Terra Computerata

Της Μπέττυ Τσακαρέστου Επίκουρης καθηγήτριας στο Πάντειο πανεπιστήμιο

Στη σημερινή πολιτική και οικονομική συγκυρία της κρίσης, το αίτημα του εκδημοκρατισμού, της διαφάνειας και της ελεύθερης διάθεσης των δημόσιων δεδομένων αποκτά σταδιακά πολιτική δυναμική (και) στη χώρα μας, όπως αντίστοιχα έχει συμβεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Σε εξέλιξη είναι τους τελευταίους μήνες κινήσεις ενεργών πολιτών με παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο και στο Διαδίκτυο για το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητα ελεύθερης επαναχρησιμοποίησής τους από όλους τους έλληνες πολίτες. Η πιο πρόσφατη ελληνική κίνηση είναι η καμπάνια των πολιτών «Δημόσια Δεδομένα- Δικά μας Δεδομένα- 4Δ». Συναφείς δράσεις είναι η πρωτοβουλία για τα «Ψηφιακά Δικαιώματα» και την «Ομότιμη παραγωγή και ανταλλαγή ψηφιακών αγαθών».

Στη Βρετανία διοργανώθηκε μια ενδιαφέρουσα καμπάνια για το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων με πρωτοβουλία των συνεργατών της εφημερίδας «Τhe Guardian» Μichael Cross και Charles Αrthur.

Ο κύριος στόχος της καμπάνιας αυτής όπως και των ελληνικών κινήσεων των πολιτών- είναι διττός: πολιτικός και αναπτυξιακός. Με αφετηρία Κοινοτική οδηγία (η οποία κυρώθηκε και από το ελληνικό Κοινοβούλιο το 2006) επιδίωξε και πέτυχε να δημιουργήσει την αναγκαία πολιτική βούληση αλλά και την αφύπνιση της κοινωνίας ώστε να δημιουργηθούν δημόσιες βάσεις δεδομένων στις οποίες οι δημόσιοι φορείς θα παρέχουν στους πολίτες ελεύθερη ηλεκτρονική πρόσβαση σε δεδομένα που διαθέτουν και κυρίως θα επιτρέπουν τεχνικά (μέσω ΑΡΙ΄s- Αpplication Ρrogramming Ιnterfaces) τη δημιουργική επαναχρησιμοποίησή τους.

Με την εξαίρεση των προσωπικών δεδομένων και των ευαίσθητων πληροφοριών για την εθνική ασφάλεια, το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων δημιουργεί τις προϋποθέσεις για διαφάνεια, δημόσια λογοδοσία και ουσιαστικότερο δημοκρατικό έλεγχο από τους ίδιους τους πολίτες. Παράλληλα δίνεται μεγάλη έμφαση (από την ίδια την Κοινοτική Οδηγία) στην αξιοποίηση των δημόσιων δεδομένων από τους πολίτες για την ανάπτυξη επιχειρηματικής καινοτομίας μέσα από την ενθάρρυνση της δημιουργίας νέων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

Βήμα Ιδεών

Δημόσια Δεδομένα Δικά μας Δεδομένα

 4Δ

Οι περισσότεροι νομίζουν ότι το διαδίκτυο ερευνάται μόνο απο τη μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης του διαδικτύου. Υπάρχουν όμως κομμάτια του internet που τo Google δεν πλησιάζει, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Harrison Tang, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Spokeo. To Spokeo, αποτελεί μία μηχανή αναζήτησης πληροφοριών που έχουμε αφήσει να κυκλοφορήσουν στο διαδίκτυο και όπως οι ανταγωνιστές του Pipl και CVGadget, έχει σχεδιαστεί προκειμένου να ψάξει πληροφορίες για φίλους ή εχθρούς αυτού που θα το χρησιμοποιήσει.

Για ένα σχετικά μικρό μηνιαίο χρηματικό ποσό, το Spokeo αναλαμβάνει να βρει πληροφορίες αλλά και να ελέγχει συνέχεια τις ψηφιακές κινήσεις των ανθρώπων που έχετε στο βιβλίο επαφών του email που του δίνετε. Μαζεύοντας μικρά κομμάτια, που μεμονωμένα φαίνονται ασήμαντα, δημιουργεί μία συνολική ψηφιακή ταυτότητα η οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει ο πελάτης του όπως αυτός επιθυμεί.

Επιπλέον, αφού συλλέξει τις πληροφορίες και φτιάξει τα εικονικά προφίλ των «θυμάτων» μπορεί να προχωρήσει στην πώληση των στοιχείων αυτών καλύπτοντας την ενέργεια με το πέπλο του «marketing research». Έτσι, οι πελάτες παρόμοιων με το Spokeo υπηρεσιών, αποκτούν πρόσβαση σε χιλιάδες ή και εκατομμύρια προσωπικές πληροφορίες χρηστών του διαδικτύου, που τους βοηθούν προκειμένου να σχεδιάσουν τις προωθητικές τους στρατηγικές ανάλογα πάντα με τα πεδία ενδιαφέροντος τους.

Έτσι, βλέπουμε πως οι πληροφορίες που αφιλοκερδώς προσφέρουν τα εκατομμύρια των χρηστών του διαδικτύου, συγκεντρώνονται απο κάποιους, μεταπωλούνται και μετατρέπονται σε εκατομμύρια δολάρια. Αυτό που ίσως έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία είναι οτι οι εταιρείες συγκέντρωσης και μεταπώλησης πληροφοριών δεν κάνουν κάτι παράνομο. Απλά συλλέγουν Information που θα μπορούσε να βρεί για εσάς οποιοσδήποτε διέθετε την όρεξη και φυσικά το χρόνο για να κάτσει να ψάξει στο δίκτυο. Συνεπώς, απο τη στιγμή που επιλέγουμε και μοιραζόμαστε πληροφορίες στο internet, θα έπρεπε ίσως να μη σκεφτόμαστε που θα καταλήξουν οι πληροφορίες αυτές αλλά ποια είναι η αρχική τους «ποιότητα» και πως μπορούν να ανεβάσουν εν τέλει τις ψηφιακές μας μετοχές, αντί τελικά να γυρίσουν μπούμερανγκ.

PCW

ή απλούστερα διαφάνεια εδώ και τώρα. Τα 4 Δ (ΔΔΔΔ) ευαγγελίζονται την Κοινωνία της Γνώσης.

Ζούμε στην ?εποχή της πληροφορίας?. Τα δεδομένα είναι σε μία σύγχρονη κοινωνία, οικονομία και δημοκρατία ο πιο πολύτιμος πόρος. Ως πολίτες θέλουμε να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα που είναι δικά μας, τα δεδομένα που κατέχει ο (ευρύτερος;) Δημόσιος Τομέας.

Όπως λέει και η Κοινοτική Οδηγία 2003/98/EC:

“Οι πληροφορίες του Δημόσιου Τομέα είναι ένα σημαντικό πρωτεύον υλικό για προϊόντα και υπηρεσίες ψηφιακού περιεχομένου και θα γίνει ακόμη πιο σημαντικό με τη σταδιακή ανάπτυξη ασύρματων υπηρεσιών περιεχομένου. Mε την ελεύθερη διάθεση και επαναχρησιμοποίηση των Δημόσιων Δεδομένων θα έχουμε πολύ μεγάλες δυνατότητες οι οποίες -μεταξύ άλλων- θα επιτρέψουν στις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να εκμεταλλευθούν αυτές τις δυνατότητες, και να συμβάλουν σε μεγαλύτερη οικονομική πρόοδο και δημιουργία θέσεων εργασίας.”

Η κίνηση 4Δ είναι μία κίνηση πολιτών που φιλοδοξεί να αναδείξει την αναγκαιότητα παροχής από τους Δημόσιους φορείς πλήρους πρόσβασης στα δεδομένα που διαθέτουν και να κινητοποιήσει πολίτες και πολιτικό προσωπικό για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Αυτά τα δεδομένα είναι τα ΦΕΚ, είναι οι στατιστικές και γεωγραφικές πληροφορίες για τις πυρκαγιές, είναι οι διαγωνισμοί αλλά και οι δαπάνες των υπουργείων, δεδομένα από την δικαστική λειτουργία ή ακόμη και ιστορικά αρχεία, φωτογραφικά αρχεία, οπτικοακουστικό υλικό.

Θέλουμε να έχουμε πρόσβαση στις πληροφορίες που θα μας επιτρέψουν να κρίνουμε και να αποφασίζουμε πιο σωστά ως πολίτες. Τα δεδομένα που θα μας επιτρέπουν να δημιουργούμε ελεύθερα ως δημιουργικοί άνθρωποι. Τα δεδομένα που θα μας επιτρέπουν να αναπτύξουμε δραστηριότητες από τις οποίες θα προκύψει οικονομική ανάπτυξη.

Η κίνηση ?Δημόσια Δεδομένα, Δικά μας Δεδομένα?, δεν ζητάει απλά να υπάρχουν αυτά τα δεδομένα. Ζητάει να είναι προσβάσιμα σε ηλεκτρονική μορφή που να επιτρέπει την εύκολη αξιοποίησή τους και επαναχρησιμοποίησή τους καθώς και να διατίθενται κάτω από τέτοιες άδειες χρήσης που θα επιτρέπουν την ελεύθερη αξιοποίησή τους από τους πολίτες.

Μπορείτε να είστε μέρος της λύσης αν συνυπογράψετε αυτήν την πρωτοβουλία πολιτών, αλλιώς απλά είστε μέρος του προβλήματος…

Επί τη ευκαιρία έχω ζητήσει κάτι στοιχεία από την επιμόρφωση Β΄επιπέδου και το μόνο που έλαβα ήταν ένα e-mail ότι το αίτημα μου προωθείται… Που ακριβώς; στο υπερπέραν;