Terra Computerata

Από το βιβλίο του Peter Menzel, Hungry Planet

Ενα φανταστικό, τροπικό νησί στον Ινδικό Ωκεανό με την ονομασία Σεϊλάν. Μια ανθρωπιστική κρίση έχει ξεσπάσει εξαιτίας της εμφύλιας διαμάχης που σπαράζει τους κατοίκους και της ξηρασίας που πλήττει το νησί, ενώ χιλιάδες άνθρωποι αντιμετωπίζουν το φάσμα της πείνας.Μια επίλεκτη ομάδα του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης του ΟΗΕ κατευθύνεται στην περιοχή προκειμένου να παράσχει τρόφιμα και άλλη ανθρωπιστική βοήθεια στους κατοίκους του νησιού.

Για να επιτύχει τον στόχο της πρέπει πρώτα να φέρει εις πέρας έξι αποστολές. Στον αγώνα ενάντια στην πείνα συμμετέχουν μικροί μαθητές.

Το εκπαιδευτικό βιντεοπαιχνίδι με την ονομασίαFood Force, που σχεδιάστηκε από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης, δίνει την ευκαιρία σε μαθητές ηλικίας 8-13 ετών να εκτιμήσουν τις διαστάσεις μιας ανθρωπιστικής κρίσης, να μάθουν τι μπορούν να κάνουν για να την αντιμετωπίσουν και να εξοικειωθούν με τις δυσκολίες που εμπεριέχει η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας σε εμπόλεμες ζώνες. Το παιχνίδι διατίθεται δωρεάν από την ιστοσελίδα www. food-force.com και οι δάσκαλοι μπορούν να το παίξουν με τους μαθητές στην τάξη ή να το γράψουν σε CD και να τα μοιράσουν στους μαθητές.

Ως σήμερα περισσότερα από 7 εκατομμύρια χρήστες έχουν κατεβάσει το παιχνίδι από το Διαδίκτυο.

Οι συνθήκες του παιχνιδιού ομοιάζουν πολύ με τις συνθήκες που αντιμετώπισαν οι ανθρωπιστικές αποστολές στην Αϊτή, γεγονός που δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν μια καλύτερη εικόνα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις στο έργο τους.

Το Food Force εξελίσσεται σε έξι αποστολές, καθεμία από τις οποίες ξεκινά με ένα εκπαιδευτικό βίντεο, που δείχνει στους χρήστες τις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ομάδα στην προσπάθειά της να μεταφέρει τα τρόφιμα στους κατοίκους του νησιού.

Στην πρώτη αποστολή οι μαθητές καλούνται να εποπτεύσουν από αέρος την περιοχή, να εντοπίσουν τους υποσιτισμένους και να βρουν την πιο σύντομη διαδρομή για την παροχή τροφής.

Στη δεύτερη, τους ζητείται με ένα περιορισμένο μπάτζετ να δημιουργήσουν γεύματα πλούσια σε θρεπτική αξία, ενώ στην τρίτη αποστολή τα παραδίδουν από αέρος στους κατοίκους του νησιού. Στην τέταρτη αποστολή οι μαθητές έρχονται σε επαφή με διεθνείς οργανώσεις ώστε να αγοράσουν μεγάλες ποσότητες τροφίμων όσο πιο οικονομικά μπορούν και στην επόμενη αποστολή τα παραδίδουν με επίγεια μέσα μεταφοράς.

Στο τέλος οι μαθητές καλούνται να εξασφαλίσουν ότι η Σεϊλάν μπορεί να παράγει αρκετά τρόφιμα για τους κατοίκους της και ότι η κοινότητα διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές για να αναπτυχθεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιντεοπαιχνίδι έχει λάβει την έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και πρόκειται από την επόμενη σχολική χρονιά να μπει και στις ελληνικές σχολικές αίθουσες και να αξιοποιηθεί ως βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό στο πλαίσιο προγραμμάτων που υλοποιούνται σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

«Σοβαρά παιχνίδια» για σοβαρά προβλήματα
ΤοFood Forceανήκει σε μια νέα γενιά εκπαιδευτικών βιντεοπαιχνιδιών, οι σχεδιαστές των οποίων τα αποκαλούν «σοβαρά παιχνίδια» και έχουν σκοπό να εκπαιδεύσουν τους νέους χρήστες στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων
ΣτοΡea cemaker(Ο Ειρηνοποιός) οι χρήστες καλούνται να φέρουν την ειρήνη στη Μέση Ανατολή δίνοντας λύση στη διένεξη Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ο χρήστης μπορεί να υποδυθεί είτε τον ισραηλινό πρωθυπουργό είτε τον παλαιστίνιο πρόεδρο. Μπορεί για παράδειγμα να αποφασίσει να αποσύρει τους εποικισμούς των Ισραηλινών σε μια περιοχή και να διακινδυνεύσει μια τρομοκρατική επίθεση ή να πιέσει τον ΟΗΕ να πάρει απόφαση υπέρ των Ισραηλινών διακινδυνεύοντας αντίποινα από τη Χαμάς. Το παιχνίδι διατίθεται στο Διαδίκτυο αντί 19,95 δολαρίων.

Σε ένα άλλο μοτίβο το βιντεοπαιχνίδιReΜission δίνει τη δυνατότητα σε νεαρούς καρκινοπαθείς να αντλήσουν πληροφορίες για το ανθρώπινο σώμα, για το πώς αναπτύσσονται τα καρκινικά κύτταρα και πώς μπορούν να τα εξοντώσουν. Το παιχνίδι διαθέτει 20 επίπεδα, καθένα από τα οποία μεταφέρει τον χρήστη σε ένα ταξίδι μέσα στο σώμα ασθενών που πάσχουν από διαφορετικά είδη καρκίνου. Το παιχνίδι διατίθεται δωρεάν στην ιστοσελίδα www.remission.net.

Το Βήμα

Γιατί να υπάρχει πείνα και στέρηση σε οποιαδήποτε χώρα, σε οποιαδήποτε πόλη, σε οποιοδήποτε τραπέζι, όταν ο άνθρωπος έχει πόρους και γνώση να εξασφαλίσει σε όλη την ανθρωπότητα τα αναγκαία για την επιβίωση;Δεν υπάρχει έλλειμμα στα υλικά αποθέματα. Το έλλειμμα υπάρχει στην ανθρώπινη θέληση», είχε πει πριν από τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Στο ίδιο έγκλημα είμαστε ακόμη και σήμερα θεατές. Και αν οι αγώνες για την εξάλειψή του κατάφεραν να το συμπεριλάβουν στην ατζέντα των ισχυρών αυτού του κόσμου, δεν σημαίνει ότι λύθηκε. Απλώς… εξουδετερώθηκε: σαν να σταμάτησε ο αγώνας για την απελευθέρωση των ανθρώπων από την τυραννία της φτώχειας. Σαν να συγκαλύπτονται οι ευθύνες για αυτήν την αποτυχία…

Ας πάρουμε για παράδειγμα την Αφρική: στα χρόνια της ανεξαρτησίας της ήταν ακόμα μια ήπειρος εξαγωγής τροφίμων. Σήμερα μετρά τις πληγές της στις χώρες με την πιο ακραία μορφή ένδειας. Στη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων του 20ού αιώνα, οι παρατεταμένες συγκρούσεις τής κόστισαν ανεκτίμητες, αμέτρητες ζωές κι ακόμη, της στέρησαν 120 δισεκατομμύρια δολάρια από τη χαμένη αγροτική παραγωγή. Ομως στην πραγματικότητα είναι η πείνα που σκοτώνει: την τελευταία δεκαετία στο Κονγκό η πλειονότητα των σχεδόν πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους, παρά τη συνεχιζόμενη εμπόλεμη κατάσταση, πέθαναν εξαιτίας των ασθενειών και της πείνας, όχι λόγω βίας. Αν υποθέσουμε ότι η φτώχεια και η πείνα δεν αποτελούν μια δυσβάσταχτη καθημερινή βιαιότητα για εκείνους που τη βιώνουν…

Κι αντί στην αυγή του 21ου αιώνα να έχουμε απαλλαγεί από αυτό το μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ο πλούσιος Βορράς εξακολουθεί να λυμαίνεται τον φτωχό Νότο.

Τα στοιχεία κατά του εγκλήματος που υπολογίζουν τη φρίκη και ποσοτικοποιούν το όνειδος είναι αμείλικτα:

* Ο ένας στους έξι κατοίκους του πλανήτη -πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι- δεν έχει αρκετή τροφή. Τα τελευταία 170 εκατομμύρια υποσιτισμένων ανθρώπων -ένας πληθυσμός που αντιστοιχεί σ’ αυτούς της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Καναδά μαζί- σπρώχτηκαν στην πείνα όχι από κάποια έλλειψη στην παραγωγή τροφίμων αλλά από την οικονομική κρίση.

* Τα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα θύματα: ο υποσιτισμός είναι υπεύθυνος για το 50-60% των παιδικών θανάτων. Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά στον κόσμο υποσιτίζεται, με αποτέλεσμα μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία του -σωματική και πνευματική. Η μόνιμη εξασθένηση του ανοσοποιητικού τους συστήματος σημαίνει ότι είναι 12 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από εύκολα αντιμετωπίσιμες ασθένειες.

* Κι όλα αυτά όταν σε κάθε ζωντανό άνθρωπο σήμερα αντιστοιχούν 17% περισσότερες θερμίδες απ’ ό,τι τριάντα χρόνια πριν, παρά το γεγονός ότι ο συνολικός πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά 70%. Μόνο που οι φτωχοί δεν επωφελούνται από το επιπλέον φαγητό, καθώς είναι οι πλούσιες χώρες αυτές που καταναλώνουν ολοένα και περισσότερες θερμίδες. Η διαφορά στην πρόσληψη θερμίδων μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών υπολογίζεται σε τρία μεγάλα χάμπουργκερ (Big Mac) το άτομο ημερησίως.

Δεν συνιστούν τα παραπάνω μια σοβαρή απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια; Κι όμως, οι ισχυροί περί άλλα τυρβάζουν. Οι πλούσιες χώρες δεν εκπληρώνουν ούτε στο μισό τις υποσχέσεις τους και η Ελλάδα είναι μια από αυτές τις χώρες, με τις χειρότερες μάλιστα επιδόσεις. Η πλειονότητα των χρόνια υποσιτισμένων άλλωστε ζει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σύμφωνα με τη γεωγραφική κατανομή που υιοθετεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων, στην Ασία και τον Ειρηνικό εκτιμώνται σε 642 εκατομμύρια, 265 εκατομμύρια στην υποσαχάρια Αφρική, 53 εκατομμύρια στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική -η πρόοδος που είχαν πετύχει τα προηγούμενα χρόνια φαίνεται να υποκύπτει μπρος στην κρίση- και 42 εκατομμύρια κοιμούνται νηστικοί στην Εγγύς Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Το μερίδιο των ανεπτυγμένων χωρών στην πίτα των πεινασμένων του κόσμου ανέρχεται σε 15 εκατομμύρια.

Τα πράγματα φαίνεται να χειροτερεύουν στην πορεία για το 2010. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην κρίση και επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των φτωχών ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολλοί. Οι τιμές των βασικών τροφίμων παραμένουν σε δυσπρόσιτα ύψη για πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η παγκόσμια ύφεση σημαίνει απώλεια εισοδήματος για εκατοντάδες εκατομμύρια: χώρες με μετανάστες σε αναπτυγμένες χώρες χάνουν εισόδημα από τη μείωση των εμβασμάτων που στέλνουν οι άνθρωποι αυτοί στην πατρίδα τους. Το μείγμα γίνεται εκρηκτικό αν το συνδυάσει κανείς με τις μειώσεις των εξαγωγών ή των επενδύσεων στις χώρες αυτές. Η ανεργία σε χώρες με ανύπαρκτη εργατική νομοθεσία σημαίνει ότι ακόμη και οι άνθρωποι που είχαν καταφέρει να ξεφύγουν από την απόλυτη φτώχεια πεινούν. Οσοι μετανάστες επαναπατρίζονται προστίθενται στους ανέργους, ενισχύοντας τη μαύρη εργασία που ρίχνει τα μεροκάματα.

Το κακό συμπληρώνεται από την κλιματική αλλαγή που ήδη πλήττει αρκετές χώρες.

Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής κοινότητα καλείται να αντιμετωπίσει ένα γεγονός: ότι κάθε έξι δευτερόλεπτα ένα παιδί στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου πεθαίνει από την πείνα, όταν στον κόσμο υπάρχει άφθονη τροφή για όλους μας.

Σε αγώνα δρόμου με τον χρόνο και σε ιερό αγώνα κατά της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και της ημιλησμονημένης πλην υπαρκτής κρίσης των τροφίμων, πρέπει να επιδοθούν οι ευημερούντες του σημερινού κόσμου, εάν θέλουν να κερδίσουν τη μάχη κατά της φτώχειας. Κυρίως εάν θέλουν να ανταποκριθούν στους στόχους της Χιλιετίας, όπως τους είχε καθορίσει το 2000 η έκτακτη σύνοδος την οποία είχε συγκαλέσει ο ΟΗΕ.

Το χάσμα μεταξύ χορτάτων και πεινασμένων, έχει γίνει τεράστιο. Το 2006 πάνω από τον μισό πληθυσμό της γης, ζούσε σε πόλεις. Η ανάγκη επισιτισμού του αυξανόμενου τούτου πληθυσμού, μπορεί να καταστρέψει τις πηγές του πλανήτη.

Τούτο είναι και το θέμα του Paul Roberts στο βιβλίο του The End of Food: The Coming Crisis in the World Food Industry (εκδ. Bloomsbury). Μελετά το παγκόσμιο σύστημα επισιτισμού και καταδείχνει ότι παράγοντες φαινομενικά ανεξάρτητοι, ο υπερσιτισμός των ανεπτυγμένων, η ασιτία των ασθενεστέρων περιοχών, η μεταμόρφωση τεράστιων εκτάσεων του τρίτου κόσμου σε καλλιεργήσιμα εδάφη προς εξαγωγή, είναι αλληλένδετοι. Δεν είναι κάποιος από αυτούς λάθος, αλλά ολόκληρος ο τρόπος που λειτουργεί το σύστημα, είναι λάθος.

Η εναλλακτική λύση

Και τούτο οφείλεται στην αγορά «ένα από τα πιο ισχυρά και κτηνωδώς αποτελεσματικά, ανθρώπινα εργαλεία». Αλλά και αυτό ακόμα υπόκειται στις επιλογές των ανθρώπων, αμέτρητες επιλογές. Το πώς κάνουμε τις επιλογές αυτές είναι κάτι που επιδέχεται αλλαγής, επομένως και το σύστημα μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο.

www.inmyname.com

Η παγκόσμια κρίση απειλεί τους φτωχούς Άρθρο της Καθημερινής