Terra Computerata

Οι ερευνητές του New Scientist αναδημιουργούν ένα ρομπότ των αρχαίων Ελλήνων το οποίο μπορούσε να προγραμματιστεί.

Διαβάστε περισσότερα

Ο βασικός πληροφοριοδότης μας από εκείνη την εποχή είναι ο σοφιστής φιλόσοφος και ρήτορας Αθηναίος, ο οποίος κατέχει υψηλή θέση στη γραμματολογία εξαιτίας του σπουδαίου έργου του «Δειπνοσοφιστές». Το έργο αυτό του Αθηναίου αποτελεί μια «γαστρονομική πραγματεία» όπου οι συνδαιτυμόνες παραδίδονται στην αίσθηση της γεύσης.

Τη διατροφή μιας ημέρας ενός πολίτη της αρχαίας Αθήνας την ανακαλύπτουμε στο έργο του Γάλλου ιστορικού Ρομπέρ Φλασελιέρ «Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων».Η περιγραφή αρχίζει με την ανατολή του ηλίου: «Ο Αθηναίος, προτού εξέλθει της οικίας του, με το θάμπος ακόμα της αυγής, έτρωγε κάτι λιτό. Αυτό λεγόταν ακράτισμα και συνήθως αποτελείτο από λίγο κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί (άκρατος οίνος=καθαρός οίνος). Ορισμένες φορές συμπλήρωναν το πρωινό με ελιές και σύκα. Κατά το μεσημέρι ή προς το απόγευμα, οι Ελληνες έπαιρναν ένα απλό γεύμα, στα γρήγορα, το άριστον. Κάποιοι ξανατρώνε κάτι το βραδάκι, το εσπέρισμα, αλλά το πολυτελές γεύμα το παίρνουν κανονικά στο τέλος της ημέρας ή αφού πλέον έχει νυχτώσει. Αυτό ήταν το δείπνο, που τελείωνε με τραγήματα (επιδόρπια), φρούτα νωπά ή ξηρά, ως επί το πλείστον σύκα, καρύδια και σταφύλια ή γλυκά με μέλι».

Πολλές, όμως, είναι οι περιγραφές των αρχαίων συγγραφέων για τον τρόπο ζωής των πολιτών εκείνης της εποχής και κατ’ επέκταση της διατροφής τους. Ο Αθηναίος στους Δειπνοσοφιστές κάνει λόγο για τον Αντιφάνη, τον σπουδαίο κωμωδιογράφο της Μέσης Αττικής κωμωδίας, όπου στο έργο του «Παρασίτω» αναφέρει πως υπήρχαν αρκετοί πολίτες που αναζητούσαν πλουσιότατο πρωινό. Συνέχεια »

Σε αντίθεση με τις σύγχρονες αντιλήψεις καταγραφής του ετήσιου χρόνου και εφαρμογής του ημερολογίου, οι αρχαίοι Έλληνες δεν έκαναν χρήση ενός πανελλήνιου ετήσιου λειτουργικού κειμένου, το οποίο να ρυθμίζει την καθημερινή θρησκευτική και πολιτικοκοινωνική ζωή στο σύνολό της.

Η διάρθρωση του ετήσιου χρόνου στην αρχαία Ελλάδα χαρακτηρίζεται από την εφαρμογή κοινών μεταξύ των πόλεων πρακτικών (υιοθέτηση του σεληνο-ηλιακού ημερολογίου, εφαρμογή εμβόλιμων μηνών) που εξασφάλιζαν, κατά τον Πλάτωνα, τη διευθέτηση της “τάξης” – δηλαδή της τακτοποίησης “των ημερών σε μήνες και των μηνών σε χρόνια”- με σκοπό κυρίως την εξίσωση του εορτασμού των λατρευτικών πράξεων με συγκεκριμένες εποχές του έτους.

Αυτά επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σοφία Κραβαρίτου, αρχαιολόγος – διδάκτωρ Θρησκευτικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης και διδάκτωρ της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας του Πανεπιστημίου της Λωζάννης, η οποία εργάζεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σπουδών (με έδρα στο Βόλο), με αφορμή διάλεξή της στο πλαίσιο εκδήλωσης του Φιλολογικού, Ιστορικού, Λογοτεχνικού Συνδέσμου “Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.”.

Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, η οργάνωση της καθημερινής θρησκευτικής και πολιτικής πραγματικότητας στην αρχαία Ελλάδα χαρακτηρίζεται από δύο παραμέτρους: α) τη διαφοροποίηση των ονομάτων των μηνών από πόλη σε πόλη, την ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού τοπικών εορτών με αναφορά σε τοπικούς ήρωες και τοπικά ιστορικά γεγονότα που μέσω της ετήσιας ανακύκλωσής τους τονίζουν την ιδιαιτερότητα κάθε πόλης ή κοινότητας και β) τις διαρκείς αλλαγές και εμβολές νέων δεδομένων ανάλογα με την εκάστοτε ιστορική περίοδο. Σε αυτά προστίθενται, επίσης, ανορθόδοξες παρεμβολές στην κανονική ροή του χρόνου που επιβάλλονταν από τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει η κ.Κραβαρίτου, οι Έλληνες υιοθέτησαν το σεληνο-ηλιακό “ημερολόγιο” και έκαναν χρήση διαφόρων συστημάτων πρόσθεσης εμβόλιμων μηνών στη διάρκεια ενός κανονικού έτους (διητερίς, τετραετηρίς ή πενταετηρίς, οκταετηρίς και εννεακαιδεκαετηρίς), για να πετύχουν την αντιστοιχία των 12 σεληνιακών μηνών με ένα ηλιακό έτος (365, 242 ημέρες) ή με ένα πλήρη κύκλο των εποχών.

H σταθεροποίηση αυτής της αντιστοιχίας θα εξασφάλιζε κατ’ επέκταση τη σταθερή σχέση των εορτών με τις εποχές.

Συνολικά, γνωρίζουμε πάνω από 130 τοπικά ονόματα μηνών και επιπλέον τις διαλεκτικές παραλλαγές τους, που συνήθως αποτελούσαν παράγωγα των ονομάτων των εορτών ή των θεϊκών επιθέτων και αντιστοιχούσαν σε ξεχωριστές πόλεις. Συνέχεια »