Γιατί να υπάρχει πείνα και στέρηση σε οποιαδήποτε χώρα, σε οποιαδήποτε πόλη, σε οποιοδήποτε τραπέζι, όταν ο άνθρωπος έχει πόρους και γνώση να εξασφαλίσει σε όλη την ανθρωπότητα τα αναγκαία για την επιβίωση;Δεν υπάρχει έλλειμμα στα υλικά αποθέματα. Το έλλειμμα υπάρχει στην ανθρώπινη θέληση», είχε πει πριν από τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Στο ίδιο έγκλημα είμαστε ακόμη και σήμερα θεατές. Και αν οι αγώνες για την εξάλειψή του κατάφεραν να το συμπεριλάβουν στην ατζέντα των ισχυρών αυτού του κόσμου, δεν σημαίνει ότι λύθηκε. Απλώς… εξουδετερώθηκε: σαν να σταμάτησε ο αγώνας για την απελευθέρωση των ανθρώπων από την τυραννία της φτώχειας. Σαν να συγκαλύπτονται οι ευθύνες για αυτήν την αποτυχία…
Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αφρική: στα χρόνια της ανεξαρτησίας της ήταν ακόμα μια ήπειρος εξαγωγής τροφίμων. Σήμερα μετρά τις πληγές της στις χώρες με την πιο ακραία μορφή ένδειας. Στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων του 20ού αιώνα, οι παρατεταμένες συγκρούσεις τής κόστισαν ανεκτίμητες, αμέτρητες ζωές κι ακόμη, της στέρησαν 120 δισεκατομμύρια δολάρια από τη χαμένη αγροτική παραγωγή. Ομως στην πραγματικότητα είναι η πείνα που σκοτώνει: την τελευταία δεκαετία στο Κονγκό η πλειονότητα των σχεδόν πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους, παρά τη συνεχιζόμενη εμπόλεμη κατάσταση, πέθαναν εξαιτίας των ασθενειών και της πείνας, όχι λόγω βίας. Αν υποθέσουμε ότι η φτώχεια και η πείνα δεν αποτελούν μια δυσβάσταχτη καθημερινή βιαιότητα για εκείνους που τη βιώνουν…
Κι αντί στην αυγή του 21ου αιώνα να έχουμε απαλλαγεί από αυτό το μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ο πλούσιος Βορράς εξακολουθεί να λυμαίνεται τον φτωχό Νότο.
Τα στοιχεία κατά του εγκλήματος που υπολογίζουν τη φρίκη και ποσοτικοποιούν το όνειδος είναι αμείλικτα:
* Ο ένας στους έξι κατοίκους του πλανήτη -πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι- δεν έχει αρκετή τροφή. Τα τελευταία 170 εκατομμύρια υποσιτισμένων ανθρώπων -ένας πληθυσμός που αντιστοιχεί σ’ αυτούς της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Καναδά μαζί- σπρώχτηκαν στην πείνα όχι από κάποια έλλειψη στην παραγωγή τροφίμων αλλά από την οικονομική κρίση.
* Τα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα θύματα: ο υποσιτισμός είναι υπεύθυνος για το 50-60% των παιδικών θανάτων. Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά στον κόσμο υποσιτίζεται, με αποτέλεσμα μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία του -σωματική και πνευματική. Η μόνιμη εξασθένηση του ανοσοποιητικού τους συστήματος σημαίνει ότι είναι 12 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από εύκολα αντιμετωπίσιμες ασθένειες.
* Κι όλα αυτά όταν σε κάθε ζωντανό άνθρωπο σήμερα αντιστοιχούν 17% περισσότερες θερμίδες απ’ ό,τι τριάντα χρόνια πριν, παρά το γεγονός ότι ο συνολικός πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά 70%. Μόνο που οι φτωχοί δεν επωφελούνται από το επιπλέον φαγητό, καθώς είναι οι πλούσιες χώρες αυτές που καταναλώνουν ολοένα και περισσότερες θερμίδες. Η διαφορά στην πρόσληψη θερμίδων μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών υπολογίζεται σε τρία μεγάλα χάμπουργκερ (Big Mac) το άτομο ημερησίως.
Δεν συνιστούν τα παραπάνω μια σοβαρή απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια; Κι όμως, οι ισχυροί περί άλλα τυρβάζουν. Οι πλούσιες χώρες δεν εκπληρώνουν ούτε στο μισό τις υποσχέσεις τους και η Ελλάδα είναι μια από αυτές τις χώρες, με τις χειρότερες μάλιστα επιδόσεις. Η πλειονότητα των χρόνια υποσιτισμένων άλλωστε ζει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με τη γεωγραφική κατανομή που υιοθετεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων, στην Ασία και τον Ειρηνικό εκτιμώνται σε 642 εκατομμύρια, 265 εκατομμύρια στην υποσαχάρια Αφρική, 53 εκατομμύρια στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική -η πρόοδος που είχαν πετύχει τα προηγούμενα χρόνια φαίνεται να υποκύπτει μπρος στην κρίση- και 42 εκατομμύρια κοιμούνται νηστικοί στην Εγγύς Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Το μερίδιο των ανεπτυγμένων χωρών στην πίτα των πεινασμένων του κόσμου ανέρχεται σε 15 εκατομμύρια.
Τα πράγματα φαίνεται να χειροτερεύουν στην πορεία για το 2010. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην κρίση και επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των φτωχών ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολλοί. Οι τιμές των βασικών τροφίμων παραμένουν σε δυσπρόσιτα ύψη για πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η παγκόσμια ύφεση σημαίνει απώλεια εισοδήματος για εκατοντάδες εκατομμύρια: χώρες με μετανάστες σε αναπτυγμένες χώρες χάνουν εισόδημα από τη μείωση των εμβασμάτων που στέλνουν οι άνθρωποι αυτοί στην πατρίδα τους. Το μείγμα γίνεται εκρηκτικό αν το συνδυάσει κανείς με τις μειώσεις των εξαγωγών ή των επενδύσεων στις χώρες αυτές. Η ανεργία σε χώρες με ανύπαρκτη εργατική νομοθεσία σημαίνει ότι ακόμη και οι άνθρωποι που είχαν καταφέρει να ξεφύγουν από την απόλυτη φτώχεια πεινούν. Οσοι μετανάστες επαναπατρίζονται προστίθενται στους ανέργους, ενισχύοντας τη μαύρη εργασία που ρίχνει τα μεροκάματα.
Το κακό συμπληρώνεται από την κλιματική αλλαγή που ήδη πλήττει αρκετές χώρες.
Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής κοινότητα καλείται να αντιμετωπίσει ένα γεγονός: ότι κάθε έξι δευτερόλεπτα ένα παιδί στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου πεθαίνει από την πείνα, όταν στον κόσμο υπάρχει άφθονη τροφή για όλους μας.
Άρθρα (RSS)