Terra Computerata

Η αλληλογραφία έδωσε τη θέση της στα e-mails, τα ερωτικά ραβασάκια στα SΜS. Τα ημερολόγια μετατράπηκαν σε blogs και ελάχιστες είναι πλέον οι μαθήτριες που διατηρούν λεύκωμα. Τα μολύβια και τα στιλό έχουν αντικατασταθεί από τα πλήκτρα του υπολογιστή και του κινητού τηλεφώνου, ενώ αντί για την καλλιγραφία, οι μαθητές στα σχολεία εκπαιδεύονται στο τυφλό σύστημα. Έρχεται λοιπόν το τέλος του χειρογράφου;
Κάποιοι απαντούν αφοπλιστικά όχι, επιμένοντας ότι η αποτύπωση λέξεων στο χαρτί είναι βασική ανάγκη του ανθρώπου και ότι όσο υπάρχουν συναισθήματα θα υπάρχει και το χειρόγραφο. Πολλοί υποστηρίζουν πως θα φτάσει η στιγμή που το χειρόγραφο θα μετατραπεί σε μουσειακό είδος, λέγοντας χαρακτηριστικά πως οτιδήποτε καταγράφεται θα είναι σε ψηφιακή μορφή. «Δεν μπορούμε να μιλάμε για το τέλος του χειρογράφου. Η γραφή είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας. Είναι μια φυσική εκδήλωση του ανθρώπου- από την ηλικία των τριών ετών μετά το παιχνίδι- που βοηθάει παράλληλα στο να διώχνουμε το στρες και να αποτυπώνουμε τα συναισθήματα, τα οποία δεν μπορούν να φανούν στο ξερό κείμενο του υπολογιστή», σημειώνει στα «ΝΕΑ» η γραφολόγος κ. Χριστίνα Σωτηράκογλου. Σύμφωνα με τους γραφολόγους, το γραπτό αποτυπώνει τον χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία, τα ταλέντα, τις ατέλειες ενός ανθρώπου. «Έχει παρατηρηθεί ότι η χρήση της τεχνολογίας έχει επηρεάσει και τον γραφικό χαρακτήρα των μαθητών- ειδικότερα των κοριτσιών- που μιμούνται τα στρογγυλά γράμματα του υπολογιστή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως έχει υποκαταστήσει τον γραφικό χαρακτήρα κάθε ανθρώπου. Ο άνθρωπος όσο πιο πολύ γράφει με το στιλό ή το μολύβι τόσο οξύνει τη μνήμη του, καθώς εξασκεί τον εγκέφαλό του. Δεν σημαίνει ότι η χρήση του υπολογιστή όμως μας κάνει αμνήμονες. Καλό πάντως είναι οι νέοι όσο μπορούν να γράφουν και στο χαρτί», συμβουλέυει η κ. Σωτηράκογλου.

Αρθρο του Θόδωρου Νικολάου στα Νέα

Το επ΄ ονόματι Venetus Α χειρόγραφο της συλλογής του Βησσαρίωνα είναι το αρχαιότερο πλήρες κείμενο της Ιλιάδας στον κόσμο. Ελληνιστές, συντηρητές και ειδικοί της ψηφιακής φωτογράφισης, με τη συνδρομή του προσωπικού της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης, έστησαν το μηχανικό λίκνο χειρογράφων, τη «μαγική κούνια», που θα υποβάσταζε το βιβλίο απαλά και σταθερά, εξασφαλίζοντας σωστή γωνία φωτογράφισης αλλά και προστασία. Ο υπεύθυνος συντήρησης της Βρετανικής Βιβλιοθήκης επέβλεπε το λεπτό εγχείρημα. Τον έλεγχο της φωτογράφισης είχαν αναλάβει οι ελληνιστές από τις οθόνες τους. Με έκπληξη είδαν να αποκαλύπτονται σημεία που είχαν να διαβαστούν αιώνες. Το ψηφιακό πανομοιότυπο των 654 σελίδων είναι ήδη αναρτημένο στο Διαδίκτυο: http://chs.harvard.edu/chs/homer_multitext  Προσιτό σε όλους, δεν είπε ο Βησσαρίων;

Το Venetus Α, πολυτελής έκδοση ασύγκριτης ομορφιάς, σχεδιασμού και εκτέλεσης, «μυρίζει» Κωνσταντινούπολη. Φτιαγμένο τον 10ο αιώνα, μάλλον από έναν και μοναδικό γραφέα, με τη νεόκοπη και κομψή μικρογράμματη γραφή του συνιστά ήδη πρωτοπορία. Η μοναδικότητά του όμως πηγάζει από τα σχόλια που περιβάλλουν τις τρεις πλευρές του κειμένου, τρυπώνοντας ακόμη και ανάμεσα στις αράδες του. Μας αποκαλύπτουν παραλλαγές και ερμηνείες χιλίων ετών, φθάνοντας πίσω ώς τους σοφούς της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Σήμερα θα το περιγράφαμε ως ένα αριστούργημα της τεχνολογίας της πληροφορίας.

Η σωστική επιχείρηση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα, το Ομηρικό Πολυκείμενο, που επιδιώκει να παρουσιάσει την κειμενική διάδοση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στο ιστορικό της πλαίσιο. Το πρόγραμμα «τρέχει» στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (ΚΕΣ ή CΗS: Center for Ηellenic Studies) του Χάρβαρντ στην Ουάσιγκτον.

Άρθρο στα ΝΕΑ της Αγγελικής Ροβάτσου Επιχείρηση Venetus Α