Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς ου ΣΚΑΙ Έλληνες του πνεύματος και της τέχνης ο Γιώργος Σεφέρης με παρουσιαστή τον Γιώργο Κιμούλη. Μιλούν οι: Άννα Λόντου, κόρη της συζύγου του Σεφέρη Μαρώς, ο πανεπιστημιακός, συγγραφέας και βιογράφος του Σεφέρη Ρόντρικ Μπίτον, ο Έντμουντ Κήλυ, πανεπιστημιακός, συγγραφέας και μεταφραστής του Σεφέρη, ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης και ο συγγραφέας Σάββας Παύλου.
Είναι ένα πρόσωπο από αυτά που φαίνεται σαν η δύναμη της βαρύτητας να ασκείται πάνω τους πιο έντονα απ’ ό,τι στα άλλα πλάσματα γύρω τους. Βλοσυρός συνήθως στις φωτογραφίες, ο σοβαρός κύριος της ελληνικής ποίησης, ο πρέσβης Γιώργος Σεφέρης, εμπνέει δέος και σεβασμό, ενέπνεε πάντα, και ενώ ήταν νεότατος, ακόμα και στους ομότεχνούς του.Συνέχεια »
Δεν είναι καινούργιο το ερώτημα του τίτλου. Και δεν πρόκειται καν για ερώτημα. Εμφανίζεται σαν απόλυτη βεβαιότητα που μόνο εξηγήσεις επιδέχεται και όχι αμφισβήτηση. Για να πιάσουμε το νήμα από την αρχή του, πρέπει να επιστρέψουμε στο 1964. Τότε, ο σπουδαίος Σουηδός σκηνοθέτης Ινγκμαρ Μπέργκμαν, με αφορμή την παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» που, με δική του σκηνοθεσία, θα ανέβαζε το Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης τον Ιανουάριο του 1965, υπέβαλε στον Γιώργο Σεφέρη το ερώτημα που μας απασχολεί, με τη συνοδεία του εξής κειμένου: «Η σημερινή Ελλάδα δεν κατέχει ηγετική θέση στα πολιτισμικά πράγματα. Η παρακμή ενός πολιτισμού αυτή καθεαυτή δεν είναι κάτι το αξιοσημείωτο. Είναι όμως αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο ελληνικός πολιτισμός εξακολουθεί να επιβιώνει σε κάθε προοδευτική κοινωνία. Τα ιδανικά που χαρακτήριζαν την αρχαία Αθήνα εξακολουθούν να είναι η βάση για ό,τι αποκαλούμε σήμερα δημοκρατία, επιστήμη και τέχνη. Που οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, το γεγονός ότι είναι τόσο ασήμαντη η συμβολή της σημερινής Ελλάδας στα πολιτισμικά θέματα;»
«Το ερώτημά σας δεν είναι εύκολο», απαντά ο Σεφέρης, που μόλις ένα χρόνο νωρίτερα είχε τιμηθεί με το Νομπέλ, «γιατί δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Είναι όμοιο με άλλα προβλήματα που κάθε στοχαστικός άνθρωπος πρέπει να έχει θέσει στον εαυτό του: λ.χ. γιατί η Αγγλία γέννησε έναν μονάχα Σαίξπηρ ή γιατί η Ιταλία γέννησε έναν μονάχα Ντάντε;» Η κατ’ ανάγκην «πρόχειρη και βιαστική απάντηση» του Ελληνα ποιητή (που υπάρχει στον τρίτο τόμο των «Δοκιμών» του, εκδ. Ικαρος) «περιορίστηκε σε τρία σημεία»: «α) Μπορεί ο σύγχρονος κόσμος, εννοώ στο σύνολό του, να έχει ανοίξει στον αστροναύτη τους αστρικούς δρόμους, μπορεί να έχει συσσωρεύσει, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ένα υπέρογκο -και πιθανότατα επικίνδυνο- όγκο επιστημονικών γνώσεων, αλλά από πολλές πλευρές δεν έφτασε τη στάθμη των αρχαίων. Δεν μπόρεσε να παρουσιάσει έναν Ομηρο ή έναν Αισχύλο, έναν Ηράκλειτο ή έναν Πλάτωνα. β) Τη σύγχρονη Ελλάδα πρέπει να την κρίνουμε μέσα στις αναλογίες του σύγχρονου κόσμου (ιστορικές, πλουτοπαραγωγικές, πληθυσμικές κ.λπ.) και, για να είμαι πολύ σύντομος, πρέπει να μην ξεχνούμε πως είναι ένας τόπος που δοκιμάστηκε επί τέσσερις αιώνες από τη χειρότερη ξένη σκλαβιά που γνώρισε λαός της γης, και με τις πιο καταστρεπτικές συνέπειες. γ) Από τον καιρό που ελευθερώθηκε ένα μικρό μέρος της (μόλις το τρίτο του σημερινού εδάφους) με πληθυσμό, στα 1828, 750 χιλιάδες ψυχές, η Ελλάδα είχε να υπομείνει ατέλειωτους πολέμους, χωρίς να λησμονήσω τον τελευταίο».
Στην τελευταία παράγραφο της σύντομης, πάντως περιεκτικής απάντησης του Σεφέρη δεν θα μπορούσε να λείπει ένας τόνος ευγενικής ειρωνείας: «Και τώρα συλλογίζομαι τη Σουηδία που από τα 1813 χαίρεται χωρίς διακοπή τα αγαθά της ειρήνης. Και συλλογίζομαι ακόμη τον Αγγλο ιστορικό που παρατήρησε ότι οι ιστορικοί που έζησαν σε καιρούς ευημερίας και ειρήνης δεν είναι συνήθως επιτυχείς όταν κρίνουν περιόδους πολέμων και δυστυχίας». Σε λιγότερο διπλωματική γλώσσα, θα μπορούσε να θυμίσει κανείς εδώ το παροιμιώδες «απ’ έξω απ’ το χορό, πολλά τραγούδια ξέρεις», με την έννοια ότι, αν ζεις σε χώρα ομαλής διαδρομής, δυσκολεύεσαι να αξιολογήσεις την πορεία τόπων που η ιστορία δεν τους αφήνει να ειρηνεύσουν. Στα χρόνια, λ.χ., που ακολούθησαν τον διάλογο Μπέργκμαν – Σεφέρη, για μεν τη Σουηδία είχαν γραφτεί οι ίδιοι χοροί «ειρήνης και ευημερίας», για δε την Ελλάδα, μια επτάχρονη δικτατορία που την πήγε δεκαετίες πίσω.
Ο Κώστας Καρυωτάκης (αριστερά) ενθουσιάζει τα παιδιά, αλλά ο Γιώργος Σεφέρης (δεξιά) τους φαίνεται κάπως δύσκολος
Ενδιαφέρονται οι σημερινοί έφηβοι για την ελληνική ποίηση. Αρκεί κάποιος να βρει τρόπο να τους μιλήσει για αυτήν. Ο εισηγητής του πρώτου κύκλου εργαστηρίων ποίησης για μαθητές Λυκείου, τα οποία διοργανώνει εφέτος το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), ποιητής Στρατής Πασχάλης , είναι εντυπωσιασμένος από τις σκέψεις, τις απορίες αλλά και τις αμφιβολίες για την ποίηση που διατύπωσαν οι μαθητές με γόνιμο τρόπο. Διαπίστωσε ότι «σε μια εποχή δύσκολη για τον κόσμο και την Ελλάδα, υπάρχουν εκπαιδευτικοί οι οποίοι κατορθώνουν να μιλήσουν στα παιδιά, να τους κινήσουν το ενδιαφέρον και μάλιστα να τα βοηθήσουν να διαμορφώσουν συγκροτημένη σκέψη για την ποίηση».
«Το κείμενο παίζει ασφαλώς ρόλο στην ανάπτυξη σχέσης των μαθητών με την ποίηση» παραδέχεται η κυρία Τερέζα Ροζάκη, φιλόλογος στο 34ο Λύκειο Αθηνών στο Θησείο, η οποία συνόδευσε στο εργαστήριο 30 μαθητές της, «κυρίως όμως σημασία έχει το πώς θα το παρουσιάσουμε στα παιδιά». Η νεότερη ποίηση έχει μεγαλύτερη απήχηση από τα κείμενα της Κρητικής Αναγέννησης. Ο Καβάφης κερδίζει τα παιδιά, ο Καρυωτάκης τα ενθουσιάζει. Ακολουθεί ο ερωτικός Ελύτης, ο Ρίτσος έχει το κοινό του, βρίσκουν όμως δύσκολο τον Σεφέρη.
Μαθητές από τρία σχολεία της Αττικής παρακολούθησαν τον πρώτο κύκλο των εργαστηρίων. Υπερίσχυσαν αριθμητικά τα κορίτσια, χωρίς να υποτιμάται η συμμετοχή των αγοριών, τα οποία φαίνεται ότι κρατούν μια πιο κριτική στάση απέναντι στον ποιητικό λόγο και αναζητούν τη σύνδεσή του με άλλες μορφές λόγου, όπως το τραγούδι. Ανάμεσα σε όλους υπήρχαν και μαθητές, αγόρια και κορίτσια, με πιο ειδικό ενδιαφέρον για την ποίηση, καθώς υπερέβαινε το επίπεδο της ανάγνωσης και περνούσε σε εκείνο της συγγραφής.
«Αν δοθεί στα παιδιά το ερέθισμα, συμμετέχουν με ενθουσιασμό και δημιουργικά» είναι το συμπέρασμα της εκπαιδευτικής εμπειρίας της κυρίας Ροζάκη. Εμπνευσμένοι από πίνακες του Εγγονόπουλου, μαθητές της Β΄ Λυκείου στο σχολείο της συνέθεσαν πριν από δύο χρόνια δικά τους υπερρεαλιστικά ποιήματα, τα οποία απήγγειλαν στο τέλος της χρονιάς.
Το σημαντικό είναι ότι μέσα από τέτοιες πρωτοβουλίες δημιουργείται ένα αναγνωστικό κοινό για την ποίηση και καλλιεργείται μια σχέση πιο συστηματική. Παίρνουμε από τα παιδιά αυτό που τους δίνουμε.
Η μικρή αλληλογραφία 1939-1962 του Γιώργου Σεφέρη (1900-1971) και του Τάκη Σινόπουλου (1917-1981) φωτίζει κυρίως τη λατρεία του νεότερου ποιητή προς το πρόσωπο του πρεσβύτερου.
Το μεγαλύτερο μέρος της αλληλογραφίας, το οποίο φυλάσσεται στο Αρχείο του Σινόπουλου στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, είναι ανέκδοτο. Εκτός από ένα τμήμα επιστολής του Σεφέρη, που δημοσίευσε ο Μιχάλης Πιερής στο βιβλίο του «Ο χώρος και τα χρόνια του Τάκη Σινόπουλου 1917-1981 σχεδίασμα βιο-εργασίας».
Τη φέρνει τώρα στο φως ο διδάκτωρ της Ιστορίας της Τέχνης και της Φιλοσοφίας, Γιάννης Ρηγόπουλος. Η αλληλογραφία, με εκτεταμένα διαφωτιστικά σχόλια, δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Οροπέδιο» (Νεμούτα Φολόης Ηλείας), που διευθύνει ο ποιητής Δημήτρης Κανελλόπουλος. Το υλικό που παρουσιάζεται αποτελείται από πέντε επιστολές, δύο ταχυδρομικά δελτάρια, μία ευχετήρια κάρτα και την αποστολή του ποιήματος «Νεκρόδειπνος», με μικρό συνοδευτικό κείμενο.
Στην πρώτη επιστολή (1 Ιουλίου 1939) του Τάκη Σινόπουλου, που γράφεται με αφορμή τον διάλογο πάνω στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη με τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, αναφαίνονται οι αγωνίες ενός νεότερου ποιητή, ο οποίος ζει εκτός Αθηνών, στον Πύργο:
«Η “Στροφή” και το “Μυθιστόρημα” δεν έφτασαν ώς την επαρχία μας. Ως ποιητή σας γνώρισα στα “Νέα Γράμματα”. Γοητεύτηκα διαβάζοντας τη “Λεωφόρο Συγγρού”, τις “Φωτιές τ’ Αγιάννη” και τα κατοπινά. Δε διατηρώ συγκεκριμένες αναμνήσεις. Γοητεία με την πρώτη επαφή. Υστερα διάβασα, ξανά διάβασα. Οταν θέλησα να καταλάβω το νόημα, μου ξέφευγε. Πήγαινε και η γοητεία να σβύση. Παραιτήθηκα από νέες απόπειρες. Χάρηκα το μουσικό και το ζωγραφικό στοιχείο». Συνέχεια »
O Ελπήνωρ, ο νεότερος από τους συντρόφους του Οδυσσέα, είχε έναν αντιηρωικό θάνατο. Την παραμονή της αναχώρησής τους από το νησί της Κίρκης, μισομεθυσμένος, κοιμήθηκε στη στέγη του ανακτόρου της μάγισσας. Το πρωί που ξύπνησε, ξεχνώντας ότι βρισκόταν ψηλά, έπεσε κάτω και σκοτώθηκε. Ο Ελπήνωρ ήταν η πρώτη «σκιά» που ο Οδυσσέας συνάντησε στο ταξίδι του στον Αδη. Για να ησυχάσει η ψυχή του ζήτησε μια κανονική κηδεία- όπερ και εγένετο. Μόλις ο Οδυσσέας επέστρεψε στον πάνω κόσμο τον έθαψε σημαδεύοντας τον τάφο του με ένα κουπί του πλοίου του.
Είναι αυτός, ο «Ηδονικός Ελπήνωρ», που δίνει τον τίτλο της νέας έκθεσης του Γιάννη Ψυχοπαίδη, η οποία εγκαινιάζεται το ερχόμενο Σάββατο στον Πόρο. Τίποτα, βεβαίως, δεν είναι τυχαίο. Η έκθεση αναφέρεται στο δεύτερο και μεσαίο μέρος του ποιήματος «Κίχλη», το οποίο έγραψε ο Σεφέρης το 1946 στον Πόρο, στη βίλα «Γαλήνη», ακριβώς απέναντι από την γκαλερί Citronne όπου ο καλλιτέχνης εκθέτει τη νέα του δουλειά. «Πρόκειται επί της ουσίας για ένα “ξαναδιάβασμα” του Σεφέρη» μας λέει ο Γιάννης Ψυχοπαίδης. «Πριν από ακριβώς 20 χρόνια, όταν ζούσα στις Βρυξέλλες, είχα πρωτοσυνομιλήσει με τους στίχους του ποιητή δημιουργώντας τις σειρές“Αγγελικό και μαύρο φως” και “Ανθη της πέτρας”, οι οποίες παρουσιάστηκανμάλιστααπότις εκδόσειςΜεταίχμιο. Σήμερα, 20 έτη μετά, που λέει και ο Δουμάς, η ευκαιρίαείναι μοναδική να δω πώς μετέφρασα τότε αυτά τα έργα και πώς η νέα πραγματικότητα μου δημιουργεί διαφορετικούς τρόπουςέκφρασης».
Τι διαπιστώνει ο κατά δύο δεκαετίες ωριμότερος σήμερα καλλιτέχνης; «Οτι μπορεί ο πυρήνας της έμπνευσης να παραμένει ο ίδιος, πολλά όμως έχουν αλλάξει. Διαπιστώνω βασικές διαφορές στον εαυτό μου τότε σε σχέση με τώρα, μια και η καινούργια μου δουλειά δίνει μια ευκαιρία για ένα εσωτερικό ξανακοίταγμα, μια αποκαλυπτική ενδοσκόπηση. O Σεφέρης, βλέπετε, είναι μεταξύ όσων επηρέασαν σε πολύ μεγάλοβαθμό τους καλλιτέχνες της γενιάςμου. Και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστετο έργο του είναι δηλωτικός για εμάς τους ίδιους». Για τον Γιάννη Ψυχοπαίδη μοιάζει γοητευτικό το πώς εμπλέκονται στον Πόρο ο πραγματικός και ο ποιητικός χρόνος. «Το σπίτι υπάρχει, βρίσκεται απέναντί μας, είναι τόσο ζωντανό» λέει. Πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, όταν τον προσέγγισαν οι άνθρωποι της γκαλερί, αναρωτήθηκε τι θα μπορούσε να εκθέσει στο νησί. «Οταν ξεκαθάρισα μέσα μου ότι το αντικείμενοπρέπει να είναι αυτό, ξεκίνησακαι πάλι την ανάγνωση. Αποτέλεσμα, 45 έργα (ακουαρέλεςκαι χρωματιστά μολύβια στο χαρτί) που “μεταφράζουν” τον σεφερικόΕλπήνορα».
Η συλλογή του 2010 αποτελεί συνέχεια της προ εικοσαετίας δουλειάς του Ψυχοπαίδη πάνω στο ίδιο θέμα, με την έννοια ότι δίνει την ευκαιρία στον θεατή να δει πώς πραγματεύεται ο καλλιτέχνης την ίδια θεματολογία δύο δεκαετίες αργότερα. Γι΄ αυτό και οι δύο διαφορετικές συλλογές λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία.
ΠΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ
η Γκαλερί Citronne, Παραλία Πόρου, τηλ. 2298022.401, www. citronne. com η Από 3 Ιουλίου έως 5 Σεπτεμβρίου www.tovima.gr
Εδώ κι ένα μήνα με μία φίλη βασανιζόμαστε να αποκρυπτογραφήσουμε ένα σχόλιο του Σαββίδη πάνω σε ένα στίχο της Ελένης του Γιώργου Σεφέρη. Γράφει λοιπόν ο Σαββίδης ότι για το στίχο “στα σαγόνια της θάλασσας, στα σαγόνια της γης” ο ποιητής αντλεί την έμπνευσή του από μία τοιχογραφία στην έξοχη εκκλησιά της Ασίνου. Ευτυχώς εντοπίσαμε στο διαδίκτυο μία εικονική τρισδιάστατη περιήγηση μέσω διαδραστικού πανοράματος (interactive panorama). Μπορείτε να πάρετε μία γεύση εδώ.
Πρόκειται για στατικές εικόνες που έχουν αποτυπωθεί με ειδικές τεχνικές ώστε ο χρήστης να μπορεί να βλέπει διαδραστικά έναν εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο σαν να ήταν πραγματικά εκεί.
Όσο προχωρεί ο καιρός και τα γεγονότα, ζω ολοένα με το εντονώτερο συναίσθημα πως δεν είμαστε στην Ελλάδα, πως αυτό το κατασκεύασμα που τόσο σπουδαίοι και ποικίλοι απεικονίζουν καθημερινά δεν είναι ο τόπος μας αλλά ένας εφιάλτης με ελάχιστα φωτεινά διαλείμματα, γεμάτα μια πολύ βαριά νοσταλγία. Να νοσταλγείς τον τόπο σου, ζώντας στον τόπο σου, τίποτε δεν είναι πιο πικρό. Ωστόσο νομίζω πως αυτό το συναίσθημα, συνειδητό ή όχι- αδιάφορο, χαρακτηρίζει όσους από τους ανθρώπους μας των εκατό τόσων τελευταίων χρόνων αξίζει να τους λογαριάσει κανείς.
Χτες το απόγευμα είδα τα πουλιά να φεύγουν κυνηγημένα από το βουνό πίσω από το σπίτι μου. Η μυρωδιά της στάχτης τύλιξε το δωμάτιο σα σάβανο. Πριν μία εβδομάδα το δημοτικό συμβούλιο της Γλυφάδας αποφάσισε την επέκταση του σχεδίου πόλης. Δεν έχει κανένα νόημα να συζητάμε κάθε χρόνο τα ίδια θέματα. Έχει;
και είσαι
σ’ ένα μεγάλο σπίτι με πολλά παράθυρα ανοιχτά
τρέχοντας από κάμαρα σε κάμαρα, δεν ξέροντας από πού να κοιτάξεις πρώτα,
γιατί θα φύγουν τα πεύκα και τα καθρεφτισμένα βουνά και το τιτίβισμα των πουλιών
θ’ αδειάσει η θάλασσα, θρυμματισμένο γυαλί, από βοριά και νότο
θ’ αδειάσουν τα μάτια σου απ’ το φως της μέρας
πως σταματούν ξαφνικά κι όλα μαζί τα τζιτζίκια.
Ο καθηγητής Μαρωνίτης αναρωτιέται στην επιφυλλίδα του στο Βήμα αν τελικώς ο Σεφέρης είναι, συνολικά, ολιγογράφος ή πολυγράφος.
Προφανώς για τον ποιητή Σεφέρη ισχύει, συγκριτικά και απόλυτα, το πρώτο. Μόλις ωστόσο λογαριαστούν και τα συμφραστικά του έργα, η ολιγογραφία εξελίσσεται σε, απροσδόκητη μάλλον, πολυγραφία. Δεν είμαι βέβαιος αν στα συμφραστικά έργα ανήκουν και οι τρεις πολυσέλιδοι τόμοι των Δοκιμών. Σίγουρα όμως στην κατηγορία αυτή θα πρέπει να προσγραφούν: α) οι επτά Μέρες ( Α Δ -Ζ Δ ) που εγκαινιάζονται το 1925 και εξελίσσονται αδιάκοπα έως το Δεκέμβριο του 1960 (υπολείπεται ένα ακόμη, το έσχατο, ομότιτλο τεύχος)· β) τα δύο Πολιτικά Ημερολόγια (υπολείπεται το τρίτο), που καλύπτουν το διάστημα από το 1935 έως το 1952· γ) οι αυτοτελείς δώδεκα Αλληλογραφίες(σε αλφαβητική σειρά: με τον Γιώργο Αποστολίδη, τον Νάνο Βαλαωρίτη, τον Αδαμάντιο Διαμαντή, τον Γιώργο Θεοτοκά, τον Αντρέα Καραντώνη, τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, τον Τίμο Μαλάνο, δύο τόμοι με τη Μαρώ Σεφέρη, τον Νάνη Παναγιωτόπουλο, τους Ρ. L. Fermor- J. Rayner και τον Εdmund Κeeley· μεσολαβούν οι Κυπριακέςεπιστολές, αλληλογραφία με τον Γ. Π. Σαββίδη).
Μήπως από την άποψη αυτή ο Σεφέρης μπορεί (ή πρέπει) να οριστεί ως ολιγογράφος-πολυγράφος; Τι σημαίνει επί της ουσίας ο οξύμωρος αυτός χαρακτηρισμός, είναι πιστεύω σοβαρό θέμα προς συζήτηση. Κυρίως όταν και όπου ο ολιγογράφος ποιητής Σεφέρης συγκρίνεται λόγου χάριν με τον σαφώς πολυγραφότατο Γιάννη Ρίτσο, στον οποίο θα επανέλθω την άλλη Κυριακή, προκειμένου να διατυπωθεί μια δεύτερη, συμπληρωματική, ερώτηση. Προς το παρόν πρέπει να πούμε ότι ούτε η ολιγογραφία είναι εξ ορισμού αρετή ούτε η πολυγραφία καλά και σώνει ελάττωμα. Παράδειγμα ο Αισχύλος, ο οποίος λέγεται ότι έγραψε γύρω στα 120 δράματα. Λογαριάστε: στίχους, σελίδες, τόμους· τουλάχιστον δεκαπέντε. Συμπέρασμα: υπάρχουν περιπτώσεις όπου το πολύ και το λίγο τα βρίσκουν μεταξύ τους.
Ανάμεσα σε σιωπηλές πλαγιές που σε αφήνουν να αφουγκραστείς τη φωνή της θάλασσας στους βράχους αλλά και την ανάσα του κυπαρισσιού, γίνεσαι αυτόπτης μάρτυρας του μυστικού συναπαντήματος των νερών.
Τώρα,
με το λιωμένο μολύβι του κλήδονα
το λαμπύρισμα του καλοκαιρινού πελάγου,
η γύμνια ολόκληρης της ζωής·
και το πέρασμα και το σταμάτημα και το πλάγιασμα και το τίναγμα
τα χείλια το χαϊδεμένο δέρας,
όλα γυρεύουν να καούν.
Όπως το πεύκο καταμεσήμερα
κυριεμένο απ’ το ρετσίνι
βιάζεται να γεννήσει φλόγα
και δε βαστά πια την παιδωμή –
φώναξε τα παιδιά να μαζέψουν τη στάχτη
και να τη σπείρουν.
Ό,τι πέρασε πέρασε σωστά.
Κι εκείνα ακόμη που δεν πέρασαν
πρέπει να καούν
τούτο το μεσημέρι που καρφώθηκε ο ήλιος
στην καρδιά του εκατόφυλλου ρόδου.
Όταν η ποίηση γεμίζει γήπεδα… Η Ιθάκη του Καβάφη στην ιταλική της εκδοχή.
Αν θέλετε όμως κάτι πιο κοντά στην Καβαφική αίσθηση να σας προτείνουμε τις μελοποιήσεις του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Σήμερα στο Ηρώδειο θα παρουσιάσει ένα νέο έργο του σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη αυτή τη φορά, πλαισιωμένο τόσο από τον κύκλο Καβάφη όσο και από δημοφιλή τραγούδια του σε ποίηση Ελύτη, Αναγνωστάκη, Γκανά κ.ά
Ο συνθέτης μας λέει για το έργο του Σεφέρη: “Ποίηση που εκφράζει την αγωνία ενός ανθρώπου που ζει πιεσμένος από τη δυσαρμονία ενός συμπαντικού χάους. Ο Σεφέρης βλέπει τον ουρανό και τ? αστέρια και νιώθει αβάσταχτη πίεση – αισθάνεται τη σιωπή τους σαν λεπίδι που τον αποκεφαλίζει. Αυτή την ανησυχία του θέλησα να μεταφέρω στη μουσική μου”.
Το έργο αποτελείται από δύο ορχηστρικά και 13 τραγούδια, θα ανοίξει τη συναυλία και θα ακολουθήσει ο Καβάφης. «Μ? αρέσει αυτή η συνύπαρξη» λέει. «Είναι και οι δυο ποιητές της διασποράς σε καταγωγή -και μάλιστα Μικρασιάτης με μητέρα αιγυπτιώτισσα ο Σεφέρης, Αιγυπτιώτης με γονείς Πολίτες ο Καβάφης».
Μόλις σηκωθούν οι άνεμοι αρχίζει κι ο εφιάλτης των πυρκαγιών. Μία φίλη που κάνει διακοπές στη Σκύρο και τη βλέπει να καίγεται μου ζήτησε να της διαβάσω κάποιους στίχους από την Κίχλη:
και είσαι
σ’ ένα μεγάλο σπίτι με πολλά παράθυρα ανοιχτά
τρέχοντας από κάμαρα σε κάμαρα, δεν ξέροντας από πού να κοιτάξεις πρώτα,
γιατί θα φύγουν τα πεύκα και τα καθρεφτισμένα βουνά και το τιτίβισμα των πουλιών
θ’ αδειάσει η θάλασσα, θρυμματισμένο γυαλί, από βοριά και νότο
θ’ αδειάσουν τα μάτια σου απ’ το φως της μέρας
πως σταματούν ξαφνικά κι όλα μαζί τα τζιτζίκια
Αφού χάρη στο απόσπασμά του από τις “Δοκιμές” το οποίο επιλέχθηκε ως θέμα των Πανελλαδικών εξετάσεων φάνηκε το “ψεγάδι” μας. Αρκετοί μαθητές ζήτησαν την ερμηνεία της λέξης ψεγάδι.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
H´
Μόλις σηκωθούν οι άνεμοι αρχίζει κι ο εφιάλτης των πυρκαγιών. Μία φίλη που κάνει διακοπές στη Σκύρο και τη βλέπει να καίγεται μου ζήτησε να της διαβάσω κάποιους στίχους από την Κίχλη:
Αφού χάρη στο απόσπασμά του από τις “Δοκιμές” το οποίο επιλέχθηκε ως θέμα των Πανελλαδικών εξετάσεων φάνηκε το “ψεγάδι” μας. Αρκετοί μαθητές ζήτησαν την ερμηνεία της λέξης ψεγάδι.
Άρθρα (RSS)