοφιλελεύθερου» κουπονιού: η πολιτεία ενισχύει τον πολίτη κι αυτός επιλέγει πώς θα ξοδέψει την ενίσχυση. Αντί να επιλέγει ένας απρόσωπος γραφειοκρατικός μηχανισμός ποιον υπολογιστή πρέπει να έχουν τα παιδιά της πρώτης Γυμνασίου, αφήνει στα παιδιά και τους γονείς το δικαίωμα να διαλέξουν.

«Δικαίωμα να διαλέξουν», είπαμε; Περίπου, διότι για πρώτη φορά από τότε που εφαρμόζεται η μέθοδος του κουπονιού μπαίνει πλαφόν προς τα πάνω! Μέχρι τώρα, όποτε το κράτος αποφάσιζε να ενισχύει τους πολίτες για να γευτούν τα αγαθά της πληροφορικής κοινωνίας έδινε ένα κουπόνι για να μπορεί να αγοράσει κάποιος τα βασικά κι από κει και πέρα, ο πολίτης αν ήθελε μπορούσε να βάλει κάτι από την τσέπη του για να πάρει κάτι καλύτερο. Ετσι γίνεται χρόνια με τους φοιτητές και είναι εξαιρετικά επιτυχημένο: όλοι έχουν πρόσβαση στην πληροφορική κοινωνία, αλλά αν κάποιος θέλει να έχει λίγη περισσότερη πρόσβαση (π.χ. ένα ταχύτερο υπολογιστή) δεν του παίρνουμε και το κεφάλι.

Ομως, κάποιοι φωστήρες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (οι οποίοι μάλλον δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ υπολογιστή στη ζωή τους), αποφάσισαν το παλφόν: όποιο παιδί ενισχυθεί με το κουπόνι των 450 ευρώ δεν μπορεί να τσοντάρει 50 ευρώ από το χαρτζιλίκι του, για να αποκτήσει υπολογιστή με π.χ. μεγαλύτερο σκληρό δίσκο. Τι λογική έχει αυτή η πρόνοια;

Στην αρχή υποπτευθήκαμε διαφθορά. Επειδή ο όρος αυτός εκ των πραγμάτων αποκλείει τους προμηθευτές που έχουν τα καλά και ακριβά μηχανήματα, φανταστήκαμε ότι ο διαγωνισμός φωτογραφίζει τους άλλους που πουλούν τα φθηνά. Κάναμε λάθος. Η πρόνοια αυτή έχει να κάνει με την παλαιοσυντηρητική άποψη της… σχολικής ποδιάς. Το σκεπτικό του Ινστιτούτου ήταν να μην δημιουργηθούν ανισότητες μέσα στην τάξη και όπως ακριβώς υποστηρίζουν οι υπέρμαχοι της ποδιάς η ελευθερία θα κάνει «τα παιδιά να ασχολούνται με το ποιος έχει μεγαλύτερη οθόνη και καλύτερο δίσκο». Εστη επιχειρείται να επιβληθεί μια συντηρητικού τύπου ομοιομορφία.

Είπαμε να μπούμε με το δεξί στην πληροφορική κοινωνία, αλλά όχι μ’ αυτό το δεξί…

Με διαφορετικές προτάσεις θα καθίσουν από τον Σεπτέμβριο στο τραπέζι του διαλόγου το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης.

Η διαφοροποίηση στις θέσεις, μάλιστα, αφορά το πιο δύσκολο κομμάτι του διαλόγου: τη δομή του λυκείου και το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. «Η βασική μέριμνά μας είναι να δοθεί βάρος στα ποιοτικά στοιχεία του εκπαιδευτικού έργου στο γυμνάσιο και το λύκειο. Δεν κατανοώ, όμως, γιατί πρέπει να βρούμε κάτι συνταρακτικό. Δεν θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα» ανέφερε χθες στην «Κ» ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Σωτήρης Γκλαβάς, δίνοντας το στίγμα των προθέσεων του Π.Ι.

Ειδικότερα, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προτείνει να αναζητηθεί μία μέση λύση, που να λαμβάνει υπόψη τον στόχο για αναβάθμιση του ρόλου του λυκείου αλλά και την ανάγκη των μαθητών να προετοιμασθούν για τις πανελλαδικές εξετάσεις. «Πώς μπορούμε να ζητήσουμε από τον μαθητή της Β΄ λυκείου να μη δώσει βάρος στα μαθήματα που θα εξετασθεί για τις εξετάσεις;» λέει ο κ. Γκλαβάς, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να μην υπάρχει ανταγωνισμός (και ό,τι αυτός συνεπάγεται) μεταξύ των υποψηφίων όσο ο αριθμός των θέσεων στα ΑΕΙ θα είναι συγκεκριμένος, χωρίς ελεύθερη πρόσβαση.

Ειδικότερα, οι θέσεις του Π.Ι. σε σχέση με τις προτάσεις του κ. Μπαμπινιώτη είναι οι ακόλουθες:

l Για το ζήτημα της δομής του λυκείου, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τονίζει ότι το λύκειο πρέπει να ανακτήσει τον ουσιαστικό του ρόλο στη μέση εκπαίδευση. Τώρα είναι μία «εξεταστική πύλη προς τα ΑΕΙ», καθώς οι μαθητές αδιαφορούν για τα περισσότερα μαθήματα του λυκείου και ενδιαφέρονται μόνο για εκείνα των πανελλαδικών εξετάσεων. «Πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος του λυκείου, χωρίς να αγνοούμε όμως ότι ο μαθητής πρέπει να προετοιμασθεί για τις πανελλαδικές» λέει ο κ. Γκλαβάς. Ετσι, για την Α΄ λυκείου προτείνεται η ύπαρξη ομάδας υποχρεωτικών μαθημάτων Γενικής Παιδείας και υποχρεωτικών μαθημάτων επιλογής, ενώ από τη Β΄ λυκείου οι μαθητές θα εισέρχονται σε κατευθύνσεις παράλληλα με τα μαθήματα Γενικής Παιδείας.

Βέβαια, η αναβάθμιση του λυκείου εξαρτάται άμεσα από το νέο σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων που θα επιλεγεί. Το Ινστιτούτο απορρίπτει τη λογική των συνεχών εξετάσεων που θα προκαλέσουν άγχος στους μαθητές και τους γονείς, οι οποίοι -λόγω των εξετάσεων- θα συνεχίσουν με την ίδια ένταση να προστρέχουν στα φροντιστήρια. Αντίθετα, το Π.Ι. επιλέγει έναν εξορθολογισμό του υπάρχοντος συστήματος και προτείνει τη μείωση του αριθμού των κατευθύνσεων που μπορούν να επιλέξουν οι μαθητές από τρεις σε δύο (η πρώτη για τις ανθρωπιστικές επιστήμες και η δεύτερη για τις θετικές επιστήμες). Αντίθετα, έως τώρα ο κ. Μπαμπινιώτης απορρίπτει την πρόταση για ύπαρξη κατευθύνσεων εντός του λυκείου, ζητώντας άρδην αλλαγές (και όχι βελτίωση του υπάρχοντος συστήματος), με στόχο ένα λύκειο πλήρως απεξαρτημένο από κύκλους σπουδών.

Αρθρο του Απ.Λακασά στην Καθημερινή

«Πώς θα διδάξω σε παιδιά της α΄ γυμνασίου αρχαία ελληνική γραμματεία, νεοελληνική λογοτεχνία, ιστορία και τα υπόλοιπα, όταν έρχονται στο γυμνάσιο γνωρίζοντας το τουρκικό αλφάβητο -και όχι πάντα- και καθόλου το ελληνικό; Δεν λέω, διά της νοηματικής κάτι καταφέρνουμε, αλλά τα υπόλοιπα δεν είναι αρκετά για το σχολείο»…

Η κ. Ζηνοβία Ματσούδη, καθηγήτρια του γυμνασίου Γλαύκης, μιλάει στην «Κ» για τα αξεπέραστα εκπαιδευτικά προβλήματα που δεν αντιμετωπίζονται από την πολιτεία, αφού προγράμματα, όπως αυτό της Εκπαίδευσης μουσουλμανοπαίδων, ποτέ δεν ενσωματώθηκαν στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Ωστόσο, εκπαιδευτικοί και μαθητές δεν το βάζουν κάτω. Τα παιδιά του χωριού Γλαύκη -που ανήκουν στη μειονότητα της Θράκης- βραβεύθηκαν το περασμένο Σάββατο στην Παλιά Βουλή για την εφημεριδούλα τους «Μαθητικές Σκέψεις».

Εντατική προσπάθεια

Το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης μουσουλμανοπαίδων, στη διάρκεια της δεκαετούς ζωής του (1997 – 2008) μείωσε τη σχολική διαρροή στην υποχρεωτική εκπαίδευση από 65% το 2000 σε 30% το 2007, τετραπλασίασε την πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και αύξησε κατά 65% την πρόσβαση στο Λύκειο. Σήμερα, όμως, δεν εφαρμόζεται, καθώς έχει διακοπεί η χρηματοδότησή του. «Οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να μεριμνήσουν», σημειώνει στην «Κ» η κ. Ματσούδη. «Δεν μπορείς να αποκλείεις κάποιον γλωσσικά ή πολιτισμικά και να μιλάς για ένταξη. Πρέπει να γίνει εντατική προσπάθεια ώστε να χρησιμοποιούνται εγχειρίδια διαφορετικά από αυτά του Οργανισμού Σχολικών Βιβλίων. Η μόνη συστηματική προσπάθεια που γνωρίσαμε εμείς, οι εκπαιδευτικοί της Θράκης, είναι της κ. Φραγκουδάκη (σ.σ.: από τους δημιουργούς του προγράμματος). Τα εγχειρίδια αυτά, που ενδεχομένως έχουν τις αδυναμίες τους, έγιναν με τη συναίνεση των εκπαιδευτικών και δοκιμάστηκαν μέσα στην τάξη. Στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι να χτίζουμε μόνο σχολεία. Το σχολικό συγκρότημα γυμνασίου και λυκείου στην περιοχή δημιουργήθηκε έπειτα από πολυετή αγώνα το 2000. Πριν, τους μαθητές φιλοξενούσαν τα καφενεία και τα μπακάλικα. Ομως, δεν μας αρκούν οι τοίχοι. Σχολεία χωρίς εκπαιδευτικά προγράμματα, που να είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες των μαθητών, δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά».

Η κ. Ματσούδη και κάποιοι συνάδελφοί της προσπαθούν, πολλές φορές αποκλίνοντας από τις υποδείξεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, να μάθουν στα παιδιά να διαβάζουν και να γράφουν ελληνικά. «Πώς μπορώ να διδάσκω, όταν δεν με καταλαβαίνει κανένας;», σημειώνει η κ. Ματσούδη. «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τμήμα ένταξης στο σχολείο. Καλό είναι τέτοια τμήματα να δημιουργηθούν σε όλα τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διότι οι μαθητές είναι ίσοι, αλλά δεν είναι όμοιοι». Και καταλήγει η κ. Ματσούδη: «Αντί να δούμε την πραγματικότητα, το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να μην παρεκκλίνουμε από τις οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ολοι, όταν μιλούν για Πομάκους, μιλούν μόνο με πολιτικούς όρους. Εχουμε βαρεθεί αυτό το παραμύθι με τους Πομάκους. Είναι άμεσο και επιβεβλημένο να ληφθούν μέτρα για τα παιδιά που δεν έχουν ως μητρική γλώσσα την ελληνική»…

Επιτυχημένο πρόγραμμα

Μπορεί στην Ελλάδα το πρόγραμμα να καταργήθηκε, διότι τελείωσαν τα χρήματα από το Α΄, το Β΄ και Γ΄ ΕΠΕΑΕΚ, όμως οι ξένοι εμπειρογνώμονες έχουν πολύ διαφορετική άποψη. Ο κ. Μισέλ Ουνώ από την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην πρόσφατη έκθεσή του (21 Απριλίου 2009) για τη «θρησκευτική ελευθερία και άλλα δικαιώματα του ανθρώπου για τις μη μουσουλμανικές μειονότητες στην Τουρκία και τη μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα», μιλάει με ιδιαιτέρως επαινετικό τρόπο για το πρόγραμμα και χαρακτηρίζει «εξαιρετικά λυπηρό» το γεγονός ότι το υπ. Παιδείας αποφάσισε τη διακοπή του Ιούλιο 2008. Η εμπειρογνώμων των Ηνωμένων Εθνών κ. ΜακΝτούγκαλ, σε δηλώσεις της στις 13 Μαρτίου, συστήνει στην (ελληνική) κυβέρνηση να αποτιμήσει τα θετικά αποτελέσματά του. Οι δημιουργοί του, οι κυρίες Θάλεια Δραγώνα και Αννα Φραγκουδάκη, είχαν προσκληθεί τον περασμένο Δεκέμβριο στη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών προκειμένου να το παρουσιάσουν ως μια από τις καλύτερες εκπαιδευτικές πρακτικές διεθνώς. Είναι δυνατόν να μην έχει θέση στη χώρα;

Βιβλία «απαγορευμένα» από σχολικούς συμβούλους

Τα διδακτικά βιβλία του ΠΕΜ είναι γραμμένα σε μια αντίληψη τελείως διαφορετική από αυτή των υπαρχόντων, με βάση τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των μαθητών της μειονότητας. Η ύλη είναι διαθεματική: η Ιστορία «επικοινωνεί» με τη Γεωγραφία, τα Μαθηματικά με τη Χημεία. Εκτός από τα βιβλία, το πρόγραμμα περιελάμβανε επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, απογευματινά μαθήματα για 1.000 παιδιά του γυμνασίου το χρόνο και τα Κέντρα Στήριξης Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων. Σε αυτά, τα μαθήματα (για παιδιά δημοτικού και γυμνασίου) γίνονταν τα απογεύματα με πολύ παιχνίδι και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, 11,5 μήνες το χρόνο, επτά ημέρες την εβδομάδα. Γινόταν ακόμη συμβουλευτική για γονείς και εκπαιδευτικούς.

Οταν έκλεισαν τα Κέντρα τον περασμένο Ιούλιο, το μισό προσωπικό ήταν από τη μειονότητα, οι γλώσσες εναλλάσσονταν και οι γονείς (πρωτοφανές) είχαν επικοινωνία με το σχολείο των παιδιών τους. Οι μανάδες με μαντίλα πήγαιναν τα παιδιά στο Κέντρο για μάθημα και μετά κατευθύνονταν στην κουζίνα. Εφτιαχναν καφέ, έβγαζαν το βελονάκι κι άρχιζαν κουβεντούλα μεταξύ τους. Ενιωθαν δικό τους ένα χώρο που απ’ έξω έγραφε «Υπουργείο Παιδείας»…Ομως, τα Κέντρα που υποστήριζαν το πρόγραμμα έκλεισαν πέρυσι. Τα βιβλία του γυμνασίου έχουν απομείνει στα ράφια αχρησιμοποίητα και «απαγορευμένα» από τους σχολικούς συμβούλους και τους προϊσταμένους.

Ανάλογα ερωτήματα απασχόλησαν και το δικό μας σύλλογο διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Αλλά αυτό το αίσχος να διακόπτονται όλα τα προγράμματα μόλις σταματήσει η επιδότηση…

Δεν… ενθουσίασε τα μέλη του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) η πρόταση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, που παρουσιάστηκε στη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου στο πλαίσιο του εθνικού διαλόγου για τις αλλαγές στο λύκειο και στο σύστημα πρόσβασης στα ΑΕΙ. Αντίθετα, σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση που συγκεντρώνει τα περισσότερα θετικά σχόλια από μέλη του ΣΠΔΕ είναι η θεσμοθέτηση περιφερειακών, προαγωγικών εξετάσεων ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα του βαθμού προαγωγής των υποψηφίων, ο οποίος θα προσμετρείται (μαζί με τους βαθμούς των πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων) για τα συνολικά μόρια εισαγωγής στα ΑΕΙ. «Θα έλεγε κανείς ότι είναι μία από τα ίδια», ήταν, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η πρώτη αντίδραση του προέδρου του ΣΠΔΕ κ. Γ. Μπαμπινιώτη, αντίδραση που «πάγωσε» τον πρόεδρο του Π. Ι. κ. Σ. Γκλαβά. Ανάλογες με εκείνη του κ. Μπαμπινιώτη αντιδράσεις υπήρξαν και από εκπροσώπους άλλων φορέων που μετέχουν στο ΣΠΔΕ. «Το ζητούμενο είναι γενναίες αλλαγές και όχι προσθαφαιρέσεις. Στόχος μας είναι ένα λύκειο γενικής παιδείας, πλήρως απεξαρτημένο από κύκλους σπουδών», δήλωσε ο κ. Μπαμπινιώτης, δίνοντας τη φιλοσοφία των μεταρρυθμίσεων που προωθούνται. Οι κύκλοι σπουδών περιλαμβάνονται στην πρόταση του Π. Ι. η οποία, σε γενικές γραμμές για το πρόγραμμα σπουδών του λυκείου είναι η ακόλουθη:

– Για την Α΄ Λυκείου προτείνεται η ύπαρξη ομάδας υποχρεωτικών μαθημάτων Γενικής Παιδείας και υποχρεωτικών μαθημάτων Επιλογής, καθώς και Ζώνη Πολιτισμού και Δραστηριοτήτων.

– Για τη Β΄ Λυκείου οι μαθητές θα επιλέγουν ανάμεσα σε δύο Κύκλους Σπουδών. Προβλέπονται υποχρεωτικά μαθήματα Γενικής Παιδείας κοινά και για τους δύο Κύκλους. Κάθε Κύκλος Σπουδών θα περιλαμβάνει υποχρεωτικά μαθήματα Γενικής Παιδείας και υποχρεωτικά μαθήματα Επιλογής (Ειδίκευσης). Και για τους δύο Κύκλους προβλέπονται μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής και Ζώνη Πολιτισμού και Δραστηριοτήτων.

– Για τη Γ΄ Λυκείου οι Κύκλοι Σπουδών θα είναι τρεις (τώρα στο Γενικό Λύκειο υπάρχουν επίσης τρεις Κατευθύνσεις –θεωρητική, θετική, τεχνολογική– για κάθε επιστημονικό κλάδο). Η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών της Γ΄ Λυκείου θα είναι ανάλογη με αυτήν της Β΄ Λυκείου.

Καθημερινή

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε πέρυσι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, τα κύρια συναισθήματα που αναπτύσσουν οι Έλληνες μαθητές όταν βρίσκονται στο σχολείο τους είναι κούραση, πίεση, πλήξη και άγχος. Το κυρίαρχο συναίσθημα των μαθητών στο σχολείο, σε ποσοστό 68%, είναι η κούραση· ακολουθεί η πίεση (58%), η πλήξη (53%), το άγχος (52%), η απογοήτευση (32%), η απαισιοδοξία (27%) και η οργή (23%). Χαρά και αισιοδοξία νιώθει μόνο ένα 22%, αίσθηση δημιουργικότητας ποσοστό 18%, ασφάλεια 17%, αίσθηση συλλογικότητας το 16% και ηρεμία (ή μοναξιά) το 15%.

Ετσι για να προετοιμάζονται για την ενήλικη ζωή τους. Μήπως η έρευνα προχώρησε πέρα από τις διαπιστώσεις και στην αναζήτηση των αιτίων; 

Μήπως να γίνει μία έρευνα και για τα συναισθήματα των καθηγητών; Γιατί βλέπω ολοένα και πληθαίνουν οι αναρρωτικές μακράς διαρκείας λόγω ψυχικής νόσου…

Τα Νέα

Ασάφειες, προχειρότητες και μεγάλες δυσκολίες για το επίπεδο των μαθητών παρουσιάζουν τα νέα σχολικά βιβλία του δημοτικού. Αυτά είναι τα πρώτα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα του Ινστιτούτου Παιδαγωγικών Ερευνών και Μελετών της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ), η οποία θα ολοκληρωθεί και θα παρουσιαστεί μετά το Πάσχα. Το θέμα των προβλημάτων των νέων βιβλίων έθεσε χθες ο πρόεδρος της ΔΟΕ κ. Δ. Μπράτης στη συνάντηση που είχε με τον κ. Γεώργιο Μπαμπινιώτη, ο οποίος προεδρεύει του διαλόγου για τις αλλαγές στο λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ. Η εικόνα των βιβλίων ενισχύει την επιχειρηματολογία της ΔΟΕ για την αναγκαιότητα ενός ενιαίου σχεδιασμού βιβλίων, αναλυτικών προγραμμάτων και μεθόδων από το νηπιαγωγείο έως το λύκειο.

Πρότεινε 762 αλλαγές

Ειδικότερα, όπως ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», ο κ. Μπράτης, από την έρευνα προκύπτει ότι τα 60 νέα βιβλία παρότι έχουν θετικά στοιχεία, η ύλη είναι πάρα πολύ μεγάλη και στριφνή, σε τέτοιο βαθμό που και έμπειροι εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται να τη διδάξουν. Επίσης, έχουν ασάφειες και προχειρότητες. Συνολικά, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πρότεινε 762 αλλαγές σε μικρολαθάκια και παροράματα στα βιβλία και τετράδια μαθητών καθώς και στα βιβλία των δασκάλων στο Δημοτικό. «Εχασαν το στοίχημα επειδή επίσπευσαν τις διαδικασίες για να απορροφήσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια», τόνισε ο κ. Μπράτης. «Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έγινε ούτε πιλοτική εφαρμογή τους, ούτε αξιολόγησή τους», προσθέτει. Μάλιστα, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είχε εξαγγείλει αξιολόγηση όλων των βιβλίων το καλοκαίρι του 2007, όταν είχε ανακύψει το θέμα με το βιβλίο της Ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού, το οποίο μετά τις έντονες αντιδράσεις απεσύρθη, ακριβώς μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2007. Ομως, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των βιβλίων από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ακόμη αγνοούνται.

Ο κ. Μπράτης τόνισε στον κ. Μπαμπινιώτη ότι ο πρόχειρος τρόπος εισαγωγής των νέων βιβλίων αποτυπώνει και την προχειρότητα με την οποία σχεδιάζεται και υλοποιείται η εκπαιδευτική πολιτική. Ανάλογα θέματα είχε θέσει ο κ. Μπράτης και στο Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, όπου γίνεται ο εθνικός διάλογος και του οποίου πρόεδρος είναι ο κ. Μπαμπινιώτης. «Πρέπει να αποφασίσουμε τι σχολείο θέλουμε», επεσήμανε ο κ. Μπράτης. Από την πλευρά του, ο κ. Μπαμπινιώτης δεσμεύτηκε να υπάρξει διάλογος με συγκεκριμένη ατζέντα για την υποχρεωτική εκπαίδευση, μετά την ολοκλήρωση του διαλόγου για την αναβάθμιση του λυκείου και την αλλαγή του συστήματος πρόσβασης.

Καθημερινή

“To  2006 η Εκπαιδευτική Πύλη του ΥπΕΠΘ πρότεινε στο Υπουργείο να προταθούν οι δικτυακοί τόποι εκπαιδευτικών που αποτελούσαν κοινό τόπο αναζήτησης παιδαγωγικού υλικού από τους περισσότερους εκπαιδευτικούς. Τα κριτήρια επιλογής ήταν η πληρότητα περιεχομένου, η πλούσια θεματολογία και γενικότερα η προσφορά τους στην εκπαιδευτική κοινότητα.  Για ένα χρονικό διάστημα υπήρχε η σχετική σελίδα, αλλά κάποια στιγμή το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο απαίτησε να ?κατέβει? η σελίδα μια και οι προσωπικές ιστοσελίδες δεν μπορεί να είναι έγκυρες.

Σύντομα η σελίδα κατέβηκε. Το Π.Ι. είχε κάνει πάλι το θαύμα του. Μέχρι και ο βουλευτής, τότε, της Ν.Δ.  Α. Σπηλιωτόπουλος είχε κάνει επερώτηση σχετικά με αυτή την ενέργεια. Και δε θα εξέφραζα καμιά αντίρρηση γιατί είναι μια αξιωματική θέση του Π.Ι. Αλλά? πώς οι μη έγκυρες σελίδες εκπαιδευτικών – προσωπικές ιστοσελίδες βρήκαν θέση στα βιβλία του δασκάλου; Πώς κάποιοι από αυτούς είναι προτεινόμενοι δικτυακοί τόποι  στα βιβλία μαθητή; Το Π.Ι. τους θεωρεί έγκυρους, κατά περίπτωση;”

Έχουν οι καιροί γυρίσματα. Ο ερωτών βουλευτής τώρα κατέχει πλέον τη θέση του υπουργού. Ισως θα πρέπει να ρωτήσει τελικά τι ισχύει για το Π.Ι.; στα βιβλία παραπέμπουμε σε ιστοσελίδες εκπαιδευτικών, στο πανελλήνιο σχολικό δίκτυο φυσικά αλλά από την κατεξοχήν αρμόδια  Εκπαιδευτική Πύλη του ΥΠΕΠΘ όχι;

Άρθρο του Κώστα Ρεβάνη καθηγητή Διδακτικής της Φυσικής στην Ε.

Η συγγραφή διδακτικών εγχειριδίων για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών είναι στη χώρα μας εξαρχής υπονομευμένη, δεδομένων των απαράδεκτων και ανορθολογικών διαδικασιών επιλογής των συγγραφικών ομάδων. Και αυτό όχι μόνο για λόγους θεσμικής τάξης και διαφάνειας, αλλά κυρίως εξαιτίας της συστηματικής επιλογής ομάδων, οι οποίες όχι μόνο δεν έχουν καμία σχέση με ένα τεράστιο πεδίο έρευνας διεθνώς, με αντικείμενο τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, αλλά συχνά διακηρύσσουν παντοιοτρόπως την αποστροφή τους για τα σχετικά ερευνητικά ευρήματα.

Η δημιουργία διδακτικών εγχειριδίων για τις Φυσικές Επιστήμες, για όλες τις σχολικές βαθμίδες, αποτελεί διαδικασία και προϊόν ενός ειδικού επιστημονικού πεδίου, το οποίο αποκαλούμε διδακτικό μετασχηματισμό. Στο πεδίο αυτό μελετώνται και αξιοποιούνται εξαντλητικά οι διαπιστωμένες από την έρευνα δυσκολίες των παιδιών, οι θεωρητικά προβλεπόμενες δυνατότητές τους, η ανάλυση του παιδαγωγικού πλαισίου και των αναλυτικών προγραμμάτων, η ριζικά ανακατασκευασμένη επιστημονική γνώση για τις εξειδικευμένες ανάγκες της κάθε ηλικίας και σχολικής βαθμίδας, οι λειτουργίες των διαφόρων μορφών γραπτού κειμένου, συμβόλων και εικόνας, οι δραστηριότητες εμπέδωσης και άσκησης των παιδιών.

Οταν όλα αυτά αποτελούν για τους συγγραφείς των εγχειριδίων άγνωστο πλανήτη, χωρίς καμιά αμφιβολία τα βιβλία που δημιουργούν είναι απλώς προϊόντα ενός τυφλού, αδιέξοδου και χωρίς σημεία στήριξης και αναφοράς εμπειρισμού. Ετσι, έχουν όλα τα αμαρτήματα τα οποία η κριτική στο πλαίσιο της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών διαπιστώνει διά γυμνού οφθαλμού: επιστημολογική σύγχυση, ανάμιξη μοντέλων χωρίς συνείδηση του προβλήματος και απλοϊκός επαγωγισμός, αμήχανη κονιορτοποίηση των στόχων της διδασκαλίας, αυθαίρετες επιλογές και ακολουθίες διδακτικών ενοτήτων, προσκόλληση στις ίδιες τις Φυσικές Επιστήμες και ταύτισή τους με την απόλυτη αλήθεια, απομάκρυνση από κάθε μεθοδολογικό και πολιτισμικό στοιχείο, αδυναμία διάκρισης και εντοπισμού τού τι ακριβώς είναι «δύσκολο» για τα παιδιά της κάθε ηλικίας, ανεξέλεγκτη χρήση μαθηματικοποίησης, κειμένων και εικονογράφησης.

Δυστυχώς, τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούν ενδημικά στοιχεία στο σύνολο σχεδόν των σχολικών βιβλίων για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, καθώς τα διάφορα κέντρα λήψης των εκπαιδευτικών-πολιτικών αποφάσεων στη χώρα μας έχουν στραμμένη την πλάτη στη σχετική επιστημονική έρευνα, αν δεν την έχουν κηρύξει σε αφάνεια. Στραβά αρμενίζουμε. Είναι βέβαιο.

Σχέδιο για ξαναγράψιμο όλων των σχολικών βιβλίων Δημοτικού και Γυμνασίου και για εξαρχής συγγραφή των βιβλίων του Λυκείου έως το 2013 υπάρχει, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Α.τ.Κ.», στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Η εισήγηση εγκρίθηκε από τα αρμόδια τμήματα του Παιδαγωγικού λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, εν όψει του προγραμματισμού για τις δαπάνες που θα εντάσσονταν στο ΕΣΠΑ.

Ε ρε γλέντια, δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι των προηγούμενων κι έχουμε νέες προκηρύξεις. Αρχίζουν να θυμίζουν τα έργα οδοποιίας τα σχολικά εγχειρίδια. Η χαρά του εργολάβου!

Αν τελικά αλλάξει κάτι στο σύστημα εισαγωγής δεν θα χρειαστεί άραγε να ανανεωθούν τα σχολικά εγχειρίδια; Τότε θα έχουμε την 3η προκήρυξη; Μήπως τα κάνουμε ανάποδα;

«Κάποια από τα σχολικά εγχειρίδια θα αλλάξουν, άλλα θα διορθωθούν», αποκάλυψε στην «Α.τ.Κ.» στέλεχος του ΥΠΕΠΘ, τονίζοντας πάντως ότι «η καλύτερη άμυνα για την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου είναι να μην μπαίνει στα χωράφια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και η υπόθεση των βιβλίων είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας του τελευταίου».

Αρκούντως απειλητικό ακούγεται αυτό! Ομερτά;

Υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες διατυπώνονται σοβαρές ενστάσεις και κρίνεται ότι τα εν λόγω εγχειρίδια χρήζουν αντικατάστασης. Πρόκειται για τα βιβλία:
Μαθηματικών Ε΄ Δημοτικού, στο οποίο υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα, δυσκολίες και λάθη.
Βιολογίας Γ΄ Γυμνασίου, το οποίο θεωρήθηκε ότι προάγει την καλλιέργεια μεταλλαγμένων προϊόντων.
Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και των τριών τάξεων του Γυμνασίου, το οποίο έχει δεχθεί πυρά για ιδεολογική μονομέρεια, με το σκεπτικό ότι προβάλλει ορισμένους συγγραφείς εις βάρος άλλων, καθώς και κριτικές ότι μπερδεύει τις λογοτεχνικές σχολές.

«Όταν, το 2003, σχεδιάστηκαν τα βιβλία, δεν είχε προβλεφθεί αξιολόγηση ούτε πειραματική, στο στάδιο της συγγραφής, ούτε τελική», λέει στην «Α.τ.Κ.» υψηλόβαθμο στέλεχος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, για να προσθέσει: «Δεν είχε προβλεφθεί, επίσης, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πάνω στο περιεχόμενο των νέων εγχειριδίων και υπήρχε σειρά διοικητικών παραλείψεων».

Καλά αυτό δεν είναι τίποτα. Εδώ για τα πρώτα λογισμικά (1996-2000) δεν είχε προβλεφθεί η αναπαραγωγή τους. Το παραδοτέο ήταν ένα cd ανά λογισμικό.

Διοικητικές παραλείψεις, έ; τι μου θυμίζει… τι μου θυμίζει…

«Εχω πολλούς λόγους να πιστεύω ότι δεν επελέγησαν οι καλύτεροι για να εκδώσουν τα νέα σχολικά βιβλία. Και το λέω αυτό, παρά το γεγονός ότι είμαστε από εκείνους που κερδίσαμε μεγάλο μερίδιο των διαγωνισμών (σ.σ. περίπου το 25%)», λέει ο Στέφανος Πατάκης, επικεφαλής των ομώνυμων εκδόσεων, που μιλά για τρομερή ασυνεννοησία, έλλειψη ευελιξίας και πιστώσεων στη διαδικασία έκδοσης των νέων εγχειριδίων.

«Η βασική αιτία των προβλημάτων, λέει ο εκδότης, είναι ο συγκεντρωτικός τρόπος λειτουργίας του όλου εκπαιδευτικού μας συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό λειτούργησε και η έκδοση αυτών των βιβλίων με την εμπλοκή πολλών ασύνδετων παραγόντων (εκδότης με το επιτελείο του, η συγγραφική ομάδα που επιλέγεται από τον εκδότη, η τριμελής επιτροπή αξιολόγησης, η ιεραρχία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου από τον πρόεδρο, τον επικεφαλής της βαθμίδας της εκπαίδευσης, τον τομέα και τέλος τον υπεύθυνο του έργου, ο διορθωτής επιμελητής που ορίζεται με ειδική σύμβαση από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ο εικονογράφος που και αυτός ορίζεται με τον ίδιο τρόπο, τέλος το ατελιέ των προεκτυπωτικών εργασιών), με τις δεσμεύσεις που προέκυπταν από τα συμβόλαια και την ανάγκη έκδοσης τεράστιου αριθμού τίτλων μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα».

Ενδειξη ανευθυνότητας

Συμφωνεί, δηλαδή, ο κ. Πατάκης ότι η μαζική παραγωγή εγχειριδίων δημιούργησε προβλήματα; «Ηταν τραγικό λάθος που αποφάσισε το υπουργείο Παιδείας να εκδώσει 400 τίτλους στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα. Ηταν ένδειξη ανευθυνότητας για την τότε ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Η πίεση αυτή οδήγησε και σε λάθη αλλά και σε καθυστερήσεις…». Συνέχεια »

Η αρχή του ποταμού λέγεται κοίτη, τα σύννεφα φαίνονται πριν από τη βροχή, οι βασιλιάδες παίρνουν τη χώρα από τους γονείς τους, η μπανάνα φυτρώνει σε ζεστές χώρες, το περιστέρι είναι άσπρο και το καναρίνι ζει σε κλουβί. Αν είστε ενήλικας και έχετε διαφωνίες με τα όσα διαβάσατε παραπάνω, τι θα λέγατε σε ένα μικρό παιδί που τα αντιμετωπίζει ως ορισμούς μέσα στο λεξικό που διανέμει επισήμως το υπουργείο Παιδείας;

Η Ελευθεροτυπία συνεχίζει την έρευνα της για τα σχολικά βιβλία

Ορισμοί και αφορισμοί

– Την αρχή του ποταμού τη λένε κοίτη (από το λήμμα «ποτάμι» – σελ. 358). Οπότε πηγή είναι κάτι πολύ διαφορετικό.

– Το περιστέρι είναι «ένα άσπρο πουλί που ζει στις πόλεις» (σελ. 337). Προφανώς τα υπόλοιπα χρώματα ανήκουν σε άλλα είδη.

– «Ο πίνακας είναι φτιαγμένος από μαύρο ξύλο» (σελ. 343). Ισως για να κάνει αντίθεση με το άσπρο περιστέρι.

– Αρνί λέμε «το μικρό πρόβατο», λέμε και «το κρέας του προβάτου», ενώ «αρνάκι είναι το μικρό του αρνιού» (σελ. 53). Και προβατάκι τι είναι δηλαδή;

– «Ο βασιλιάς ή η βασίλισσα κυβερνούν μια χώρα που έχουν πάρει από τους γονείς τους» (σελ. 68). Και όχι μέσω ανταλλαγής εκτάσεων με το Δημόσιο.

– «Η μπανάνα είναι ένα μακρύ κίτρινο φρούτο που φυτρώνει σε ζεστές χώρες» (σελ. 268). Και η μπανανιά φυτρώνει στις… μπανανίες.

– «Τα αυτοκίνητα, τα ποδήλατα και οι μοτοσικλέτες κινούνται πάνω σε στρογγυλές ρόδες» (σελ. 378). Διότι πάνω σε τετράγωνες ρόδες κινείται η μεταρρύθμιση του κράτους.

– «Το καναρίνι ζει σε κλουβί» (σελ. 179). Και όλοι οι κακοί στη φυλακή.

Η Δέσποινα Κυριακίδου σχολιάζει σε άρθρο της Ε.: Η εισαγωγή των νέων βιβλίων, ομολογουμένως, έγινε ξαφνικά και χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία των εκπαιδευτικών. Δίχασε και προβλημάτισε. Οι λόγοι, απλοί και κατανοητοί. Ολοι προσπαθήσαμε με θετική σκέψη να προσαρμοστούμε στη φιλοσοφία των νέων βιβλίων. Τα υποδεχτήκαμε με ενθουσιασμό. Δεν είχαμε, άλλωστε, λόγους για το αντίθετο!
Εντονες ήταν για χρόνια οι συζητήσεις των εκπαιδευτικών, καθώς πιστεύαμε όλοι πως τα βιβλία έπρεπε να αλλάξουν, να εκσυγχρονιστούν και να καλύπτουν τις κοινωνικές και οικονομικοπολιτικές αλλαγές της σύγχρονης εποχής. Τα βιβλία άλλαξαν. Εγινε αυτό που ζητούσαμε. Ομως, δεν ξεκίνησαν καλά οι αλλαγές.

Τα βιβλία έφτασαν καθυστερημένα στα σχολεία μας, λίγες μέρες πριν από την έναρξη των μαθημάτων. Τότε τα είδαμε κι εμείς για πρώτη φορά. Τα πήραμε στα χέρια μας, τα ξεφυλλίσαμε, τα μελετήσαμε. Εδώ, ξεκινούν οι πρώτες διαφωνίες. «Υπάρχουν λάθη στις εκφράσεις και λάθη στις ασκήσεις», ακούγεται από όλους, «μα πόσο βιαστικά έγινε η συγγραφή τους;». Οι απορίες μας, όμως, επικεντρώθηκαν στο «πότε» και στο «αν» θα διορθωθούν τα λάθη ή αν ήταν στη διακριτική ευχέρειά μας να τα παραβλέψουμε. Στάλθηκαν διορθωτικές εγκύκλιοι, ξεκίνησαν «σεμινάρια για τα καινούργια βιβλία», «ενημερώσεις και ημερίδες» για την καινούργια φιλοσοφία, επιμέρους σεμινάρια για συγκεκριμένα βιβλία και μας επισκέφτηκαν εκπρόσωποι των συγγραφικών ομάδων, προκειμένου να μας μιλήσουν και να λύσουν τυχόν απορίες.

Γιατί όλα αυτά, όμως, εκ των υστέρων;

Γιατί δεν προνόησαν και δεν έλαβαν υπόψη οι υπεύθυνοι αυτές τις παραμέτρους δύο ή τρία χρόνια πριν από την εισαγωγή των βιβλίων μας στα σχολεία; Γιατί δεν έγινε πιλοτικά η εφαρμογή τους;

Τα βιβλία ενσωματώθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα του σχολείου, τα παιδιά χάρηκαν που ξεκίνησαν να δουλεύουν κάτι νέο και οι δάσκαλοι προσαρμόσαμε τους τρόπους διδασκαλίας μας στις απαιτήσεις των βιβλίων.

Εχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια που τα καινούργια βιβλία διδάσκονται στα παιδιά. Αυτό που παρατηρούμε όλοι πλέον, και είναι αξιοσημείωτο, είναι ο τεράστιος όγκος ύλης, στον οποίο καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε. Ο προβληματισμός έγκειται στο κατά πόσο παιδαγωγικό και χρήσιμο κρίνεται, στην ηλικία των παιδιών του Δημοτικού, τόσο μεγάλο πλήθος ενοτήτων.

Βέβαια, παρά τις δυσκολίες και τις προαναφερθείσες ελλείψεις, τα νέα βιβλία αποτελούν ένα εργαλείο που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις και αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας πιο σύνθετης και διευρυμένης διδασκαλίας εκ μέρους του εκπαιδευτικού. Ας τα δούμε, λοιπόν, ως πρόκληση και πρόσκληση για νέα ερεθίσματα και νέα ερείσματα.

Η συνάδελφος αναρωτιέται πόσο βιαστικά έγινε η συγγραφή τους. Οσο μας υπαγόρευαν τα παραδοτέα στην Ε.Ε. Γιατί χωρίς αυτή τη χρηματοδότηση, τα ίδια θα είχαμε για την επόμενη εικοσαετία. Τώρα αφρίττει δεν αφρίττει, τον παρά μας δώσαμε…

Είναι πυκνή η σύνοψη των αδυναμιών που εντοπίζονται στα νέα βιβλία της γλώσσας. Ανάμεσα στις βασικές επισημάνσεις: ασυμβατότητα της ύλης από τάξη σε τάξη, πολλές και συμπυκνωμένες ενότητες, λιγότερα λογοτεχνικά κείμενα ή κοινωνικές παρεμβάσεις, γνωστικά αντικείμενα συνοδευόμενα από διαφημίσεις αγαθών, άμεσες ή έμμεσες, δυσνότητες έννοιες κ.ά.

Αρκετά, πάντως, αναγνωρίζονται και από το ίδιο το Π.Ι. Εξ ου και τα παροράματα, τα οποία φέτος είναι πολυσέλιδα. Βέβαια, δεν φτάνουν σε μεγάλο βάθος παραδοχής, ωστόσο επιβεβαιώνουν αρκετούς από τους καταλογισμούς. Προχειρότητα, σε ορισμένες δε περιπτώσεις ανεπίτρεπτη ανεπάρκεια.

Κορυφαίο παράδειγμα: στη Γλώσσα Στ’ Δημοτικού (Α’ τεύχος, σελίδα 78), στην ενότητα για το Πολυτεχνείο προτείνεται συμπληρωματικό υλικό για την αναζήτηση περαιτέρω πληροφοριών. Ανάμεσα στον κατάλογο των τραγουδιών που είτε συνδέθηκαν με την εξέγερση του Πολυτεχνείου είτε γράφτηκαν ειδικά γι’ αυτήν, περιλαμβάνεται και το «Ενα το χελιδόνι». Στην ταυτότητα των δημιουργών αναφέρεται: στίχοι Γ. Ρίτσος, μουσική Μ. Θεοδωράκης.

Το Π.Ι. σπεύδει να περισώσει την αξιοπρέπειά του στα παροράματα: «Ενα το χελιδόνι», στίχοι Οδ. Ελύτης.

Περισσότερα παροράματα

Έχουν μαζέψει ήδη αρκετές ψήφους στα χρυσά βατόμουρα οπότε δεν ξαφνιαστήκαμε όταν διαβάσαμε για αυτά…

Σαν βιβλία γραμμένα… ανάποδα μοιάζουν εκείνα των Μαθηματικών της Ε’ Δημοτικού. Στα τελευταία κεφάλαια, οι μαθητές ασκούνται στο να αντιμετωπίζουν προβλήματα που δεν λύνονται. Ομως, έχουν προηγουμένως δει τόσα πολλά λάθη κάθε μορφής, που έχουν ήδη ασκηθεί περισσότερο στον εντοπισμό τους, παρά στη μαθηματική σκέψη…

«Ισως να είναι τα πρώτα βιβλία που θα αποσυρθούν έπειτα από εκείνο της Μαρίας Ρεπούση», μας λέει προβληματισμένος ένας εκ των συγγραφέων, ο Χριστόδουλος Κακαδιάρης, δάσκαλος και ιδιοκτήτης ιδιωτικού σχολείου. Υποστηρίζει ότι έγιναν πολλές αλλά ατελέσφορες προσπάθειες να διορθωθούν σφάλματα που εντοπίστηκαν. Ωστόσο, ο εκδότης Στέφανος Πατάκης, που ήταν ανάδοχος συγγραφής, όταν τον ρωτήσαμε σχετικά, στο πλαίσιο γενικότερης συνέντευξης για το σύστημα παραγωγής των νέων σχολικών βιβλίων, μας είπε ότι «εάν δεν ήταν τόσο απόλυτα δεσμευτικές οι συμβάσεις με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, θα είχα βρει καλύτερες λύσεις, αλλάζοντας τη δομή της συγγραφικής ομάδας»…

Ο συγγραφέας θεωρεί μειωτική την αναφορά του εκδότη και λέει ότι η στενότητα χώρου ανάμεσα στις ασκήσεις οφείλεται στις προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και ότι η συγγραφική ομάδα (όλοι εργάζονται στο ίδιο ιδιωτικό σχολείο, όπως και οι συγγραφείς των βιβλίων Μαθηματικών Β’ και Δ’ τάξης) δεν είχε την ευχέρεια να ελέγξει τα φιλμ που πήγαν για εκτύπωση. Επιμένει, όμως, ότι ακολουθήθηκαν σκανδιναβικά μοντέλα. Τα μοντέλα μας έφαγαν!

«Τα βιβλία πέρασαν από αλλεπάλληλες κρίσεις και επιστημονικούς ελέγχους», λέει ο επιστημονικός υπεύθυνος της ομάδας Γ. Καρυωτάκης, «οπότε στον εκδότη δεν πέφτει ιδιαίτερος λόγος». Παραδέχεται ότι η σχεδίαση απεδείχθη προβληματική, επιμένει ότι τα λάθη μπορεί να λειτουργήσουν εκπαιδευτικά και θεωρεί ως μεγαλύτερο πρόβλημα την ελλιπή επιμόρφωση των δασκάλων. Ναι για όλα φταίει το γκαζόν!

Με μαθηματική ανακρίβεια

Σε εκατοντάδες λάθη (63 σελίδες) και παροράματα βυθίζεται το όραμα της σύγχρονης παιδείας.

Η πρώτη βαθμίδα του εκπαιδευτικού συστήματος -θεμέλιο και λίκνο κάθε «επόμενης μέρας»- λειτουργεί για τρίτη χρονιά στο πλαίσιο της καινοτόμου αναμόρφωσης που σχεδιάστηκε για να μετατρέψει το δημοτικό σχολείο «σε χώρο χαράς και μάθησης». Με τη διαφορά ότι τα νέα σχολικά εγχειρίδια που παρήχθησαν μαζικά (με διαφορετικό από το παρελθόν τρόπο) και εισήχθησαν ταυτόχρονα σε όλες τις τάξεις βρίθουν από οφθαλμοφανείς αβλεψίες και παιδαγωγικές προχειρότητες, εξοστρακίζοντας το διακύβευμα στα περιθώρια της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής.

Εξήντα τρεις σελίδες μόνο είναι τα φετινά, επίσημα παροράματα, τα λάθη δηλαδή που αναγνωρίζει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, αλλά δεν τα διορθώνει μέσα στα βιβλία, ζητεί απλώς από τους εκπαιδευτικούς να τα λαμβάνουν υπόψη και να εξηγούν στα παιδιά αναλόγως. Οι δυσκολίες όμως που εντοπίζουν οι δάσκαλοι στις αίθουσες και οι γονείς στα σπίτια, καθώς καθημερινά καλούνται να διαχειριστούν τυπογραφικά λάθη, ασαφείς έννοιες, ασκήσεις που δεν λύνονται και γνώσεις δεδομένες χωρίς να έχουν διδαχθεί, αχρηστεύουν το εργαλείο, εκεί που ο σχεδιασμός εργάζεται στην επισκευή του συστήματος.

Σύστημα που δοκιμάζεται αυτή την περίοδο σε θρανία και αμφιθέατρα ανατίθεται σε νέα υπουργικά χαρτοφυλάκια και προωθείται στη διακομματική αρένα – κατά την πρόσφατη πρωθυπουργική έκκληση για διαβούλευση εντός κοινοβουλετικών τειχών.

Με αφορμή τα λάθη των βιβλίων του δημοτικού σχολείου -εντοπίζονται περισσότερα από εκείνα που καταγράφονται στα παροράματα- η «Ε» επεκτείνει τη συζήτηση επί της φιλοσοφίας και της διδακτικής πρακτικής. Στην περιήγησή της συναντά:

– Εκπαιδευτικούς να μιλούν για «μνημείο προχειρότητας».

– Ειδικούς επιστήμονες να διαπιστώνουν απλές «ασκήσεις επί χάρτου», κενές σοβαρής παιδαγωγικής μεθολογίας.

– Μαθητές να λυγίζουν από το ασήκωτο βάρος – όχι μόνο της σχολικής τους τσάντας. (Οι πληροφορίες που τους φέρουν αποφασισμένους να συμμετάσχουν στις κινητοποιήσεις της δευτεροβάθμιας και των φοιτητών ελέγχονται ως ανακριβείς.)

Άρθρο στην Ελευθεροτυπία

Και είναι να απορεί κανείς από τόσες ασφαλιστικές δικλείδες που προέβλεψε το Π.Ι. στη διαδικασία ανανέωσης των εγχειριδίων πώς και δε δούλεψε κανείς;