Terra Computerata

Στα κοινωνικά δίκτυα παρέχεται η δυνατότητα στο μέλος να κάνει εκατοντάδες ή ακόμη και χιλιάδες «φίλους». Πόσο καλά, όμως, ξέρει κανείς αυτά τα άτομα; Εχουν καθίσει μαζί σε ένα τραπέζι; τσούγκρισαν τα ποτήρια τους; Πόσο σίγουρος είναι για τις φιλικές τους διαθέσεις; Θα ανταποκρινόταν σε κάποιο πρόβλημά τους; Σύμφωνα με έρευνες, η ικανότητά μας να συνάπτουμε φιλίες δεν είναι στην πραγματικότητα απεριόριστη. Υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πραγματικές σχέσεις μ’ έναν κύκλο περίπου 150 ατόμων. Πρόκειται για το λεγόμενο αριθμό Dunbar[1] (από το όνομα του Βρετανού ανθρωπολόγου και καθηγητή της Οξφόρδης  Robin Dunbar, που διατύπωσε το λεγόμενο γνωσιακό όριο (cognitive limit). Ο αριθμός αυτός θέτει τα όρια μεταξύ αυτών που μπορούμε να έχουμε σχέσεις εμπιστοσύνης και εκείνων που μπορεί να συμπαθούμε και ίσως να έχουμε μία ευχάριστη συζήτηση, αλλά δεν μπορούν να θεωρηθούν προσωπικοί φίλοι. Ο Dunbar προχωράει σε έναν ορισμό των φίλων: «το σύνολο των ανθρώπων με τους οποίους δεν θα διστάζατε να καθίσετε μαζί, απρόσκλητοι, αν τους συναντούσατε τυχαία σε ένα μπαρ». Κι όμως οι έφηβοι δε διστάζουν να πατήσουν το κομβίον «Προσθήκη φίλου» ανεβάζοντας τον αριθμό των κυβερνοφίλων τους σε μία προσπάθεια να αποδείξουν ότι «ανήκουν», ότι γίνονται αποδεκτοί. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αποδεικνύονται πιο σκεπτικιστές και συχνά διστάζουν να εντάξουν αγνώστους στον κύκλο τους. Εκτός αν διάγουν την κρίση της μέσης ηλικίας.

Από την άλλη σύμφωνα με έρευνα του βρετανικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, οι νεαροί ηλικίας 18-24 ετών νιώθουν δύο φορές περισσότερη μοναξιά από τους ανθρώπους άνω των 55 ετών. Η διαδικτυακή επικοινωνία δεν έχει το ειδικό βάρος που έχει η φυσική επαφή με φίλους και συγγενείς.[2]

Αν παρατηρήσετε εφήβους να κάνουν παρέα στον ελεύθερο χρόνο τους θα παρατηρήσετε ότι το κινητό τους ή ο υπολογιστής τους φαίνεται να μονοπωλεί το ενδιαφέρον τους και να τους διασπά διαρκώς την προσοχή. Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά φαίνεται ότι απομονώνονται ολοένα περισσότερο, οι κοινωνικοί ιστοί καταρρέουν και οι κοινωνίες μας έχουν γίνει ατομικιστικές. Ίσως είναι καιρός να καλλιεργήσουμε εκ νέου τις κοινωνικές σχέσεις, ώστε όταν κάποιος νιώθει μόνος να έχει κάπου να στραφεί.

Απόσπασμα από το συλλογικό έργο: “Τάξη και αταξία, οι νέοι φωνάζουν”, Ακρίτας 2011

[2] http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artId=333673&dt=26/05/2010#ixzz0uW6Ac6jE