Ο εκδοτικός οίκος Penguin κυκλοφόρησε το πρώτο ηλεκτρονικό βιβλίο με ενσωματωμένο βίντεο, μια πρωτοβουλία που αντανακλά την επιθυμία της εκδοτικής βιομηχανίας να βρει νέους αναγνώστες και να τονώσει τα έσοδά της μέσω των πολυμεσικών e-books.
Το Penguin Group, συνεργασία με την Starz Media του ομίλου Liberty Media, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, άρχισε να πουλά την πρώτη έκδοση ενός μυθιστορήματος (“Οι κίονες της Γης” του βρετανού Κεν Φόλετ, το οποίο διαδραματίζεται στην Αγγλία του 12ου αιώνα), που συνοδεύεται από βίντεο, συγκεκριμένα από μια τηλεοπτική σειρά που βασίζεται στο βιβλίο, το οποίο αποτελεί μεγάλη εμπορική επιτυχία και έχει πουλήσει διεθνώς περισσότερα από 14 εκατομμύρια αντίτυπα από το 1989 που πρωτοεκδόθηκε.
Το e-book προορίζεται για τη νέα συσκευή iPad της Apple, η οποία -εκτός των άλλων- είναι και ηλεκτρονικός αναγνώστης ψηφιακών βιβλίων (e-reader).
Οι αναγνώστες θα μπορούν να διαβάζουν ηλεκτρονικά το βιβλίο και παράλληλα να βλέπουν αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά, που θα αρχίζει να παίζεται στις 23 Ιουλίου. Όσο το μίνι-σίριαλ προχωρά, θα ανανεώνεται το βιντεο-περιεχόμενο του ηλεκτρονικού βιβλίου με νέες σκηνές. Το e-book θα περιέχει επίσης βίντεο με συνέντευξη του συγγραφέα και ένα “δέντρο χαρακτήρων”, που θα βοηθά τον αναγνώστη να ξεκαθαρίσει τις πολλές προσωπικότητες που εμπλέκονται στο ιστορικό μυθιστόρημα.
Οι εκδόσεις Νεφέλη μας χαρίζουν την Ευρωπαϊκή ιστορία του Norman Davies σε μορφή e-book. Ενα φιλόδοξο ιστοριογραφικό εγχείρημα που αρχίζει από τα προϊστορικά χρόνια και φθάνει στη δεκαετία 1990.
Ποιο είναι τελικά το διακύβευμα από μια τέτοια εξέλιξη; (Οχι για μας προσωπικά, όχι για τις εκδοτικές επιχειρήσεις, όχι για τα βιβλιοπωλεία, όπως τα ξέρουμε.) Μήπως ότι θα χάσουμε τη σαγήνη του έντυπου βιβλίου; Τι προδικάζει ότι θα τη χάσουμε; η διαφορά τιμής; Οσοι έχουμε πράγματι μια διαφορετική αίσθηση από τη σχέση μας με το έντυπο μπορούμε να συνεχίσουμε να προμηθευόμαστε τα βιβλία μας όπως και σήμερα. Θα υπάρξει πρόβλημα βιωσιμότητας των εκδοτικών οίκων; Πιθανότατα, οπότε αυτό ίσως έχει επιπτώσεις στην προσφορά. Τίθεται θέμα ποιότητας της εκδοτικής δραστηριότητας; Ισως, καθώς διαφορετικοί εκ δοτικοί οίκοι κινούνται σε διαφορετικά ποιοτικά εκδοτικά μονοπάτια. Αν κάποιες από τις επιλογές αυτές κινδυνεύουν να συρρικνωθούν ή να σαρωθούν, δεν είναι αδιάφορο.
Ετσι φθάνουμε σε ένα κρίσιμο ερώτημα: Επιδρά η αλλαγή της μορφής του βιβλίου στο περιεχόμενό του; Στο μήνυμα το ίδιο, στον τρόπο που σκεπτόμαστε και εκφραζόμαστε, στον τρόπο που μεταδίδουμε τη σκέψη μας και τα συναισθήματά μας, στο πόσο διεξοδικά παρουσιάζουμε τις αναλύσεις μας ή άλλα στοιχεία; Επιδρά η αλλαγή της τεχνολογίας στο τι θα προσφέρεται και τι θα εξαφανιστεί στο μέλλον από τον χώρο των ιδεών και της πνευματικής δημιουργίας σε σύγκριση με μια κατάσταση όπου απλώς θα εξελισσόταν η σημερινή δυναμική; Αυτό είναι το κεντρικό διακύβευμα, αλλά όποιος μπορεί να απαντήσει το ερώτημα αυτό διαθέτει πρωτόγνωρες ιδιότητες.
Προσωπικά δεν θα τολμούσα να φανταστώ ότι το εργαλείο ή η φόρμα δεν επηρεάζει το περιεχόμενο και ιδιαίτερα την επίδραση που το περιεχόμενο αυτό έχει στα συναισθήματά μας, στην αντίληψή μας, στη σχέση μας με όσα εκπέμπει ένα κείμενο. Αυτό όμως είναι μια γενική αίσθηση. Και αν δεν δει κανείς τη νέα πραγματικότητα στο σύνολό της και όχι αποσπασματικά, μια τέτοια αίσθηση ελάχιστα χρησιμεύει. Ολοι όσοι έχουμε δημιουργήσει μια σχέση ζωής με την έννοια του βιβλίου ξέρουμε πόσο έχουμε επηρεαστεί από το ίδιο το αντικείμενο-βιβλίο. Αν, συνεπώς, η μετάβαση στον ψηφιακό κόσμο σημαίνει ένα διαφορετικό είδος – σε σύγκριση με τον έντυπο κόσμο – σκέψης και ανάλυσης, καθώς και μετάδοσης μηνυμάτων, συναισθημάτων, εντυπώσεων ή πληροφοριών, αυτό είναι ένα θέμα που μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό. Οπότε οδηγούμαστε στο επόμενο ερώτημα: Και τι σημασία έχει; Μπορούμε να κάνουμε τίποτα; Πρέπει να κάνουμε κάτι; Σίγουρα, αλλά όχι με την εναντίωση στο νέο. Πρέπει να προσπαθήσουμε ώστε να διατηρήσουμε ιδιότητες που συνδέονται ή ενσωματώνονται στο έντυπο βιβλίο και αξίζει τον κόπο να διασφαλιστεί ο τρόπος αναπαραγωγής και διάχυσής τους.
Ισως τις πιο μεγάλες ανησυχίες, αβεβαιότητες ή και ενοχές δημιουργεί το ψηφιακό βιβλίο στη λογοτεχνία, στην τέχνη ή σε ειδικές εκδόσεις. Εδώ είναι ο χώρος που αναπτύσσουμε μια στενότερη σχέση με το έντυπο βιβλίο: το μουντζουρώνουμε
εκεί που μας αρέσει, ξεφυλλίζουμε γρήγορα μπρος-πίσω να δούμε διάφορα σημεία, έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα ενοτήτων του καθώς ανοίγουμε τα φύλλα, βλέπουμε το πέρασμα του χρόνου ή αναζητάμε ειδικά σημάδια τα οποία μας θυμίζουν καταστάσεις που έχουμε ζήσει και συνδέθηκαν με συγκεκριμένα βιβλία. Ενας τεράστιος αριθμός βιβλίων όμως αφορά την επιστήμη, τις ιδέες και τη γνώση. Σε αυτό το πεδίο, ποιος ενοχλήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια από την αλματώδη εξέλιξη της δυνατότητας φωτοτυπικής αναπαραγωγής και ανάγνωσης τέτοιων βιβλίων; Κανένας, τουλάχιστον ως χρήστης. Αντίθετα, προέκυψε ένα τεράστιο όφελος. Το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων αποτελεί, βέβαια, ένα κρίσιμο πρόβλημα που πρέπει να λυθεί, καθώς μάλιστα έχει προεκτάσεις στην ίδια τη γένεση και την παραγωγή νέων πνευματικών δημιουργημάτων, ιδεών και γνώσεων.
Η ψηφιακή τεχνολογία σήμερα ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην παραγωγή και μετάδοση γνώσεων, όπως και στην επικοινωνία, με πολύ φθηνότερο και πιο γρήγορο τρόπο και σε πολύ ευρύτερα στρώματα ανθρώπων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ας σκεφθούμε με τι ταχύτητα διαδίδονται οι νέες γνώσεις – η «τελευταία λέξη των ιδεών» – σε διεθνή κλίμακα μέσα από ψηφιακές τεχνολογίες και τι τεράστιες ανατροπές συνεπάγεται κάτι τέτοιο για τον τρόπο λειτουργίας κάθε κοινωνίας, της οικονομίας της, των επιχειρήσεων, των κοινωνικών ομάδων ή των ατόμων. Η ψηφιακή τεχνολογία συμβάλλει επίσης στην επίλυση άλλων περισσότερο «μπανάλ» θεμάτων, όπως η αποθήκευση βιβλίων, η γρήγορη και επιλεκτική ανατύπωση, η φθηνότατη αποστολή τους διεθνώς – και οι συνέπειες τέτοιων θεμάτων δεν είναι διόλου «μπανάλ».
Οι απαντήσεις στα παραπάνω προβλήματα δεν είναι απλές ούτε μονοσήμαντες. Πώς να επιλέξεις μεταξύ του κινδύνου να προσφέρεις λιγότερες γνώσεις, πληροφορίες ή πνευματικά έργα παρεμποδίζοντας την επέκταση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων (κάτι που, έτσι κι αλλιώς, είναι ουτοπικό) και του κινδύνου ένα τμήμα της νέας υπερπληθωρικής ψηφιακής παραγωγής να είναι «σκουπίδια» που θα κυριαρχήσουν σε νέες κοινωνικές πραγματικότητες; Πόσα «σκουπίδια» όμως κυριαρχούν και σήμερα και ποιος μπορεί να κάνει την επιλογή για το αν ένα έργο είναι «σκουπίδι» χωρίς να διατρέξει τον κίνδυνο της βίαιης παρέμβασης στην παραγωγή και στη διάχυση ιδεών, γνώσης και πνευματικών έργων;
Η μετεξέλιξη των κοινωνιών και το πέρασμά τους σε νέες εποχές ιστορικά συνοδεύτηκαν πάντα από ευρύτερες αλλαγές ή ανατροπές, οριζόντια, σε όλο το σύστημα λειτουργίας τους. Δεν είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι ένας πολίτης, π.χ. του 2025, που θα λειτουργεί κάτω από πολύ διαφορετικές συνθήκες, στον χώρο του βιβλίου ειδικά θα μείνει προσκολλημένος σε μορφές που δημιουργήθηκαν στο απώτερο παρελθόν. Η μετάβαση στη βιομηχανική εποχή είχε ήδη εγκαταλείψει το είδος των βιβλίων που τυπώνονταν τον 15ο ή τον 17ο αιώνα. Ανέτρεψε την αισθητική σχέση που υπήρχε πριν για όσους μπορούσαν να αποκτήσουν τέτοια βιβλία αλλά δημιούργησε νέα δεδομένα στον χώρο της γνώσης και του βιβλίου, κοινωνικά και πολιτικά. Το ίδιο ισχύει και για τη μετεξέλιξη ως τη σημερινή εποχή. Σήμερα σκεπτόμαστε πόσο θα αλλάξουν τα δεδομένα μας από την υποχώρηση της σημερινής έντυπης παραγωγής σε όφελος της ψηφιακής αλλά δεν σκεπτόμαστε καθόλου τις αλλαγές που γνώρισαν προηγούμενες φάσεις οι οποί ες μας οδήγησαν στη σημερινή έντυπη πραγματικότητα ως μετεξέλιξη.
Προσωπικά η ιδέα να περάσει η σχέση μου με τα έργα λογοτεχνικής ή καλλιτεχνικής υφής από την έντυπη μορφή στα ψηφιακά μέσα μού φαίνεται επώδυνη. Για άλλους, ιδίως τους νέους που δεν γνώρισαν το δικό μας σύστημα, πιθανόν να είναι μια απλούστατη επιλογή. Οι γενιές που ανέπτυξαν την ειδική σχέση με το έντυπο έργο θα συρρικνώνονται συνεχώς και οι νέες θα κάνουν τις επιλογές που τους πηγαίνουν χωρίς συναισθηματικές δεσμεύσεις. Επειδή δεν ξεκινάει κανείς από αγνωστικιστική βάση, οφείλει να θυμάται ότι συστηματικά η εμμονή στο παλαιό ερχόταν σε σύγκρουση με το νέο: ευτυχώς η ανθρωπότητα μέσα από τους αιώνες πέρασε από τη λίθινη στη σημερινή εποχή μέσω μιας επιλεκτικής διαδικασίας συνεχών αλλαγών και ανατροπών που η έμφυτη τάση των ανθρώπων προς τη συντήρηση δεν ήταν ικανή να εμποδίσει.
Σήμερα περνάμε ξανά μια φάση μετάβασης. Σπάνια η πραγματικότητα είναι άσπρη ή μαύρη και πάντως το πώς είναι εξαρτάται σημαντικά από τις δικές μας (συλλογικές) ενέργειες και επιλογές. Βρισκόμαστε, ήδη από πολύ καιρό, στη μετα-γουτεμβέργια εποχή. Τώρα βαδίζουμε σε μια επόμενη. Ξέρουμε τι θέλουμε, πίσω από τη διαμάχη ή τον προβληματισμό, για το έντυπο απέναντι στο ψηφιακό; Αν ναι, ας δούμε πώς θα ρυθμίσουμε και θα οργανώσουμε το νέο. Αν όχι, ας προσπαθήσουμε να φθάσουμε στο σημείο που να γνωρίζουμε τι θέλουμε. Γιατί, χωρίς να ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε, δεν μπορούμε να ενεργήσουμε. Και το κενό μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος σύμμαχος. Στη συνεχή αλλαγή που συντελείται ιστορικά αυτό που πάντα μέτρησε είναι η ικανότητα διαχείρισης και μεταλλαγής των νέων στοιχείων και όχι η σπασμωδική αντίδραση που φαντάζεται ότι μπορεί να ανακόψει τη φύση της εξέλιξης.
Το έντυπο βιβλίο θα εκτοπιστεί από το ψηφιακό; Κι αν ναι, τι αλλάζει στον τρόπο που θα διαβάσουμε;
Μπορεί η ψηφιοποίηση κειμένων να είναι μια παλιά υπόθεση -το Project Gutenberg ξεκίνησε το μακρινό 1971- σήμερα όμως η φιλόδοξη Google σκανάρει με καταιγιστικούς ρυθμούς βιβλία, έχοντας ξεπεράσει τα επτά εκατομμύρια. Δημόσιοι φορείς ψηφιοποιούν συλλογές τους και τις διαθέτουν δωρεάν στο Διαδίκτυο, καινοτόμες εταιρίες σαν την Apple μπαίνουν στο παιχνίδι με συσκευές όπως το I-pad που προορίζεται και για ανάγνωση βιβλίων, οι εκδότες -και στην Ελλάδα- επενδύουν στο ψηφιακό βιβλίο, εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα λανσάρονται κι ο κατάλογος τέλος δεν έχει. Κι αν παλαιότερες γενιές αναγνωστών αντιμετωπίζουν με αδιαφορία ή και εχθρότητα αυτές τις εξελίξεις, οι νεότερες -που ήρθαν πιθανότατα πρώτα σε επαφή με οθόνες παρά με έντυπα κείμενα- δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να τις οικειοποιηθούν.
Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι θα βιώσουμε μια κατάσταση περισσότερο ενδιαφέρουσα, διαφοροποιημένη κι αντιφατική απ΄ όσο μια τεχνοφοβική, νοσταλγική προσέγγιση διαβλέπει θρηνώντας – βλ. ενδεικτικά «The Gutenberg Elegies». Εξίσου, όμως, ίσως είναι επιπόλαιο να προεξοφλούμε ενθουσιασμένοι πως το τυπωμένο χαρτί έκλεισε τον κύκλο του κι ότι μόνο η ληξιαρχική πράξη θανάτου εκκρεμεί (που θα βγάλει η «γενιά του download») – βλ. ενδεικτικά «Print Is Dead».
Το σημαντικό ερώτημα είναι αν και πώς ο υπό συγκρότηση ψηφιακός χώρος ανάγνωσης (και γραφής) επαναπροσδιορίζει τον αντίστοιχο χώρο της εποχής της τυπογραφίας. Τα νέα μέσα μεταλλάσσουν, άραγε, το βιβλίο μόνο ως προς την υλική του μορφή, ή επιφέρουν βαθύτερες μεταβολές που αγγίζουν την ίδια την έννοια του βιβλίου όπως έχει καθιερωθεί λίγο-πολύ τα τελευταία 500 χρόνια; Θα περιθωριοποιήσει ή ακόμη κι αντικαταστήσει η ψηφιακή ανάγνωση την έντυπη, θέτοντας τον δικό της αναγνωστικό «κανόνα»; Ή θα συνυπάρξουν; Και θα πρόκειται για μια αρμονική σχέση συμπληρωματικότητας ή έντασης και σύγκρουσης;
Οι νέες τεχνολογίες πάνε κόντρα στη γραμμική αφήγηση
Ας σκεφτούμε το έντυπο βιβλίο σε αντιπαραβολή προς μια ηλεκτρονική συσκευή, συνδεδεμένη με το διαδίκτυο. Το πρώτο ευνοεί τη γραμμική γραφή κι ανάγνωση, τη σταθερότητα, έχει τελικό κλείσιμο κι επομένως οριστική έκβαση, είναι ένα αυτοτελές έργο σε παγιωμένη μορφή (κάτι που τονίζεται και από την ιδιότητά του ως υλικό αντικείμενο: διακρίνεται σαφώς από αυτά που το περιβάλλουν). Αντίθετα, τα νέα μέσα, ευνοούν τη διασυνδεσιμότητα και τη δυνατότητα άμεσης μετάβασης σε μη συνεχόμενα σημεία εντός του κειμένου και, βεβαίως, εκτός αυτού. Αντί της σταθερότητας και της οριστικής μορφής, προκρίνεται η παροδικότητα και μετατρεψιμότητα του κειμένου, η ταχύτητα, η αλλαγή, η διαδραστικότητα.
Μπροστά στην οθόνη, η ίδια η -αυτονόητη την εποχή της τυπογραφίας- οργάνωση της γνώσης στις δομές βιβλίο-εγκυκλοπαίδεια-βιβλιοθήκη τείνει να γίνεται όλο και περισσότερο άνευ αντικειμένου, αφού τα πάντα τείνουν να συναιρούνται σε ένα δίκτυο μη ιεραρχικών κειμενικών αλληλοπαραπομπών με ή χωρίς συνδέσμους (links). Αλλά και η διαφορά μεταξύ φερ’ ειπείν βιβλίου, εφημερίδας, blog κ.ο.κ. υποσκάπτεται. Ακόμη χειρότερα, θα ισχυριζόταν κάποιος, αυτά συμβαίνουν σ’ ένα ψηφιακό περιβάλλον που ευνοεί τα γραφικά και τα οπτικοακουστικά μέσα σε βάρος του κειμένου. Το τελευταίο βιώνει έτσι έναν ανεπανάληπτο ανταγωνισμό: αν με τη συσκευή μου, μπορώ να ακούω μουσική, να βλέπω ταινίες και τηλεόραση, να επικοινωνώ με φίλους και γνωστούς, να «σερφάρω» ακατάπαυστα στο διαδίκτυο και να διαβάσω το βιβλίο που έχω αποθηκεύσει σε αυτό -κι αν όλα αυτά απέχουν μεταξύ τους όσο ο δείκτης μου από ένα πλήκτρο- τότε ο πειρασμός να μετατραπώ σε έναν επιπόλαιο αναγνώστη-σέρφερ φαντάζει σχεδόν ακαταμάχητος. Μπορεί κάποιος να πει λοιπόν ότι το υβριδικό μόρφωμα των vooks (ψηφιακά βιβλία στα οποία το κείμενο διαδέχεται βίντεο κ.ο.κ.) συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα «προσαρμογής» του βιβλίου στο νέο του περιβάλλον: το κείμενο διακόπτεται κινούμενη εικόνα, μετατρέπεται σε πολυμέσο και τελικά χάνει (;) την ιδιαιτερότητά του. Μήπως, επομένως, η μοίρα του βιβλίου είναι να ενσωματωθεί σε μια απίθανη ροή ψηφιακών δεδομένων, από την οποία το ίδιο δύσκολα θα ξεχωρίζει πια;
Υπερκείμενο
Πριν μας πιάσουν οι μαύρες σκέψεις, πρέπει να δούμε και την άλλη όψη. Η κατεξοχήν εθισμένη στην ψηφιακή ανάγνωση ακαδημαϊκή κοινότητα δεν έχει μεταβάλλει ιδιαίτερα τις πρακτικές της, αλλά τουναντίον έχει προωθήσει μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας τη διαφύλαξη και διάδοση έργων δυσπρόσιτων και σπάνιων, χαρίζοντάς τους μια δεύτερη ζωή. Η ευκολία πρόσβασης στα κείμενα που έχει επιτευχθεί συνιστά ένα τεράστιο κέρδος: δημιουργεί, δυνητικά τουλάχιστον, νέους αναγνώστες και πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες των παλαιών. Υπό μια έννοια, πρόκειται για έναν εκδημοκρατισμό της ανάγνωσης.
Επιπλέον, η γραμμικότητα στη γραφή και την ανάγνωση δεν είναι κάτι το «φυσικό», αλλά συνιστά μια πολιτισμική επιλογή η οποία επηρέασε κι επηρεάστηκε από την τυπογραφία. Δεν είναι η μοναδική, ούτε απαραίτητα η καλύτερη. Τον 20ο αιώνα πλήθος ρευμάτων σκέψης αμφισβήτησε τον κανόνα της. Κανείς μπορεί να επικαλεστεί ακόμη και τον Λόρενς Στέρν ο οποίος ήδη τον 18ο αι. με το «Τρίστραμ Σάντι» προσπάθησε να την υπονομεύσει.
Αλλά είναι με τα ψηφιακά μέσα που η αντίπαλη δομή, αυτή του υπερκειμένου, μπορεί να αποκτήσει την εντελή της μορφή. Υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ αυτής, με γενικότερο αυτό που υποστηρίζει ότι ταιριάζει καλύτερα στον ανθρώπινο νου, ακριβώς επειδή ο τελευταίος λειτουργεί με συνειρμούς, αναθεωρήσεις και πηγαινέλα μεταξύ των συλλογισμών. Επιπλέον, αυτή η δομή ασφαλώς αναβαθμίζει τον αναγνώστη. Όπως παρατηρούν οι G. Cavallo, R. Cartier στο «Ιστορία της ανάγνωσης στον Δυτικό κόσμο», «ο αναγνώστης μπροστά στην οθόνη μετατρέπεται σε έναν από τους δημιουργούς μιας γραφής παραγόμενης από περισσότερα χέρια, ή τουλάχιστον έχει τη δυνατότητα να συντάξει ένα νέο κείμενο χρησιμοποιώντας κομμάτια που έχει ελεύθερα αποσπάσει και συγκεντρώσει… Η όλη σχέση με το γραπτό έχει ριζικά ανατραπεί» (σελ. 44).
Στο εξαιρετικό «Οι μεταμορφώσεις της γραφής» ο J. Βolter ισχυρίζεται ότι η αποσπασματικότητα (που δημιουργεί το υπερκείμενο το οποίο δεν απαιτεί μια «κανονική», συμβατική τάξη, όπως διαδοχικές αριθμημένες σελίδες) δεν σημαίνει αναγκαστικά διάσπαση, αλλά μια κατάσταση αέναης επανοργάνωσης. Τη δομή του υπερκειμένου έχει υιοθετήσει μια πλειάδα λογοτεχνών τις τελευταίες δύο δεκαετίες (και βάλε) έτσι ώστε πια να μπορούμε να μιλάμε για υπερκειμενική μυθοπλασία. Αυτό που κατεξοχήν αλλάζει εδώ είναι η σχέση του αναγνώστη με το κείμενο. Με τα λόγια του Bolter: «Αυτή είναι η βασική διαφορά ανάμεσα στο [γραμμένο απευθείας για υπολογιστή με χρήση ειδικού λογισμικού] «afternoon» του Michael Joyce και σε κάποιο μυθιστόρημα γραμμένο στο, και για, το χαρτί. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ιστορία, της οποίας κάθε ανάγνωση να αποτελεί μια εκδοχή, επειδή κάθε ανάγνωση καθορίζει την ιστορία καθώς εξελίσσεται. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν υπάρχει καθόλου ιστορία. Υπάρχουν μόνο αναγνώστες» (σελ. 175).
Το έντυπο βιβλίο υποβάλλει την αντίληψη ενός (αντι)κειμένου στοχασμού, σεβασμού κι ανάμνησης, που έχει τη θέση του στα ράφια της βιβλιοθήκης και δύναται να διαβαστεί εκ νέου. Αντίθετα, στην ψηφιακή μορφή του υποβάλλει την αντίληψη ενός εφήμερου και αναλώσιμου αναγνώσματος που δεν περιβάλλεται με κάποιο κύρος και κατά προέκταση η ίδια η λειτουργία της ανάγνωσης φαίνεται να υποβαθμίζεται. Όμως, από την άλλη, η «εξαΰλωση» αυτή έχει μια απελευθερωτική όψη, εφόσον ακριβώς καταργεί τα υλικά εμπόδια που είχε να αντιμετωπίσει ο αναγνώστης στην πρόσβαση στα κείμενα. Βιβλιόφιλε, όπως όλα δείχνουν, δεν είναι μακριά η εποχή -έχουμε ήδη διαβεί το κατώφλι της- που όλη γνώση η οποία έχει διασωθεί από καταβολής κόσμου δεν θα βρίσκεται διασκορπισμένη σε χίλια δυο μέρη. Αλλά θα την έχεις στην τσέπη σου, θα είναι προέκταση του σώματός σου, θα την παίζεις στα ακροδάκτυλά σου. Και πες μου, αν μπορείς, ότι στη σκέψη και μόνον δεν σε πιάνει ίλιγγος.
Οι μόνοι που θα κερδίσουν από το Ιnternet είναι η Μicrosoft και η Ιntel. Όλοι οι άλλοι θα χάσουν μια περιουσία.
Αυτό προέβλεπε το 1996 με άρθρο του στο περιοδικό Wired ο γκουρού του επιχειρηματικού κόσμου Πίτερ Ντράκερ. Το χρήμα, τόνιζε, θα πήγαινε σε εκείνους που θα έσπευδαν να δημιουργήσουν μονοπώλια. Η βιομηχανία στο σύνολό της δεν θα έβγαζε τίποτα. Όσο για τους καταναλωτές, περίμεναν και περιμένουν οτιδήποτε εμφανίζεται στην οθόνη να είναι δωρεάν- αλλά ο κόσμος δεν μπορεί να τρώει δωρεάν.
Ορισμένες από τις προβλέψεις εκείνες επαληθεύτηκαν: οι περισσότεροι από τους δισεκατομμυριούχους του Ιnternet που ανθούσαν την περασμένη δεκαετία έχουν εξαφανιστεί. Άλλες όχι, όπως δείχνει και η Αpplemania των τελευταίων ημερών. Μια πρόβλεψη όμως (όχι του Ντράκερ) που αρνείται συστηματικά όλα αυτά τα χρόνια να επαληθευτεί αφορά τον θάνατο του χαρτιού. Ο Τύπος θα εξαφανιζόταν προς όφελος των ηλεκτρονικών μέσων. Οι e-readers θα καταβρόχθιζαν τα βιβλία. Ε, δεν συνέβη ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η ίδια επενδυτική δυσπιστία που υπάρχει απέναντι στα αυτοκίνητα του Ντιτρόιτ και τα υπερηχητικά αεροπλάνα, γράφει ο Σάιμον Τζένκινς στην Γκάρντιαν, θα έπρεπε να αφορά και οτιδήποτε αρχίζει με «e» ή με «i».
Η Βρετανία αποτελεί ασφαλώς πολύ πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα από μια χώρα όπως h Ελλάδα για να μετρηθούν οι τάσεις της αγοράς. Εκεί λοιπόν η κυκλοφορία των ποιοτικών εφημερίδων μπορεί να έχει μειωθεί αρκετά έναντι του ρεκόρ των 2,7 εκατ. φύλλων που παρουσίασε το 1985, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται πάνω από το διόλου ευκαταφρόνητο όριο των 2 εκατ. Το μεγάλο μέρος των εσόδων των εφημερίδων εξακολουθεί να προέρχεται από ανθρώπους που θέλουν να αγοράζουν και/ή να διαφημίζονται στο έντυπο προϊόν. Και σε ό,τι αφορά τα βιβλία, οι τίτλοι που εκδόθηκαν κατά την περυσινή, δύσκολη χρονιά έφτασαν τον αριθμό-ρεκόρ των 133.000 (έναντι 14.000 κατά τη «χρυσή» περίοδο του Μεσοπολέμου). Εντάξει, το 60%- 70% αυτών των βιβλίων αγοράζεται κατά το δίμηνο που προηγείται των Χριστουγέννων αφού προορίζεται για δώρο. Αλλά πού βρίσκεται το κακό σε αυτό;
Ο Βρετανός αρθρογράφος κάνει και μία ακόμη παρατήρηση. Κάθε καινούργιο ηλεκτρονικό μηχάνημα που παρουσιάζεται όχι μόνο δεν σβήνει την απήχηση που έχει το χαρτί, αλλά φαίνεται να τη βελτιώνει. Οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες, για παράδειγμα, είναι όλο και πιο φωτεινοί, το «ξεφύλλισμα» είναι όλο και πιο φιλικό προς τα δάκτυλα. Ο Γουτεμβέργιος παραμένει αξεπέραστος. Όσο θα γράφονται λέξεις, και οι άνθρωποι θα μπορούν να τις διαβάζουν, το βιβλίο θα αποτελεί καταφύγιο και διέξοδο από την πανταχού παρούσα οθόνη.
Και ο Πέτρος Τατσόπουλος προσεγγίζει το θέμα του e-book από τη δική του σκοπιά:
Σταδιοδρόμησα κάμποσα χρόνια ως νέος συγγραφέας ή συγγραφέας της νεότητας κι έτσι μου είναι πλέον διπλά επώδυνο να παραδεχθώ πως, κάθε μέρα που περνάει, μοιάζω όλο και πιο πολύ με τους γκρινιάρηδες γέρους στο θεωρείο του Μάπετ Σόου.
Μπλα, μπλα, μπλα: η μυρωδιά του χαρτιού, η αφή του, το τσάκισμα στο πάνω μέρος της σελίδας, οι υπογραμμίσεις με μαρκαδόρο, το κιτρίνισμα…
Είναι παραπάνω από βέβαιο πως η κόρη μου, η Δανάη, που δεν έκλεισε ακόμη ούτε δεκαέξι μήνες ζωής, θα με κοιτάει αύριο ως ζωντανό απολίθωμα και θα αδυνατεί να κατανοήσει γιατί προτιμώ να της διαβάζω παραμύθια από εκείνα τα βρωμόχαρτα με τις λέξεις ακίνητες και όχι από το τελευταίο αστραφτερό e-book με τις λέξεις να χορεύουν. Γιατί να συμπληρώνει με τη φαντασία της τα κενά –θα επιμένει η μικρή Δανάη– όταν όλη τη χαμαλοδουλειά θα μπορεί να την κάνει, χίλιες φορές επαρκέστερα, δεκάδες χιλιάδες φορές γρηγορότερα, εκείνο το ψηφιακό μαραφέτι;
Δεν θα είμαι σε θέση να της εξηγήσω ούτε για ποιο λόγο την λυπάμαι ούτε γιατί οργίζομαι με όσους έκλεψαν την παιδική της ηλικία.
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος τοποθετείται στο ερώτημα:
Οραματίζομαι ήδη τη μέρα που θα γυρίζω σελίδα πατώντας ένα βελάκι, και η αλλαγή θα συνοδεύεται από ηχητικό εφέ θροΐσματος χαρτιού, κι ο γιος μου θα επιμένει να μου δείξει κάτι που μου διέφυγε στην τελευταία εικόνα, αλλά η φούρια του δεν θα έχει ως αποτέλεσμα μια σκισμένη σελίδα! Οραματίζομαι τη μέρα που θα διαβάζουμε για νιοστή φορά την αγαπημένη του ιστορία, χωρίς άγχος μην ξεκολλήσουν τα φύλλα απ’ τη ράχη… Οραματίζομαι τη μέρα που δεν θα χολοσκάω για ράφια που λυγίζουν απ’ το βάρος ούτε για τη σκόνη – τον καλύτερο φίλο του βιβλίου…
«Πέντε από τους μεγαλύτερους εκδότες εφημερίδων και περιοδικών στις ΗΠΑ ενώνουν τις δυνάμεις τους απέναντι στην Amazon και στο e-reader Kindle, αναπτύσσοντας δική τους έγχρωμη τεχνολογία που θα είναι συμβατή με μια σειρά συσκευών». Ετσι ξεκινούσε η χθεσινή είδηση στο site της «Κ», αποκαλύπτοντας τον νέο «πόλεμο» που φαίνεται ότι ήδη έχει ξεκινήσει, αλλά και το νέο αντικείμενο του πόθου για τους απανταχού λάτρεις των γκάτζετ.
Οι εκδότες όλο και περισσότερο σκέφτονται την ψηφιοποίηση των εκδόσεών τους, επενδύουν και προτείνουν διαφόρων ειδών, μορφών και δυνατοτήτων μηχανές ανάγνωσης και επιδιώκουν μ’ αυτόν τον τρόπο να μπουν στη μερίδα εκείνη της αγοράς που είναι ήδη εθισμένη στα προϊόντα τεχνολογίας. Και βεβαίως, είναι μια διαδικασία που δεν αφορά μόνο τα βιβλία και τις παραδοσιακές εκδόσεις, που μέσω των μηχανών ανάγνωσης (e-reader) προσαρμόζονται στις νέες εποχές και τις νέες συνήθειες, αλλά αφορά όλο τον πολιτισμό του έντυπου και γραπτού λόγου.
Εχει πολλές παραμέτρους η είδηση. Συνδέεται με τα δεδομένα και τις αναζητήσεις του 21ου αιώνα. Με την απόλυτη κυριαρχία της τεχνολογίας στις συνήθειες των ανθρώπων. Με τον ανταγωνισμό των γκουρού και των επαγγελματιών της τεχνολογίας για όλο και πιο εξελιγμένα e-reader, με όλο και περισσότερες δυνατότητες, με όλο και μεγαλύτερες παροχές και χρήσεις.
Κάτι μου λέει ότι το φετίχ των επόμενων χρόνων, σε όλο τον κόσμο, δεν θα είναι πια τα κινητά –πόσο πια;
Θα είναι οι νέες μηχανές ανάγνωσης, η σύνδεσή τους με τη ζωή των ανθρώπων του 21ου αιώνα, η διαρκής τους ανανέωση, το διαρκές ξεπέρασμά τους από την κάθε φορά νέα γενιά προϊόντων.
Πώς ήμαστε μέχρι τώρα με τα κινητά, που κάθε φορά τρέχαμε να αγοράσουμε το επόμενο νέο μοντέλο, αυτό που έχει και internet, και gps, και προβάλλει dvd, και ψήνει και καφέ… Ε, κάτι ανάλογο θα γίνει με τις μηχανές ανάγνωσης, που όλο θα ανανεώνονται και όλο περισσότερες δυνατότητες θα προτείνουν. Κι επειδή η ανάγνωση, όπως και η επικοινωνία, αφορά όλο τον κόσμο, μάλλον τα e-reader θα είναι ο νέος τεχνολογικός μας έρωτας…
To νέο e-reader με την ονομασία Nook θα ανταγωνιστεί το Amazon Kindle και το e-reader της Sony, σε μια συνεχώς διευρυνόμενη αγορά, όπου πολλοί βλέπουν πλέον το μέλλον των βιβλίων.
Το Nook έχει ασύρματη σύνδεση για «κατέβασμα» βιβλίων μέσω Ίντερνετ, «τρέχει» το λειτουργικό σύστημα Android της Google, διαθέτει ενσωματωμένη μνήμη 2 Gb (που μπορεί να αυξηθεί μέχρι τα 16 Gb), μια έγχρωμη οθόνη αφής 3,5 ιντσών για πλοήγηση, η οποία βρίσκεται κάτω από την κύρια οθόνη ανάγνωσης που εμφανίζει τις σελίδες των βιβλίων σε ασπρόμαυρη ηλεκτρονική μελάνη, ενώ μπορεί ακόμα να αποθηκεύσει και να παίξει αρχεία MP3 και φωτογραφίες.
Επίσης, το Nook επιτρέπει επιτρέπει στους χρήστες να δανείζουν δωρεάν για δύο εβδομάδες τα αντίγραφα των ηλεκτρονικών βιβλίων τους σε οποιονδήποτε φίλο τους έχει εγκαταστήσει τη σχετική εφαρμογή e-reader της Barnes & Noble στο iΡod, το έξυπνο κινητό τους ή τον υπολογιστή τους.
Η συσκευή, η οποία μπορεί να αποθηκεύσει μέχρι 1.500 βιβλία (που αυξάνονται σε 17.500 με την προσθήκη εξωτερικής κάρτας μνήμης) διατίθεται από το site http://www.barnesandnoble.com/ σε τιμή 259 δολαρίων (όσο και το Amazon Kindle που μόλις παρουσιάστηκε) και οι πωλήσεις του Nook θα αρχίσουν στο τέλος Νοεμβρίου, σύμφωνα με τα ξένα πρακτορεία.
Με πλάτος κάτι λιγότερο από πέντε ίντσες και ύψος οκτώ ίντσες, η συσκευή έχει το μέγεθος και το βάρος περίπου ενός χαρτόδετου βιβλίου. Το Nook «διαβάζει» επίσης αρχεία pdf (Acrobat) και epubs (ένα ανοιχτό στάνταρντ που χρησιμοποιούν πολλοί εκδότες για τα ηλεκτρονικά βιβλία τους), συνεπώς ο χρήστης δεν περιορίζεται να διαβάζει στη συσκευή του μόνο ηλεκτρονικά βιβλία που έχει αγοράσει από το Barnes & Noble.
Επειτα από παρατεταμένη αντίσταση απέναντι στις φιλοδοξίες της Google, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BNF) ανακοίνωσε στα μέσα Αυγούστου ότι θα διαπραγματευθεί μαζί της την ψηφιοποίηση των έργων της. Πού οδηγεί ο γιγαντιαίος ποταμός της κουλτούρας, που πέρασε στην εικονική πραγματικότητα; Ποιος θα τον ελέγξει;
Η ισχυροποίηση του ebook (ηλεκτρονικού βιβλίου) κάνει πολλούς να φοβούνται την οφθαλμαπάτη της παγκόσμιας βιβλιοθήκης και τη σύνθλιψη αυτού του δημοκρατικού χώρου από τον εμπορικό γιγαντισμό.
Μαζί με 32 εταίρους, το αμερικανικό Κογκρέσο και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO), εγκαινίασαν στις 21 Απριλίου την Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη (ΒΝΜ). Πρόκειται για έναν δικτυακό τόπο, ο οποίος προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε ψηφιοποιημένες πηγές, που προέρχονται από την πνευματική κληρονομιά του πλανήτη: Η Google είναι ο κύριος επενδυτής και «προσέφερε 3 εκατ. δολάρια (2,13 εκατ. ευρώ) δίχως αντάλλαγμα», όπως εξηγεί ο Ρόνι Αμελάν της UNESCO(1).
Το εγχείρημα προστίθεται στο Europeana και το Google Books. Το πρώτο ξεκίνησε το 2008 με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο να καταστήσει προσβάσιμη, στο Διαδίκτυο, την πνευματική κληρονομιά των εθνικών βιβλιοθηκών καθώς και άλλων τόπων διατήρησής της στα κράτη-μέλη της Ενωσης. Η αυτοκρατορία της Google, στην προσπάθειά της να ψηφιοποιήσει πλήρως την πραγματικότητα, υπήρξε μία από τις πρώτες που ανέπτυξαν τη δική τους εικονική βιβλιοθήκη, η οποία αριθμεί πλέον περισσότερα από επτά εκατ. έργα(2).
Η ψηφιοποίηση «του συνόλου των γνώσεων της ανθρωπότητας» συνοδεύεται από την ανάπτυξη των ebooks (ηλεκτρονικών βιβλίων), που αποκαλούνται και readers. Παρά την αναγγελία με τυμπανοκρουσίες το 2001, το ebook πρώτης γενιάς υπήρξε ολοκληρωτική αποτυχία. Ομως επανέρχεται σήμερα δυναμικά μέσα σε μια συγκυρία πολύ πιο ευνοϊκή: η ψηφιακή τεχνολογία έχει κατακλύσει τη ζωή μας και ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει μεταβιβαστεί στις μηχανές.
Η κουλτούρα του Ιστού
Η τεχνολογία δεν είναι ποτέ ουδέτερη. Δεν εξαρτάται από την καλή ή κακή χρήση που γίνεται, διότι αυτό συμβαίνει παράλληλα. Η τεχνολογία μάς εισάγει σε ένα νέο κόσμο, ο οποίος έχει ιδιαίτερα προτερήματα και μειονεκτήματα σε σχέση με τον παλαιότερο. Πρέπει, λοιπόν, να λαμβάνουμε υπόψη τις επικρατούσες τάσεις (και να περιοριζόμαστε, για παράδειγμα, στο να αναλύουμε τη βοήθεια που προσφέρει το Διαδίκτυο στους ερευνητές) καθώς και τη στάση ζωής στην οποία οδηγεί. Τόπος μιας νέας κουλτούρας, η οποία λειτουργεί σύμφωνα με τις δικές του αξίες και τη δική του λογική, ο Ιστός θα βραχυκυκλώσει τις ενδιάμεσες δομές: «Η κοινωνία παύει να ορίζεται ως μια συλλογικότητα δομημένη από οργανισμούς διαμεσολαβητών και γίνεται ένα σύνολο μικρομονάδων στην κλίμακα του ατόμου»
Ο εκδότης Αργύρης Καστανιώτης τοποθετείται για το θέμα του ηλεκτρονικού βιβλίου με άρθρο του στην Καθημερινή.
Το ψηφιακό βιβλίο δεν έρχεται ώστε να αντικαταστήσει το έντυπο βιβλίο που όλοι έχουμε αγαπήσει. Ερχεται να προσφέρει τις ευκολίες που παρέχουν τα ψηφιακά μέσα, όπως την αποθήκευση μεγάλου όγκου κειμένων και τη διαχείρισή τους μέσω της ψηφιακής βιβλιοθήκης ή την επιλογή του μεγέθους και τύπου της γραμματοσειράς από τον ίδιο τον αναγνώστη. Επιπλέον, επιτρέπει να αναβιώσουν βιβλία εκτός κυκλοφορίας σημαντικών συγγραφέων και καθιστά εμπορικά βιώσιμα βιβλία μεγάλης λογοτεχνικής αξίας, όπως για παράδειγμα είναι οι ανθολογίες ποίησης.
Η αγορά του ψηφιακού βιβλίου στην Ελλάδα, μετά το άνοιγμα που έκαναν οι Εκδόσεις Καστανιώτη, αυτή την εποχή εδραιώνεται και σύντομα θα είναι και εμπορικά διαθέσιμοι και παλαιότεροι αλλά και νέοι τίτλοι.
Ως εκδότες πρώτο μας μέλημα είναι η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας των συγγραφέων μας, αλλά και η διάθεση του έργου τους με την καλύτερη δυνατή παρουσία προς τους αναγνώστες μας, με στόχο τη μέγιστη απόλαυση της ανάγνωσης.
Ενα ηλεκτρονικό γκάτζετ και μια σύνδεση στο Ιντερνετ μπορούν να εξαφανίσουν το χαρτί και να φέρουν τις εκδόσεις στην ίδια δεινή θέση που έχουν έρθει η δισκογραφία και η κινηματογραφική βιομηχανία; Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών στον διεθνή εκδοτικό χώρο είναι ραγδαίες. Συσκευές e-book, όπως το Kindle του Amazoκαι το Sony Reader, εξαντλούνται σχεδόν μόλις κυκλοφορήσουν στην αγορά. Βιβλία με εξασφαλισμένη τη θέση τους στον κατάλογο των μπεστ σέλερ, όπως το νέο βιβλίο του Νταν Μπράουν «Το χαμένο σύμβολο», κυκλοφορούν ταυτόχρονα πλέον και τυπωμένα σε χαρτί και σε πολύ φθηνότερη ηλεκτρονική έκδοση. Ενώ η ηλεκτρονική έκδοση καθυστερούσε συνήθως, ο εκδοτικός οίκος του Μπράουν ανακοίνωσε ότι στις 15 Σεπτεμβρίου θα διατεθούν στο κοινό και οι δύο μορφές. Θα έχει πολύ ενδιαφέρον η μελέτη των πωλήσεων. Παράλληλα, ένας διαδικτυακός οργανισμός εξαιρετικά ευρείας διείσδυσης όπως η Google, δηλώνει την πρόθεσή του να σκανάρει χιλιάδες τίτλους βιβλίων και να τα διαθέσει στους χρήστες του, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση παραδοσιακών εκδοτών.
Η ψηφιακή εκδοχή έχει ήδη αλλάξει τις συνθήκες τόσο στη δισκογραφία όσο και στο home entertainment. Το βιβλίο, παλαιότερο όλων, μέχρι πρόσφατα αντιστεκόταν στην ψηφιοποίηση, αλλά η επικράτηση της οθόνης σε κάθε λειτουργία φαίνεται ότι κάνει αναπόφευκτη την προσαρμογή. Με ποιον τρόπο, όμως, μπορεί ή πρέπει να γίνει αυτό; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να τεθούν ώστε να προστατεύεται τόσο το πνευματικό προϊόν, όσο και ο δημιουργός του; Και το σημαντικότερο, με το δεδομένο της άναρχης κατάστασης που επικρατεί στα άλλα μέσα, υπάρχει το περιθώριο ρύθμισης στην ψηφιακή διάθεση των βιβλίων; Για την ελληνική αγορά υπάρχει ένα επιπλέον ζήτημα. Πόσο έτοιμοι είναι οι Ελληνες εκδότες και τα βιβλιοπωλεία να κάνουν το επόμενο βήμα και να περάσουν από το χαρτί στην ηλεκτρονική μνήμη; Εχει γίνει, άραγε, κάποια προετοιμασία για την αλλαγή που ήδη συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό και που πολύ σύντομα θα απαιτηθεί και από την ελληνική αγορά;
Η αμερικανική αλυσίδα βιβλιοπωλείων Barnes & Nobles παρουσίασε την Δευτέρα τη μεγαλύτερη, όπως υποστηρίζει, ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του κόσμου που αναμένεται να επισκιάσει τον «κολοσσό» του τομέα, το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο Amazon.
Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι έχει θέσει 700.000 τίτλους βιβλίων, σε ηλεκτρονική μορφή, στη διάθεση των πελατών της. Τα βιβλία αυτά θα διαβάζονται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή σε κινητά τηλέφωνα.
«Θέλουμε να κάνουμε το ηλεκτρονικό βιβλίο απλό, προσιτό, φτηνό και πρακτικό για όλους», δήλωσε ο Ουίλιαμ Λιντς, υπεύθυνος της ιστοσελίδας της Barnes & Noble.
Στην αμερικανική αγορά του ηλεκτρονικού βιβλίου δεσπόζει μέχρι τώρα η Amazon που έχει διαθέσιμους 300.000 τίτλους και προτείνει τη δική της συσκευή και το λογισμικό Kindle για τους χρήστες.
Οι νέες τεχνολογίες κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος στους τρόπους με τους οποίους οι νέοι επικοινωνούν, ενημερώνονται και αλληλεπιδρούν.Η ενίσχυση του χώρου της εκπαίδευσης από τις πολλαπλές δυνατότητες που παρέχει η τεχνολογία αποτελεί στρατηγικό στόχο της ποιοτικής βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ο Διαγωνισμός ενσωματώνει στοιχεία ανοικτής καινοτομίας και προάγει τη μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια.
Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε ο δικτυακός τόπος http://b.ook.gr/που θα φιλοξενήσει όλη τη διαγωνιστική διαδικασία.
Στόχος του Διαγωνισμού είναι να να κατατεθούν εμπνευσμένες ιδέες και προτάσεις για τη δημιουργία ένας πρότυπου Ψηφιακού Αναγνώστη Βιβλίων (e-book reader) καθώς και του περιβάλλοντος υποστήριξής του.
Απώτερος στόχος είναι η δημιουργική ενσωμάτωση των νέων αυτών τεχνολογιών σε όλες τις βαθμίδες της ελληνικής εκπαίδευσης και η αξιοποίησή τους από μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς.
Το περιοδικό ΤΙΜΕ φιλοξενεί σε πρόσφατο τεύχος του ένα αφιέρωμα για το πρώτο τη τάξει ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο, το Amazon. Η ιστορία του είναι λίγο πολύ γνωστή. Ιδρύθηκε το 1995 από τον πρωτοπόρο Τζεφ Μπέζος (κουβανικής καταγωγής). Από το 1998 άρχισε να πουλάει και πολλά άλλα προϊόντα πέραν των βιβλίων, όπως μουσικά cd και ταινίες. Δραστηριοποιήθηκε ακόμα περισσότερο στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, προσφέροντας δυνατότητες να αγοράσεις τραγούδια και βίντεο. Το 2007 εισήγαγε τις συσκευές ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων μαζί με ένα ψηφιακό «βιβλιοπωλείο» όπου βρίσκεις και «κατεβάζεις» το ανάγνωσμα που ψάχνεις.
Η αυτοκρατορία συνεχίζεται, καθώς το Amazon αγόρασε και μια εταιρεία για audio books. Tώρα λανσάρει μια καινούργια υπηρεσία στην οποία εντοπίζει ενδιαφέροντα βιβλία που δεν κατάφεραν να πουλήσουν στο ευρύ κοινό και τα ανατυπώνει, προσφέροντάς τους μια δεύτερη ευκαιρία στην αγορά.
Οπως εξηγεί το ΤΙΜΕ, το Amazon που έχει ένα τεράστιο μερίδιο στην αγορά που φτάνει το 43%, δεν μπορεί πλέον να θεωρείται βιβλιοπωλείο, διότι έχει διεισδύσει σε όλες τις πτυχές και τις φάσεις παραγωγής της βιομηχανίας των εκδόσεων. Η «κάθετη» ανάπτυξή του στον τομέα αυτόν δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, καθώς το Amazon ζητεί και πετυχαίνει πολύ μεγαλύτερες εκπτώσεις από τους εκδότες, σε σχέση με τους μικρότερους παίκτες του χώρου. Επίσης λειτουργεί και το ίδιο σχεδόν ω, ς εκδότης με αποτέλεσμα να είναι ανταγωνιστικό ως προς αυτούς.
Calendarium Interneticum Ένα δωράκι για το καλοκαίρι…Με το laptop στην παραλία θα μπορείτε να διαπιστώσετε πόσες διευθύνσεις απαντούν τέσσερα χρόνια μετά.
Εντελώς συμπτωματικώς έπεσα πάνω σε αυτή τη βιντεοκασέτα που την είχα ξεχάσει. Την ψηφιοποίησα και ιδού. Βρισκόμαστε στο έτος 2001 και ο συγγραφέας Νίκος Δήμου είχε την καλοσύνη να μας τιμήσει στη βιβλιοπαρουσίαση μας, μιλώντας για το ηλεκτρονικό βιβλίο. Για να μη νομίζουν μερικοί ότι ανακάλυψαν τον τροχό. Αυτά πριν οκτώ χρόνια.
Κάπου εκεί κοντά τοποθετούνται και τα γενέθλια του netschoolbook.
Οι Εκδόσεις Καστανιώτη, με τη σύμφωνη γνώμη οκτώ συγγραφέων τους, παραχώρησαν δωρεάν ισάριθμα βιβλία τους- όχι τα πιο πρόσφατα- προκειμένου το πρώτο e-book που διατίθεται στην ελληνική αγορά- σύντομα θα ακολουθήσουν κι άλλα- να μπορεί να διαθέτει περιεχόμενο προς ανάγνωση. Τα βιβλία αυτά θα διατίθενται δωρεάν και από την ιστοσελίδα του εκδοτικού οίκου, σε μορφή συμβατή με όλες τις συσκευές ανάγνωσης, αλλά και με τα κινητά τηλέφωνα τύπου smart phone, iΡod Τouch και iΡhone.
Τα βιβλία που θα περιέχονται στη συσκευή είναι: «Έρως μετ΄ εμποδίων» (Ντόρα Γιαννακοπούλου), «Νέρων. Εγώ ένας θεός» (Στέφανος Δάνδολος), «Εργαζόμενο αγόρι» (Λένα Διβάνη), «Το Μπουντουάρ του Ναδίρ» (Ιωάννα Μπουραζοπούλου), «Οι Εννέα Καίσαρες» (Βασίλης Παπαθεοδώρου), «Οδός Θησέως» (Αλέξης Σταμάτης), «Έρως, Θέρος, Πόλεμος» (Ευγενία Φακίνου), «Ψυχ» (Λένος Χρηστίδης).
Το νέο μοντέλο του «Κindle» παρουσιάζεται σήμερα στη Νέα Υόρκη, και ήδη έχει προσελκύσει την προσοχή και τις ελπίδες πολλών εκδοτικών συγκροτημάτων, τα οποία βλέπουν τις πωλήσεις των εντύπων τους να μειώνονται και αναζητούν κάποιο τεχνολογικό «φως στο τούνελ». Το ζητούμενο, εδώ και πολλά χρόνια, είναι μια πλατφόρμα ψηφιακής απεικόνισης που να ξεπερνά σε χρηστικότητα τον… Γουτεμβέργιο, δηλαδή το τυπωμένο χαρτί.
Οι «Νew Υork Τimes» συνόψισαν χθες τις ελπίδες της βιομηχανίας. «Οι καινούργιεςσυσκευές όπως το “Κindle 2”,με διαστάσεις οθόνης περίπου ίδιες με αυτέςμιας τυπικής κόλλας χαρτιού, μπορούν να παρουσιάζουνμεγάλο μέρος από το δημοσιογραφικό και διαφημιστικό περιεχόμενοτων παραδοσιακών περιοδικών. Ισως αποδειχτούνένας τρόπος για να πεισθούν οι αναγνώστες να πληρώνουν για αυτά τα περιοδικά-κάτι που ως τώρα δεν επετεύχθη μέσω του Ιnternet» έγραψε η εφημερίδα.
Ειδικά για τις εφημερίδες, η δυνατότητα της ηλεκτρονικής συνδρομής- με το περιεχόμενο της εφημερίδας να «κατεβάζεται» κάθε πρωί ψηφιακά στη συσκευή- είναι πολύ δελεαστική, και ίσως αποτελέσει τη «σανίδα σωτηρίας» πολλών προβληματικών σήμερα τίτλων. Σίγουρα, πάντως, το μεγαλύτερων διαστάσεων «Κindle» θα βρει θιασώτες και στην εκπαιδευτική αγορά, αφού δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές και φοιτητές να μεταφέρουν και να χρησιμοποιούν εύκολα τεράστιες βιβλιοθήκες. Ιδίως στην υποαγορά των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και των τεχνικών εγχειριδίων, το νέο «reader» ίσως αλλάξει τις ισορροπίες. Γι΄ αυτό και η Αmazon θα προσφέρει δωρεάν χιλιάδες συσκευές σε σπουδαστές έξι αμερικανικών κολεγίων.
To Amazon.com προχώρησε στη διάθεση της ηλεκτρονικής έκδοσης του kindle reader που προορίζεται για Apple iPhone κινητά τηλέφωνα και iPod Touch, εντελώς δωρεάν.
Η δωρεάν εφαρμογή βρίσκεται διαθέσιμη στο Apple App Store και επιτρέπει στους αναγνώστες τον αυτόματο συγχρονισμό των ηλεκτρονικών τους βιβλίων και αγαπημένων διευθύνσεων με τους Kindle και Kindle 2 e-book readers. Με αυτό το τρόπο δίνεται η δυνατότητα ανάγνωσης βιβλίων ακόμα και όταν ο ιδιοκτήτης του Kindle δεν το έχει μαζί του. (αρκεί να έχει Apple iPhone κινητό ή iPod Touch.)
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Ο εκδοτικός οίκος Penguin κυκλοφόρησε το πρώτο ηλεκτρονικό βιβλίο με ενσωματωμένο βίντεο, μια πρωτοβουλία που αντανακλά την επιθυμία της εκδοτικής βιομηχανίας να βρει νέους αναγνώστες και να τονώσει τα έσοδά της μέσω των πολυμεσικών e-books.
Άρθρα (RSS)